تغذیه گیاهان باغی
سال:1399 | دوره:3 | شماره:1 |تعداد مقالات:12

امروزه آلودگی خاک به انواع فلزات سنگین مانند کادمیوم یکی از مشکلات زیست محیطی است که با اثرات زیان آور بر گونه های جانوری و گیاهی خاک، علاوه بر کاهش عملکرد گیاه، با ورود به زنجیره غذایی سلامت انسان و دیگر موجودات زنده را به مخاطره می اندازد. یکی از روش های پاک سازی خاک های آلوده به عناصر سنگین روش گیاه پالایی یعنی کشت گیاهان بیش انباشتگر در این نوع خاک ها می باشد از طرفی همزیستی قارچ ها با ریشه ی گیاهان کارایی گیاهان همزیست را در پالایش خاک های آلوده افزایش می دهد. به این منظور آزمایشی جهت بررسی تأثیر کاربرد برخی قارچ های همزیست و نانوذرات آهن بر پارامترهای مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه دارویی خرفه (Portulaca oleracea L. ) تحت تنش کادمیوم، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح عنصر کادمیوم (صفر، 25، 50 و 75 میلی گرم در کیلوگرم خاک از منبع کلرید کادمیوم)، تیمار همزیستی قارچی در چهار سطح (عدم تلقیح و تلقیح با قارچ های Chaetomium subaffine (SF)، Trichoderma atroviride (SN) و Trichoderma longibrachiatum) و محلول پاشی نانوذرات آهن در سه سطح (صفر، 15/0 و 3/0 گرم در لیتر) بودند. نتایج نشان داد با افزایش غلظت کادمیوم خاک روند پاسخ ارتفاع بوته و قطر ساقه به صورت خطی و کاهشی (به ترتیب با 6/69 و 6/56 درصد نسبت به سطح شاهد) بود. در سطح صفر کادمیوم میزان سطح برگ در گیاهان تلقیح شده با قارچ T. longibrachiatum، 4/18 درصد نسبت به گیاهان شاهد (عدم تلقیح) افزایش یافت. در سطح 25 کادمیوم نیز افزایش 4/11 درصدی در گیاهان تلقیح شده با قارچ C. subaffine (SF) مشاهده شد. بیشترین محتوای کلروفیل a+b در تمامی غلظت های محلول پاشی نانوذرات آهن، در سطح 25 میلی گرم در کیلوگرم کادمیوم خاک به دست آمد. در مجموع، برهمکنش قارچ های همزیست و محلول پاشی نانو ذرات آهن (به ویژه در غلظت 15/0 گرم در لیتر) اثر هم افزایی داشته و با تشدید اثرات مثبت یکدیگر باعث بهبود برخی از پارامترهای رشدی و غلظت کلروفیل در گیاه خرفه شد.

با توجه به نقش ماده آلی خاک در افزایش باکتری های اکسیدکننده گوگرد، آزمایشی به صورت فاکتوریل شامل دو عامل گوگرد (S0، S1 و S2) و اصلاح کننده های آلی (شاهد C، اسید هیومیک H و ورمی واش V) اجرا شد. براساس نتایج این آزمایش بیشترین عملکرد کل بوته سیر در تیمار S1V دیده شد هرچند اختلاف معنی داری با دو تیمار S1C و S2C نداشت. بیشترین وزن تک سیر در تیمار S1C حاصل شد که بطور معنی داری از تمامی تیمارهای دیگر بیشتر بود. حداکثر طول سیر در تیمار S2C مشاهده شد که اختلاف معنی داری با S1V و S1C نداشت. بیشترین نرخ فتوسنتز (A) در تیمار S1C مشاهده شد که بطور معنی داری از تمامی تیمارهای مورد بررسی بیشتر بود. بیشترین میزان گوگرد در قسمت خوراکی سیر در تیمار S1H دیده شد که نسبت به شاهد و تمامی تیمارهای دیگر اختلاف معنی داری داشت. بیشترین میزان ظرفیت آنتی اکسیدانی بخش خوراکی سیر در تیمار S2C مشاهده شد. محتوای فنلی تنها در سه تیمار S0V، S1V و S1C بطور معنی داری کمتر از شاهد بودند ولی بقیه تیمارها از نظر فنل کل با شاهد تفاوتی نداشتند. غلظت کافئیک اسید از 36/11 تا 46/20 میلی گرم در کیلوگرم نوسان داشت که از بین اصلاح کننده های آلی تیمار شاهد و ورمی واش بدون اختلاف معنی دار با هم دارای بیشترین مقدار کافئیک اسید بودند.

بررسی نیاز کودی و جایگزین کردن کودهای زیستی (قارچ های مایکوریزا) بجای کودهای شیمیایی جزء مسائل بسیار ارزشمند در کشاورزی پایدار و حفظ سلامت جامعه می باشد. قارچ های مایکوریزا به وسیله تلقیح مایکوریزایی موجب تغییر در متابولیسم گیاه میزبان می شوند و این تغییر در متابولیسم، سبب تولید ترکیبات دفاعی در گیاه می گردد. علاوه بر آن، این قارچ ها باعث بهبود وضعیت تغذیه ای و آبی گیاه و در نهایت بهبود رشد گیاه می گردند. به منظور بررسی و مقایسه تأثیر نه گونه قارچ مایکوریزا بر برخی خصوصیات رشدی، محتوای نسبی آب برگ، میزان رنگیزه های فتوسنتزی، فلاونوئید و کاروتنوئید گیاه دارویی همیشه بهار، پژوهشی گلدانی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سال 1397 انجام پذیرفت. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد شاخه گل دهنده، قطر ساقه، وزن خشک گل، میزان رنگیزه های فتوسنتزی (کلروفیل a، b، کارتنوئید و کلروفیل کل)، محتوای نسبی آب برگ، میزان فلاونوئید و کاروتنوئید گل بودند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد اثر قارچ های مایکوریزا بر کلیه صفات مورد مطالعه در این تحقیق در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. از میان نه گونه قارچ مایکوریزای مورد بررسی در این تحقیق کاربرد قارچ Glomusmosseae بیشترین تأثیر را بر بهبود اکثر شاخص های رشدی گیاه همیشه بهار از جمله ارتفاع بوته، تعداد شاخه-فرعی و شاخه گل دهنده و وزن خشک گل گذاشت. همچنین این قارچ تأثیر مثبتی بر بهبود رنگیزه های فتوسنتزی داشت؛ به طوری که میزان کلروفیل کل در تلقیح با آن نسبت به تیمار شاهد 68 درصد افزایش یافت. بیشترین محتوای نسبی آب برگ و کاروتنوئید گل نیز در تلقیح با این قارچ مشاهده گردید. پس از آن قارچ های Glomus etanicatum و Glomus geosporum بیشترین تاثیر را بر بهبود اکثر صفات مورد بررسی داشتند. بنابراین از میان گونه های مایکوریزای مورد بررسی در این تحقیق G. mosseae، G. etanicatumو geosporum G. بیشترین تأثیر را در افزایش رشد و تولید مطلوب متابولیت های ثانویه در گیاه دارویی همیشه بهار داشتند به طوری که می توان آنها را به عنوان جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی در کشاورزی ارگانیک در تولید این گیاه توصیه نمود.

خشکی و کم آبی به عنوان مهم ترین مشکل توسعه کشاورزی در ایران یکی از بازدارنده های اصلی در تولید محصولات کشاورزی به شمار می رود. لذا انتخاب گونه های مناسب در مناطق خشک و نیمه خشک بسیار حائز اهمیت است. گونه های مختلف گیاهی از نظر مقاومت به خشکی و کم آبی دامنه وسیعی را نشان می دهند که به دلیل سازگاری های فیزیولوژیکی، ریخت شناسی و بیوشیمیایی آن ها می باشد. از آنجا که رویکرد جهانی در تولید گیاهان دارویی به سمت بهبود کمیت و کیفیت ماده مؤثره می باشد، بنابراین به نظر می رسد که تغذیه سالم گیاهان از طریق کاربرد کود های بیولوژیک دارای بیشترین تطابق با اهداف تولید گیاهان دارویی باشد و منجر به بهبود عملکرد کمی و کیفی آن ها شود. به منظور بررسی اثر دورآبیاری و نقش تغذیه بر اجزای عملکرد و برخی خصوصیات بیوشیمیایی گیاه دارویی آویش زراعی، از سه سطح آبیاری 7= شاهد (w1 )، 12= دورآبیاری ملایم (w2 ) و 17=دورآبیاری شدید (w3 ) بر حسب روز به عنوان عامل اصلی و همچنین تعدادی کود بیولوژیک (قارچ گلوموس، باکتری های آزسپریلیوم و سودوموناس و کود شیمیایی NPK) به عنوان عوامل فرعی استفاده شد. آزمایش به صورتاسپیلت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در یک مزرعه زراعی انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده بیش ترین میزان عملکرد سرشاخه های گل دار و فنل کل به ترتیب در تیمار-آبی شاهد (w1)، تیمار آبی w3 و تیمار کودی NPK مشاهده گردید. همچنین بیش ترین میزان عملکرد بیولوژیکی و تعداد شاخه های جانبی در تیمارآبی شاهد (w1) و تیمار کودی قارچ-ریشه، بیش ترین میزان پروتئین در تیمار آبی شاهد (w1) و تیمار کودی آزوسپریلیوم، بیش ترین میزان کربوهیدرات محلول در تیمار آبی w2 و تیمار کودی سودوموناس بیش ترین میزان ارتفاع بوته در تیمار آبی شاهد (w1) بیش ترین میزان پرولین و درصد اسانس در تیمار آبی w3 مشاهده شد. از لحاظ تیمار کودی بیش ترین میزان ارتفاع بوته، میزان پرولین و درصد اسانس به ترتیب درتیمارهای کودی سودوموناس، NPK و قارچ-ریشه به دست آمد. با توجه به نتایج به دست آمده در این تحقیق چنین نتیجه گیری می شود که تیمار های کودی با کاهش اثرات نامطلوب تنش خشکی از طریق افزایش تعدادی از شاخص های بیوشیمیایی باعث افزایش میزان اجزای عملکرد و پارامتر های فیزیولوژیکی گیاه تحت تنش شوند که در نهایت می توانند علاوه بر کمیت، کیفیت فراورده های گیاهان دارویی را تحت تأثیر مثبت قرار دهد. به طور کلی براساس نتایج حاصله از این آزمایش می توان چنین بیان کرد که در شرایط تنش آبیاری استفاده از کود های زیستی به ویژه قارچ-ریشه می تواند تا حد زیادی از بروز اثرات سوء تغذیه ای در این گیاه بکاهد. البته با توجه به عدم وجود رابطه اختصاصی بین گونه قارچ-ریشه و آویشن، استفاده از گونه های دیگر قارچ-ریشه نیز توصیه می شود.

محتوای نیترات یکی از مهمترین فاکتورها برای تعیین کیفیت سبزی ها است که رعایت حد مجاز آن برای سلامت محصول و انسان مهم است. در همین راستا، طی یک مطالعه مزرعه ای یک ساله در سال 1393، غلظت نیترات در 12 سبزی مهم برگی شامل کاهو، اسفناج، کرفس، کلم، نعناع، شوید، شاهی، شنبلیله، تره، گشنیز، جعفری و مرزه مناطق عمده تولید سبزی های برگی دشت ورامین اندازه گیری شد. میانگین غلظت نیترات در سبزی های برگی مطالعه شده 1458 میلی گرم بر کیلوگرم وزن تر بود که در بین سبزی های برگی، کاهو با میانگین 3909 میلی گرم در کیلوگرم وزن تازه، بیشترین میزان تجمع نیترات و شنبلیله با میانگین 641 میلی گرم در کیلوگرم وزن تازه کم ترین میزان تجمع نیترات را داشت. میانگین غلظت نیترات نمونه های هر سبزی با آزمون T-test با حداکثر غلظت مجاز نیترات برای هر سبزی مقایسه آماری شد. در تمامی نمونه های کاهو، اسفناج و کرفس مورد مطالعه، غلظت نیترات به-طور معنی داری، فراتر از حداکثر مجاز بود، در حالی که در تمامی نمونه های شنبلیله و گشنیز، غلظت نیترات به طور معنی داری کم تر از حداکثر مجاز بود. با در نظر گرفتن حداکثر مجاز مقدار جذب روزانه نیترات برای انسان (86/3 میلی گرم در روز به ازای کیلوگرم وزن بدن) و میانگین میزان نیترات در سبزی های مورد مطالعه، حداکثر مجاز مصرف روزانه هر یک از گونه های مختلف سبزی های برگی محاسبه شد. نتایج نشان داد که تنها با مصرف روزانه 76 گرم کاهو یا 94 گرم اسفناج توسط یک فرد 80 کیلوگرمی، حداکثر مجاز نیترات وارد بدن مصرف کننده می شود و مصرف بیشتر از این مقدار موجب افزایش ریسک خطر برای سلامتی می-گردد.

به منظور ارزیابی و بررسی اثرات تیمارهای کودی و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی گوار، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی اصفهان در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. سطوح کودی (عامل اول) شامل: کود شیمیایی (در دو سطح، 60، 70 و 70 و دیگری 90، 100، 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، فسفر و پتاس)، کود حیوانی (10 و 20 تن در هکتار) و ورمی کمپوست (300 و 600 کیلو گرم در هکتار) و تراکم (عامل دوم) شامل: سطوح 60، 75 و 90 بوته در متر مربع می باشد. شاخص های اندازه گیری شده، LAI، CGR و RGR بودند. بر اساس نتایج ارتفاع گیاه، تعداد شاخه جانبی، تعداد نیام، طول نیام و عملکرد دانه در تیمارهای کودی و تراکم بوته معنی دار شدند ولی برهمکنش کود و تراکم در تعداد نیام معنی دار شد. میانگین ها بترتیب برتری کود شیمیایی، کود حیوانی و ورمی کمپوست را نشان می دهد و تراکم 60، 75 و 90 بوته در متر مربع نیز بترتیب غالبیت داشتند. بیشترین شاخه جانبی (13/6 عدد)، نیام در بوته (32/46 عدد)، وزن هزار دانه (55/33 گرم) و عملکرد دانه (3/3646 کیلوگرم در هکتار) در تراکم 60 بوته مشاهده گردید. در بیشتر اجزاء عملکرد ارجحیت با کود شیمیایی ولی در برخی صفات، ورمی کمپوست در سطح آماری بقیه کودها بود. لذا جهت کشت این گیاه در شرایط مشابه می توان تراکم 60 بوته و جهت کسب نتیجه بهتر و کاهش اثرات منفی زیست محیطی، ترکیبی از کودهای شیمیایی و ورمی کمپوست را توصیه نمود.

به منظور بررسی تأثیر سطوح کود نیتروژن و تراکم بوته بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد کاسبرگ چای ترش در منطقه ایرانشهر آزمایشی به صورت کرت های خردشده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با و 3 تکرار در سال 1393 در ایرانشهر انجام شد. در این تحقیق نیتروژن در چهار سطح (صفر، 100، 200 و 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به عنوان فاکتور اصلی و تراکم بوته در چهار سطح (5، 7/6، 10 و 20 بوته در مترمربع) به عنوان فاکتور فرعی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 300 کیلوگرم در هکتار، قطر ساقه، تعداد انشعابات ساقه اصلی، تعداد میوه در بوته، تعداد میوه در مترمربع، عملکرد خشک کاسبرگ و عملکرد بیولوژیک به طور معنی داری و به ترتیب 8/15، 8/135، 7/104، 4/104، 8/108 و 5/30 درصد افزایش پیدا کرد. همچنین با افزایش تراکم از 5 به 20 بوته در مترمربع، قطر ساقه، تعداد انشعابات ساقه اصلی و تعداد میوه در بوته به طور معنی داری و به ترتیب 1/24، 6/76 و 3/37 درصد کاهش یافت، هرچند که تعداد میوه در مترمربع (6/125 درصد)، عملکرد خشک کاسبرگ (7/105 درصد) و عملکرد بیولوژیک (5/88 درصد) به طور معنی داری افزایش یافت. به طورکلی بر اساس نتایج این تحقیق کاربرد 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تراکم 20 بوته در مترمربع برای زراعت چای ترش در ایرانشهر پیشنهاد می گردد.

مقدار عناصر غذایی موجود در درختان میوه و تغذیه متناسب آنها، از مهم ترین عوامل تعیین کننده عملکرد می باشد. در میان ریز-مغذی ها، با توجه به نقش عنصر بور در جوانه زنی و رشد لوله گرده، این عنصر اثر بسیار مهمی در گرده افشانی، لقاح و درنهایت تشکیل میوه دارد. در این پژوهش اثر محلول پاشی عنصر بور با سه غلظت صفر، 1000 و 2000 میلی گرم در لیتر روی جوانه های گل دو رقم بیگی و شاهرودی زرد آلو بررسی شد. درصد جوانه زنی، رشد لوله گرده، تشکیل میوه اولیه و نهایی در تلاقی این دو رقم مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که غلظت 2000 میلی گرم در لیتر اسید بوریک بیشترین تأثیر را در میزان تشکیل میوه اولیه (47/38 درصد) و نهایی (74/15 درصد) داشت. کمترین درصد تشکیل میوه اولیه (32/21 درصد) و نهایی (01/2 درصد) مربوط به غلظت 1000 میلی گرم در لیتر اسید بوریک بود. همچنین، نتایج نشان داد که اثر عنصر بور بر درصد جوانه زنی در سطح کلاله و میزان نفوذ لوله های گرده در ابتدای خامه، میانه خامه و ورودی تخمدان در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بیشترین درصد جوانه زنی با غلظت 1000 میلی گرم در لیتر اسید بویک با در صد جوانه زنی 81/62 درصد و کمترین درصد جوانه زنی با 22/53 درصد مربوط به تیمار شاهد بود. همچنین، تیمار 1000 میلی گرم در لیتر اسید بوریک میزان نفوذ لوله های گرده را در قسمت انتهای خامه و ورودی تخمدان افزایش داد. درمجموع محلول پاشی عنصر بور باعث افزایش تشکیل میوه اولیه و نهایی و افزایش درصد جوانه زنی و نفوذ لوله گرده به سمت تخمدان در ارقام موردمطالعه زردآلو گردید.

به منظور ارزیابی پاسخ های مورفوفیزیولوژیک و زراعی گیاه کنجد به اثر تغذیه ای کاربرد تلفیقی گوگرد و تیوباسیلوس، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه ای آزمایشی در شهرستان کرج (استان البرز) در سال زراعی 97-1396 انجام شد. فاکتورهای آزمایش عبارت شامل کود گوگرد در سه سطح (شامل شاهد (S0)، 100 کیلوگرم در هکتار (S1) و 300 کیلوگرم در هکتار (S2))؛ باکتری تیوباسیلوس در دو سطح شامل (عدم تلقیح (T0) و تلقیح با باکتری (T1)) در نظر گرفته شدند. شاخص های ارزیابی نیز شامل تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، ارتفاع بوته، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتنوئید بود. نتایج نشان داد که همه ی صفات مورد بررسی به طور معنی داری تحت تاثیر اثر اصلی کود گوگرد و تمام صفات مورد بررسی به جز ارتفاع بوته، تحت تاثیر اثر اصلی تیوباسیلوس قرار گرفتند به طوری که بیشترین میزان همه ی صفات مورد آزمایش در تیمار S2 در کنجد بدست آمد. برهمکنش اثر کود گوگرد و باکتری تیوباسیلوس نیز بر صفات تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل به طور معنی داری تاثیرگذار بود. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد اثر تغذیه ای کاربرد تلفیقی گوگرد و تیوباسیلوس موجب بهبود ویژگی های مورفوفیزیولوژیک و زراعی گیاه کنجد گردیده است.

به منظور بررسی تأثیر تراکم، کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی کاسنی، آزمایشی به صورت کرت های دو بار خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه قمصر شهرستان کاشان، انجام شد. کود نیتروژن در سه سطح صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص در کرت های اصلی، تراکم در سه سطح 6، 9 و 12 گیاه در مترمربع در کرت های فرعی و کود زیستی در سه سطح عدم تلقیح، تلقیح با میکوریزا و تلقیح با ازتوباکتر در کرت های فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثرات کود نیتروژن، تراکم و کود زیستی بر تعداد برگ، وزن تر و خشک، طول ریشه، میزان فلاونوئید، نیتروژن، فسفر و پتاسیم گیاه معنی دار بودند. مصرف کود نیتروژن باعث افزایش تمام صفات شد. اثرکودهای زیستی نسبت به شاهد بدون کود بر صفات بررسی شده معنی دار و مثبت بود. تأثیر مثبت میکوریزا بر صفات فلاونوئید، فسفر و پتاسیم بیشتر از ازتوباکتر بود. در بین اثرات متقابل دو گانه، تراکم در کود زیستی و تراکم در کود نیتروژن برای صفات تعداد برگ و طول ریشه معنی دار بودند. مقایسه میانگین اثر متقابل تراکم در کود زیستی نشان داد که بیشترین تعداد برگ در تراکم 6 بوته در مترمربع و تلقیح ازتو باکتر و بیشترین طول ریشه در تراکم 12 بوته در مترمربع و تلقیح ازتو باکتر بدست آمد. مقایسه میانگین اثر متقابل تراکم در کود نیتروژن نیز نشان داد که بیشترین تعداد برگ در تراکم 6 بوته در مترمربع و مصرف 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص و بیشترین طول ریشه در تراکم 12 بوته در مترمربع و مصرف 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص مشاهده شد. اثر متقابل کود نیتروژن، تراکم و کود زیستی فقط در صفت وزن تر معنی دار گردید. بیشترین وزن تر(8/1848 گرم در مترمربع) در تیمار 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، تراکم 12 بوته در مترمربع و کاربرد ازتوباکتر حاصل گردید که افزایش 168 درصدی وزن تر نسبت به شرایط عدم مصرف نیتروژن و کود زیستی در تراکم شش بوته در مترمربع (با 5/688 گرم در مترمربع) را سبب شد.

تنش خشکی مهم ترین محدود کننده تولید محصولات کشاورزی است که رشد و تولید آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد. تغذیه مناسب گیاهی در بالا بردن سطح تحمل گیاهان در مقابل انواع تنش ها نقش به سزایی دارد. کمبود "روی"جزء یکی از گسترده ترین کمبودهای مواد مغذی در گیاهان به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک است. این عنصر نقش اساسی در متابولیسم پروتئین، بیان ژن، سلامتی دیواره زیستی و متابولیسم کربن دارد. به همین منظور، اثر محلول پاشی نانوذرات و سولفات روی هرکدام با 4 سطح (غلظت های 0، 5، 25 و 50 میلی گرم در لیتر) در دو سطح آبیاری (50 و 100درصد ظرفیت زراعی)، بر برخی صفات تعدادگل، قطرگل، تعداد برگ، وزن ریشه، میزان قند، محتوی پرولین، میزان کلروفیل برگ و هدایت روزنه ای و وزن ماده خشک گیاه اطلسی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که محلول پاشی با نانوذرات و سولفات روی اثر معنی داری بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مورد مطالعه داشتند. از لحاظ تعداد گل در شرایط تنش تفاوت معنی داری بین تیمارها مشاهده نشد، ولی در شرایط نرمال گیاهان تیمار شده با غلظت ترکیبی 25 میلی گرم از هر دو ماده حدود 7 عدد گل بیشتری نسبت به شاهد داشتند. همچنین محلول پاشی با نانوذرات در مقایسه با سولفات روی در رفع اثرات تنش خشکی و در نتیجه، در رشد و گلدهی گیاه اطلسی موثرتر بود. لذا به نظر می رسد، تغذیه با کودهای روی می تواند در رفع تنش های اسمزی و بهبود رشد و کارآیی گیاه اطلسی در شرایط تنش شوری مفید باشد.

خرفه بدلیل داشتن مواد موثره فراوان به عنوان یکی از گیاهان با ارزش دارویی محسوب می شود. در این پژوهش آزمایشی با دو فاکتور سیلیسیوم در پنج سطح (صفر، 1 میلی مولار کودآبیاری، 2 میلی مولار کودآبیاری، 1 میلی مولار محلول پاشی، 2 میلی مولار محلول پاشی) و متیل جاسمونات در سه سطح (0، 75 و 150میکرومولار) به صورت فاکتوریل در گلخانه مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که ترکیبات تیماری متیل جاسمونات صفر+محلول پاشی سیلیسیوم 2، متیل جاسمونات صفر+کودآبیاری سیلیسیوم 2، متیل جاسمونات 150+سیلیسیوم صفر و متیل جاسمونات 150+کودآبیاری سیلیسیوم 2 بدون اختلاف معنی دار با یکدیگر، بالاترین طول ساقه را دارا بودند. وزن تر ساقه در ترکیبات تیماری متیل جاسموات75+کودآبیاری سیلیسیوم 1 و متیل جاسمونات 150+سیلیسیوم صفر به-طور معنی داری نسبت به شاهد و تمامی ترکیبات تیماری دیگر بیشتر بوده است. تیمار متیل جاسمونات75+محلول پاشی سیلیسیوم 1، کمترین میزان وزن تر برگ را نشان داد؛ هرچند با شاهد و متیل جاسمونات 150+محلول پاشی سیلیسیوم 1 اختلاف معنی داری نداشت. سرعت تعرق (E) در ترکیبات تیماری که کودآبیاری سیلیسیوم 2 میلی مولار استفاده شده بود به طور معنی داری بیشتر از شاهد بود. کمترین هدایت روزنه ای (GH2O)، که بطور معنی داری از شاهد کمتر بود، در ترکیب تیماری متیل جاسمونات 150+سیلیسیوم صفر مشاهده شد. بیشترین میزان کلروفیلa در ترکیب تیماری متیل جاسمونات 150+محلول پاشی سیلیسیوم 1 بود که با تیمارهای متیل جاسمونات150 و 75 تفاوت معنی داری نداشته و هر سه ترکیب تیماری نسبت به شاهد برتری داشتند. بیشترین میزان کلروفیلb در ترکیب تیماری محلول پاشی متیل جاسمونات 150+محلول پاشی سیلیسیوم 1 دیده شد که اختلاف معنی داری با ترکیبات تیماری متیل جاسمونات 75+محلول پاشی سیلیسیوم 2 میلی مولار و متیل جاسمونات 75+کودآبیاری سیلیسیوم 1 میلی مولار نشان نداد. از نظر کلروفیل کل ترکیب تیماری متیل جاسمونات 150+محلول پاشی سیلیسیوم 1 به طور معنی داری بیشترین میزان را دارا بوده است و بیشترین میزان کاروتنوئید نیز در ترکیب تیماری محلول پاشی سیلیسیوم 2 مشاهده شد. به طور کلی ترکیب تیماری متیل جاسمونات 150+محلول پاشی سیلیسیوم 1 سبب بهبود در صفات مربوط به عملکرد و پارامترهای فتوسنتزی در گیاه خرفه گردید.