پژوهش های جانوری
سال:1396 | دوره:30 | شماره:2 |تعداد مقالات:13

کل و بز از مهم ترین پستانداران ایران است و به دلیل پراکنش وسیع و وجود جمعیت های مختلف در کشور، بررسی فاصله ژنتیکی و فاصله جغرافیایی بین جمعیت های مختلف و ارتباط بین این دو، می تواند نقش مهمی در حفاظت از جمعیت های باقی مانده ایفا کند؛ در مطالعه حاضر، 481 جفت باز از ناحیه کنترل DNA میتوکندری در 343 نمونه کل و بز در ایران به منظور بررسی وضعیت فیلوژئوگرافی این گونه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج درخت تبار زایی و آنالیزهای فیلوژئوگرافیک کلاد آشیانه ای وجود 7 کلاد گسترده را در کشور مشخص کرد و نشان داد که در گذشته جریان ژن وسیع بین جمعیت ها وجود داشته و بسط جمعیتی در تعدادی از کلادها اتفاق افتاده است، اما وجود نمونه های مناطق مختلف در بیشتر کلادهای مشخص شده بیانگر وجود ارتباطات قوی و ساختار فیلوژئوگرافیک نسبتاً ضعیف برای کل جمعیت های کل و بز در ایران است. همچنین نتایج آنالیز واریانس مولکولی نشان داد که درصد واریانس بین مناطق مختلف کم تر از درصد واریانس داخل مناطق است که این مورد با نتیجه آزمون منتل که بیانگر عدم معنی داری جدایی از طریق فاصله جغرافیایی بود، مطابقت دارد. این یافته ها نشان می دهد که کل و بزها در ایران ساختار و ارتباطات پیچیده ای دارند و در گذشته جریان ژنی قوی بین جمعیت های مختلف برقرار بوده است و عوامل طبیعی در محدود کردن جریان ژن بین جمعیت های کل و بز تأثیر زیادی نداشته است که یکی از دلایل آن علاوه بر قدرت جابجایی بالای گونه، احتمالاً باید مربوط به دخالت انسانی و جابجایی های آن در طول روند اهلی سازی باشد.

با توجه به اثرات دما در هنگام حمل و نقل بر شاخص های خون شناسی تاسماهیان، این مطالعه با هدف بررسی تاثیر شبیه سازی حمل و نقل در دماهای 12، 20، 23 و 28 درجه سانتی گراد بر روی این شاخص ها در ماهی استرلیاد طی زمان های صفر(شاهد)، 1، 5، 24 و 48 ساعت پس از حمل و نقل انجام پذیرفت. در تیمارهای با دمای بالا (° C28 و 23) پس از حمل و نقل در تعداد گلبول های قرمز، تعداد گلبول های سفید، هموگلوبین، هماتوکریت، حجم متوسط گلبول های قرمز، مقدار متوسط هموگلوبین گلبول قرمز و درصد لنفوسیت و نوتروفیل تفاوت معنی داری نسبت به ساعت صفر مشاهده شد (05/0>P). همچنین در تیمارهای با دمای پایین (° C20 و 12) تفاوت معنی داری از نظر تعداد گلبول های سفید، درصد لنفوسیت و نوتروفیل نسبت به ساعت صفر مشاهده شد (05/0>P)، اما در شاخص های غلظت متوسط هموگلوبین گلبول قرمز، درصد مونوسیت و ائوزینوفیل در تیمار های مختلف تفاوت معنادار نسبت به ساعت صفر مشاهده نشد (05/0

برخی از گونه ها به صورت نادر تغییرات درون گونه ای تغییرات ژنتیکی و مورفولوژیکی بالایی را از خود نشان می دهند. دم سرخ معمولی (Common Redstart) از پرندگانی است که در ناحیه جغرافیایی پراکنش خود دارای تغییرات درون گونه ای بالاتر از حد آستانه بوده برای هر دو زیر گونه خود می باشد. وجود دو دودمان متفاوت از نظر ژن COXI قبلا رویت شده بود. هدف از این مطالعه، بررسی تغییرات درون گونه ای دم سرخ معمولی نسبت به تغییرات فاصله جغرافیایی و اثر آن در میزان واگرایی درون گونه ای، شیب ژنتیکی و وضعیت فیلوجغرافیایی آن بود. نمونه برداری در بهار سال های 93 و 94 از زیستگاه جوجه آوری صورت گرفت و توالی های حاصل از PCR باتفاق نمونه های بانک ژن تحلیل شد. نتایج درخت Baysian، دو کلاد اصلی جدا شده با بوت استرپ 100 را برای ژن COXI تائید کرد. شبکه های هاپلوتایپی، دو کلاد تشکیل شده در درخت تبارشناسی را به صورت جدا از هم تایید کرد. اما هاپلوگروپ های مجزا بر اساس منطقه جغرافیایی درون شبکه هاپلوتایپی مشاهده نشد. در نمودار تغییرات جریان ژنی به فاصله جغرافیایی، اگرچه روند مثبت نمودار بیانگر کاهش درون آمیزی به ازای افزایش فاصله می باشد اما با توجه به ضریب رگرسیون03/0 R² =، فاصله جغرافیایی به عنوان یک متغیر مستقل بر روی فاصله ژنتیکی اثر معنی دار نداشته است(P>0. 05). همچنین تحلیل PCoA نشان می دهد که جمعیت های متعلق به ترکیه در عین حال که به لحاظ ژنتیکی به جمعیت های منطقه ایران و روسیه و چک نزدیکتر می باشد، از سایر جمعیت ها به صورت مجزا قرار گرفته است. حلقه گذاری می تواند در تائید برخی یافته ها راه گشا باشد.

در این مطالعه تاثیر چهار غلظت فلز سرب (صفر، 15، 6/48 و 150 میکروگرم بر لیتر) و چهار غلظت فلز کادمیم (صفر، 2/1، 7/3 و 2/6 میکروگرم بر لیتر) و با غلظت های جلبکی کم (105×2 سلول در هر میلی لیتر)و زیاد (105×6 سلول در هر میلی لیتر) از Scenedesmus quadricauda بر میزان تراکم، رشد ویژه و زمان دو برابر شدن جمعیت آنتن منشعب آب شیرین Daphnia magna در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی به مدت 21 روز انجام گردید. نتایج نشان داد که افزایش فلز سرب و کادمیم باعث کاهش معنی داری در تراکم و رشد ویژه جمعیت D. magnaمی شود (05/0. (p< بیشترین تراکم (144 فرد در 250 میلی لیتر)، میزان رشد ویژه (16/0 در روز) و کوتاه ترین زمان دوبرابر شدن جمعیت (3/4 روز) آنتن منشعب D. magna در روز 21 آزمایش برای هر دو فلز در غلظت صفر و تراکم جلبکی 105×6 سلول در هر میلی لیتر به دست آمد. به طور کلی پاسخ D. magna افزایش غلظت سرب و کادمیم موجب کاهش رشد و تراکم جمعیت آنتن منشعب D. magna می باشد.

نمونه هایی از حشره خوار دندان سفید کوچک، Crocidura suaveolens، با استفاده از توالی های ژن میتوکندریایی سیتوکروم b از مناطق مختلف ایران مورد مطالعه قرار گرفتند. درخت بازسازی شده با استفاده از تحلیل بیژین، تنوع ژنتیکی نمونه ها را در قالب 4 دودمان با اعتبار بالا تایید نمود. این دودمان ها در مجموع به دو گروه اصلی تقسیم می شوند. گروه اول جمعیت های شمالی ایران را شامل شده و گروه دوم جمعیت های ایران مرکزی و شمال غرب را در بر می گیرند. جایگاه قاعده ای نمونه های ایران مرکزی در درخت تبارزایشی، تنوع ژنتیکی بالا، مقدار فاصله ژنتیکی نسبتا بالا (بیش از 4 درصد) نسبت به سایر کلاد ها و عدم وجود هاپلوتایپ های مشترک با سایر کلاد ها از وجود دودمان تمایز یافته در این ناحیه حمایت می کند. به نظر می رسد جمعیت فعلی ایران مرکزی از جمعیتی بازمانده اجدادی منشا گرفته و تغییرات اقلیمی عصر یخبندان منجر به جدایی آنها شده و زمینه را برای واگرایی بعدی آنان فراهم نموده است.

مولدین ماهی دهان گرد خزری در هنگام مهاجرت برای تخم ریزی از دریای خزر به آب های شیرین رودخانه های حوزه جنوبی به دو صورت رسیده و نزدیک رسیدگی در دو فصل بهار و پاییز دیده می شوند. اندام های تنظیم کننده اسمزی مانند آبشش و کلیه نقش مهمی در این مهاجرت دارند. برای بررسی تفاوت این اندام ها در دو دسته ی جنسی از ماهیان نر و ماده دهان گرد خزری (تعداد: 24 عدد؛ هر گروه 3 عدد)، صید در محل پایه ی پل رودخانه شیرود مازندران (مصب) در دو فصل بهار (فروردین ماه) و پائیز (مهرماه) هنگام شب با دست انجام گرفت. جهت مطالعه هیستومورفومتریک، اندام های آبشش و کلیه تثبیت شده و از آن ها بلوک های پارافینی تهیه شد. پس از برش بافتی نمونه ها تحت رنگ آمیزی هماتوکسیلین-ائوزین قرار گرفتند. سلول های کلراید آبششی با تعداد زیاد به شکل ستونی یا مستطیلی با سطح بالایی صاف و هسته بزرگ در ناحیه پایین یا مرکزی سلول در بین دو تیغه آبششی در مولدین بهاره دیده می شوند. همچنین این سلول ها در مولدین پاییزه با اندکی تغییر شکل و قرار گرفتن یک سلول همراه در سطح برخی از سلول ها با مولدین بهاره متمایز شده اند. تعداد این سلول ها (بین پنج تیغه اول یک رشته آبششی) در مولدین رسیده در هر دو فصل بهار و پاییز افزایش یافته است. گلومرول ها در کلیه ماهیان مورد آزمایش، بهم پیوسته (گلوموس) می باشند. همچنین طول کل گلوموس در20 میلی متر انتهایی کلیه ی مولدین رسیده نسبت به نزدیک رسیدگی در دو فصل، افزایش معنی داری (( P<0/05 را نشان می دهد.

هدف، ارزیابی اثرات بیوشیمیایی و هیستوپاتولوژی تیامین به دنبال تجویز همزمان اکسید مس و نانوذره ی اکسید مس بر کبد موش بود. در مجموع 30 سر موش بالغ به طور تصادفی به 5 گروه (در هر گروه 6 موش) تقسیم شده و سه بازه ی زمانی صفر، 10 و 20 روزه مد نظر قرار گرفت. گروه A به عنوان کنترل درنظر گرفته شد. مقدار mg/kg 2/0 از اکسید مس و نانوذره ی اکسید مس به ترتیب، به موش های گروه ه های B و C به شکل داخل صفاقی تزریق شد. موش های گروه های D و E همین مقدار از اکسید مس و نانوذره ی آن را همراه با تیامین (mg/l 30) دریافت کردند. نتایج حاکی از نفوذ گلبول های قرمز خون به سینوزوئیدهای کبدی و نفوذ سلول های آماسی از نوع نتروفیل و لنفوسیت در اطراف وریدهای پورت در گروه های B و C بود. این اختلالات در گروه های دریافت کننده تیامین کمتر مشهود بود تا اندازه ای که به گروه کنترل نزدیک شده بوند. اختلافات معنی داری در مقادیر کاتالاز و سوپراکسید دسموتاز در گروه های B و C روز 20 نسبت به گروه کنترل مشاهده شد. مقادیر TBARS در گروه های B و C در روزهای 10 و 20 و در گروه E در روز 20 نسبت به گروه کنترل افزایش معنی داری یافته بود. به طور کلی مطالعه ی حاضر نشان داد که نانوذره ی اکسید مس سبب آسیب به کبد و تجویز همزمان تیامین کاهنده ی این اثرات بود.

رفتار، پیوند منحصر به فرد بین فیزیولوژی و اکولوژی موجود زنده و محیط زیستش می باشد. در این تحقیق، رفتار تشخیص بینایی و انتخاب صدف نمونه های خرچنگ منزوی Diogenes avarus مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور نمونه ها در معرض نماهای جانبی و وارونه صدف های خالی چهار گونه شکم پا قرار داده شدند و رفتار تشخیص بینایی و در نهایت انتخاب صدف نمونه ها مشاهده و ثبت گردید. نتایج نشان داد که نمونه ها در حضور نماهای متفاوت چهار گونه صدف شکم پا به طور معناداری به سمت نماهای جانبی و وارونه صدف شکم پای Umbonium vestiarium جهت گیری کرده و آن را انتخاب کردند. نماهای جانبی و وارونه صدف خالی شکم پا U. vestiarium به شکل نیم دایره می باشند. در حالی که به نظر می رسد اشکال شبیه مثلث جذابیت کم تری را برای این موجود داشته است به طوری که کم ترین میزان جذب به سمت صدف مثلثی شکل شکم پا Certhidea cingulata بود. این چنین پاسخ های رفتاری به برخی از اشکال هندسی صدف، می تواند به عنوان پاسخ رفتاری فرار از شکارچیانی تفسیر شود که به شکل این اشکال هندسی می باشند

در مطالعه حاضر نمونه برداری از ماکروبنتوزهای سواحل پره سر در 7 ایستگاه و در دو عمق 5 و 10 متری در طی چهار فصل درسال 94 با استفاده از گرب با 8 تکرار در هر ایستگاه انجام شد. در این مطالعه در مجموع تعداد 10472 فرد شمارش شد که این تعداد شامل 22 گونه از 13 خانواده می باشد. بیشترین مقدار فراوانی ماکروبنتوزها (79/170± 648) در فصل بهار و بیشترین مقدار زیتوده (5/2± 21/36 گرم در متر مربع) در فصل زمستان مشاهده شد. در مجموع بیشترین درصد فراوانی گروه های غالب ماکروبنتوزی در طول دوره نمونه برداری به ترتیب در دوکفه ای ها (40%)، سخت پوستان (36 %)، کرم های حلقوی (22%) و شکم پایان (2%) مشاهده شد. نتایج آنالیز PERMANOVA نشان داد که اثر دو فاکتور فصل و عمق در فراوانی، زیتوده، غنای گونه ای، ترکیب گونه ای و ساختار جمعیت ماکروبنتوزها معنی دار است. نتایج همچنین نشان داد که با افزایش عمق از 5 متر به 10 متر فراوانی ماکروبنتوزها به ترتیب در فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان به میزان 4، 2، 1و 9 برابر افزایش یافته اند. همچنین با این افزایش عمق مقادیر شاخص های تنوع شانون، غنای گونه ای و زیتود زیاد شده است. با استفاده از این نتایج می توان نتیجه گرفت که ماکروبنتوزها در فصول و اعماق مختلف دارای تغییرات نسبتا زیادی در میزان فراوانی، زیتوده و شاخص تنوع هستند. بنابراین در هنگام استفاده از این جوامع برای ازریابی اثر فاکتورهای زیست محیطی، باید تغییرات طبیعی آنها را در نظر گرفت.

سیکل تولید مثل سالیانه ی Asaccus elisea جکوی انگشت برگی ورنر مطالعه شد. مرفولوژی و هیستوشیمی دستگاه تناسلی نر در بهار، تابستان و پاییز بررسی شد. پس از جمع آوری جکوها وزن بدن و SVL در هر فصل اندازه گیری شد. پس از آن با اتر بیهوش شدند. پس از باز شدن شکم وخارج کردن دستگاه تولید مثل آنها، وزن بیضه اندازه گیری و اندکس گونادوسوماتیک محاسبه شد. دستگاه تولید مثل نر در بافر فرمالین 10% فیکس و مراحل روتین بافت شناسی انجام گردید. لام ها با رنگ آمیزی هماتوکسیلین و ائوزینHE-و آلسین بلو-PAS رنگ آمیزی شد. نتایج ما نشان داد که بیضه در Asaccus elisea دارای لوله های سمینی فروس است که در بهار و پاییز آشکار بود اما در تابستان بصورت تحلیل رفته مشاهده شد. در بهار و پاییز اسپرماتوزآ در اپیدیدیم وجود داشت و قطر اپیدیدیم در این دو فصل بیشتر بود همچنین قطعه جنسی کلیه در بهار و پاییز کاملاً آشکار بود. به نوعی برای آب و هوای معتدل غرب ایران سیکل تولید مثل Asaccus elisea ازنوع فصلی است و به شدت به درجه حرارت وابسته است.

دستیابی به یک داروی بیهوش کننده مناسب جهت بیهوشی سریع با بازگشت طولانی مدت و ایمن از آن، همواره دغدغه محققین علوم شیلاتی بوده است. در مطالعه حاضر به بررسی اثر بی هوش کنندگی اسانس اسطوخودوس روی ماهی شیزوتراکس پرداخته شد. تعداد 260 قطعه بچه ماهی شیزوتراکس با میانگین وزن و طول کل به ترتیب 50/1± 69/58 گرم و طول 16/1± 77/20 سانتی متر در غلظت های 200، 300 و 400 پی پی ام اسانس اسطوخودوس به شیوه حمام بیهوش شدند و جهت انجام بررسی آنزیم هایAST (آسپارتات آمینوترانسفراز)، ALT (آلانین آمینوترانسفراز) و ALP (آلکالین فسفاتاز) و آزمایش های بافت شناسی، اقدام به نمونه برداری از ماهیان در دو نوبت صفر (10 دقیقه پس از بیهوشی) و 24 ساعت پس از بیهوشی شد. اسانس اسطوخودس در غلظت 300 پی پی ام بیهوشی عمومی را القا کرده و تاثیری بر آنزیم های سرمی فوق الذکر نداشت و آسیب شناسی بافتی نشان داد که غلظت بهینه 200 پی پی ام خاصیت آرام بخشی و غلظت 300 پی پی ام غلظت مناسب بیهوشی فاقد تاثیرات جانبی است و می توان از این غلظت بدون نگرانی از آسیب های احتمالی اسانس مورد نظر استفاده نمود. مصرف اسانس اسطوخودوس به عنوان یک داروی استاندارد در امور بیهوشی و به عنوان جایگزین مواد شیمیایی متداول در ایجاد بیهوشی و آرام بخشی در ماهیان قابل توصیه است.