پژوهش نامه نظم و امنیت انتظامی
سال:1397 | دوره:11 | شماره:1 (پیاپی 41) |تعداد مقالات:7

مقدمه: در قرآن کریم امنیت پایدار به معنای تحقق همه مؤلفه های داخلی و خارجیِ ثبات در جامعه است. در این کتاب آسمانی به نحو گسترده ای به موضوع امنیت پایدار پرداخته شده، و در آیه های متعدد درباره این مقوله توصیه های راهبردی ارائه شده است. بنابراین، پرسش اصلی این پژوهش پیرامون مؤلفه های امنیت پایدار در قرآن کریم می باشد. روش: مقاله حاضر با رویکرد کیفی و به روش رویش نظریه ها تدوین گردید. به منظور طراحی الگوی مبنایی امنیتِ پایدار با تأکید بر قرآن کریم، از روش تحلیل محتوای کیفی و تفسیر داده های متنی استفاده کردیم. ادبیات تحقیق را به وسیله نرم افزارهای قرآنی و حدیثی، نهج البلاغه، کتاب های تفسیری شیعه و اهل سنت و مقاله های مرتبط مطالعه کردیم. برای مدیریت منابعِ مطالعه شده و سازماندهی اطلاعات گردآوری شده از نرم افزار سیتاوی و برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی از نرم افزار مکس کیودا استفاده نمودیم. در فرایند تولید نظریه زمینه ای کُد گذاری باز، کُد گذاری محوری و کُد گذاری انتخابی انجام دادیم. یافته ها: مفهوم امنیت در قرآن کریم شامل مواردی از قبیل امنیت سرزمین، امنیت راه ها، ایمنی از آسیب دشمن و. . . است. با عنایت به اینکه امنیت پایدار پیوستاری گسترده در تمامی حوزه های داخلی، خارجی، اعتقادی و عملی است؛ قرآن کریم مؤلفه هایی از قبیل ولایت پذیری، وحدت، حفظ اسرار نظام، اقتدار حاکم، قاطعیت در مجازات اخلال گران، توان بازدارندگی در برابر تهدید خارجی و پاسخ قاطع به تجاوز دشمن را عامل پایداری امنیت معرفی می کند. نتیجه گیری: قرآن کریم نسبت به مفهوم امنیت در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی نگاهی جهانشمول دارد، که در آن مصالح نوع بشر تأمین می شود. در این نگاه، امنیت پایدار همواره با اقتدار، وحدت، انسجام و استحکام جامعه اسلامی در ابعاد داخلی و خارجی ارتباط دارد. بنابراین هرگونه نابسامانی و ناامنی در یک بُعد، ابعاد دیگر را تحت تأثیر قرار می دهد و پایداری امنیت را از بین می برد.

مقدمه: احساس امنیت اجتماعی در عصر جهانی شدن اطلاعات به عنوان یکی از ویژگیهای بارز عصر جدید، در عرصههای مختلف زندگی اجتماعی به خصوص در استفاده از شبکههای مجازی بر تمامی حوزه های فعالیت بشری تأثیری شگرف گذاشته است. شبکههای مجازی به عنوان موجی که هیچ فضا و تمدنی یارای مقابله و مقاومت در برابر آن را ندارد؛ امنیت اجتماعی جوامع را به چالش کشیده و عدم امنیت را در پی آورده است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین اعتماد بین شخصی با میزان احساس امنیت اجتماعی در شبکههای اجتماعی مجازی در میان دانشجویان است. روش: این پژوهش با روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته طراحی و اجراشده است. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان دختر دانشگاه شهید بهشتی و الزهرا (س) است که به تعداد 18097 میباشند و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 376 نفر تعیین گردید. یافته ها: یافتههای تحقیق نشان داد که میزان احساس امنیت اجتماعی در شبکههای مجازی در حد متوسط به پایین میباشد. همچنین میان اعتماد بین شخصی با میزان احساس امنیت اجتماعی در شبکه های مجازی رابطه مستقیم متوسطی وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان میدهد که 3/20 درصد از تغییرات متغیر میزان احساس امنیت اجتماعی در شبکه های اجتماعی مجازی توسط متغیر اعتماد بین شخصی تبیین شده است. نتیجه گیری: هراندازه اعتماد بین شخصی دانشجویان در شبکه های اجتماعی مجازی بالاتر باشد، به همان اندازه احساس امنیت بیشتری را تجربه خواهد کرد. در غیر این صورت، عدم احساس امنیت بر آن ها مستولی می شود.

مقدمه: مؤلفه های جمع آوری اطلاعات از ابزارهای اساسی و پشتوانه های مهم در برنامه های پیشگیری انتظامی از جرم در جامعه اطلاعاتی امروز است. هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه های جمع آوری اطلاعات در پیشگیری انتظامی از جرم است. روش: این پژوهش در زمره پژوهش های کیفی است که به روش تحلیل مضمون انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه های کیفی نیمه ساختاریافته بود و مشارکت کنندگان شامل خبرگان درون و برون سازمانی بودند. تعداد مشارکت کنندگان در فرایند پژوهش براساس اصل اشباع نظری تعیین شد و با استفاده از روش نمونه گیری هدف مند انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، اطلاعات گردآوری شده تبدیل به متن شدند؛ سپس با استفاده از نرم افزار «مکس کیودا» و بهره گیری از شیوة کدگذاری داده های متنی تجزیه و تحلیل داده ها انجام شد. یافته ها: مؤلفه های جمع آوری اطلاعات در پیشگیری انتظامی از جرم، در قالب 2 مضمون اصلی و 16مضمون فرعی دسته بندی شد. مؤلفه درون سازمانی به عنوان مضمون اصلی اول و مؤلفه های اطلاعات محیط مجرمانه (اعم از نقاط جرم خیز، جرایم سازمان یافته، اغتشاش ها، اماکن پرسرقت و اطلاعات جغرافیایی)، رصد رسانه ها و فضای مجازی و. . . ازجمله مهم ترین مضمون های فرعی این مؤلفه به دست آمد. همچنین مؤلفه برون سازمانی به عنوان مضمون اصلی دوم و مؤلفه های اطلاعات بزهکاران (اعم از اطلاعات مجرمان سابقه دار (شیوه ها و شگردها، مرخصی یا فرار مجرمان سابقه دار، شنود مکالمات، کنترل مجرمان)، اطلاعات بزه دیدگان، سامانه های اطلاعاتی یکپارچه جرایم (شامل تجهیزات فنی اپتیکی و الکترونیکی و. . . به عنوان مضمون های فرعی مؤلفه اصلی دوم به دست آمد. نتیجه گیری: مؤلفه های شناسایی شده جمع آوری اطلاعات در دو حوزه درون سازمانی و برون سازمانی، شناخت مناسبی را در خصوص وضعیت محیط در اختیار فرماندهان و مدیران حوزه پیشگیری انتظامی از جرم و همچنین سایر فرماندهان مرتبط قرار می دهد تا با در نظر گرفتن آنها، اهداف و برنامه های خود را واقع بینانه تر ساماندهی کنند تا دستیابی به اهداف امکان پذیر شود.

مقدمه: موضوع احساس امنیت پدیده ای چندبُعدی است و عوامل مختلفی با آن در ارتباط اند. در هر جامعه سازمانهایی در حفظ امنیت دخیل هستند؛ این سازمان که در کشور ما به عنوان «پلیس و قوای انتظامی» خوانده میشود، حفظ آسایش و امنیت عمومی را محور و اساس فعالیت های خود قرار داده و بر آن است تا با عملکرد بهینه در حوزه مسئولیت های خود، امنیت عمومی را در جامعه برقرار سازد. در این راستا هدف از مقاله حاضر بررسی عملکرد پلیس بر میزان احساس امنیت عمومی شهروندان میباشد. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربری و از نظر روش پیمایشی است. جامعه مورد بررسی شامل تمامی شهروندان شهر شیراز می باشد که بر اساس نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 384 نفر را انتخاب نموده. ابزار گردآوری پرسشنامه بوده که با استفاده از نرم افزار SPSS در دو سطح توصیف و تحلیل (رگرسیون تک متغیره) مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج پژوهش گویای آن است که اکثر پاسخگویان عملکرد پلیس در سطح شهر شیراز را متوسط ارزیابی نموده اند و همچنین بین عملکرد پلیس و احساس امنیت عمومی و ابعاد آن (احساس امنیت جانی، مالی، فردی، اجتماعی و شغلی) رابطهای مثبت و معنادار وجود دارد. نتیجهگیری: نقش نظارتی پلیس در کنترل و مهار جرایم غیرقابل انکار است و باید نسبت به گزارشها و دل نگرانی های شهروندان برای بستن اماکن مشکوک، فروش و توزیع مواد مخدر و یا جمع آوری افراد معتاد و مزاحم، اقدام به موقع و مناسب انجام دهد.

مقدمه: قاچاق کالا همواره برای تمام دوره های اقتصادی یک مشکل برای پیشرفت یک اقتصاد سالم بوده است؛ از این رو، مبارزه و پیشگیری از قاچاق کالا امری حیاتی می باشد. در ایران هر ساله مقادیر بسیار وسیعی از کالاهای خارجی به صورت قاچاق وارد و گروهی از کالاهای باارزش همچون بنزین به صورت قاچاق از کشور خارج می شود. در این بین، عوامل نهادی نقش قابل توجهی در پیشگیری و یا تسهیل قاچاق کالا دارند؛ امری که در ایران کمتر به آن پرداخته شده است. لذا پژوهش حاضر تلاش دارد به شناسایی و تحلیل بسترهای نهادی قاچاق کالا بپردازد. روش: برای دستیابی به هدف بالا، در پژوهش حاضر از روش کیفی استفاده شده است. یافته ها: یافته های به دست آمده نشان می دهد نارسائی های سازمانی شامل نظارت ضعیف سازمان های مسئول در ارتباط با قاچاق کالا، عدم همکاری و هماهنگی سازمان های مسئول باهم و نبود یک پایگاه مشترک و یکپارچه آمار و اطلاعات مرتبط با قاچاق کالا برای کلیه سازمان ها و نارسائی های قانونی شامل ضعف در ضمانت اجرایی قوانین و مقررات مرتبط با قاچاق کالا و وجود خلاء های قانونی در خصوص اختیارات و وظایف سازمان های مسئول، مهم ترین نارسائی هایی نهادی قاچاق کالا در کشور هستند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد قوانین نتوانسته اند به عنوان بسترساز برنامه ها و اقدامات مداخله گرانه در مبارزه با قاچاق عمل نمایند. همچنین اگرچه انتظار می رود قوانین بتوانند به عنوان تسهیل گر عمل نمایند، اما در واقعیت چنین مهمی تحقق نیافته است. همچنین نتایج نشان داد که تقسیم وظیفه مبارزه با قاچاق کالا بین سازمان ها و نهادهای مختلف، فقدان ساز و کار هماهنگ سازی بین نهادها و سازمان های مسئول مبارزه با قاچاق کالا، مشارکت ندادن جامعه و بخش خصوصی که به نحوی می توانند در مبارزه با قاچاق کالا تأثیرگذار باشند، نبود برنامه یکپارچه و هماهنگ در مبارزه با قاچاق کالا، تعیین نهادهای متعدد برای برخی امور، عدم توجه کافی به تقسیم و امکانات برخی نهادها، تعدد مراجع رسیدگی در طول یکدیگر از جمله دلایل اساسی شکل گیری مشکلات و مسائل سازمانی برای مبارزه با قاچاق کالا هستند.

مقدمه: از مهم ترین حوزههای تأثیرگذار در الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، حوزه دفاعی-امنیتی نظام ملی میباشد. به گونه ای که شکل گیری این الگو بدون توجه به مؤلفههای این حوزه سبب ناکارآمدی معرفتی در این الگو خواهد شد. هدف اصلی پژوهش شناسایی مؤلفه های اثربخشی در حوزه دفاع و امنیت ملی متناسب با الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت ملی جمهوری اسلامی ایران می باشد. روش: محقق تلاش کرده تا با «روش داده بنیاد» در قرآن و قانون اساسی به کشف مؤلفه های دفاعی-امنیتی سازگار با الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بپردازد و در این زمینه نظریه ارائه نماید. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش پدیده محوری فرایند دفاع و امنیت ملی سازگار با الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت شامل حفظ اقتدار همه جانبه نظام ملی اسلامی (حاکمیت صالحان) که به کمک راهبردهای دفاع همه جانبه مردمی، نفی سلطه و حفظ روابط صلح، آمادگی رزمی و توسعه نظامی امنیتی، اعمال اقتدار امنیتی و تعهد برادرانه و حمایت بی دریغ از مستضعفان جهان می باشد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده بیانگر آن است که فرایند دفاع و امنیت ملی با پیامدهایی از قبیل حفظ کرامت انسانی، ایمان، آرامش، رفاه و امنیت اجتماعی، استقلال همه جانبه، رشد فضایل اخلاقی، محو استبداد و خودکامگی، آزادی، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی کشور همراه است.

هدف از پژوهش حاضر، طراحی الگوی سبک زندگی ایرانی-اسلامی شهروندان تهرانی است. به منظور انجام پژوهش با20 نفر از اساتید و مدیران فرهنگی کشور مصاحبه و در نهایت، با استفاده از روش گرند تئوری به تحلیل متون دینی و جمع آوری نظام مند داده ها پراخته شد. از نظر خبرگان علمی و مدیران فرهنگی کشور شاخص های مختلفی برای سبک زندگی ایرانی-اسلامی مطرح می باشد که اطلاعات به دست آمده از مصاحبه در 8 مضمون (عبادی، باید و نبایدهای شرعی، نظام اخلاقی، تفکر و علم دفاعی و امنیتی، اعتقاد به ایمان و عمل صالح، خانواده و مالی، اجتماعی و سلامت و باورهای منطبق بر مذهب) دسته بندی گردید. علاوه بر این، پس از جمع آوری و کدگذاری داده های خام، یافته ها و پاسخ مخاطبین در قالب سه محور اصلی: 1-سبک زندگی در بعد عبادی 2-سبک زندگی در بعد فردی و خانوادگی 3-سبک زندگی در بعد اخلاقی و اجتماعی(نظام اخلاقی) دسته بندی شد. در بخش دوم پژوهش با استفاده از نظریه داده بنیاد به مطالعه و بررسی منابع مکتوب از جمله قرآن کریم، نهج البلاغه و میزان الحکمه، دیدگاه ها و گفتارهای بزرگان دین و دیدگاه رهبر فرزانه انقلاب اسلامی پرداخته شد. برای بررسی میزان اثرپذیری و اثرگذاری هر یک از مؤلفه ها ابتدا روابط بین مؤلفه ها و شاخص ها تعیین و در نهایت، در نگاه سیستمی روابط تمام اجزاء بر یکدیگر تعیین و بدین سان الگوی سبک زندگی ایرانی-اسلامی شهروندان شهر تهران با تأکید بر عوامل، مؤلفه ها و شاخص های آن تدوین شد.