برنامه ریزی و توسعه گردشگری
سال:1398 | دوره:8 | شماره:30 |تعداد مقالات:13

الزامات زندگی امروزی باعث گردیده که زنان علاوه بر نقش های سنتی، به ایفای نقش های اکتسابی نیز بپردازند. این در حالی است که امروزه در فعالیت های خدماتی به خصوص در بخش گردشگری نقش زنان بسیار پررنگ شده است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر روابط محتاطانه و حمایت سازمانی درک شده بر تمایل به ترک خدمت به واسطه کامیابی در کار در کارکنان زن شاغل هتل ها می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و ازنظر روش انجام کار، از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل کارکنان زن هتل های شهر مشهد می باشد. به منظور جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری تصادفی در دسترس استفاده شد. به دلیل نامعین بودن حجم جامعه، تعداد 390 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان داد، روابط محتاطانه و حمایت سازمانی درک شده بر کامیابی در کار زنان تاثیر مثبت و معنی داری دارند. از نتایج دیگر اینکه اثر روابط محتاطانه، حمایت سازمانی درک شده و کامیابی در کار بر قصد ترک خدمت کارکنان زن معنی دار است. علاوه بر این نقش واسط کامیابی در کار نیز تائید شد.

گردشگری مسوولانه، نوعی از گردشگری است که با هدف ایجاد فرصت های خوب از طریق استفاده بهینه از تعطیلات، ارتقاء کیفیت زندگی ساکنان، مزایای اجتماعی-اقتصادی و حفاظت از منابع طبیعی ارائه شده است. این مفهوم پس از شناسایی اهمیت آن، برای ایجاد و بهبود بخشیدن به فرصت های تجاری در بخش گردشگری، ظاهر شد. این مقاله بر نگرش مصرف کنندگان داخلی محصولات گردشگری نسبت به گردشگری پایدار در سه مقصد گردشگری شهری شمال ایران (بابلسر، لاهیجان و سرعین) تمرکز دارد. ابتدا گونه شناسی انواع گردشگران با بهره گیری از مدل نهادی کوهن و بومی سازی آن برای ایران، انجام شد و گردشگران به سه گروه نهادی، نیمه نهادی و غیر نهادی تقسیم شدند، سپس، میزان مسوولیت پذیری آن ها در مصرف روزانه، در مقابل اجتماع و محیط زیست مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه آماری، 386 نفر با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از تکنیک های تحلیل عاملی و آزمون آنووا استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که گردشگران نهادی بیشترین احساس مسوولیت را مقابل جوامع محلی و محیط زیست دارند. گروه نیمه نهادی از حد متوسط (3) پایین تر هستند و گروه سوم یعنی گردشگران غیر نهادی احساس مسوولیت چندانی در مقابل رعایت حقوق جوامع محلی و محیط زیست ندارند.

امروزه کسب وکارها و مدیریت بازاریابی روندی به سمت داده محور شدن را می پیمایند و در این مسیر بسیاری از آن ها نیازمند داده های مفید و البته روش های تحلیل درست داده ها هستند، متن کاوی یکی از فنون نوین تحلیل داده ها می باشد که برای تحلیل داده های متنی به کار می رود، داده های متنی برای سال های طولانی به علل مختلفی چون حجم زیاد و بی ارزش تلقی شدن و یا نبود ابزار مناسب برای تحلیل، بی استفاده باقی مانده اند، درحالی که این داده ها می توانند اطلاعات مناسبی را از روندهای موجود ارائه دهند. در این تحقیق با هدف بررسی ساختار محتوایی فصلنامه مطالعات برنامه ریزی و توسعه گردشگری از متن کاوی استفاده کرده ایم و مقالات از سال 1391تا پایان سال 1397 موردبررسی قرار داده ایم. نزدیک به 30مجله که مشتمل بر تعداد حدودی 250 مقاله می شدند و تعداد 100000واژه که بیش از 250000 هزار بار تکرار داشتند مورد تحلیل قرار گرفتند و حوزه های مطالعاتی این فصلنامه در 7 سال اخیر ارائه شده است.

مناطق تحت حفاظت یکی از مهم ترین مقصدهای گردشگری طبیعی هستند که نیاز به برنامه ریزی و مدیریت، به منظور اطمینان از پایداری خدمات آن ها در بلند مدت می باشد. یکی از راه های کاهش اثرات نامطلوب گردشگری بر محیط های طبیعی، برآورد ظرفیت برد این مناطق است. در این مطالعه به منظور برنامه ریزی و مدیریت مناسب از ظرفیت برد به عنوان ابزاری کمی، جهت رسیدن به این هدف استفاده گردید. ابتدا پهنه های گردشگری در دو سطح گسترده و متمرکز در طبقه 1 و 2 در این منطقه مشخص گردید که مساحت تفرج گسترده طبقه 1و 2 به ترتیب؛ 700 و 1150 هکتار و تفرج متمرکز طبقه 1 و 2 با مساحت 23 و 177 هکتار حاصل شد. سپس ظرفیت برد در سه سطح فیزیکی، واقعی و موثر در پهنه گردشگری گسترده در دو طبقه 1و 2 محاسبه گردید. میزان ظرفیت برد فیزیکی به ترتیب در طبقه 1 و 2، 3065 و 5042 نفر در سال، ظرفیت برد واقعی، 137 و 225 نفر در سال و حدود 10 درصد از ظرفیت برد واقعی منطقه، 14 و 23 نفر در سال به دلیل شرایط حفاظتی و محدودیت های موجود در منطقه به ظرفیت برد موثر اختصاص یافت.

تلاش این جستار تاملی هرمنوتیک بر سویه های معناساز بر تجربه زیسته کسانی است که آرامگاه شهداء گمنام را به عنوان محل گردشگری و زیارت انتخاب کرده اند. هدف در این جستار تحلیل نظام معنایی رفتار گردشگرانی است که از طریق زیارت فضاهای قدسی به رفتارهای گردشگرانه خود خصلت فرهنگی می بخشند. پژوهش حاضر در چارچوب روش کیفی بوده و با استفاده از تکنیک مصاحبه و مستندات تجربه زیسته در حوزه میدان صورت گرفته و از تحلیل عرفی برای تحلیل یافته ها استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که استقرار آرامگاه شهداء در ارتقاعات تپه نور در پارک جمشیدیه تهران دارای نظام معنایی و نشانگان فرهنگی است و دلالت بر پیوند گسست ناپذیر بین انسان، کوه، طبیعت و معنویت قدسی حاصل از گردشگری دارد. در چارچوب فهمی استعاری کوه پیمایی یک حرکت طبیعی روبه بالا بوده و در طی مسیر کوه پیمایی، حس تعالی در انسان ایجاد شده و نشاط درونی ایجاد می گردد. انگیزه زیارت از نظر پاسخگویان شامل 9 مضمون اصلی: «دستیابی به آرامش درونی»، «کشش طبیعی و انگیزه دور شدن از شهر»، « تجدید پیمان با شهداء»، «توسل جستن»، «تعهد و احساس دین»، «الگوبرداری از شخصیت شهداء»، «درد دل کردن و قدردانی»، «حس قربت و همزادپنداری» و «احساس خودیابی» بودند.

فناوری پیشرفته ی واقعیت مجازی، با فراهم نمودن فرصت پیش تجربه مقصد، صنعت گردشگری را دستخوش تغییرات کرده است. بنابراین، این صنعت، با چالش درک هر چه بیشتر تکنولوژی واقعیت مجازی به منظور جذب و نگهداری گردشگران بالقوه روبرو شده است. در این پژوهش نقش نمایشگر واقعیت مجازی در شکل-گیری حس حضور فضایی و تمایلات رفتاری پس از تجربه محیط مجازی مدنظر قرار گرفته است. 302 نفر از گردشگران خروجی بالقوه در قالب دو گروه مجزا و به روش گلوله برفی انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه است که پس از تایید روایی و پایایی، توزیع گردید. داده ها توسط آزمون ANOVA دو سویه و آزمون همبستگی پیرسون تحلیل شدند. نتایج نشان دادند که نمایشگر واقعیت مجازی بر هر دو بعد حس خودیابی و عملکرد ممکن از حس حضور فضایی تاثیر مثبت دارد. نمایشگر واقعیت مجازی به صورت مستقیم بر تمایلات رفتاری تاثیر نداشته و از طریق حس خودیابی بر تمایلات رفتاری پس از تجربه محیط مجازی اثر می گذارد. قدرت تجسم فردی بر حس حضور فضایی تاثیر معناداری دارد و بنابراین، هر چه کاربر محیط مجازی از قدرت تجسم بالاتری برخوردار باشد، بهتر می تواند خود را در محیط مجازی حس کند. همچنین، میان دو متغیر حس حضور فضایی و تمایلات رفتاری همبستگی مثبت وجود دارد.

این پژوهش با هدف تبیین جامعه شناختی عوامل موثر بر جذب گردشگر در صدد آن است که بداند جامعه علاوه بر جاذبه های فرهنگی و طبیعی، باید حائز چه شروطی باشد تا بتواند در جذب گردشگر خارجی موفق باشد. در این راستا، با طرح یک تئوری تلفیقی در سطوح تحلیلی متفاوت و استفاده از منطق فازی، استخراج شرایط لازم و کافی جذب گردشگر خارجی، مدنظر قرار گرفت. نتایج نشان داد که جهانی شدن اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و فرهنگی، تضاد درونی، امنیت اجتماعی، رقابت پذیری در زیرساختها، حاکمیت قانون، جذابیت فرهنگی و طبیعی هر یک شرط لازم جذب گردشگر در سطح کلان است. در علیت عطفی و ترکیبی به دلیل پوشش نظری و تجربی بیشتر، تنها یک مسیر علی دارای اهمیت نظری و تجربی تشخیص داده شد. معادله نهایی پژوهش حاضر نشان داد که جهانی شدن اجتماعی و فرهنگی، جهانی شدن سیاسی، امنیت اجتماعی، جذابیت فرهنگی و طبیعی و توان رقابت پذیری در زیرساختها، مجموعا شروط کافی جذب گردشگر در سطح کلان است. این ترکیب به ما نشان داد که کشورهای موفق حائز شروط فوق اند، یعنی این شروط در آنها حضور دارد، اما کشورهایی که در جذب گردشگر موفق نیستند، فاقد این شروط ترکیبی هستند.

هدف از این پژوهش شناخت پیامدهای توسعه گردشگری بر بخش کشاورزی در راستای تحلیل ماهیت پیوند بین این دو بخش، در نواحی روستایی دهستان میان بند شهرستان نور می باشد. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی و تحلیلی مبتنی بر پیمایش است. جامعه اماری این تحقیق، کلیه سرپرستان خانوار روستایی این دهستان می باشد. داده های این تحقیق از طریق پرسشنامه و مصاحبه جمع آوری گردید. با توجه به گستردگی جامعه آماری، از روش نمونه گیری کوکران تعداد 322 سرپرستان خانوار نمونه به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده است. در تحلیل داده های این تحقیق از آزمون های آماری تک نمونه ای، تی وابسته و همبستگی استفاده شد. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که تاثیرات توسعه گردشگری برمولفه هایی نظیر میزان تولیدات کشاورزی، اشتغال در بخش کشاورزی، ارزش افزوده و سود حاصله از تولیدات بخش کشاورزی و میزان انگیزه برای فعالیت و سرمایه گذاری در بخش کشاورزی با سطح تاثیرات مطلوب آنها تفاوت معناداری داشته است.

دوره صفویه یکی از مقاطع تاریخی است که در آن شاهد رشد اجتماعی، توسعه فرهنگی و رونق اقتصادی در ایران هستیم. تغییرات بنیادین حوزه دینی، طیف وسیعی از تغییرات از جمله نوسازی ساختارهای اجتماعی، گسترش و تعمیق روابط خارجی و گستره مرزهای جغرافیایی این سرزمین را پدید آورد. افزایش آهنگ مراودات فرنگیان با ایران، جهانگردان زیادی را با اهداف سیاسی و تجاری، از اروپا به این دیار کشانید. آدام اولیاریوس یکی از سیاحانی است که با نگاه تیزبین خود بنیانهای فرهنگی ایران زمین را توصیف نموده است. پژوهش حاضر میکوشد به شیوه تحلیلی-توصیفی به بررسی سفرنامه این سیاح پرداخته از خلال تبیین وضعیت اجتماعی ایران عصر صفوی (بهویژه دوره شاه صفی اول) به بررسی عوامل فرهنگی، اجتماعی، دینی و اقلیمی موثر بر رشد و توسعه صنعت گردشگری در ایران آن روزگار بپردازد. هدف کلی مقاله دستیابی به ریشه های تاریخی، دینی و فرهنگی عدم توسعهیافتگی صنعت توریسم در ایران است که در این نوشتار، از زاویهدید اولیاریوس این موضوع را واکاوی کردهایم.

گردشگری فرهنگی از جمله اشکال گردشگری جایگزین است که با توجه به دامنه اثرات زیست محیطی، اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی آن در مقصد، سهمی اثر بخش در فرایند توسعه پایدار را، بر عهده دارد؛ رهیافت "چرخه حیات اجتماعی" ازجمله ابزارهای عملیاتی متاخر برای ارزیابی اثرات اجتماعی-اقتصادی در مسیر نیل به توسعه پایدار به شمار می اید و اثربخشی آن در حوزه ی گردشگری و مقصد گردشگری فرهنگی، درچارچوب مقاله حاضر برای اولین بار در معرض آزمون واقع شده است. هدف راهبردی پژوهش حاضر که برآمده از ترکیب روش اسنادی و میدانی است، تحلیل دیدگاه ذینفعان در خصوص اثرات اجتماعی-اقتصادی پایدار حاصل از توسعه گردشگری فرهنگی در شهر ماسوله و همچنین شناخت دامنه تفاوت در ترتیب اهمیت دسته های اثر در شاخص کل چرخه حیات اجتماعی است. یافته ها و نتایج تحقیق از دیدگاه ذینفعان حاکی ازآنست که بطور کلی، تاثیر گردشگری بر روی دسته های اثر چرخه حیات اجتماعی مثبت و در این میان اهمیت "حکمروایی" بیشتر از سایر دسته های اثر در شاخص کل چرخه حیات اجتماعی تاثیر گذار بوده است، همچنین، میان دسته های اثر چرخه ی حیات اجتماعی مقصد، همبستگی وجود دارد و ضریب همبستگی "شرایط کار" نسبت به سایر ابعاد در مقصد فرهنگی ماسوله، بیشتر می باشد.

هدف این مقاله تعیین عوامل موثر بر تقاضای گردشگری داخلی در استان گلستان می باشد. اطلاعات مورد استفاده در این مقاله از نوع مقطعی است که شامل384 خانواده گردشگر داخلی است که در فروردین سال 1398، حداقل به مدت یک شب در استان گلستان اقامت داشته اند. نمونه مورد مطالعه در این مقاله بصورت نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب و اطلاعات موردنیاز از طریق مصاحبه شفاهی با سرپرست خانوار گردشگران و تکمیل پرسشنامه جمع اوری شد. برای تخمین تابع تقاضای گردشگر، از مدل سیستم تقاضای تقریبا ایده ال (AIDS) که به شکل مدل رگرسیون است، استفاده و رگرسیونهای مجزا برای تخمین تقاضای پنج کالای غذا، مسکن، ایاب وذهاب، بلیط بازدید از مراکزدیدنی و سوغات محاسبه گردید. نتایج نشان می دهد عوامل مختلفی همچون، خصوصیات خانوار گردشگر، نوع محل اسکان در مسافرت، نحوه ایاب وذهاب، نوع مسکن درشهر محل سکونت و فاصله شهرمحل سکونت گردشگر با استان گلستان، برتقاضای کالاهای گردشگری در استان گلستان تاثیرگذار می باشد.

امروزه صنعت گردشگری به یکی از بزرگ ترین صنعت خدماتی جهان از لحاظ درآمدزایی تبدیل شده است. گسترش صنعت گردشگری افزون بر تاثیری که بر ابعاد وسیع اقتصادی چون ایجاد فرصت های شغلی، درآمدزایی، کاهش فقر و افزایش رفاه در جامعه دارد؛ در ابراز هویت ملی، ایجاد امنیت اجتماعی و گسترش عدالت اجتماعی در جامعه نیز نقش چشم گیری دارد. نگارنده، در پژوهش حاضر به دنبال بررسی چگونگی تاثیرگذاری زیر ساخت ها بر عوامل امنیتی، اقتصادی، فرهنگی-اجتماعی، آلودگی زیست محیطی، خدمات رفاهی-بهداشتی و تاثیرات متقابل این عوامل بر یکدیگر بوده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و با تاکید بر استراتژی ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی است. در ابتدا روش کیفی سپس کمی(پیمایشی) اجرا شده است. جامعه آماری، شامل تمام مسافران و کارشناسان گردشگری بوده و از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و درون طبقات تصادفی ساده استفاده شده است. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان محاسبه شده و بنابر این، نمونه 384 نفری در نظر گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان دهنده ی تایید فرضیات پژوهش است. از جمله این که زیرساخت ها با ضریب اثر 94/0 بیشترین تاثیر را روی عوامل امنیتی دارد و عوامل اقتصادی با ضریب اثر 23/0کمترین اثر را روی آلودگی زیست محیطی دارند.

برای برنامه ریزی توسعه گردشگری، بررسی رابطه اقلیم و گردشگری اهمیت بسیاری دارد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف ارائه پتانسیل اقلیم گردشگری سواحل شمال ایران در راستای گردشگری ساحلی است. در این مطالعه ی توصیفی تحلیلی از داده های هواشناسی شش ایستگاه هواشناسی ساحلی (1395-1361) و داده های دمای آب دریا استفاده شد. ابتدا آسایش دمایی در مقیاس ماهانه توسط شاخص نسل دوم اقلیم گردشگری TCI تعیین شد. آن گاه با استفاده از شاخص نسل سوم دمای معادل فیزیولوژیک PET، تقویم زمانی مناسب گردشگری با مقیاس روزانه بدست آمد. تقویم زمانی گردشگری با توجه به تمایل یا عدم تمایل به شنا و تفریحات دریایی به سه دوره زمانی مختلف بدین شرح تقسیم شد؛ 1) بر اساس ترجیح گردشگران ساحلی اوایل تیرماه تا اواخر شهریورماه به عنوان بهترین زمان گردشگری ساحلی تعیین شد. 2) برای گردشگری همزمان ساحلی و غیرساحلی، اواخر خرداد تا اوایل تیرماه و شهریورماه مناسب ترین وضعیت اقلیمی را داراست و 3) برای سایر فعالیت های گردشگری و در صورت عدم تمایل به شنا، اردیبهشت و خردادماه به عنوان گردشگری بهاره دارای بهترین شرایط آسایش دمایی در این سواحل بوده و مهر و آبان ماه نیز به عنوان گردشگری پاییزه در رتبه دوم آسایش دمایی قرار دارد.