ارگونومی
سال:1399 | دوره:8 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: اعضای هییت علمی دانشگاه نقش اساسی در آموزش و کیفیت آن ایفا می کنند. بااین حال، شرایط کاری آن ها به گونه ای است که با اختلالات جدی اسکلتی عضلانی مواجه هستند. شیوع ویروس کووید-19 و تعطیلی دانشگاه ها و آموزش مجازی شرایط کاری اعضای هییت علمی را سخت تر از قبل کرده است. هدف این تحقیق بررسی تاثیر این ویروس روی شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی اعضای هییت علمی دانشگاه یزد و استخراج متغیرهای تاثیرگذار بر این اختلالات بود. روش کار: این تحقیق توصیفی پیمایشی در سال 1399 روی 220 نفر از اعضای هییت علمی دانشگاه یزد انجام شد. این افراد به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد نوردیک در دو مرحله قبل و بعد از شیوع ویروس جمع آوری و در نرم افزار SPSS نسخه 25 با آزمون های مقایسه زوجی و t مستقل و آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: اختلالات اسکلتی عضلانی بعد از شیوع ویروس در اکثر اندام ها افزایش معناداری را تجربه کرد؛ به طوری که درصد فراوانی در گردن برای سه پردیس دانشگاه از 36 و 40 و 31درصد به 55 و 52 و 44درصد افزایش یافت. ناگفته نماند بین جنسیت و سابقه کار و روش تدریس با شیوع اختلالات رابطه معناداری وجود داشت و بیشترین اختلال نیز در کمر و گردن و زانو بود. نتیجه گیری: درصد کمی از اعضای هییت علمی فعالیت های ورزشی و نرمش های روزانه را انجام می دادند که می توان با برنامه ریزی روی این فعالیت ها، اختلالات را کاهش داد. همچنین، دانشگاه می تواند با تقسیم بندی آموزش مجازی در طول روز و هفته از تمرکز آموزش در زمانی خاص جلوگیری کند و باعث کاهش این اختلالات شود.

زمینه و هدف: امروزه سازمان های بخش بهداشت و درمان به عنوان یکی از رکن های بسیار مهم در بحث سلامت جامعه شناخته می شوند. از طرفی توسعه روانی منابع انسانی ماهر، دانش محور، شایسته، پرانگیزه و توانمند به عنوان مهم ترین مزیت رقابتی این سازمان ها محسوب می گردد. باتوجه به اهمیت موضوع منابع انسانی، پژوهش حاضر درصدد بررسی ادراک روان شناختی کارکنان از عدالت سازمانی و اثرات آن بر گشت زنی اینترنتی در شبکه بهداشت و درمان شهرستان بابلسر است. روش کار: مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش، پژوهشی تحلیلی و همبستگی است. باتوجه شیوه نمونه گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران، تعداد 165 از کارکنان شبکه بهداشت و درمان شهرستان بابلسر در سال 1397 مورد مطالعه قرار گرفتند. برای جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه استاندارد عدالت سازمانی و گشت زنی اینترنتی استفاده شد. هم چنین در تجزیه وتحلیل داده ها از همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری با کمک نرم افزارهای SPSS و LISREL انجام شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین عدالت سازمانی و گشت زنی اینترنتی رابطه منفی معنی داری وجود دارد(0/001< Pو 0/299-=r). هم چنین نتایج آزمون معادلات ساختاری نشان داد که متغیر عدالت سازمانی، 47 درصد از واریانس متغیرگشت زنی اینترنتی را تبیین می نماید. مقادیر شاخص های نکویی برازش مدل تحقیق هم حاکی برازش مطلوب مدل بودند (0/054=RMSEA، 0/98=NFI، 0/98=GFI و 1/44= χ 2/df). نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش می توان دریافت که گشت زنی اینترنتی به شدت از عدالت سازمانی و مولفه های آن متاثر و کارکنان نسبت به این موضوع در خود آسیب پذیرند. بنابراین به مدیران پیشنهاد می شود تا رویه های سازمانی و روش های برقراری عدالت را در سازمان توسعه دهند، تا درنهایت بتوانند از ظرفیت های منابع انسانی خود بهترین استفاده را داشته باشند.

زمینه و هدف: تحقیق حاضر، در پی تبیین اثر تغییر سازمانی بر سلامت روانی کارکنان با توجه به نقش تعدیل گر حمایت و کنترل شغلی می باشد. روش کار: این پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری تحقیق کارکنان بیمارستان فرشچیان (سینا) همدان به تعداد 200 نفر بوده که حجم نمونه بر اساس جدول مورگان تعداد 132 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده تعیین شده است. برای سنجش متغیرها از پرسشنامه های استاندارد تغییر سازمانی، سلامت عمومی، حمایت شغلی و کنترل شغلی استفاده گردید. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23 و Smart PLS نسخه 2 انجام گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که 43 درصد از تغییرات سلامت روان کارکنان، توسط متغیر تغییر سازمانی تبیین می شود. تغییر سازمانی با در نظر گرفتن اثر تعدیل گر حمایت شغلی تاثیر مثبت بر سلامت روان کارکنان دارد. ضریب استانداردشده میان دو متغیر نشان می دهد که 24 درصد از تغییرات سلامت روان توسط تغییرسازمانی با در نظرگرفتن اثر تعدیل گر حمایت شغلی تبیین می شود. تغییرسازمانی با درنظر گرفتن اثر تعدیل گر کنترل شغلی نیز تاثیر مثبت بر سلامت روان کارکنان دارد. ضریب استانداردشده میان دو متغیرنیز نشان می دهد که 29 درصد از تغییرات سلامت روان توسط تغییرسازمانی با درنظر گرفتن اثر تعدیل گر کنترل شغلی تبیین می شود. بنابراین تغییرسازمانی تاثیر مثبتی بر سلامت روان کارکنان بیمارستان فرشچیان (سینا) همدان دارد. نتیجه گیری: نتایج تحقیق بیانگر آن است که ایجاد تغییر سازمانی در بیمارستان فرشچیان همدان، با توجه به نقش حمایتی و کنترلی مدیران باعث بهبود سلامت روان کارکنان می گردد.

زمینه و هدف: حمل سمپاش های پشتی بخشی اجتناب ناپذیر طی عملیات کشاورزی است که باعث افزایش خطر آسیب به همراه ایجاد تغییرات نامطلوب در مکانیک راه رفتن می شود. این مطالعه با هدف فرموله کردن تغییرات گشتاورهای ماهیچه ای مفاصل زانو، ران و مچ پا برای بدن اپراتور سمپاش پشتی انجام شده است. روش کار: در مطالعه حاضر یک مدل هفت لینکی اپراتور سمپاش طراحی شده و تغییرات گشتاور در مفاصل ران، زانو و مچ پا مورد بررسی قرار گرفته است. داده ها با استفاده از نرم افزار (Plot-digitizer)، به دست آمده و جهت برازش منحنی درجه سه بر داده ها از نرم افزار (Excel) استفاده شده است. یافته ها: در مفصل ران با تغییر زاویه از صفر تا ° 15، اندازه گشتاور کاهش می یابد. در انتهای شناوری و افزایش تا ° 30، گشتاور وارد شده به مفصل ران، زیاد می شود. برای مفصل زانو در بخش شروع شناوری، زانو از ° 55-شروع به باز شدن می نماید. با نزدیک شدن به بخش انتهای شناوری، زانو تا زاویه ° 5-باز گردیده و گشتاور وارده به مفصل زانو، به طور ملایم زیاد می شود. با تغییر زاویه مچ پا از ° 5/7-تا ° 5/7، مقدار گشتاور وارد شده به مفصل مچ پا افزایش می یابد. زاویه مفاصل نیز با گذشت زمان زیاد می شود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه، میزان تغییرات گشتاور مفاصل ران، زانو و مچ پا نیروی وارد شده به بدن اپراتور سمپاش پشتی را تحت تاثیر قرار می دهد. با علم نسبت به تغییرات ممان مفاصل، راه حل های کاربردی برای کاهش میزان آسیب وارده به این مفاصل می تواند ارایه شود.

زمینه و هدف: خستگی مشکلی بسیار شایع در میان کارکنان است. خستگی عضلانینیز به عنوان یکی از پیامدهای خستگی عمومی ناشی از ریسک فاکتورهای متعددی است. این مطالعه با هدف توصیف خستگی عضلانی کارکنان دارای وظایف دستی مختلف و یافتن رابطه آن با ریسک فاکتورهای روانی-اجتماعی انجام شد. روش کار: در این مطالعه برای تعیین میزان کاهش در نیروی چنگش (یا خستگی)، از دینامومتر هیدرولیک جامار استفاده شد. نیروی چنگش دست راست و چپ 157 آزمودنی دارای معیارهای ورود، در سه سطح شغلی، طی یک شیفت کاری8 ساعته، سه بار ثبت شد. ریسک فاکتورهای روانی-اجتماعی نیز با استفاده از پرسشنامه روانی-اجتماعی کوپنهاگن ارزیابی و رابطه آن ها با نیروی چنگش و خستگی چنگش مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: به ترتیب 61%، 62% و 69% کارکنان مشاغل دارای وظایف سبک، متوسط و سنگین در فاز دوم مطالعه خستگی چنگش را تجربه کردند. به نظر می رسد با بیشتر شدن نیرو/سرعت موردنیاز و سخت تر شدن انجام وظایف، خستی چنگش بیشتری در دست راست شاهد خواهیم بود. روند کاهشی نیروی چنگش و افزایش خستگی چنگش، در مشاغل سنگین مشهودتر بود. هیچ گونه همبستگی متوسط یا قوی بین ریسک فاکتورهای روانی-اجتماعی با خستگی چنگش مشاهده نشد. نتیجه گیری: کارکنان مشاغل دارای وظایف دستی سنگین به علت ماهیت شغل آن ها (نیاز به اعمال نیروی زیاد) نسبت به کارکنان سایر سطوح شغلی، خستگی چنگش بیشتری در دست راست خود تجربه نمودند. نمی توان نتیجه گیری قاطعی در مورد تاثیر ریسک فاکتورهای روانی-اجتماعی بر خستگی چنگش ارایه نمود. بررسی تاثیر بارهای شناختی شغل و ابعاد آنتروپومتری دست بر خستگی چنگش می تواند موضوعی جذاب برای مطالعات آینده باشد.

زمینه و هدف: یکی از چالش های مهم بخش بهداشت و سلامت، بالاخص در رابطه با پرستاران، شیفت های کاری است که می تواند پیامدهای منفی بسیاری برای این قشر داشته باشد. از این رو، هدف پژوهش حاضر مقایسه رضایت زناشویی، صمیمیت و عملکرد جنسی پرستاران زن متاهل شاغل در بیمارستان های دولتی شهرستان آبادان بود. روش کار: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع طرح مقایسه ای است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی پرستاران زن متاهل بیمارستان های دولتی شهرستان آبادان بود که قریب به 400 نفر بودند. از این بین 140 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند که 57 فرد دارای شیفت کاری ثابت و 83 نفر نیز دارای شیفت کاری متغیر بودند. ابزار پژوهش حاضر شامل پرسشنامه رضایت زناشویی هادسون، پرسشنامه صمیمیت واکر و تامپسون، و پرسشنامه عملکرد جنسی روزن و همکاران بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیری (MANOVA) و با کمک نرم افزار SPSS ویراست 24 انجام گرفت. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین رضایت زناشویی (589/0p<، 29/0F=)، صمیمیت (724/0p<، 13/0F=) و عملکرد جنسی (795/0p<، 07/0F=) پرستاران زن شیف کاری ثابت و متغیر تفاوت معنی داری وجود ندارد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، به نظر می رسد سازوکارهایی وجود دارد که اثر شیفت کاری را بر پیامدهای مختلف تعدیل می کند. بنابراین، لازم است که شرایط را برای تقویت این سازوکارها فراهم آورد.

زمینه و هدف: استفاده از میز و صندلی آموزشی با طراحی مناسب علاوه بر یادگیری مناسب، می تواند از تغییرات فرم بدن کاربر جلوگیری کند. لذا هدف از این مطالعه، تعیین مشخصه های آنتروپومتری دانشجویان پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران جهت طراحی میز و صندلی ارگونومی بود. روش کار: در این پژوهش، 18 مشخصه آنتروپومتری شامل: ارتفاع رکبی، ارتفاع زانو نشسته، ارتفاع شانه نشسته، ارتفاع چشم نشسته، ارتفاع نشسته، ارتفاع تکیه گاه آرنج نشسته، ارتفاع آرنج نشسته، طول آرنج-مشت گره کرده، طول باسن-رکبی، طول باسن-زانو نشسته، ضخامت ران، عمق شکم، عمق سینه، پهنای باسن نشسته، پهنای شانه، پهنای عرضی آرنج ها، قد و همچنین وزن برای 260 نفر از دانشجویان (130 دختر و 130 پسر) با رده سنی 18 تا 35 سال موردبررسی قرار گرفتند. جهت جمع آوری داده ها، از استادیومتر و صندلی آنتروپومتری استفاده شد. درنهایت با توجه به ابعاد بدنی اندازه گیری شده از دانشجویان، ابعاد میز و صندلی ارگونومی مطابق با استاندارد 9697-1 INSO محاسبه و طراحی گردید. یافته ها: ابعاد آنتروپومتری دانشجویان به صورت میانگین، حداقل، حداکثر، انحراف معیار، میانه و مقدار صدک های 5/2 تا 5/97 با نرم افزار SPSS نسخه 20 به دست آمد. نتایج نشان دادند سن کاربر بر روی سایزبندی میز و صندلی اثر معنی داری ندارد. همچنین نتایج حاصله نشان داد ارتفاع رکبی بین دختران و پسران دارای اختلاف معنی داری می باشد. نتیجه گیری: با در نظر گرفتن اختلاف ابعادی بین دانشجویان دختر و پسر مشخص شد که ارتفاع رکبی در صدک 5 برای پسران 4 سانتی متر بیشتر از دختران می باشد. لذا با استفاده از ابعاد آنتروپومتری اندازه گیری شده، ابعاد میز و صندلی ارگونومی در دو سایز طراحی شد.

زمینه و هدف: سالانه درصدی از سود حاصل از فروش تولید کنندگان کالا و خدمات، صرف هزینه های ناشی از اختلالات اسکلتی عضلانی به دلیل عدم رعایت شرایط ارگونومیک می شود. این هزینه ها برای سازمان ها و کارکنان مطلوب نبوده و در اکثر موارد، ریسک فاکتورهای ارگونومیک، کیفیت زندگی کارکنان را تحت تاثیر قرار می دهد. روش کار: پژوهش میدانی حاضر به صورت سرشماری بر روی 193 نفر از کارگران دارای پرونده پزشکی در یکی از صنایع خودروسازی داخل کشور و در دی ماه سال 1397صورت گرفت. از این تعداد، بیشترین میزان شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی به تعداد 16 نفر، متعلق به کارگران خطوط مونتاژ محصولات بوده که بمنظور آنالیز ایستگاه کاری مورد بررسی قرار گرفت. پرسشگری به کمک پرسشنامه نوردیک و از طریق مصاحبه با کارگران، از جمله روش های جمع آوری اطلاعات بوده است. به کمک روش OWAS و با استفاده از عکس و فیلم برداری از مشاغل، هر یک از ایستگاه های کاری منتخب که مغت مورد بوده اند، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داده است که سه ایستگاه کاری از نظر سطح اقدام اصلاحی، در سطح سه، سه ایستگاه در سطح دو و یک ایستگاه در سطح یک قرار گرفت، سپس هزینه های ناشی از بروز و درمان عوارض و ایجاد شرایط ارگونومیک، محاسبه گردید. نتیجه گیری: هزینه های آنالیز ایستگاه های کاری و انجام اقدامات پیشگیرانه در راستای کاهش عوارض اسکلتی عضلانی کارکنان که منجر به ایجاد شرایط ارگونومیک می گردد، در مقابل هزینه های ناشی از بروز و درمان عوارض اسکلتی عضلانی برای این صنعت خودروسازی با صرفه اقتصادی همراه می باشد.