سلامت و بهداشت اردبیل
سال:1398 | دوره:10 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

زمینه و هدف مواجهه اجتناب ناپذیر انسان با عوامل خطر محیطی، برآورد میزان واقعی مواجهه افراد با این عوامل را به یکی از مهمترین چالش های پیش روی محققین و تصمیم گیرندگان جامعه تبدیل کرده است. لذا با توجه به سهم عوامل خطر محیطی در بار بیماری ها، این مطالعه با هدف ارائه روش های نوین ارزیابی مواجهه بر اساس جدیدترین تحقیقات صورت گرفته در جهان انجام شد. روش کار در این مطالعه مروری با توجه به اهداف مطالعه، متون مرتبط در زمینه رویکردهای نوین ارزیابی مواجهه در بانک های اطلاعاتی معتبر همچون Scopus، PubMed و Web of Science جستجو و گردآوری شد. پس از معرفی روش ها و رویکردهای نوین، مهمترین منابع خطا و محدودیت ها جهت کاهش عدم قطعیت در برآوردهای حاصل از میزان مواجهه در این نوع از مطالعات نیز مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها بررسی مطالعات نشان داد ارزیابی جامع مواجهه با بهره گیری از روش های نوین در برآورد مواجهات فردی، روش های هدفمند و غیرهدفمند، فناوری های امیکس، ماتریس های جدید و مدل های محاسباتی می تواند به شناسایی عوامل موثر در ایجاد بیماری کمک کرده و آگاهی ارزیاب از مکانیسم ها، مسیرهای مواجهه و پاسخ های بیولوژیکی بدن را نیز افزایش دهد. نتیجه گیری استفاده از روش های نوین با به کار گیری ابزارهای معرفی شده در این مطالعه، فرصتی را برای محققین فراهم می آورد تا با شناخت و درک فرایندهای بیولوژیکی موثر در ایجاد و توسعه بیماری ها، تخمین بهتری از میزان واقعی مواجهه افراد با عوامل خطر محیطی داشته باشند.

زمینه و هدف بیماران همودیالیزی دارای فعالیت فیزیکی منظم و خواب مناسب، در وضعیت سلامت جسمی و روحی بهتری قرار دارند. از آنجا که افزایش خودکارآمدی بیماران می? تواند سبب افزایش رفتارهای مورد نظر گردد، لذا این مطالعه با هدف تعیین تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر تئوری خودکارآمدی بر فعالیت فیزیکی و خواب بیماران همودیالیزی انجام شد. روش کار این پژوهش، یک مطالعه مداخله ای بود که در شهر قم در سال 1395 انجام شد. جامعه پژوهش شامل 70 بیمار همودیالیزی (35 نفر در هر گروه) بود. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه مشخصات دموگرافیک، خودکارآمدی (SUPPH) و پرسشنامه محقق ساخته روا و پایای فعالیت فیزیکی و خواب بود که در دو مرحله قبل و 3 ماه بعد از آموزش جمع آوری شد. برنامه آموزشی مبتنی بر تئوری خودکارآمدی برای گروه مداخله طی 2 جلسه نیم ساعته اجرا شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss-16 و آزمون های آماری تی مستقل، تی زوجی، کای اسکوئر و مان? ویتنی، در سطح معنی داری 05/0 انجام شد. یافته ها در گروه مداخله میانگین نمرات خودکارآمدی و فعالیت فیزیکی و خواب قبل و بعد از آموزش اختلاف معنی? داری داشت (001/0p<). همچنین بین میانگین نمرات خودکارآمدی و فعالیت فیزیکی و خواب بعد از آموزش در دو گروه مداخله و شاهد اختلاف معنی داری وجود داشت (001/0p<). اما در مورد اضافه وزن بین دو جلسه دیالیز (445/0=p) و فشارخون سیستولیک (241/0=p) در گروه مداخله و شاهد بعد از آموزش اختلاف معنی داری مشاهده نشد. نتیجه گیری نتایج این پژوهش نشان داد که آموزش بیماران همودیالیزی با استفاده از تئوری خودکارآمدی در انجام رفتارهای صحیح فعالیت فیزیکی و خواب تاثیرگذار بود. لذا توصیه می شود که این تئوری در کنار روش های آموزشی سنتی به کار گرفته شود.

زمینه و هدف حضور فلزات سنگین در لجن فاضلاب شهری، استفاده از آن را به عنوان اصلاح کننده خاک محدود می? کند. هدف از این مقاله امکان حذف فلزات سنگین Cu، Zn، Cd و Pb از لجن فاضلاب شهری با استفاده از باکتری اسیدوتیوباسیلوس فرواکسیدانت بود. روش کار در این مطالعه تجربی، نمونه لجن از تصفیه خانه فاضلاب شهر شیراز جمع آوری شد. شستشوی بیولوژیکی لجن در ظروف 250 میلی لیتر حاوی ml100 لجن تازه، 15میلی لیتر محیط کشت حاوی باکتری اسیدوتیوباسیلوس فرواکسیدانت و آهن با غلظت gr / l 4-1 در دمای 28 درجه سانتیگراد و دور rpm 180 انجام شد و مقدار حذف فلزات سنگین توسط دستگاه پلاروگراف پایش گردید. یافته ها شرایط بهینه برای حذف فلزات سنگین در این روش، زمان ماند 5 روز و غلظت آهن gr/l2 به دست آمد. تحت این شرایط، 80 درصد کادمیوم، 78 درصد سرب، 87 درصد روی و 9/69 درصد مس از لجن حذف شد. همچنین میزان آبگیری لجن به 99 درصد افزایش یافت. غلظت باقی مانده روی، کادمیوم، سرب و مس در لجن بعد از شستشوی بیولوژیکی به ترتیب 783، 1، 18 و 607 میلی گرم بر کیلوگرم بود که در محدوده استانداردهای لازم EPA برای کشاورزی می باشد. نتیجه گیری نتایج نشان داد روش شستشوی بیولوژیکی توسط باکتری تیوباسیلوس می تواند به عنوان روشی مناسب برای حذف فلزات سنگین و افزایش کارایی آبگیری لجن کاربرد داشته باشد.

زمینه و هدف رنگ های سمی و ترکیبات نیتروآرن به عنوان عمده ترین آلاینده ها در فاضلاب های صنایع مختلف به شمار می روند. این ترکیبات آلی سنتزی بسیار سمی و یکی از مقاوم ترین آلاینده ها در محیط زیست می باشند. توسعه یک روش ساده و موثر برای تخریب آلاینده های زیست تخریب ناپذیر به محصولات غیرخطرناک یکی از چالش های جدی در مطالعات زیست محیطی می باشد. روش کار در تحقیق ارائه شده، نانوکامپوزیت نقره-اکسید روی با استفاده از عصاره برگ گیاه Euphorbia peplus L. از طریق روش احیای ساده و سبز سنتز شد. فعالیت کاتالیتیکی نانوکامپوزیت بیوسنتز شده نقره-اکسید روی در احیای 4-نیتروفنول و رنگ های آلی متیل اورانژ، سرخ کنگو و متیلن بلو مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها عصاره برگ گیاه Euphorbia peplus L. به عنوان عامل احیاکننده و پایدارکننده در سنتز سبز نانوکامپوزیت استفاده شد. قطر نانوذرات نقره-اکسید روی بیوسنتزشده کمتر از 24 نانومتر بود. نانوکاتالیست بیوسنتزشده فعالیت کاتالیتیکی بسیار موثر در احیای 4-نیتروفنول، متیل اورانژ، سرخ کنگو و متیلن بلو به ترتیب در مدت زمان 330، 300، 39 و 2 ثانیه در شرایط محیطی نشان داد. مقایسه فعالیت کاتالیتیکی با سایر کاتالیست ها نشان داد که نانوکاتالیست بیوسنتزشده در تحقیق حاضر دارای کارایی بهتری در احیای ترکیبات مورد نظر می باشد. نتیجه گیری یک روش ساده، اقتصادی، سبز، غیرسمی و موثر برای حذف آلاینده های مقاوم در برابر تخریب زیست محیطی با استفاده از نانوکامپوزیت نقره-اکسید روی بیوسنتزشده، ارائه شده است.

زمینه و هدف امروزه برای تحلیل حوادث مختلف، صدها روش معرفی شده است، از این رو یکی از گام های موثر و اصولی در تجزیه و تحلیل حوادث انتخاب شایسته و هدفمند روش آنالیز حادثه است. روش های سنتی تحلیل حوادث در صنایع پیچیده، دید جامع نگر ندارند و هر جزء از سیستم را به طور جداگانه بررسی می کنند. لذا استفاده از روش های سیستماتیک نوین برای رفع این مشکلات مفید می باشد. مطالعه حاضر با هدف تحلیل سیتماتیک یکی از حوادث شغلی منجر به مرگ در یک صنعت خودروسازی انجام گرفت. روش کار مطالعه پژوهش موردی فعلی از نوع کیفی به منظور تحلیل حوادث منجر به مرگ یک صنعت خودروسازی با استفاده از تکنیک سیستم مبتنی بر تئوری سیستم هاAnalysis Based System Theories)) در سال 1397 انجام گرفت. برای اجرای این مطالعه ابتدا مستندات حوادث ناشی از کار بایگانی شده از سال 1387 تا 31 فروردین 1397 بررسی گردید. سپس شرحی از هر یک از حوادث مشخص و محدودیت ها، سطوح سلسله مراتبی کنترل و اقدامات ناکافی کنترلی تعیین گردیدند و در نهایت ایمنی سیستم در رابطه با هر حادثه ارزیابی شد. یافته ها در تحلیل حادثه فاکتورهای مختلفی در سطوح مختلف سلسله مراتب در بروز حادثه دخیل بوده و اجزاء مختلف سیستم های فنی-اجتماعی بر همدیگر تاثیر متقابل داشته اند و درمیان آنها اقدامات ناکافی واحد ایمنی بالاتر بوده است. نتیجه گیری تکنیک STAMP با ترسیم ساختار کنترلی به عنوان یک روش سیستماتیک برای تجزیه و تحلیل این حادثه فاکتورهای متعددی را در بروز حادثه دخیل دانسته و برخلاف روش های سنتی عامل حادثه را یک جزء از سیستم قلمداد نمی کند، لذا می تواند به عنوان ابزار سودمندی در تحلیل حوادث به خصوص در سیستم های پیچیده و حساس به کار رود.

زمینه و هدف پسماندهای پزشکی به دلیل پتانسیل آنها در ایجاد اثرات زیست محیطی با اهمیت می باشند، لذا این مطالعه با هدف بررسی مدیریت پسماند های پزشکی در بیمارستان های شهر اردبیل در سال 1395 انجام گرفت. روش کار در این مطالعه توصیفی-مقطعی، جامعه مورد مطالعه بیمارستان های شهراردبیل (7 بیمارستان) بود. اطلاعات اولیه از طریق مطالعات کتابخانه ای، مشاهده و چک لیست و کمیت پسماند ها از طریق توزین انواع پسماند به مدت سه روز متوالی در یک فصل به دست آمد. همچنین برای بررسی سایر مراحل مدیریت پسماند در بیمارستان ها از رهنمودهای ارائه شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق مقایسه وضعیت با ضوابط و رهنمود ها و آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار Excel صورت گرفت. یافته ها سرانه تولید پسماند در بیمارستان های مورد مطالعه 74/2 الی 70/5 کیلوگرم به ازای هر تخت در روز به دست آمد. به طور متوسط 30/47 درصد پسماند عادی، 78/50 درصد عفونی، 91/0 درصد تیز و برنده و 01/1 درصد شیمیایی-دارویی بود. میزان مطابقت مراحل اجرایی مدیریت پسماند با قوانین، ضعیف تا متوسط برآورد شد. در 5 بیمارستان سیستم بی خطرسازی فعال وجود داشت که 40 درصد آنها دارای عملکرد مناسب بودند. نتیجه گیری مدیریت پسماندهای پزشکی در بیمارستان های مورد مطالعه وضعیت مطلوبی نداشت و نیازمند برنامه ریزی جهت آموزش مستمر و پایش عملکرد می باشد.

زمینه و هدف یکی از راهکارهای حفاظت منابع آبی تصفیه فاضلاب ها است. از طرفی فاضلاب ها مهمترین منابع ورود آنتی بیوتیک ها به محیط های آبی هستند. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی عملکرد تصفیه خانه فاضلاب شهری یاسوج در حذف باکتری های بیماریزای اشریشیا کلی، پسودوموناس آئروژینوزا و لیستریا مونوسیتوژنز و سنجش الگوی مقاومت آنتی بیوتیکی آنها بوده است. روش کار در این مطالعه مقطعی، نمونه ها از ورودی تصفیه خانه، خروجی لاگون هوادهی، خروجی لاگون ته نشینی و خروجی پساب تصفیه خانه فاضلاب برای جداسازی، شناسایی و شمارش باکتری ها جمع آوری شدند. الگوی مقاومت آنتی بیوتیکی باکتری ها به 6 آنتی بیوتیک به روش دیسک دیفیوژن مطابق دستورالعمل استاندرادCLSI تعیین گردید. یافته ها از هر چهار محل تعیین شده باکتری ها جداسازی، شناسایی و شمارش شدند. میزان کارایی عملکرد تصفیه خانه در حذف کلی باکتری های اشریشیا کلی، پسودوموناس آئروژینوزا و لیستریا مونوسیتوژنز در خروجی پساب تصفیه خانه طیف 99/54-33/17 درصد بود. باکتری های بیماریزای مورد مطالعه بیشترین مقاومت به آنتی بیوتیک های سفکسیم و تری متوپریم-سولفامتوکسازول و کمترین مقاومت را نسبت به آنتی بیوتیک ایمی پنم از خود نشان دادند. مقاومت چند تایی (دوتایی و سه تایی) در جدایه های باکتری ها مشاهده شد. نتیجه گیری این مطالعه نشان داد که باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک در پساب خروجی تصفیه خانه فاضلاب در محیط تخلیه می شوند. لازم است تحقیقات بیشتری برای بهبود فناوری های تصفیه فاضلاب انجام شود، در نتیجه پساب خروجی تصفیه خانه فاضلاب با کیفیت بهتر تولید می شود.

زمینه و هدف فلزات سنگین موجود در پارک های شهری یکی از مهمترین شاخص های منعکس کننده وضعیت آلودگی در محیط زیست شهری هستند، زیرا کودکان در حال بازی در پارک، آلودگی را به راحتی دریافت می کنند. این تحقیق با هدف ارزیابی آلودگی زیست محیطی برخی از فلزات سنگین در پارک های شهر اهواز انجام گرفت. روش کار جهت نیل به این هدف تعداد 26 ایستگاه نمونه برداری خاک از 20 پارک شهر اهواز انتخاب و به روش طیف سنجی جفت شده پلاسمای القایی (ICP-OES) اندازه گیری شدند. سطح آلودگی فلزات سنگین بر اساس فاکتور غنی شدگی، شاخص زمین انباشتگی، شاخص آلودگی و شاخص جامع آلودگی نمرو برآورد شد. یافته ها میانگین غلظت فلزات سنگین کروم، روی، نیکل، سرب، مس و وانادیوم به ترتیب 26/167، 92/131، 75/78، 83/51، 71/28 و 49/12 میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد. میانگین غلظت تمام فلزات سنگین به جز مس و وانادیوم چندین برابر بیشتر از مقدار زمینه است. بر اساس میانگین فاکتور غنی شدگی (EF) و شاخص آلودگی (PI) در منطقه مورد مطالعه، فلزات سنگین نیکل، روی و سرب دارای آلودگی بالایی می باشند. همچنین بالاترین میانگین شاخص زمین انباشتگی (Igeo) مربوط به فلزات نیکل، روی و سرب است. براساس ارزیابی شاخص جامع آلودگی نمرو (NIPI) 100 درصد نمونه ها دارای درجه آلودگی بالا بودند. نتیجه گیری نتایج بدست آمده نشان داد منبع آلودگی فلزات مورد مطالعه فعالیت های انسان زاد از قبیل تردد خودروها و سوختن سوخت های فسیلی است. پارک های شهر اهواز از نظر فلزات سنگین آلوده می باشند، لذا این نتایج برای برنامه ریزی، ارزیابی خطر و تصمیم گیری مدیران شهری بسیار مناسب است.

زمینه و هدف فرسودگی شغلی در پرستاران مانع ارتقای شغلی و نیل به اهداف مرتبط با شغل آن ها می گردد که در نتیجه منجر به کاهش کیفیت عملکرد بیمارستان ها می شود. این پژوهش با هدف شناسایی شیوع فرسودگی شغلی پرستاران در بیمارستان های ایران انجام شد. روش کار برای انجام این پژوهش از روش مرور نظام مند و متاآنالیز استفاده شد. برای این منظور کلیه مقالات منتشرشده در زمینه شیوع فرسودگی شغلی در پرستاران در بازه زمانی 1379 تا پایان سال 1396در 7 پایگاه های اطلاعاتی PubMed (Medline)، Web of Science، ScienceDirect، Scopus، Magiran، IranMedex و SID و فهرست منابع مقالات یافت شده جستجو و جمع آوری شد. در نهایت، تعداد 32 مقاله شرایط ورود به این مطالعه را داشتند که با استفاده از نرم افزار Comprehensive Meta-Analysis تحلیل شدند. یافته ها در این مطالعه بر اساس مدل اثرات تصادفی شیوع فرسودگی شغلی پرستاران در بیمارستان های ایران 25 درصد (32-19%: حدود اطمینان 95%) به دست آمد. بیشترین شیوع فرسودگی شغلی در پرستاران در تهران در سال 1388، 75 درصد (65-82%: حدود اطمینان95%) و کمترین شیوع فرسودگی شغلی در پرستاران در همدان در سال 1395 با 2/0 درصد (1/0-4/0%: حدود اطمینان95%) به دست آمد. بین متغیرهای میانگین سنی پرستاران، سال انتشار مطالعه، حجم نمونه و شیوع فرسودگی شغلی رابطه معنی داری وجود داشت (05/0p<). نتیجه گیری شیوع فرسودگی شغلی تقریبا روی یک سوم پرستاران بیمارستان های ایران تاثیر می گذارد. بنابراین، سیاستگذاران و مدیران نظام سلامت باید اقدامات جدی به منظور کاهش شیوع فرسودگی شغلی پرستاران در بیمارستان ها بعمل آورند.

زمینه و هدف یکی از عوامل تاثیرگذار بر عملکرد کاربران پایانه های تصویری، بار کار فکری است. از آن جایی که کیفیت پایین خواب موجب خطا وکاهش دقت در کار می شود، لذا هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه بین بار کار فکری و کیفیت خواب در کاربران پایانه های تصویری بود. روش کار این مطالعه توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی روی 191 نفر از کاربران پایانه های تصویری انجام شد. از پرسشنامه شاخص بار ناسا که یک ابزار 6 بعدی است و نیازهای ذهنی، فیزیکی، زمانی، عملکرد، تلاش و ناکامی را در محیط کاری می سنجد، استفاده شد. جهت بررسی کیفیت خواب از پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ استفاده گردید. داده ها با نرم افزار آماری SPSS-20 و آمار توصیفی و آزمون های آماری تی مستقل، ANOVAیکطرفه، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها میانگین نمره شاخص کیفیت خواب 67/2± 29/6 ومیانگین بارکلی کار 69/17± 61/66 بود. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین بار کار فکری وکیفیت خواب رابطه معناداری وجودنداشت (06/0، R=-34/0p=). آزمون T مستقل نشان داد که میزان کیفیت خواب در دو جنس تفاوت معنادار داشت (001/0p=) وکیفیت خواب زنان نامطلوب تر بود. 2/39 درصد افراد کیفیت خواب خوب، 4/52 درصد کیفیت نسبتا پایین و 4/8 درصد کیفیت خواب پایین داشتند. همچنین شاخص NASA نشان داد که کمترین نمره مقیاس های شش گانه بار کار فکری در کاربران مربوط به نیاز فیزیکی 43/22± 27/16 و بیشترین نمره مربوط به نیاز ذهنی 31/21± 57/78 بود. نتیجه گیری بین بار کارفکری وکیفیت خواب رابطه معناداری وجود نداشت. از آنجایی که بار کار فکری درک شده در کاربران پایانه های تصویری مورد مطالعه بالا بود؛ بنابراین بکارگیری برنامه های موثر برای کاهش بار کار فکری در این گروه ضروری به نظر می رسد.