مجله علوم پزشکی فیض
سال:1398 | دوره:23 | شماره:7 (ضمیمه) |تعداد مقالات:18

سابقه و هدف: بیماری مولتیپل اسکلروز یک بیماری مزمن و خودایمن است. هدف مطالعه ی حاضر، تعیین تاثیر نماز حاجت و دعا بر سلامت روان بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس بود. مواد و روش ها: در این کارآزمایی بالینی 60 بیمار مبتلا به مولتیپل اسکلروز شرکت نمودند. نمونه گیری به شیوه ی دردسترس از بین بیماران مراجعه کننده به کلینیک روماتولوژی بیمارستان شهید بهشتی کاشان در سال 1397 انجام گرفت. نمونه ها به طور تصادفی به دو گروه 30 نفره تقسیم شدند. بیماران گروه آزمون به مدت دو ماه بعد از نمازهای روزانه، دو رکعت نماز حاجت می خواندند و به مدت چند دقیقه راز و نیاز می نمودند. در گروه کنترل مداخله ای انجام نگرفت. قبل و بلافاصله بعد و یک ماه بعد از مطالعه، پرسشنامه ی سلامت روان توسط بیماران تکمیل شد. داده ها با نرم افزار آماری SPSS نسخه ی 16 و با آزمون های تحلیلی و توصیفی تجزیه و تحلیل شد. نتایج: بلافاصله بعد از پایان مداخله و یک ماه بعد از مداخله تفاوت آماری معنی داری در میانگین نمره ی سلامت در دو گروه وجود داشت (0/05 > P). نتایج آزمون آنالیز واریانس تکراری نشان داد که تغییرات میانگین سلامت روان و ابعاد آن در طول زمان متفاوت و اثر متقابل گروه و زمان در مورد متغیر سلامت روان معنادار می باشد (0/001 > P). نتیجه گیری: نماز حاجت و دعا می تواند باعث افزایش سلامت روان بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروز شود. پیشنهاد می شود از این عمل به عنوان یک درمان مکمل جهت افزایش سلامت روان این بیماران استفاده شود.

سابقه و هدف: معمولا جراحی باعث استرس روانی (ترس و اضطراب) می شود. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر نماز حاجت و دعا بر سطح اضطراب اعضای خانواده بیماران تحت عمل جراحی مغز و اعصاب در بیمارستان شهید بهشتی کاشان انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه نیمه تجربی بر روی 80 نفر از اعضای خانواده بیمارانی که تحت عمل جراحی مغز و اعصاب بودند، در بیمارستان شهید بهشتی کاشان در سال 1397 انجام گرفت. نمونه ها به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمون قرار گرفتند. نمونه های گروه آزمون، از 48 ساعت قبل از عمل جراحی تا 24 ساعت بعد از عمل، بعد از نمازهای روزانه خود، دو رکعت نماز حاجت می خواندند و بعد از اقامه نماز به مدت پنج دقیقه برای بیمار خود دعا می کردند. در گروه کنترل نمازها طبق روتین خوانده می شد. در شروع مطالعه و یک روز بعد از عمل جراحی پرسشنامه اسپیل برگر در دو گروه تکمیل شد. داده ها با نرم افزار آماری SPSS ویرایش 20 و با آزمون های آماری کای اسکوئر و کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: دو گروه قبل از مداخله از نظر متغیرهای دموگرافیک تفاوت آماری معنی داری نداشتند (0/05≥ P). نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد دو گروه پس از مداخله از نظر اضطراب آشکار و پنهان و نمره کل اضطراب تفاوت آماری معناداری داشتند (0/05≤ P). نتیجه گیری: نماز و دعا می تواند باعث کاهش اضطراب آشکار و پنهان اعضای خانواده بیماران تحت عمل جراحی مغز و اعصاب شود. بنابراین استفاده از آن به عنوان یک روش مکمل برای کاهش اضطراب پیشنهاد می شود.

سابقه و هدف: ابتلا به نارسایی مزمن کلیه موجب کاهش سلامت روان و رضایت از زندگی می شود. نماز به عنوان یک استراتژی مقابله ای مذهبی می تواند کمک شایانی به بهزیستی ذهنی در این بیماران کند. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط نگرش و التزام عملی به نماز با بهزیستی ذهنی در بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه مراجعه کننده به بیمارستان های منتخب شهرستان کاشان در سال 1397 انجام شد. مواد و روش ها: این پژوهش یک پژوهش توصیفی-تحلیلی بود. 180 بیمار از طریق روش دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل: پرسشنامه های اطلاعات زمینه ای، پرسشنامه نگرش و التزام عملی به نماز و پرسشنامه بهزیستی ذهنی ادینبورگ بودند. آنالیز داده ها توسط نسخه 16 نرم افزار SPSS و با آزمون های تی تست، ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز رگرسیون صورت گرفت. نتایج: یافته های این مطالعه نشان داد 59 درصد شرکت کنندگان در مطالعه مرد و 6/80 درصد متاهل بودند، میانگین نمره نگرش و التزام عملی به نماز (در مقیاس200-0) و بهزیستی ذهنی (در مقیاس70-14) در بیماران تحت مطالعه به ترتیب 73/28± 92/144 و 64/9± 57/52 بود. متغیرهای نگرش و التزام عملی به نماز و ابتلا به سایر بیماری ها علاوه بر نارسایی کلیه به ترتیب 74 درصد و 20 درصد از واریانس نمره بهزیستی ذهنی را تبیین می کردند. بین وضعیت اشتغال و محل زندگی با بهزیستی ذهنی ارتباط آماری معناداری وجود داشت، به نحوی که بهزیستی ذهنی در بیماران غیر شاغل و ساکن در روستا در سطح بالاتری بود. نتیجه گیری: بهزیستی ذهنی بیماران در این مطالعه در سطح بالایی بود، به ترتیب متغیرهای نگرش و التزام به نماز و عدم ابتلا به سایر بیماری های زمینه ای، می تواند مهم ترین عوامل مرتبط با بهزیستی ذهنی بیماران تحت مطالعه باشد.

سابقه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ابعاد نگرش به نماز با رضایت و معنا در زندگی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر قاین صورت گرفت. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع مقطعی-تحلیلی بود. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر قاین بودند که از میان آن ها 285 دانش آموز به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. با استفاده از پرسشنامه های نگرش به نماز نادمی و همکاران (1397)، رضایت از زندگی هوبنر (2001) و معنا در زندگی استگر (2006) اطلاعات لازم جمع آوری شد و نتایج به کمک نرم افزار SPSS و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: نتایج نشان داد بین ابعاد نگرش به نماز (ارزشمندی، پیامد رفتاری و انگیزش) با رضایت از زندگی رابطه وجود دارد. بین دو بعد ارزشمندی و پیامد رفتاری با معنا در زندگی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد و بین بعد انگیزش با معنا در زندگی رابطه وجود ندارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که 16 درصد از واریانس رضایت از زندگی به وسیله بعد ارزشمندی و همچنین 5 درصد از واریانس معنا در زندگی به وسیله بعد پیامد رفتاری تبیین می شود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های مطالعه حاضر مبنی بر ارتباط نماز و رضایت و معنا در زندگی، احیای نماز و عمل به این فریضه الهی می تواند موجبات ارتقای رضایت و معنا در زندگی دانش آموزان را مهیا سازد.

سابقه و هدف: نماز، جامع ترین شیوه ی بندگی و ارتباط با خدا است؛ میزان پای بندی به آداب و شرایط آن، در تکامل روح و بهینه سازی سبک زندگی فردی و اجتماعی انسان موثر است. سلامت معنوی نیز حالتی روحانی و دارای مراتب است که از ارتباط قلبی با خدا حاصل شده، زندگی را سالم و هدفمند می کند. بنابراین با هدف بررسی ارتباط بین میزان پای بندی به نماز و مرتبه سلامت معنوی، در سال 97 مطالعه ای میدانی در کاشان، انجام شد. مواد و روش ها: جامعه آماری این مطالعه، دانشجویان، حوزویان و عامه مردم شهرستان کاشان و دیپلم به پایین بودند. حجم نمونه در هر گروه 100 نفر و روش نمونه گیری؛ غیرتصادفی آسان در نظر گرفته شد. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه میزان پای بندی به نماز، با ضریب آلفای کرونباخ 0/799R= و پرسشنامه سلامت معنوی پولوتزین و الیسون با ضریب آلفای کرونباخ 0/82R= بود. داده ها با نرم افزارSPSS تجزیه و تحلیل شد. برای تعیین همبستگی از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. سطح معنی داری 5 درصد در نظر گرفته شد. نتایج: آمار نشان داد، در هر سه گروه؛ بین میزان پای بندی به نماز و مرتبه سلامت معنوی همبستگی مستقیمی وجود داشت. 0/560 rT= و (0/001 =P) همچنین با تغییر متغیرهای جنسیت، تاهل و رده های سنی، تاثیرگذاری میزان پای بندی به نماز بر مرتبه سلامت معنوی همچنان معنی دار بود. درضمن پای بندی به نماز تنها عامل تحقق سلامت معنوی نیست بلکه عوامل دیگری نیز در این امر دخیلند. نتیجه گیری: هرچه میزان پای بندی اشخاص به نماز بیشتر بود، از مرتبه سلامت معنوی بالاتری برخوردار بودند؛ در ضمن هر چه سن اشخاص کمتر می شد، میزان پای بندی آنان به نماز کاهش می یافت.

سابقه و هدف: نماز وسیله بازداری از خودپسندی و مایه آرامش مومنان است. تاب آوری به عنوان ظرفیتی برای مقاومت در برابر استرس و فاجعه تلقی می شود. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط نگرش و التزام عملی به نماز با رفتارهای ارتقادهنده سلامت و تاب آوری در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال 1397 انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی بر کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان صورت گرفت. معیارهای ورود، اشتغال به تحصیل و تمایل و رضایت آگاهانه به شرکت در مطالعه بود و جمع آوری اطلاعات از طریق نمونه گیری در چند مرحله ی تصادفی انجام شد. جمع آوری اطلاعات با پرسشنامه شامل: سنجش نگرش و التزام عملی به نماز، سبک زندگی ارتقای سلامت (HPLPII) و تاب آوری کونور و دیویدسون (CD-RIS) بود. داده ها با نرم افزار SPSS ویرایش 16 و با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج: 5/42 درصد دانشجویان در این مطالعه (170 نفر) را مردان تشکیل می دادند. میانگین و انحراف معیار سن دانشجویان شرکت کننده (1/73± 22/53) بود. میانگین نمره نگرش و التزام عملی دانشجویان به نماز (10/11± 52/18)، رفتارهای ارتقادهنده سلامت (21/11± 126/18) و تاب آوری (14/71± 88/98) بود؛ میانگین نمره نگرش و التزام عملی دانشجویان به نماز با میانگین نمره رفتارهای ارتقادهنده سلامت و تاب آوری از نظر آماری معنی دار بود (0/05

سابقه و هدف: عبادت های معنوی و مذهبی همانند نماز، یکی از چهارده نیاز اساسی انسان است. پرستاران برای عملکرد درست اخلاقی، نیازمند شجاعت اخلاقی هستند. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط نگرش و التزام عملی به نماز با شجاعت اخلاقی در پرستاران شاغل دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال 1397 انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه از نوع مقطعی و شامل کلیه پرستاران شاغل دانشگاه علوم پزشکی کاشان بود. معیارهای ورود، اشتغال به خدمت و رضایت آگاهانه به شرکت بود و از روش نمونه گیری چندمرحله ای تصادفی استفاده شد. مراکز درمانی، به عنوان خوشه و بخش ها به عنوان طبقه لحاظ شد. انتخاب نمونه به روش تصادفی ساده صورت گرفت و جمع آوری اطلاعات با: اطلاعات زمینه ای و ابزار سنجش نگرش و التزام عملی به نماز انیسی و ابزار سنجش شجاعت اخلاقی پرستاران صدوقی اصل انجام شد. داده ها با نرم افزار SPSS ویرایش 16 و آمار توصیفی و تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. سطح معنی داری، (0/05

سابقه و هدف: دین اسلام، از احکام اجتماعی مهمی برخوردار است و با عنایت به برکات و آثار وحدت، تجمع و یکپارچگی، در بسیاری از برنامه های دینی بر این بعد تاکید شده است. بنابراین در این مقاله به مطالعه و بررسی عوامل موثر بر گرایش دانشجویان به نماز جماعت پرداخته شده است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع پیمایش اجتماعی است و براساس ابزار پرسشنامه، دارای روایی مبتنی بر آلفای کرونباخ، داده ها و اطلاعات مربوط به جامعه آماری، گردآوری شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانشجویان دانشگاه کاشان می باشند که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 504 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شده و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج: تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می دهد که گرایش به نماز جماعت به طور مستقیم تحت تاثیر متغیرهای دین داری (0/31=Beta)، اعتقاد و آشنایی با نماز (0/29 =Beta)، کمیت و کیفیت جلسات در مسجد (0/16=Beta) و مناسب بودن فضای مسجد (0/13=Beta) قرار گرفته است. در مجموع این متغیرها توانسته اند 34 درصد از واریانس گرایش به نماز جماعت را تبیین کنند (0/34=R2=). در مدل تحلیل مسیر، متغیر حضور دوستان در نماز جماعت بیشترین تاثیر مستقیم را بر گرایش به نماز جماعت داشته است و بعد از آن متغیرهای اعتقاد و آشنایی با نماز و دین داری در کل بیشترین تاثیر را بر متغیر وابسته داشته اند. نتیجه گیری: چهار متغیر میزان دین داری، میزان آشنایی با نماز، کمیت و کیفیت جلسات در مسجد و فضای مناسب مسجد به تربیت دارای بیشترین میزان تاثیر بر میزان شرکت دانشجویان در نماز جماعت را داشتند.

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت نماز و تاثیرات عمیق و شگرف آن در زندگی فردی و اجتماعی دانشجویان، این مطالعه با هدف بررسی عوامل موثر در جذب دانشجویان به نماز جماعت در دانشگاه علوم پزشکی کاشان انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی-مقطعی روی 205 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان انجام شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای محقق ساخته روا و پایا، در زمینه ی عوامل موثر در جذب دانشجویان به نماز جماعت بود؛ که در مقیاس لیکرت 5 نمره ای تنظیم شده بود. داده ها در نرم افزار آماریSPSS ویرایش 16 با استفاده از شاخص های توصیفی و آزمون آماری t تجزیه و تحلیل شدند. نتایج: عوامل موثر در جذب دانشجویان به نماز جماعت برحسب میانگین و انحراف معیار به ترتیب شامل: مشارکت مسوولان و اساتید 0/89± 3/23، عوامل فرهنگی و درون سازمانی 0/84± 3/2، فضای فیزیکی و زیبایی نمازخانه 1/07± 3/03، عوامل مربوط به نقش همسالان و دوستان 1/19± 2/98، عوامل فردی 0/77± 2/92، عوامل مربوط به والدین 1/03± 2/71 و عوامل مربوط به امام جماعت 1/007± 2/96 بود. بین جنسیت (0/001 =P)، رشته ی تحصیلی (0/006 = P) و محل زندگی (0/03 = P) دانشجویان با میزان جذب آن ها رابطه ی معنادار مشاهده شد. نتیجه گیری: براساس یافته های این تحقیق، عواملی نظیر: دانشگاه، مسوولان و خانواده بر جذب دانشجویان به نماز جماعت موثر می باشد. بنابراین شایسته است تا حصول توفیقات کامل با واکاوی مستمر عوامل موثر در زمینه ی جذب دانشجویان به نماز به منظور برنامه ریزی هرچه بیشتر، دست از تلاش کشیده نشود.

سابقه و اهداف: با توجه به این که جوانان به عنوان آینده سازان جامعه اسلامی به شمار می روند، نیاز به شناخت مسائل مهمی از قبیل چگونگی برپاداشتن نماز و شرکت در نماز جماعت از اهمیت بسزایی برخوردار است. تحقیق حاضر با هدف تعیین عوامل تسهیل کننده و ممانعت کننده از شرکت دانشجویان در نماز در دانشجویان دانشگاه های سطح شهر کاشان انجام شد. مواد و روش ها: در مطالعه توصیفی-مقطعی حاضر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 451 نفر از دانشجویان دانشگاه های سطح شهر کاشان (آزاد، وزارت علوم و علوم پزشکی) طی سال 1397 شرکت کردند. ابزار پژوهش پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، عوامل تسهیل کننده و ممانعت کننده از شرکت دانشجویان در نماز جماعت بود. داده ها از طریق نرم افزار SPSS ویرایش 16 و با استفاده از آمار توصیفی (توزیع فراوانی) و آمار استنباطی (آزمون های کای اسکوئر و تی تک نمونه ای) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: نتایج نشان داد که دانشجویان علوم پزشکی (48/6 درصد) و آزاد (45/1 درصد) به نسبت بیشتر از دانشجویان وزارت علوم (33/3 درصد) در نماز جماعت شرکت می کنند. همچنین شرکت در نماز جماعت در بین دانشجویان بومی (73/8 درصد) به طور معناداری بیشتر از دانشجویان غیربومی (34 درصد) بود (0/001< P). از بین عوامل موثر در ترغیب به شرکت در نماز جماعت، عامل «اعتقاد به ثواب حضور در نماز جماعت» بیشترین میانگین (2/76) را به خود اختصاص داد. همچنین، از بین عوامل ممانعت کننده شرکت در نماز جماعت، بیشترین میانگین (2/41) مربوط به عامل «طولانی بودن نماز جماعت» بود. نتیجه گیری: با توجه به این که دانشجویان، مدیران و اداره کنندگان آینده کشور هستند، اقدامات مداخله ای در راستای تفهیم مبانی دینی و فواید نماز جماعت در حوزه جوانان و دانشجویان به شکل برنامه های آگاهی سازی ضروری است.

سابقه و هدف: نماز یکی از عبادات اصلی مسلمانان است که در قرآن و متون دینی درباره آن بسیار تاکید شده است. این مطالعه به منظور بررسی موانع اقامه نماز در بیماران بستری در بیمارستان صورت گرفت. مواد و روش ها: در این پژوهش توصیفی-تحلیلی 300 بیمار بستری در بخش های مختلف بیمارستان های کاشان در سال 1398 مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه های موانع اقامه نماز و ویژگی های فردی و بالینی بیماران بود. اطلاعات حاصل از پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 16 و آزمون های آماری همبستگی پیرسون، تی تست و آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج: نتایج نشان داد میانگین سنی افراد شرکت کننده 18/95± 50/53 سال، 52 درصد افراد مرد، 35/5 درصد افراد دارای تحصیلات راهنمایی و دبیرستانی، 77/7 درصد افراد دارای زندگی شهری و 60/7 درصد افراد به علت بیماری های داخلی در بیمارستان بستری شده بودند. میانگین نمره اقامه نماز بیماران 12/12± 30/31 بود. همچنین بر اساس یافته ها، ارتباط معنی داری بین موانع اقامه نماز و سن کمتر، بستری در بخش های جراحی، عدم توانایی انجام کارهای شخصی توسط خود بیمار و احتیاج بیمار به کمک به هنگام راه رفتن وجود داشت. همچنین نمره کل ابزار بیشترین همبستگی را با بعد عوامل مرتبط با بیماری (0/852=r) و کمترین همبستگی را با بعد امکانات بخش داشت (0/214=r). نتیجه گیری: یافته ها نشان داد نمره موانع انجام نماز بیماران در بیمارستان در حد متوسط است و پاره ای از عوامل مربوط به شرایط بیمار و امکانات بیمارستان به عنوان موانع اقامه نماز می باشند.

سابقه و هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی همبستگی کیفیت روابط زوجی با نگرش و التزام عملی به نماز در زنان مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت کاشان در سال 1397 انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه توصیفی-تحلیلی در سال 1397 بر روی 350 زن مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت کاشان انجام شد. بر اساس نمونه گیری تصادفی از هر منطقه جغرافیایی یک مرکز خدمات جامع سلامت انتخاب شد و برحسب افراد تحت پوشش هر مرکز تعدادی نمونه در دسترس انتخاب شدند. پرسشنامه ها شامل پرسشنامه مشخصات دموگرافیک، پرسشنامه استاندارد کیفیت روابط زوجین و پرسشنامه نگرش و التزام عملی به نماز بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون، تی تست و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. سطح معنی داری کمتر از 05/0 تعریف شد. نتایج: بین نمره کیفیت روابط زوجی و نمره نگرش و التزام عملی و سواد همسر ارتباط مثبت و معنی دار وجود داشت (0/001

سابقه و هدف: با توجه به تاثیرات نماز بر هر شخص به خصوص در سنین جوانی و دانشجویی، هدف از این پژوهش بررسی وضعیت التزام به نماز دانشجویان پردیس فارابی دانشگاه تهران در قم به نماز بود. مواد و روش ها: این مطالعه ی توصیفی-مقطعی روی 334 نفر از دانشجویان پردیس فارابی دانشگاه تهران در قم انجام شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای محقق ساخته روا و پایا، در زمینه ی عوامل موثر در التزام دانشجویان به نماز بود. داده ها در نرم افزار آماری SPSS ویرایش 16 با استفاده از شاخص های توصیفی، آزمون آنالیز واریانس و آزمون آماری تی، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج: براساس نتایج این تحقیق، 194 نفر (58/1 درصد) از دانشجویان همیشه و اغلب اوقات، نمازهای واجب یومیه را به جا می آوردند. عوامل موثر بر پای بندی دانشجویان به نماز براساس میانگین و انحراف معیار به ترتیب شامل: آگاهی از احکام و فلسفه ی نماز 0/92± 3/87، اثربخشی نماز در زندگی فردی و اجتماعی 0/82± 3/66، التزام و اهتمام جدی برای انجام نماز 0/9± 3/42، و توجه به مستحبات و آمادگی های قبل از نماز 0/82± 2/92 بود. نتیجه گیری: پای بندی جوانان و دانشجویان به نماز در کشور اسلامی مساله جدی و از دغدغه های متولیان امر می باشد؛ امید است یافته های حاصل از این مطالعه و مطالعات بیشتر، راهگشای برنامه ریزان فرهنگی دانشگاه های کشور شود، تا با درک عمیق تری سیاست گذاری کنند.

سابقه و هدف: ارزشیابی کمی یافته های علمی پژوهش های حوزه نماز، برنامه ریزان این حوزه را جهت بهینه سازی کیفیت برنامه ریزی و سیاست گذاری یاری می رساند. هدف از مطالعه حاضر سنجش برون داد پژوهشی در زمینه نماز در پایگاه های اطلاعاتی داخلی و بین المللی است. مواد و روش ها: نوع مطالعه توصیفی است و برای گردآوری داده ها از روش علم سنجی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، تولیدات علمی پژوهشگران در زمینه نماز است که تا پایان دی 1397 در پایگاه های اطلاعاتیScopus, WOS, PubMed, SID, Idml نمایه شده اند. سال انتشار، نویسنده، مجله و موضوع این مقالات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: به ترتیب 97 و 75 مقاله فارسی و انگلیسی در حوزه نماز نمایه شده بود. کشور مالزی و دانشگاه مالایا، بیشترین تعداد مقاله را به خود اختصاص داده اند. از جمله مهم ترین موضوعات مورد بررسی در این مقالات می توان به اثربخشی نماز بر سلامت روان و جسم، عوامل موثر بر اقامه نماز، پای بندی به نماز، گرایش به نماز، تجلی نماز در هنر، اسرار نماز و بررسی احکام فقهی مرتبط با نماز اشاره کرد. نتیجه گیری: نتایج حاکی از پایین بودن تعداد مقالات حوزه نماز و نبود پژوهشگران و مجلاتی است که به طور ویژه بر این موضوع متمرکز باشند. پژوهش های اندکی در ارتباط با نماز و ابعاد مختلف سلامت اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و اقتصادی صورت گرفته است و باید این ابعاد موضوعی مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. نتایج این پژوهش می تواند با رویکردی جامع نگرانه به ابعاد مختلف موضوع نماز به منظور تبیین طرح های پژوهشی کاربردی در ارتباط با این موضوع استفاده شود.

سابقه و هدف: سلامت معنوی مفهومی است که سازمان بهداشت جهانی در تعریف آن به نظر واحدی نرسیده؛ اما «اثرگذاری معنویت انسان بر جسمش» و «رعایت آداب دینی موثرترین عامل تحقق سلامت معنوی» گزاره هایی است که مورد قبول اکثر محققان است. تحقیقات حاکی است قرآن کریم حاوی راهکارهایی مبنی بر تحصیل قلب سلیم در دنیا و موجب سعادت و سلامت ابدی در آخرت می باشد. با این هدف، بررسی مبانی سلامت معنوی در قرآن مورد مطالعه قرار گرفت. مواد و روش ها: در این تحقیق، آیات مربوط با روح، نفس، انسان، خدا و معاد در نرم افزار جامع التفاسیر جستجو و با مراجعه به کتب تفسیر، آیات مرتبط با مبانی سلامت معنوی استخراج و ارائه شد. نتایج: بخشی از آیات با معرفی حقیقت انسان و راهکارهای تکامل او (انسان شناسی)، بخشی با شناخت خدا و صفات او (خداشناسی) و بخشی دیگر با بیان سرانجام زندگی انسان (معادشناسی) مبانی سلامت معنوی و سعادت ابدی انسان را تبیین نموده اند. به علت کثرت آیات در هر بخش، نمونه ی آیاتی که با سلامت معنوی بیشتر مرتبط بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند. توجه به این آیات، انسان را در صراط مستقیم الهی قرار داده، زندگی را هدفمند و گوارا می کند. نتیجه گیری: پرداختن به سلامت معنوی از منظر قرآن منجر به شناخت حقیقت انسان و دستیابی او به کمال و آسایش در جهان و آخرت خواهد شد. قرآن کریم راه های رسیدن به سلامت معنوی در دنیا و سلامت و سعادت ابدی در آخرت را به روشنی بیان نموده است.

سابقه و هدف: اقامه نماز به خصوص در مراکز درمانی همیشه با چالش روبه رو بوده است. هرچند از ارتباط بین نماز و سلامتی بسیار سخن گفته شده است، اما تاکنون موانع و مشکلات جهت اقامه نماز از زبان خود بیماران بستری کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این تحقیق با هدف تبیین تجارب اقامه نماز در بیماران بستری انجام شده است. مواد و روش ها: مطالعه حاضر با روش کیفی از نوع پدیدارشناسی است. تعداد 15 بیمار (7 زن و 8 مرد) بستری در بیمارستان شهید بهشتی کاشان به روش مبتنی بر هدف انتخاب شدند. نمونه گیری تا زمان اشباع داده ها ادامه داشت. این بیماران در بخش های طبی، اورژانس، CCU و جراحی بستری بودند. روش جمع آوری داده ها مصاحبه های نیمه ساختاریافته بود. مصاحبه های ضبط شده کلمه به کلمه پیاده شد. تحلیل اطلاعات هم زمان با نمونه گیری انجام شد. نتایج: پس از تحلیل داده ها در 2 تم (موانع اقامه نماز در بیماران بستری، عوامل تسهیل کننده اقامه نماز در بیماران بستری) و 6 طبقه قرار گرفتند که شامل «فراهم نبودن ملزومات نماز»، «احساس عدم طهارت برای اقامه نماز»، «عدم تمایل به استفاده از جایگزین های وضو»، «عدم آشنایی با مسائل شرعی»، «امکان ارتباط بهتر و خالص تر با خدا»، «آثار روحی نماز بر بیمار بستری» می باشد. نتیجه گیری: با توجه به فراهم نبودن بستر اقامه نماز در مراکز درمانی و اهمیت نماز برای بیماران بستری، باید شرایط لازم برای اقامه نماز در این بیماران توسط مدیران و دست اندرکاران بیمارستان فراهم شود و مورد توجه قرار گیرد.

سابقه و هدف: رعایت اصول بهداشتی در مساجد و نمازخانه ها برای پیشگیری از بیماری ها و جذب جوانان جهت اقامه ی نماز جماعت ضروری است. هدف این تحقیق تعیین وضعیت بهداشتی مساجد و نمازخانه های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال 1397 بود. مواد و روش ها: در این پژوهش توصیفی-مقطعی، کل مساجد و نمازخانه های تحت پوشش دانشگاه با استفاده از چک لیست استاندارد آیین نامه بهداشت محیط مساجد مصوب وزارت متبوع ارزیابی شدند. 48 سوال (1 تا 3 نمره ای) در سه حیطه ی بهداشت فردی، بهداشت وسایل و لوازم و وضعیت ساختمانی مطرح شد و در مجموع 100 نمره داشت. اطلاعات از طریق بازدید و مشاهده ی مستقیم توسط فرد آموزش دیده در این حوزه جمع آوری و سپس با استفاده از نرم افزار excel تجزیه و تحلیل شد. نتایج: نتایج نشان داد از لحاظ وضعیت ساختمانی 5/60 درصد، از لحاظ بهداشت وسایل و لوازم 6/39 درصد و از لحاظ بهداشت فردی 8/26 درصد از اماکن مورد بررسی شرایط مطلوبی داشتند. وضعیت مسجد دانشگاه بهتر بود و نمازخانه ی شبکه ی بهداشت و درمان آران و بیدگل، نمازخانه ی خوابگاه الزهرا و نمازخانه ی بیمارستان کارگرنژاد در رتبه های بعدی قرار داشتند و نمازخانه ی معاونت درمان، خوابگاه الغدیر و بیمارستان متینی نمره ی کمتری را کسب کردند. نتیجه گیری: نمره ی وضعیت نمازخانه های بیمارستان ها نسبت به نمازخانه ی فضاهای اداری و خوابگاه ها کمتر بود. وضعیت بهداشتی نمازخانه ی خوابگاه های پسرانه نسبت به دخترانه بدتر بود.

سابقه و هدف: دین داری ابعاد متفاوتی دارد که براساس مدل دین داری Glock و Stark، مناسک دینی یکی از پنج بعد آن به شمار می آید. پای بندی به نماز در دین اسلام بسیار مورد سفارش بزرگان دینی قرار گرفته است. مذهب و ملیت عناصری هستند که مردم به وسیله ی آن ها خود را شناسایی و تعریف می کنند و حس مشترک گروهی را به وجود می آورند. اگرچه مذهب امری شخصی تلقی می شود اما با ایجاد تجربیات مشترک نوع انسان ها را به یکدیگر پیوند می دهد. این مطالعه به بررسی ارتباط میان پای بندی به نماز و هویت مندی اجتماعی و ملی جوانان پرداخت. مواد و روش ها: در این پژوهش که در سال تحصیلی 98-1397 انجام شد، تعداد 294 دانشجوی دختر و پسر از تمامی مقاطع و رشته های موجود در دانشگاه کاشان با استفاده از فرمول کوکران و نمونه گیری خوشه ای تحت بررسی قرار گرفتند. نتایج: یافته های رگرسیون خطی دومتغیره نشان می دهد که تاثیر متغیر مستقل میزان پای بندی به نماز بر هویت اجتماعی معنادار است و می تواند 18 درصد از تغییرات متغیر وابسته مذکور را تبیین کند و همچنین میزان تاثیر پای بندی به نماز بر هویت ملی نیز معنادار می باشد و می تواند 15 درصد از هویت ملی را تبیین کند. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده بیانگر این است که افزایش پای بندی به نماز، می تواند باعث افزایش میزان هویت اجتماعی و ملی در جوانان شود. درنتیجه، با ترغیب نوجوانان و جوانان به برپایی نماز، می توان احساس هویت اجتماعی، همبستگی اجتماعی و هویت ملی آنان را افزایش داد و کشور را از دام تفرقه دور نگه داشت.