سالمند: مجله سالمندی ایران
سال:1387 | دوره:3 | شماره:8 |تعداد مقالات:8

هدف: این مقاله شناخت محدودیت فعالیت، محدودیت عملکرد و اختلال روانی، ویژگیهای جمعیتی - اجتماعی (پایگاه اقتصادی اجتماعی، تحصیلات، وضع فعالیت، سن و جنس) در سالمندان و تاثیر آنان بر سلامت خود ادراک سالمندان است. همچنین برازش داده های سلامت سالمندان با مدل ارایه شده توسط جانسون و ولینسکی و ارایه مدل نظری و تحلیلی مناسب برای بررسی همزمان نقش متغیرهای ذکر شده از اهداف این پژوهش می باشد.روش بررسی: مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی داده های طرح ملی پیمایش وضعیت سلامت سالمندان در جمهوری اسلامی ایران در سال 1381 است و برای تبیین سلامت خود ادراک سالمندان از دو رهیافت سلامتی جمعیت و رویکردهای شاخصهای سلامتی استفاده شده است.یافته ها: تحلیل آماری نشان داد سالمندانی که محدودیت عملکرد، محدودیت فعالیت و اختلال روانی بیشتری داشته اند نسبت به کسانی که هیچ مشکل سلامتی نداشته اند سلامتی خود را ضعیف تر گزارش داده اند و مشاهده شد افراد طبقات اجتماعی پایین تر که دارای درآمد کمتر و سطح تحصیلات پایین تر هستند نسبت به افراد از طبقه اجتماعی بالاتر که درآمد بیشتر و سطح تحصیلات بالاتری دارند سلامت خود ادراک پایین تری را گزارش داده اند.نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از این پژوهش بیان کننده این است که محدودیت عملکرد‏، محدودیت فعالیت، اختلال روانی، پایگاه اقتصادی اجتماعی‏، تحصیلات و سن پیش بینی کننده های قابل اعتمادی برای سلامت خود ادراک در سالمندان می باشند.

هدف: مطالعات از افزایش روند سالمندی و ناتوانی های آن در کشورهای در حال توسعه و روند نزولی ناتوانی ها در کشورهای غربی گزارش می دهند. با وجود این سلامت و وضعیت ناتوانی سالمندان در کشور ما مورد کم توجهی قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی میزان ناتوانی و برخی عوامل مرتبط با آن در سالمندان کاشان انجام شد.روش بررسی: پژوهش به صورت تحلیلی مقطعی بر یک نمونه 350 نفری از سالمندان 65 سال و بالاتر شهر کاشان انجام شد. از پرسشنامه سازمان بهداشت جهانی برای بررسی ناتوانی سالمندان (WHO-DAS-II) استفاده شد. این پرسشنامه دارای 48 سوال است که هر فرد می تواند نمره ای بین 0 تا 144 از آن کسب کند. برای بررسی ارتباط ناتوانی با خصوصیات سالمندان از آمار تحلیلی t و تحلیل واریانس استفاده شد.یافته ها: 61%  واحدهای پژوهش را مردان تشکیل دادند. 12% از سالمندان به تنهایی زندگی می کردند. یک چهارم سالمندان سیگار یا مواد اعتیاد آور مصرف می کردند. اکثر آنها بیسواد یا دارای سواد ابتدایی بودند. بیش از دو سوم فاقد فعالیت منظم فیزیکی بودند. 20% سالمندان ناتوانی متوسط و %4.3 ناتوانی شدید داشتند. ارتباط معنی داری میان شدت ناتوانی با سن، جنس، شیوه زندگی، نیاز به کمک، وضعیت تاهل، محل سکونت، اعتیاد ، توانایی کار کردن، فعالیت منظم بدنی، سطح سواد و نیز ابتلا به چند بیماری مشاهده شد.نتیجه گیری: سالمندان مطالعه حاضر در مقایسه با سایر کشورها از ناتوانی کمتری برخوردار بودند اما با توجه به روند افزایش جمعیت سالمندان، توجه به سلامت کاهش ناتوانیهای آنها ضروری است. بیشتر بودن شدت ناتوانی در زنان و افراد کم سواد ضرورت توجه به این گروههای آسیب پذیر را نشان می دهد.

مقدمه: با توجه به رشد سریع جمعیت سالمندان در قرن 21 به ویژه در کشور های در حال توسعه، توجه به برآورده کردن نیاز های جسمانی و روانی سالمندان ضروری است.هدف: پژوهش حاضر به منظور مقایسه احساس تنهایی و سلامت عمومی در سالمندان ساکن خانواده و سرای سالمندان مناطق شمال شهر تهران انجام شده است.روش مطالعه: مطالعه از نوع مقطعی - مقایسه ای بوده ست. نمونه های پژوهش 180 نفر (96 سالمند مرد و 84 سالمند زن؛ 103 سالمند ساکن خانه سالمندان و 77 سالمند ساکن در خانواده) با میانگین سنی 73 سال و انحراف استاندارد 8 بود که به شیوه در دسترس انتخاب شدند. پرسش نامه های سلامت عمومی و احساس تنهایی در مورد آنها به اجرا درآمد و داده ها با استفاده از تحلیل واریانس دو عاملی مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین سالمندان ساکن خانه سالمندان و سالمندان ساکن در خانواده ها از لحاظ سلامت عمومی تفاوت معنی داری وجود دارد. (P=0.0001 و F(1,176)=19.53) به این صورت که سلامت عمومی سالمندان ساکن خانه سالمندان به طور معنی داری کمتر از سالمندان ساکن خانواده ها بود. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که بین سالمندان ساکن خانه سالمندان و سالمندان ساکن خانواده ها از لحاظ احساس تنهایی تفاوت معنی داری وجود دارد. (P=0.0001 و F(1,176)=105.5) به این صورت که نمرات احساس تنهایی سالمندان ساکن خانه سالمندان به طور معنی داری بیشتر از سالمندان ساکن خانواده ها بود. علاوه بر این یافته های تحقیق نشان داد که بین احساس تنهایی مردان و زنان تفاوت معنی داری وجود دارد، (P=0.0001 و F(1,176)=15.84) بدین صورت که احساس تنهایی مردان به طور معنی داری بیشتر از زنان بود.بحث و نتیجه: نتایج پژوهش نشان داد که زندگی با سایر اعضای خانواده بر سلامت جسمانی و روانی سالمندان تاثیر مثبت دارد .بنابراین با توجه به موقعیت روانی - فرهنگی سالمندان در ایران، بهترین مکان برای برآورده شدن نیاز های روانشناختی آنان خانواده است.

هدف: تعادل به عنوان شاخصی برای تعیین میزان استقلال سالمندان در انجام فعالیت های روزمره محسوب می شود. هدف اصلی از انجام این پژوهش بررسی تاثیر یک دوره تمرین عملکردی بر تعادل ایستا و پویای مردان سالمند سالم بود.روش بررسی: 30 مرد سالمند (سن: 70.83±3 سال، وزن: 70.60±2.44 کیلوگرم، قد: 1.78±2.28 متر (که از سلامت عمومی برخوردار بودند، بطور داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند که به صورت تصادفی به دو گروه تجربی و کنترل تقسیم شدند. از آزمودنی ها یک روز قبل از شروع تمرینات توسط تست های شارپند رومبرگ (تعادل ایستا با چشمان باز و بسته) و زمان برخاستن و رفتن (تعادل پویا) به عمل آمد. گروه تجربی به انجام یک دوره تمرین عملکردی شش هفته ای (سه جلسه در هفته) پرداختند و گروه کنترل فعالیت های روزانه خود را انجام داد. پس از اتمام تمرینات از دو گروه پس آزمون به عمل آمد. از آمار توصیفی برای محاسبه میانگین و انحراف استاندارد اطلاعات و برای تعیین اختلاف بین پیش آزمون و پس آزمون بین و درون گروهی به ترتیب از t مستقل و وابسته در سطح معنی داری P≤0.05 استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که بین دو گروه تجربی و کنترل در تست های سه گانه تعادل ایستا و پویا در پیش آزمون اختلاف معنی ­ داری وجود ندارد اما در پس آزمون، گروه تجربی عملکرد بهتری نسبت به گروه کنترل داشت. نتایج آزمون t همبسته نیز اختلاف معنی داری بین پیش و پس آزمون گروه تجربی در هر سه تست تعادلی را نشان داد در حالی که بین پیش و پس آزمون گروه کنترل تفاوت معنی داری مشاهده نشد.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از این تحقیق، موید نقش تمرینات عملکردی در بهبود تعادل ایستا و پویای افراد سالمند بود که به علت عدم بهبود تعادل آزمودنی های گروه کنترل، می توان بهبود تعادل گروه تجربی را به اثر این تمرینات نسبت داد، اما با توجه به کوتاهی دوره تمرینی (شش هفته) مطالعات تکمیلی دراز مدت برای بررسی ماندگاری اثرات و پیامدهای بلند مدت این تمرینات ضروری است.

هدف: از آنجایی که بخش عمده ای از درمان دیابت در منزل انجام می شود، خانواده نقش مهمی در مراقبت از این بیماران دارند. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط حمایت خانواده و کنترل قندخون در سالمندان مبتلا به دیابت نوع 2 بود.روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی - همبستگی بود و تعداد 150 نفر از سالمندان مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به انستیتو غدد درون ریز و متابولیسم وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران جامعه این پژوهش را تشکیل دادند. نمونه گیری به صورت غیر تصادفی و در دسترس بود. پرسشنامه مورد استفاده شامل سه بخش مشخصات دموگرافیکی نمونه ها، تعیین میزان همو گلوبین گلیکوزیله و تعیین میزان حمایت دریافتی و درک شده بیماران از جانب خانواده با استفاده از ابزار استاندارد "حمایت اجتماعی از بیماران دیابتی - مختص خانواده"بود. داده ها با استفاده از آزمون آماری کای دو و پیرسون از طریق نرم افزار SPSS version-15 تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نتایج ارتباط آماری معنی داری را بین حمایت خانواده و کنترل قندخون نشان داد (r=-0.56, p<0.0001). همچنین یافته ها نشان دهنده وجود ارتباط معنی دار بین حمایت خانواده و متغیرهای جنس و وضعیت تاهل (p<0.0001) بود. کنترل قند خون نیز با وضعیت تاهل (p=0.02)، وضعیت اقتصادی (p=0.04) و سطح تحصیلات (p=0.05) ارتباط معنی داری داشت.نتیجه گیری: یافته های این پژوهش تاکید مجددی بر نقش حمایت خانواده در بهبود سطح سلامت سالمندان بود. بر اساس یافته های این پژوهش طرح مداخلات پرستاری خانواده محور و مشارکت تمامی اعضا خانواده در مراقبت از سالمندان مبتلا به دیابت پیشنهاد می شود.

هدف: حمایت کننده مفصلی موجب فراهم شدن اطلاعات حس عمقی می گردد. این اطلاعات برای حفظ تعادل مورد نیاز می باشند. هدف از این مطالعه تعیین اثر استفاده از حمایت کننده مفصلی زانو بر تعادل ایستا و پویا در مردان سالمند می باشد.روش بررسی: در این مطالعه کار آزمایی تصادفی بالینی 22 نفر سالمند در دو گروه مداخله و کنترل شرکت داده شدند. نوع مداخله پوشیدن زانوبند الاستیکی نرم بود. آزمون های مورد استفاده عبارت بودند از: آزمون ایستادن با پای کنار هم، آزمون ایستادن تندوم، آزمون ایستادن روی یک پا که به عنوان آزمون های تعادلی استاتیک در یکی از سه شرایط چشم باز و روی سطح سفت، چشم بسته و روی سطح سفت و چشم بسته روی سطح نرم اجرا شدند. آزمون های تعادلی داینامیک شامل آزمون پنج بار نشستن و برخاستن از روی صندلی، آزمون راه رفتن سرعتی (در دو نوبت)، آزمون دستیابی (با چشم باز و بسته) و آزمون قدم زدن در مربع ها بود. به منظور بررسی تفاوت بین کارایی آزمونهای تعادلی قبل و بعد از مداخله در دو گروه از تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که تفاوت بین نتایج آزمون های استاتیک و داینامیک در مراحل مختلف در گروه مداخله و کنترل معنی دار نیست. در مقایسه بین دو گروه مداخله و کنترل نیز آزمونها تفاوت دو گروه با یکدیگر معنی دار نبود.نتیجه گیری: حمایت کننده مفصلی زانو نمی تواند موجب بهبود کارایی عملکردهای تعادلی ایستا و پویا در مردان سالمند گردد. لذا تجویز آن با اهداف دیگر اختلال در کارایی تعادلی فرد ایجاد نمی نماید.

هدف: کانسرهای دستگاه گوارش در سالمندان جزء شایعترین کانسرها در سراسر جهان است. با توجه به شیوع بالای کانسرهای دستگاه گوارش در این گروه سنی، در این مطالعه بر آن شدیم تا میزان بروز کانسرهای دستگاه گوارش را در افراد سالمند (65 سال و بالاتر) به دست آورده و برای بررسی تاثیر افزایش سن در بروز این کانسرها، میزان بروز این گروه سنی را با گروه سنی افراد میانسال (45 تا 64 سال) و گروه سنی جوان ( 15 تا 45 سال) مقایسه کنیم.روش بررسی: در یک مطالعه مقطعی تمامی موارد جدید مبتلا به کانسرهای دستگاه گوارش در استان آذربایجان شرقی - ایران در طول مدت یکسال از تمامی مراکز آموزشی و درمانی، بیمارستانها، مراکز پاتولوژی، مراکز شیمی درمانی، مرکز رادیوتراپی، مراکز آندوسکوپی، بیماران کانسری مصرف کننده اپیویید و لیست متوفیان گورستان رسمی تبریز ثبت گردید.یافته ها: در طول مدت یکسال از 1533 بیمار مبتلا به کانسر دستگاه گوارش، 824 بیمار (%53.8) در گروه سنی بالای 65 سال، 522 بیمار (%34.1) در گروه سنی میانسال و 125 بیمار (%8.2) در گروه سنی جوان ثبت گردید. 4% از بیماران نیز سن نامشخص داشتند. در گروه سنی سالمندان، %67.2 از بیماران جنس مذکر و %32.8 از جنس مونث بودند. میانگین سنی در زمان تشخیص برای مردان 73.74±5.64 سال و برای زنان 73.39±5.88 سال بود. بر اساس میزان بروز سنی استاندارد شده(ASR) ، کانسر معده با بروز 222.30 در میان مردان سالمند و کانسر مری با بروز 83.13 در میان زنان سالمند شایعترین کانسر دستگاه گوارش بود. میزان بروز کانسر معده در مردان سالمند تقریبا 3 برابر بیشتر از میزان بروز آن در زنان سالمند (ASR=80.81) به دست آمد. کانسر کولورکتال با میزان بروز 63.02 و 43.51 به ترتیب در مردان و زنان سالمند، در رتبه سوم قرار گرفت. کانسر روده کوچک (بدون در نظر گرفتن کانسر آنال) کمترین ASR را در مردان و زنان سالمند (به ترتیب 3.42 و 3.59 ) به خود اختصاص می داد.نتیجه گیری: در کشور ما، به دلیل ارتقا سطح سلامت و نیز افزایش مراقبتهای دوران سالمندی نسبت به سابق، میزان امید به زندگی و کیفیت زندگی در سالمندان در حال افزایش است. همچنین با توجه به بروز بالای کانسر در جمعیت سالمند و نیز میزان بالای جمعیت جوان که در چندین سال آینده به سمت جمعیت سالمندی سوق پیدا خواهند کرد، در آینده بسیار نزدیک، کانسر به عنوان یکی از بزرگترین مشکلات بهداشتی و تهدید کننده سلامت خواهد بود. بنابراین پیشگیری از سرطان با استفاده از روشهای غربالگری و شناسایی بیماران در مراحل ابتدایی بیماری به خصوص در جمعیت سالمند شایسته توجه فوری و انجام اقدامات ضروری است.

هدف: در میان عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت، فرهنگ و قومیت در تعریف نیازهای بهداشتی اقشار مختلف جمعیتی نقشی کلیدی دارد .هدف از انجام این پژوهش شناسایی و مقایسه وضعیت فعالیت های اجتماعی و نحوه گذران اوقات فراغت سالمندان ایرانی، سوئدی و ایرانی مهاجر مقیم کشور سوئد بوده است.روش بررسی: مطالعه حاضر مقطعی و از نوع توصیفی - تحلیلی است. شهر تهران در ایران و شهر استکهلم در سوئد به عنوان محیط پژوهش انتخاب گردید. جمعیت مورد بررسی سالمندان ایرانی مقیم منزل ساکن ایران و سوئد (مهاجرین ایرانی مقیم سوئد) و سالمندان سوئدی مقیم منزل ساکن سوئد بودند که توانایی برقراری ارتباط و پاسخگویی به سوالات پرسشنامه را داشته و مایل به شرکت در مطالعه بودند. 825 سالمند ایرانی به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای با رعایت نسبت جنسی از مناطق مختلف شهر تهران، 305 سالمند سوئدی و نیز 101 سالمند ایرانی مقیم سوئد از طریق اداره آمار شهر استکهلم وارد مطالعه شدند. ابزار چمع آوری داده ها، پرسشنامه "بررسی نیازها و سلامت اجتماعی" بود که توسط محققان این مطالعه و در هشت محور مختلف ساخته شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات صاحبنظران حوزه سالمندی و گروه هدف و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ و روش آزمون - باز آزمون ارزیابی شد. در تحلیل آماری داده ها از روش های برآورد و رگرسیون لجستیک استفاده شد.یافته ها: یافته های این مطالعه شامل نتایج حاصل از ارزیابی وضعیت فعالیت های اجتماعی و نحوه گذران اوقات فراغت و مقایسه این ابعاد درسالمندان ساکن منزل در دو کشور ایران و سوئد بود. آزمودنی ها در هر سه گروه به دامنه سنی 60 تا 77 سال تعلق داشته و عمدتا متاهل بودند. نتایج نشان داد که به رغم اشتراکات بسیار، فراوانی و نوع فعالیت های اجتماعی و ایام فراغت در سه گروه فوق به دلیل تفاوت های فرهنگی و محیطی مختلف است. عواملی مانند گسترش شهرنشینی، کمبود تسهیلات، عدم آشنایی یا توجه به شیوه زندگی سالم سبب شده است که میزان رضایت شهروندان سالمند ایرانی از روابط اجتماعی و نحوه گذران ایام فراغت از سالمندان سوئدی کمتر باشد. از سوی دیگر، توجه به بعد معنوی سلامت در سالمندان ایرانی قویتر بوده و با سالمندان سوئدی اختلاف معنی دار دارد در حالی که در مورد فعالیت های گروهی این رابطه کماکان معنی دار ولی معکوس می شود (P=0.000). همچنین، توجه ناکافی به تحرک فیزیکی و ورزش، خصوصا در زنان سالمند ایرانی از نکاتی است که باید مورد عنایت برنامه ریزان و سیاست گذاران عرصه بهداشت کشور قرار گیرد.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده در این پژوهش بر لزوم انجام نیاز سنجی با رویکرد فرهنگی با استفاده از ابزارهای مناسب معتبر و پایا تاکید دارد. ابزار ساخته شده در روند انجام این مطالعه که اعتبار و پایایی آن به اثبات رسید می تواند در بررسی سیستم ها و خدمات بهداشتی - مراقبتی درون فرهنگی و میان فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد.