تعاون و کشاورزی (تعاون)
سال:1399 | دوره:9 | شماره:34 |تعداد مقالات:7

بی توجهی به شناسایی عوامل مؤثر در رشد و بالندگی تعاونی ها آیندة مسیر توسعة بخش تعاونی در فضای رقابتی ملی و بین المللی را با تهدید روبه رو خواهد ساخت؛ لذا این تحقیق با هدف تبیین مهم ترین عوامل مؤثر بر اقتصاد تعاونی های ایران با استفاده از روش داده بنیاد در بخش تعاون ایران انجام گرفت. گردآوری اطلاعات ازطریق بررسی اسناد و مقالات موجود و مصاحبه با 18 نفر از خبرگان بخش تعاون و آگاه از مباحث اقتصاد تعاونی ها، که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند، صورت گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار MAX QDA تحلیل شد. براساس نتایج، عوامل مؤثر بر اقتصاد تعاونی های ایران در قالب نظریة رشد و بالندگی اقتصاد تعاونی، در قالب180 کد اولیه، 57 کد ثانویه، 27 مقولة فرعی و 7 مقولة اصلی شامل عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، مدیریتی، سیاسی، محیطی و فناوری ارائه شدند.

چگونگی شکل گیری تعاونی های کشورهای توسعه یافته نقش اساسی آنها را در توسعة این کشورها نشان داده است. این واقعیت توجه هر چه بیشتر به بخش تعاون را در برنامه ریزی هایتوسعة تعاون برای برنامه ریزان نمایان می سازد. این مطالعه با هدف شناسایی عوامل دیرپایی) پایداری( در شرکت های تعاونی تحت پوشش صندوق ضمانت سرمایه گذاری در تهران انجام گرفت. به این منظور، ابتدا چارچوب کار با استفاده از مطالعات و تحقیقات مرتبط پیشین فراهم آمد، سپس با استفاده از روش دلفی خبرگان و با نمونه گیری قضاوتی و زنجیره ای سعی شد تا الگوی صحیح مطابق نظر خبرگان تهیه و تدوین شود و سرانجام، شناسایی عوامل مؤثر بر دیرپایی شرکت های تعاونی صورت گیرد. جامعة آماری را شرکت های تعاونی کارآفرین متقاضی دریافت ضمانت نامه در صندوق ضمانت سرمایه گذاری تعاون تشکیل دادند. برخی از مدیران عامل، اعضای هیئت مدیره و مدیران تعاونی، در فرایند دلفی نخبگان شرکت داشتند. برپایة نتایج، مراحل چهارگانة دلفی طی شد و درنهایت، الگوی تأییدشدة خبرگان با ابعاد چهارگانه و شاخص های متعدد مربوط به عوامل دیرپایی شرکت های کارآفرین تدوین شد. این ابعاد عبارت بودند از: ایده، فرایند، محیط و عامل که هرکدام دارای شاخص هایی مؤثر در دیرپایی سازمان بودند.

با توجه به اهمیت بیمه های خرد، مسئلة اصلی این تحقیق طراحی یک الگو برای توسعة بیمة خرد در مناطق روستایی در قالب تعاونی بوده است. تحقیق حاضر در 2 مرحله انجام شده است. در مرحلة اول، با استفاده از مطالعة کیفی و انجام مصاحبه های عمیق در قالب رویکرد نظریة بنیادین، الزامات توسعة بیمة خرد تعاونی در سه سطح خرد، میانی و کلان دسته بندی شد. الزامات سطح خرد شامل بیمه گر، بیمه گذار و کانال توزیع؛ الزامات سطح میانی شامل اکچوار و الزامات سطح کلان شامل قانون گذاری و بیمة اتکایی است. در مرحلة دوم، با استفاده از مطالعة کمی و مدل یابی معادلات ساختاری، الگوی تعاونی بیمة خرد در مناطق روستایی طراحی و چالش-های توسعة آن شناسایی شد. جامعة آماری بخش کمی را سه گروه از کارشناسان مرتبط با حوزة بیمه در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، پژوهشکدة بیمة مرکزی و صندوق بیمة محصولات کشاورزی تشکیل دادند. نتایج به طور خلاصه نشان داد به منظور توسعة بیمة خرد: 1. گویة اعتمادسازی درمورد این بیمه، از طریق برنامه های آموزشی مناسب در میان اقشار کم درآمد، جزو اولویت اول در سطح خرد (micro) است؛ 2. گویة جمع آوری داده ها درمورد مشتریان بیمه های خرد، تأمین کنندگان، محصولات و قیمت بیمه های خرد جزو اولویت اول در سطح میانی (meso) است؛ 3. گویة تدوین سیاست های حمایتی (معافیت های مالیاتی و یارانه ها) برای توسعة بیمة خرد جزو اولویت اول در سطح کلان (macro) است. در چالش های اقتصادی، متغیر فقدان پس انداز در افراد فقیر به عنوان یک جزء ضروری برای خرید بیمه نامه؛ در چالش های فرهنگی-اجتماعی، متغیر فقدان مشارکت روستاییان در طرح های بیمه های تعاونی و نبود اعتماد در میان شبکه های جامعة محلی درمورد بیمة خرد؛ در چالش های آموزشی-ترویجی، متغیرهای بی توجهی رسانه های جمعی به مباحث بیمة خرد و فقدان آموزش اقشار کم درآمد از طریق موارد سفارشی؛ در چالش های فنی، متغیر نبود اطلاعات درمورد بازاریابی بیمة خرد در میان اقشار ضعیف؛ و در چالش های سیاست گذاری، متغیر بی توجهی صندوق محصولات کشاورزی به مباحث بیمة خرد بیشترین اولویت را در توسعة بیمة خرد تعاونی در مناطق روستایی دارند.

تعاونی های بخش کشاورزی یکی از مهم ترین جلوه های مشارکت سازمان یافتة کشاورزان روستایی در امور اقتصادی و اجتماعی به شمار می روند که در افزایش اشتغال، تولید و ارتقای سطح درآمد و وضعیت اجتماعی روستاییان مؤثرند؛ لذا این پژوهش با هدف امکان سنجی تشکیل تعاونی تولید مبتنی بر محصولات سبز به منظور اشتغال زنان و فقرزدایی در استان ایلام در سال 97 انجام گرفت. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی آن را 3 نفر از صاحب نظران و استادان گروه کارآفرینی و توسعة روستایی دانشگاه ایلام تأیید کردند و پایایی پرسش نامه از طریق محاسبة ضریب آلفای کرونباخ (86/0) قابل قبول برآورد شد. جامعة آماری این پژوهش را زنان روستایی استان ایلام با جمعیت 89895 نفر تشکیل دادند و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 196 نفر برآورد شد که 200 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. نتایج توصیفی و استنباطی نشان داد مناطق مورد مطالعه از نظر ابعاد آموزش و مهارت آموزی، زنجیرة تأمین، اجتماعی، فنی، حمایت و اقتصادی، آمادگی تشکیل تعاونی تولید محصولات سبز و ارگانیک را میان زنان روستایی استان ایلام دارند؛ لذا با توجه به نتایج، پیشنهاد می شود سازمان های حمایتی زمینة تشکیل تعاونی تولید محصولات سبز و ارگانیک را در استان ایلام فراهم سازند و با کمک به تشکیل تعاونی محصولات سبز و ارگانیک برای زنان روستایی، راهکاری برای حل معضل بیکاری و کاهش فقر در مناطق روستایی ایجاد کنند.

هدف پژوهش حاضر بررسی و شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی های تولیدی استان کرمانشاه بود. جامعه ی آماری پژوهش را متخصصان دانشگاهی مرتبط با بخش تعاون، کارشناسان ادارة کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه و تعدادی از مدیران شرکت های تعاونی تولیدی استان تشکیل دادند. روش نمونه گیری به صورت هدفمند و تا اشباع نظری داده ها صورت گرفت که تعداد 12 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از ابزار مصاحبه و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون (تم) استفاده شد. نتایج تحلیل مصاحبه ها نشان داد عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی های تولیدی استان کرمانشاه عبارت اند از: عوامل شخصیتی، مدیریتی، اقتصادی، فرهنگی-جتماعی و آموزشی. برهمین اساس، مدیران عامل تعاونی ها باید از میان افرادی با توانایی و مهارت های مدیریتی و فنی انتخاب شوند. با توجه به یافته های پژوهش و مشخص شدن نقش عوامل اقتصادی، کمبود منابع مالی و سخت گیری بیش ازاندازه ی بانک ها در استفاده از اعتبارات و تسهیلات بانکی، ازجمله موانع سرمایه گذاری بلندمدت و مولد تعاونی ها و درنتیجه، گسترش و توسعه ی آنهاست.

با توجه به منابع آب و تنش ها و درگیری هایی که در سال های اخیر بر سر استفاده از منابع آب به وجود آمده است ضرورت توجه به نقش تشکل های محلی آب بیش ازپیش نمایان می گردد تا بتوان بر اساس آن راهکارهای مناسبی را برای کنترل بحران آب ارائه داد. لذا هدف این مطالعه بررسی نقش تشکل های محلی در بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی روستائیان تحت پوشش تشکل ها در استان ایلام می باشد. جامعه مورد مطالعه این پژوهش شامل کشاورزان، هیئت مدیره و اعضای تشکل های آب استان ایلام به تعداد 1957 نفر بودند که 320 نفر با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی با انتساب متناسب به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گرد آوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه از طریق پانل متخصصان بررسی شد و مورد تأیید قرار گرفت. به منظور بررسی پایایی پرسشنامه نیز از آلفای کرونباخ استفاده شد. در این پژوهش به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی آزمون های مقایسه میانگین و نرم افزار SPSS25استفاده شده است. نتایج نشان داد، میزان نزاع بر سر آب در روستاهای دارای تشکل های محلی آب در حد کم می باشد؛ به عبارت دیگر مدیریت مناسب توزیع آب در روستاهای تحت پوشش تشکل های محلی آب توانسته است منجر به کاهش نزاع بین بهره برداران در زمینه ی توزیع آب شود.

هدف این تحقیق موردکاوی تطبیقی مدیریت زنجیرة عرضه کارآفرینانه در شرکت های تعاونی تولید روستایی و شرکت های سهامی زراعی استان خراسان شمالی بود. جامعة آماری تحقیق شامل 4500 نفر از سهام داران و اعضای 14 شرکت فعال بود. نمونه گیری به شیوه ی چند مرحله ای صورت گرفت و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 356 نفر تعیین شد. جمع آوری داده ها با استفاده از یک پرسش نامه محقق ساخته صورت گرفت که روایی محتوایی و ظاهری آن از سوی یک کارگروه خبره و پایایی آن بر مبنای محاسبة ضریب آلفای کرونباخ برای مؤلفه های مختلف (702/0 تا 851/0) تأیید شد. طبق نتایج آزمون فریدمن، مولفه های مدیریت شبکه اجتماعی و مدیریت منابع مالی برای سرمایه گذاری بالاترین رتبه و مؤلفه های مدیریت بازاریابی و فروش و مدیریت نوآوری و جذب فناوری پایین ترین رتبه را به ترتیب بدست آورده است. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که رابطه معنی دار مثبتی بین تمامی مولفه های زنجیره عرضه کارآفرینانه شرکت های مورد مطالعه وجود دارد. در این بین، بیشترین همبستگی در بین شرکت های تعاونی بین مولفه های مدیریت مالی و سرمایه گذاری و مدیریت فروش و بازاریابی (679/0**) و در بین شرکت های سهامی زراعی بین مولفه های مدیریت توزیع و مدیریت تولید (344/0**) بدست آمد. نتایج آزمون مقایسه میانگین نشان داد شرکت های تعاونی تولید روستایی نسبت به شرکت های سهامی زراعی در پیاده سازی مؤلفه های مدیریت تأمین، مدیریت تولید و مدیریت بازاریابی و فروش از عملکرد بهتری برخوردار بوده اند.