مقدمه هدف از مطالعه ی حاضر بررسی اثر ترتیب اجرای دوازده هفته تمرین ترکیبی بر CTRP3، TNF-α ، IL6 و مقاومت به انسولین در زنان مبتلا به دیابت نوع دو بود. مواد و روش ها 36 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 در سه گروه 12 نفری شامل گروه شاهد (با میانگین سنی 3, 11± 38, 20)، گروه تمرین ترکیبی هوازی-مقاومتی (با میانگین سنی 3, 69± 37, 63)، و گروه تمرین ترکیبی مقاومتی-هوازی (با میانگین سنی 3, 76± 38, 77) تقسیم شدند. تمرین ترکیبی شامل؛ تمرین هوازی با شدت 80 تا 95 درصد ضربان قلب بیشینه، تمرین مقاومتی با شدت 60 تا 85 درصد یک تکرار بیشینه بود. متغیرهای آنتروپومتری و سطوح سرمی TNF-α ، IL6، CTRP3 و شاخص مقاومت به انسولین قبل و بعد از دوره ی تمرینی اندازه گیری شد. برای تجزیه و تحلیل از آزمون آنالیز واریانس با اندازه های مکرر استفاده شد و سطح معناداری کمتر از 0, 05 در نظر گرفته شد. یافته ها اثر اصلی در گروه های تمرینی کاهش معنا دار در سطوح سرمی TNF-α ، IL6 و افزایش معنا دار در سطوح CTRP3 نشان داد (0, 001=p). اثر تعاملی بین گروه های تمرینی نسبت به گروه شاهد در پس آزمون در سطوح سرمی TNF-α و IL6 دارای اختلاف معنا دار بود (0, 001=p)، اما بین گروه های تمرین ترکیبی تغییرات مشابه بود (1, 00=p). اثر تعاملی CTRP3 افزایش معنا داری را در پس آزمون بین گروه های شاهد و تمرین ترکیبی نشان داد (0, 001=p) و بیشترین افزایش CTRP3 در گروه هوازی-مقاومتی بود (0, 004=p). علی رغم بهبود شاخص مقاومت به انسولین در پس آزمون، اختلاف معنا داری بین گروه ها مشاهده نشد (0, 08=p). نتیجه گیری استفاده از تمرین ترکیبی به ویژه با ترتیب تمرین هوازی-مقاومتی سبب کاهش سایتوکاین های پیش التهابی و افزایش سایتوکاین های ضدالتهابی گردید. از این رو؛ تمرین ترکیبی به ویژه با ترتیب هوازی مقاومتی برای بیماران دارای دیابت نوع 2 توصیه می شود.