تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
سال:1399 | دوره:36 | شماره:6 (پیاپی 104) |تعداد مقالات:12

این تحقیق با هدف تعیین الگوی بهینه کشت گونه های گیاهی دارویی با استفاده از مدل ترکیبی فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و شباهت به گزینه ایده آل (TOPSIS) در استان قم انجام گردید. ابتدا از بین معیارهای متعدد و متنوع و اولویت دار تعیین الگوی بهینه کشت گیاهان دارویی، باتوجه به شرایط اکولوژیکی و اقتصادی منطقه مورد بررسی و با نظرسنجی از تعدادی متخصص آشنا با گیاهان دارویی، غربالگری معیارها و گزینه هایی که دارای اهمیت و تاثیرگذاری بیشتری در این خصوص بود، انجام شد. در نهایت، 6 معیار شامل آستانه تنش گرمایی، آستانه تنش سرمایی، بافت خاک، EC آب، نیاز آبی و مسایل اقتصادی و 10 گزینه شامل آویشن باغی، بابونه آلمانی، زرشک معمولی، زعفران ایرانی، زیره سبز، کاسنی، کنجد، گل گاوزبان ایرانی، گل محمدی و نعناع معمولی انتخاب شدند. در مدل AHP، وزن هر کدام از معیارها با مقایسه زوجی بین آنها، با نرخ ناسازگاری 02/0 و با استفاده از نرم افزار Expert Choice تعیین گردید و سپس از تکنیک TOPSIS استفاده شد. نتایج نشان داد که در میان معیارهای تعیین الگوی بهینه کشت گیاهان دارویی در استان قم، بیشترین و کمترین وزن به ترتیب متعلق به معیارهای مسایل اقتصادی (فایده به هزینه) و بافت خاک بود. همچنین، در میان گزینه ها، زعفران ایرانی بهترین گزینه بود و گل محمدی، زیره سبز و گل گاوزبان در رتبه های بعدی قرار گرفتند. این تحقیق نشان داد که مدل ترکیبی TOPSIS-AHP می تواند در بررسی و اولویت بندی گزینه های مربوط به تعیین الگوی بهینه کشت گیاهان دارویی مورد استفاده قرار گیرد و از نقاط قوت هر دو مدل مذکور استفاده کرده و نقاط ضعف آن، ها را پوشش دهد.

به منظور بررسی اثر تغذیه برگی عنصر روی از منابع نانوکودها و کودهای شیمیایی بر ویژگی های کمی و کیفی گیاه دارویی هندوانه ابوجهل، آزمایشی در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل در سال 1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محلول پاشی نانوکود کلات روی در دو غلظت (1000 و 2000 میلی گرم در لیتر)، کود شیمیایی سولفات روی در دو غلظت (1000 و 2000 میلی گرم در لیتر) و شاهد (محلول پاشی با آب) بود. نتایج نشان داد که تغذیه برگی عنصر روی بر عملکرد و تعداد میوه در هر بوته و میزان فنول دانه تاثیر معنی داری داشت و بیشترین میزان این صفات در اثر تغذیه برگی با نانو کلات روی با غلظت 2000 میلی گرم در لیتر حاصل شد. کاربرد برگی روی تاثیری بر میانگین وزن میوه، طول و قطر میوه، وزن صد دانه، میزان پروتیین دانه، درصد نیتروژن دانه و روغن دانه نداشت. تغذیه برگی روی موجب افزایش میزان کربوهیدرات محلول دانه شد و بیشترین میزان این شاخص در تیمار نانو کلات روی با غلظت 1000 میلی گرم در لیتر بدست آمد. تغذیه برگی روی منجر به افزایش غلظت عنصر روی در برگ شد، در حالی که تاثیری بر غلظت عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم نداشت. در مجموع کاربرد نانو کلات روی نسبت به سولفات روی تاثیر بیشتری بر میزان عملکرد، تعداد میوه در هر بوته و مقدار فنول دانه داشت.

به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف پودر و اسانس حاصل از برگ درخت کندر بر میکروفلور روده و برخی فراسنجه های خونی در بلدرچین ژاپنی، آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار 1: جیره پایه فاقد افزودنی (شاهد)، تیمار 2: جیره پایه+ آنتی بیوتیک باسیتراسین، تیمار 3: جیره پایه+ 1 گرم پودر کندر در کیلوگرم جیره، تیمار 4: جیره پایه+ 2 گرم پودر کندر در کیلوگرم جیره، تیمار 5: جیره پایه+ 20 میلی گرم اسانس کندر در کیلوگرم جیره و تیمار 6: جیره پایه+ 40 میلی گرم اسانس کندر در کیلوگرم جیره بودند. نتایج آزمایش نشان داد که غلظت گلوکز خون در تیمار 5 در مقایسه با تیمارهای 3 و 4 افزایش معنی داری نشان داد (05/0>p). بیشترین غلظت لیپوپروتیین با چگالی بالا در خون پرنده های تیمار 4 مشاهده شد (0. 05>p). جمعیت گونه های بیفیدوباکتریوم در تیمارهای 2، 3، 5 و 6 نسبت به تیمارهای شاهد و 4 افزایش معنی داری را نشان داد (0. 05>p). افزایش جمعیت گونه های لاکتوباسیلوس در تیمارهای 3 و 6 در مقایسه با تیمارهای شاهد، 2، 4 و 5 مشاهده شد (0. 05>p). همچنین در تیمارهای 3 و 6 افزایش جمعیت گونه های استرپتوکوکوس در مقایسه با تیمار 4 مشاهده شد (0. 05>p). در مجموع، نتایج آزمایش نشان داد که استفاده از افزودنی اسانس حاصل از برگ درخت کندر در غلظت 40 میلی گرم در کیلوگرم جیره توانست جمعیت میکروبی روده را بهبود بخشد.

به منظور بررسی اثر لوبیا معمولی و بقایای آن بر صفات اگرومورفولوژیک، عملکرد و صفات کیفی زرین گیاه در شرایط کشت مخلوط و در نهایت بررسی سودمندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص زرین گیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss. )، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینای همدان در سال های زراعی 1397و 1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کشت مخلوط افزایشی 0، 20 و 40 درصد لوبیا معمولی با زرین گیاه بود. بقایای لوبیا در سال اول در زمین باقی ماند تا اثر باقی مانده لوبیا بر عملکرد کمی و کیفی زرین گیاه در سال دوم مشخص شود. براساس نتایج حاصل، صفات اگرومورفولوژیک و عملکرد زرین گیاه در تیمارهای کشت مخلوط نسبت به تیمار شاهد (کشت خالص زرین گیاه) بهبود یافتند. نتایج حاصل از بررسی های انجام شده در مورد تولید متابولیت های ثانویه در برگ این گیاه حکایت از آن داشت که با بهبود شرایط اکولوژیک برای رشد و افزایش جذب نیتروژن توسط زرین گیاه، در کشت مخلوط با 20% لوبیا، درصد و عملکرد اسانس، میزان فنل و درصد آنتی اکسیدان نسبت به تیمار شاهد بیشتر شد، ولی ترکیب های فلاونوییدی در تیمار شاهد افزایش یافتند. نتایج حاصل از بررسی اثر بقایای لوبیا بر صفات کمی و کیفی زرین گیاه در سال دوم نشان داد که نیازهای زرین گیاه از لحاظ عناصر غذایی ازجمله نیتروژن تامین شده و سبب افزایش عملکرد کمی و کیفی زرین گیاه نسبت به تیمار شاهد شده است. عملکرد نسبی در زرین گیاه بالاتر از لوبیا بدست آمد که بیانگر سودبری زرین گیاه از کشت مخلوط با لوبیا است. در واقع، شاخص های LER (2<) نسبت رقابت و غالب بودن سودمندی کشت مخلوط زرین گیاه را نشان دادند. در کل، کشت مخلوط افزایشی 20% لوبیا با زرین گیاه به عنوان تیمار برتر شناسایی شد و می تواند برای تولید ارگانیک زرین گیاه توسط کشاورزان مورد استفاده قرار گیرد.

گونه دارویی Perovskia abrotanoides Karel. از خانواده نعناعیان، گونه ای بوته ای و با ارزش از نظر حفاظت آب، خاک و دارای اثرهای درمانی متنوعی می باشد. در این مطالعه، رویشگاه بالقوه این گونه گیاهی مدل سازی شده است. بر این اساس متغیرهای مستقل توپوگرافی و زیستی از لایه رقومی DSM خروجی پهپاد، متغیر اقلیمی از آمار ایستگاه های هواشناسی و متغیرهای خاکی پس از شبکه بندی محدوده و برداشت نمونه خاک از هر واحد تهیه شد. موقعیت مکانی حضور گونه نیز به عنوان متغیر وابسته با استفاده از تصاویر ارتوفتوی پهپاد ثبت گردید. اولویت بندی متغیرهای مستقل براساس تاثیرگذاری در وقوع گونه مورد بررسی در دو محدوده مطالعاتی با استفاده از الگوریتم بیشینه آنتروپی (MaxEnt) انجام شد. نتایج حاصل از ارزیابی مدل براساس آماره سطح زیر منحنی (AUC) به ترتیب برای محدوده مطالعاتی قشلاقی و ییلاقی 0. 974 و 0. 914 و در سطح بسیار خوب ارزیابی گردید. بر این اساس مهمترین عوامل محیطی تاثیرگذار در پراکنش گونه P. abrotanoides در قشلاق ارتفاع از سطح دریا، میزان پتاسیم و هدایت الکتریکی بود. همچنین در ییلاق ارتفاع، هدایت الکتریکی و درصد سیلت خاک موثرین عوامل حضور گونه برآورد گردیدند. نتایج این تحقیق نشان داد، تعیین مطلوبیت رویشگاه گونه های دارویی با تصاویر پهپاد می تواند در برنامه ریزی های مدیریتی در زمینه شناسایی مناطق مستعد انتشار گونه و افزایش تولید گونه در سطوح وسیع تر مطالعاتی استفاده شود.

به منظور بررسی تاثیر روش های حاصلخیزی خاک بر عملکرد کمی و روغن گیاه دارویی سیاه دانه (Nigella sativa L. ) آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل سطوح مختلف کودهای شیمیایی NPK، سطوح مختلف کود دامی، تلفیق کودهای NPK با کود دامی، تلفیق کودهای شیمیایی و دامی همراه با تلقیح کود زیستی آزوریزوبیوم بود. نتایج نشان داد که با تغذیه گیاه، ارتفاع بوته، وزن خشک بوته، تعداد شاخه جانبی، شاخص سطح برگ، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه، عملکرد زیست توده، محتوای نسبی آب برگ، درصد روغن و عملکرد روغن افزایش پیدا کرد. در روش تغذیه شیمیایی، بالاترین خصوصیات کمی و کیفی مربوط به کاربرد 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، 96 کیلوگرم در هکتار فسفر و 120 کیلوگرم در هکتار پتاسیم بود. در تغذیه گیاهی با کود دامی از کاربرد 20 تن در هکتار کود دامی استفاده شد. در تغذیه گیاه به روش تلفیق کود شیمیایی و دامی تیمار 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، 32 کیلوگرم فسفر و 40 کیلوگرم پتاسیم همراه با 30 تن در هکتار کود دامی بهترین تیمار بود. در تغذیه گیاهی به روش تلفیق شیمیایی، دامی و زیستی تیمار 30 تن در هکتار کود دامی همراه با آزوریزوبیوم در حضور 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، 32 کیلوگرم فسفر و 40 کیلوگرم پتاسیم مناسب ترین تیمار مشاهده گردید. به طور کلی تیمار 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، 32 کیلوگرم فسفر و 40 کیلوگرم پتاسیم همراه با 30 تن در هکتار کود دامی در کنار آزوریزوبیوم بیشترین تاثیر مثبت را در بهبود عملکرد و میزان روغن سیاه دانه داشت که از کمترین میزان کود شیمیایی برخوردار بود.

این مطالعه با هدف بررسی تاثیر عصاره سرخارگل (Echinacea purpurea (L. ) Moench) و زمان بندی مصرف آن بر سیستم ایمنی، شاخص های بیوشیمیایی و عملکرد رشد جوجه های گوشتی انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با سه گروه آزمایش انجام گردید. هر گروه دارای 4 تکرار با 15 قطعه جوجه در هر تکرار بود. گروه ها شامل 1-بدون سرخارگل (شاهد)، 2-مصرف روزانه و 3-مصرف یک روز در میان 1. 5 میلی لیتر عصاره سرخارگل در هر لیتر آب بود. رکوردهای مربوط به وزن بدن مصرف و ضریب تبدیل خوراک در مراحل تغذیه ای آغازین، رشد و پایانی مورد بررسی قرار گرفتند. در پایان آزمایش (سن 42 روزگی)، شاخص های بیوشیمیایی خون (گلوکز، تری گلیسرید، کلسترول، لیپوپروتیین با چگالی بالا، آلبومین و پروتیین کل)، تیتر برونشیت و نسبت هتروفیل به لنفوسیت وزن اندام های ایمنی بررسی شدند. در این آزمایش صفات عملکردی، نسبت هتروفیل به لنفوسیت و وزن اندام های ایمنی تفاوت معنی داری میان گروه های آزمایشی نداشتند. بیشترین تیتر واکسن برونشیت در گروه دو با مصرف روزانه عصاره سرخارگل مشاهده شد (p <0. 05). میزان گلوکز خون در گروه دو نسبت به گروه شاهد کمتر بود (p <0. 05) ولی دیگر شاخص های بیوشیمی خون در گروه های آزمایشی تفاوت معنی داری با هم نداشتند. نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده روزانه از عصاره سرخارگل به مقدار 1. 5 میلی لیتر در هر لیتر آب مصرفی سبب کاهش میزان گلوکز خون و افزایش تیتر واکسن بر علیه ویروس برونشیت می شود.

سودوموناس آیروژینوزا یک بیماری زای فرصت طلب انسانی است. این باکتری یکی از مهمترین عوامل عفونت های بیمارستانی در طیف وسیعی از بیماران دارای نقص سیستم ایمنی شامل افراد مبتلا به بدخیمی ها، مبتلایان به سیستیک فیبروز و سوختگی ها است. این باکتری دارای عوامل بیماری زایی متعددی است و به دلیل تولید بیوفیلم، مقاومت زیادی به بیشتر آنتی بیوتیک های متداول دارد. تولید بسیاری از عوامل بیماری زایی در این باکتری تحت کنترل سیستم quorum sensing (QS) است. سیستم QS یک هدف جذاب برای طراحی درمان های جدید است. اوژنول ماده اصلی تشکیل دهنده عصاره میخک (Eugenia caryophylata) است. مطالعات پیشین اثرهای ضد باکتریایی آن را نشان داده اند. هدف از این مطالعه بررسی اثر ضد QS اوژنول بر تشکیل بیوفیلم و تولید عوامل بیماری زایی تنظیم شده با سیستم QS در سویه های سودوموناس آیروژینوزا بود. حداقل غلظت مهارکنندگی اوژنول (MIC) برای دو سویه سودوموناس آیروژینوزا 27853 ATCC و PAO1 و سه جدایه بالینی تعیین شد. سپس اثر اوژنول بر تکثیر میکروبی با کنترل منحنی رشد انجام شد. تشکیل بیوفیلم و تولید اگزوپلی ساکارید، پیوسیانین و رامنولیپید، حرکت Swarming، Swimming و Twitching پس از تیمار با اوژنول بررسی شد. کمترین غلظت مهارکننده اوژنول برای دو سویه سودوموناس آیروژینوزا 27853 ATCC و PAO1 به ترتیب (v/v) 0. 3% و (v/v) 0. 6% تعیین شد. غلظت های مختلف اوژنول (≥ 15/0%) به طور معنی داری منجر به کاهش تولید عوامل بیماری زا ازجمله تولید پیوسیانین و رامنولیپید شدند. همچنین تشکیل بیوفیلم، تولید اگزوپلی ساکارید و حرکت swarming، swimming و twitching پس از تیمار با اوژنول کاهش یافت. به این ترتیب، استفاده از اوژنول به عنوان یک عامل مهارکننده سیستم QS و ضد بیوفیلم می تواند راهکار درمانی موثری برای مقابله با عفونت های حاصل از سودوموناس آیروژینوزا باشد.

مرزه تابستانی (Satureja hortensis L. ) گیاهی معطر از تیره نعناعیان بوده و با داشتن ترکیب هایی ازجمله تیمول و کارواکرول به عنوان ترکیب های آنتی اکسیدان و آنتی میکروب، در صنایع غذایی و دارویی استفاده می شود. در این پژوهش تنوع صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی در بین توده های ایرانی و خارجی مرزه که در شرایط مزرعه کشت شده بود، بررسی شد. بذر توده های مختلف در سال 1398 در شهر اردبیل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت گردید. صفات مورد بررسی، تعداد میانگره، تعداد شاخه، تعداد روز تا جوانه زنی بذر، نسبت طول به عرض برگ، قطر طوقه، وزن خشک اندام هوایی، وزن تر برگ، تعداد گل در هر بوته، طول دم گل آذین، وزن هزاردانه، وزن خشک گل، تعداد روز تا رسیدن بذرها، محتوای کلروفیل a، b و کاروتنویید و فلاونویید بودند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین تعداد میانگره (10. 33)، تعداد شاخه (24. 43) و وزن خشک گل (3. 33 میلی گرم) در توده خوزستان بود. بیشترین میزان همبستگی بین وزن خشک اندام هوایی و وزن هزاردانه (92/0=r) مشاهده شد. تجزیه خوشه ای، توده های مورد بررسی را در چهار گروه طبقه بندی نمود. گروه اول شامل توده های آذربایجان غربی، قزوین، تهران، کردستان، لرستان، خراسان رضوی و ایتالیا، گروه دوم شامل توده های تاجیکستان، مجارستان، ارمنستان، رومانی، رومانی 2، خوزستان، یونان، روسیه، گرجستان و خراسان شمالی بود. گیلان و یزد و همچنین ازبکستان به ترتیب در گروه سوم و چهارم قرار گرفتند. تجزیه به عامل ها نشان داد که 7 عامل توانستند 86. 59% از واریانس کل را توجیه کنند. براساس نتایج این تحقیق، توده های مختلف ایرانی و خارجی مرزه دارای تنوع ژنتیکی بالایی بوده و این تنوع می تواند در برنامه های اصلاحی استفاده شود. در مجموع، توده های خوزستان، یونان و ازبکستان از نظر عملکرد توصیه می شود.

به منظور ارزیابی اثر کاربرد قارچ میکوریزایی Funneliformis mosseae و زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس آویشن باغی (Thymus vulgaris L. ) در رژیم های مختلف آبیاری، آزمایشی به صورت کرت های دوبار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1398 اجرا شد. فاکتورها و سطوح آنها شامل 1-فاکتور اصلی: رژیم آبیاری در سه سطح آبیاری پس از 20 (W20 به عنوان شاهد)، 50 (W50 به عنوان تنش ملایم) و 80 (W80 به عنوان تنش شدید) درصد حداکثر تخلیه مجاز رطوبتی، 2-فاکتور فرعی: مصرف و عدم مصرف قارچ میکوریزا، و 3-فاکتور فرعی-فرعی: زمان برداشت در دو سطح برداشت در تیرماه (چین اول) و شهریورماه (چین دوم) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین مقادیر ارتفاع بوته، قطر کانوپی و عملکرد ماده خشک آویشن در تیمار W20 (شاهد)+ کاربرد قارچ میکوریزا+ چین اول به دست آمد. علاوه بر این، بیشترین درصد اسانس در W50 و پس از آن W80 حاصل شد که به ترتیب 38. 2 و 23. 7 درصد بیشتر از W20 (شاهد) بود. همچنین، کاربرد قارچ میکوریزا موجب افزایش 8. 5 درصدی اسانس آویشن نسبت به عدم مصرف قارچ شد. بیشترین و کمترین میزان تیمول، گاماترپینن و پارا-سیمن به ترتیب در W50 و W20 به دست آمدند. همچنین، با کاربرد قارچ میکوریزا میزان ترکیب های ذکر شده به ترتیب 8. 3، 9. 6 و 1. 7 درصد نسبت به عدم مصرف قارچ افزایش یافتند. به طور کلی، می توان نتیجه گرفت که تیمار W50 (تنش ملایم) همراه با کاربرد قارچ میکوریزایی F. mosseae منجر به بهبود کمیت و کیفیت اسانس آویشن گردید.

به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی اسید جیبرلیک و اسید سالیسیلیک بر شاخص های مورفوفیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکرد گیاه دارویی سرخارگل Echinacea purpurea (L. ) Moench این پژوهش طی سال های 1397 و 1398 به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل غلظت های صفر، 100 و ppm200 اسید جیبرلیک و اسید سالیسیلیک و همچنین ترکیب آنها بود که به صورت محلول پاشی طی دوره رشد رویشی روی گیاه سرخارگل طی دو سال زراعی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمارها در هر دو سال بررسی باعث بهبود شاخص های مورد مطالعه در گیاه سرخارگل شدند، به طوری که بیشترین ارتفاع بوته، تعداد گل، وزن تر و خشک بوته در سال اول و دوم مربوط به تیمار اسید جیبرلیک ppm200 و بیشترین میزان کلروفیل کل و کاروتنویید در هر دو سال بررسی مربوط به اسید جیبرلیک ppm100 بود. همچنین بیشترین قطر کاپیتول و وزن تر و خشک گل در سال اول و بیشترین محتوای آنتوسیانین در سال دوم مربوط به تیمار اسید جیبرلیک ppm200 بود. از سویی بیشترین قطر کاپیتول در سال دوم و بیشترین میزان آنتوسیانین سال اول نیز مربوط به اسید سالیسیلیک ppm100 بود. علاوه براین بیشترین وزن تر و خشک گل در سال دوم نیز مربوط به تیمار اسید سالیسیلیک ppm200 بود. بیشترین میزان اسانس گل، اسانس شاخساره و اسانس کل در سال اول و دوم در ترکیب اسید جیبرلیک ppm100 و اسید سالیسیلیک ppm100 بدست آمد. با توجه به اینکه افزایش عملکرد وزن خشک بوته و همچنین میزان اسانس از مهمترین اهداف این پژوهش هستند، برترین تیمار پیشنهادی در این پژوهش برای افزایش وزن خشک بوته تیمار اسید جیبرلیک ppm200 و برای افزایش میزان اسانس ترکیب اسید جیبرلیک ppm100 و اسید سالیسیلیک ppm100 است.

به منظور بررسی اثر سیلیکون روی صفات مورفولوژی و درصد و ترکیب های اسانس گیاه ریحان (Ocimum basilicum L. ) تحت تنش کادمیوم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا گردید. فلز کادمیوم در سه سطح صفر، 25 و 50 میلی گرم در کیلوگرم خاک و تیمار سیلیکون با غلظت های صفر، 1 و 2 میلی مولار اعمال شد. صفات مورد ارزیابی شامل طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه، ارتفاع بوته، وزن تر و خشک ساقه، قطر ساقه، تعداد برگ، وزن تر برگ، تعداد جوانه، تعداد ساقه فرعی و درصد و ترکیبات اسانس گیاه ریحان بوده است. نتایج نشان داد که کادمیوم روی همه صفات مورفولوژی مورد مطالعه اثر منفی داشته و موجب کاهش معنی دار مقادیر این صفات نسبت به شاهد شده است. اما اعمال تیمار سیلیکون موجب بهبود همه این صفات شده و با افزایش غلظت این عنصر روند افزایشی معنی داری در مقادیر صفات مشاهده گردید. کاربرد سیلیکون در تیمار 2 میلی مولار به ترتیب افزایش 63. 8، 81، 61 و 61 درصدی صفات تعداد ساقه فرعی، وزن تر ریشه، وزن تر ساقه و تعداد جوانه را در مقایسه با شاهد نشان داد. مقدار پنج ترکیب 8، 1-سینیول، لینالول، استراگول، متیل اوژنول و اوژنول به عنوان اصلی ترین اجزاء تشکیل دهنده اسانس ریحان به شکل معنی داری تحت تاثیر تیمارهای کادمیوم و سیلیکون قرار داشت. اما اثر متقابل این دو تیمار فقط بر روی سه ترکیب 8، 1-سینیول، لینالول و متیل اوژنول تاثیر معنی داری نشان داد. بیشترین مقدار 8، 1-سینیول و متیل اوژنول به ترتیب با مقادیر 5. 06% و 6. 21% در گیاهانی که تحت تیمار همزمان بیشترین غلظت کادمیوم و سیلیکون بودند مشاهده شد. مقدار ترکیب لینالول نیز در اثر حضور فلز کادمیوم کاهش و با اعمال تیمار سیلیکون افزایش یافت. تیمار کادمیوم منجر به افزایش 12. 8 درصدی استراگول و کاهش 25. 2 درصدی اوژنول گردید. تیمار سیلیکون نیز موجب افزایش 23. 9 درصدی استراگول و کاهش 18. 3 درصدی اوژنول شد.