سلامت کار ایران
سال:1398 | دوره:16 | شماره:5 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: امروزه می توان از فرهنگ ایمنی در سازمانهای صنایع مختلف، به عنوان یک مزیت رقابتی بلند مدت نام برد که بهبود آن منجر به جلوگیری از وقوع حوادث پرهزینه برای انواع سازمانها در کشورهای مختلف می شود. بعد از حادثه ی نیروگاه اتمی چرنوبیل و گزارش کارشناسان ایمنی آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد کاستی های فرهنگ ایمنی در آن نیروگاه، روش های مختلفی برای تعریف و سنجش مفهوم فرهنگ ایمنی در سازمانها و شیوه های تاثیرگذاری و ارتقاء آن مفهوم ارایه شده است. از طرف دیگر مفاهیم مدیریت دانش و یادگیری سازمانی نیز جزو موضوعاتی هستند که ارتباط تنگاتنگی با مفهوم فرهنگ سازمانی دارند و تحقیقات بسیاری جهت تحلیل اثرات آنها بر مولفه های گوناگون سازمانی در صنایع مختلف انجام شده است. در این راستا این مطالعه با هدف بررسی تاثیر استقرار فرایندهای مدیریت دانش در ارتقاء جایگاه مفهوم فرهنگ ایمنی در سازمان به اجرا درامده است. روش بررسی: در این تحقیق ابتدا مدل نظری مناسب در مورد ارتباط بین پنج مشخصه ی فرایندهای مدیریت دانش)اخذ دانش، تسهیم دانش، خلق دانش، کدگذاری دانش و نگهداشت دانش) و فرهنگ ایمنی در سازمان ارایه شد و سپس به صورت تجربی داده های جمع آوری شده از نمونه آماری 98 نفره از کارکنان ایرانی درگیر در عملیات اصلی راکتورهای اتمی ایران با روش حداقل مربعات جزیی (PLS) از روش های جدید تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) مورد تجزیه و تحلیل همبستگی قرار گرفت. نرم افزار مورد استفاده در این تحلیل SmartPLS 3 بود و از پرسشنامه کیانتو (Kianto, 2008) برای سنجش فرایندهای مدیریت دانش و پرسشنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی (SCPQ-LH) در سال 2017 برای سنجش سطح فرهنگ ایمنی در سازمان استفاده شد. در ادامه با توجه به عنوان شغلی کارکنان و ارتباط آن با موضوع ایمنی، مدل ارایه شده برای دو گروه 1-کارکنان بخش های مرتبط با ایمنی مانند بخش های حفاظت در برابر اشعه و HSE و. . . و 2-دیگر کارکنان درگیر در عملیات اصلی راکتور هسته ای مانند کارکنان بخش های تولید، مهندسی یا کنترل کیفی نیز مورد بررسی و تحقیق قرار گرفت و شدت نتایج همبستگی بدست آمده با توجه به ارتباط عنوان شغلی کارکنان به موضوع ایمنی مورد توجه قرار گرفت. یافته ها: یافته های بدست آمده در این تحقیق نشان داد که مدیریت دانش قادر به تبیین 57 درصد از تغییرات متغیر فرهنگ ایمنی برای کارکنان عملیاتی این تاسیسات اتمی می باشد. به ویژه که نتایج تحقیق از تشدید این همبستگی به 62 درصد در میان پرسنل واحدهای مرتبط با ایمنی که فرایندهای مدیریت دانش را بیشتر برای دانش ایمنی بکار گرفته بودند در مقابل دیگر پرسنل فعال در عملیات اصلی تاسیسات (به میزان 53 درصد) حکایت داشت. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشانگر این موضوع است که استقرار فرایندهای مدیریت دانش، بویژه دانش مرتبط با ایمنی)احتمالا در اثر تسهیل و بهبود مبحث یادگیری سازمانی) تاثیر مستقیمی در ارتقاء فرهنگ ایمنی در سازمان دارد و می توان از سیستم مدیریت دانش به عنوان عاملی در جهت ارتقاء فرهنگ ایمنی در سازمان در بلند مدت بهره جست. در این راستا طرح ریزی سیستم مدیریت دانش سازمان به صورت هدفمند و تاکید آن بر مدیریت دانش ایمنی می تواند به عنوان عاملی در جهت تشدید و تسریع ارتقاء فرهنگ ایمنی در سازمان بکارگرفته شود. از دیگر نتایج بدست آمده در این تحقیق ارتباط تنگاتنگ سیستم مدیریت دانش سازمان با موضوع یادگیری سازمانی است. که بر اساس این نتیجه فرایندهای مدیریت دانش تقدمی بر مفهوم مدیریت دانش در سازمان ندارند و نمی توان فرایندهای مدیریت دانش را به عنوان عامل سازنده ی سازه ی مدیریت دانش در سازمان در نظر گرفت بلکه مفهوم مدیریت دانش در سازمان وجود مستقلی است که تاثیر مستقیمی بر یادگیری سازمانی و مفهوم فرهنگ سازمانی دارد و حتی می توان این سیستم را از طریق اثرات تاثیر آن بر موضوع یادگیری سازمانی تعریف کرد و سنجید.

زمینه و هدف: رتبه بندی یک نوع معیار صلاحیت گذاری بر اساس استانداردهای تعریف شده است و برای تضمین کیفیت و کمیت پیمانکاران در ارایه ی خدمات و دفاع از حقوق ذینفعان و استفاده کنندگان می باشد. رویکرد ترکیبی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و تاکسونومی به عنوان روش های تصمیم گیری چندمعیاره، به تصمیم گیرندگان کمک می کند تا مشکلات را سازماندهی و تحلیل، و گزینه ها را اولویت بندی کنند. در این تحقیق به شناسایی شاخص ها، انتخاب سنجه ها و وزن دهی شاخص ها و همچنین ارزیابی عملکرد نظام مدیریت HSE پرداخته شده است. در نهایت، 5 سازمان فعال در صنعت ساخت شناور با روش تاکسونومی رتبه بندی شده اند. روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی و کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش دانش آموختگان رشته های مرتبط با مقوله ایمنی، بهداشت و محیط زیست با سابقه کار در زمینه ارزیابی عملکرد می باشند. تعداد نمونه 8 نفر بوده که با توجه به نوع نمونه گیری یعنی غیراحتمالی، هدفمند و در دسترس، این تعداد با هدف مطالعه سازگار می باشد. استانداردهای ISO 14001: 2015 و ISO 45001: 2018 و نیز دروس دانشگاهی مهندسی ایمنی صنعتی، مهندسی بهداشت حرفه ای و مدیریت/مهندسی محیط زیست و همچنین استفاده از نظرات خبرگان مبنای شناسایی شاخص های مدیریتی و عملیاتی این نظام مدیریت می باشند. جهت کمی نمودن هر شاخص، سنجه هایی تعیین می گردد. خبرگان پس از انتخاب سنجه ها، به آن ها وزن داده که با استفاده از رویکرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی به روش واکاوی توسعه ای و بکارگیری مقایسات زوجی، وزن شاخص ها و سنجه ها تعیین گردید. در نهایت، با استفاده از سنجه های منتخب به ارزیابی عملکرد این نظام مدیریت در 5 سازمان فعال در صنعت ساخت شناور با روش تاکسونومی پرداخته شد. یافته ها: با بررسی ادبیات موضوع و دریافت نظرات خبرگان، 10 معیار کلی و 54 شاخص شناسایی گردید بطوری که تعداد شاخص ها و زیرشاخص های مدیریتی به ترتیب 7 و 28 مورد و تعداد شاخص ها و زیرشاخص های عملیاتی به ترتیب 3 و 26 مورد می باشد، با این حال با توجه به مقایسات زوجی انجام شده، مجموع وزن شاخص های مدیریتی معادل 5/40 درصد و مجموع وزن شاخص های عملیاتی معادل 5/59 درصد می باشد. با وجود تعداد بیشتر شاخص های مدیریتی، وزن و اهمیت شاخص های عملیاتی در ارزیابی عملکرد HSEبیشتر است. 3 معیار عملیاتی بیشترین اوزان را به خود اختصاص داده و پس از آن معیارهای مدیریتی قرار می گیرند. همچنین از بین 54 شاخص شناسایی شده، 6 شاخص اول که دارای بیشترین وزن هستند همگی از نوع شاخص های عملیاتی و 6 شاخص آخر که دارای کمترین وزن می باشند از نوع شاخص های مدیریتی هستند. نتایج رویکرد پیشنهادی نشان داد سازمان اول در اولویت اول قرار گرفته است. رتبه بندی سازمان ها با احتساب اوزان شاخص ها و بدون احتساب آن ها محاسبه شد که نتیجه حکایت از تاثیر اوزان شاخص ها در رتبه بندی سازمان ها دارد. لحاظ این مهم در ارزیابی عملکرد سازمان ها بخصوص در حوزه نظام مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست پیشنهاد می گردد. نتیجه گیری: نتایج تحقیق انجام شده نشان داد می توان روش ترکیبی پیشنهادی شامل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و تاکسونومی را با موفقیت به منظور ارزیابی عملکرد نظام مدیریت HSE به کار گرفت. به نظر می رسد ارزیابی عملکرد با استفاده از روش های تصمیم گیری به همراه مشارکت نیروهای انسانی می تواند منتج به اثربخشی بیشتر این نظام مدیریت شود.

زمینه و هدف: در حال حاضر در نتیجه پژوهش روی حیوانات آزمایشگاهی، اطلاعات فروانی از تاثیر عوامل مختلف محیطی در وقوع ناهنجاری های مادر زادی به دست آمده است، اما هنوز اطلاعات جامعی در خصوص علل وقوع ناهنجاری های مادرزادی قلبی(CHD) در جمعیت های انسانی وجود ندارد. . محققان بیان کرده اند مشاغلی مانند داروسازی، مهندسی شیمی، رنگرزی که افراد در معرض حلال ها قرار می گیرند، خطر ابتلای نوزاد به نقایص چشمی، قلبی و روده ای و شکاف لب و کام را افزایش می دهد. در مطالعه اسنیدجر میان تماس شغلی مادران وCHD فرزندان ارتباطی مشاهده نشد در حالیکه تماس پدران با فتالات باعث افزایش CHD در نوزادان گردید. با توجه به مطالب ذکر شده شناخت عوامل محیطی و شغلی موثر در بروز ناهنجاری های مادرزادی قلب از جمله مواجهات شغلی پدران می تواند به شناخت عوامل غیر ژنتیکی موثر در بروز ناهنجاری های مادرزادی قلب کمک کند بنابرای این مطالعه با هدف بررسی مواجهه شغلی پدران با حلال ها و بروز ناهنجاری مادرزادی قلب نوزادان انجام شد. روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت مورد-شاهدی بر روی600 کودک انجام شد. 200 کودک مبتلا به ناهنجاری های مادرزادی قلب تشخیص داده شده (گروه مورد) و 400 کودک سالم (گروه شاهد) بودند. ابزار گردآوری پرسشنامه ی محقق ساخته بود که از طریق مصاحبه تلفنی توسط پژوهشگر تکمیل شد. سوالات پرسشنامه شامل اطلاعات دموگرافیک، شغل پدر، سبک زندگی و عوامل محیطی بود. پس از تکمیل پرسشنامه ها بررسی مواجهه شغلی پدر با استفاده از روش ماتریکس ارزیابی شغل انجام گرفت. بدین منظور ماتریس ارزیابی مواجهه شغلی با حلال ها در نرم افزار اکسل تهیه گردید. امتیاز دهی به مواجهه هر شغل با حلال براساس نظرات 10 نفر از کارشناسان بهداشت حرفه ای با تجربه و آشنا به مشاغل مختلف انجام شد. جهت تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS16 و شاخص های توصیفی و پراکندگی نظیر فراوانی و درصد استفاده شد همچنین جهت ارزیابی تماس شغلی از نرم افزار STATA14 و جهت برآورد نسبت شانس و نسبت شانس تطبیق یافته از آزمون های رگرسیون لجستیک استفاده شد. یافته ها: شایع ترین ناهنجاری های مشاهده شده در این مطالعه نقص دیواره بین بطنی (63n=) %5/31 و باز بودن مجرای شریانی (48n=) 24% بود. نتایج مطالعه نشان داد که مادران گروه مورد در مقایسه با مادران گروه شاهد از سطح تحصیلات پایین تری برخوردار بودند (001/0p-value <). در این مطالعه نسبت جنسیتی دختر به پسر 1: 06/1بود. نتایج مطالعه نشان داد که تماس شغلی پدران با حلال ها در نمونه مورد (66%) نسبت به نمونه شاهد (55%) بیشتر بوده است این رابطه از لحاظ آماری معنی دار می باشد (21/2-06/1CI= 95%، 53/1OR=). بعد از حذف اثر عوامل مداخله گر ارتباط معناداری بین مواجهه پدر با حلال ها و ناهنجاری قلبی در نوزادان مشاهده نشد (84/0-6/1 CI= 95%، 28/1 AOR=). نتیجه گیری: از محدودیت های مطالعه تعداد نسبتا کم نمونه و محدود کردن مطالعه به بازه زمانی خاص و همچنین استفاده از ماتریکس ارزیابی شغل به تنهایی و عدم اندازه گیری بیو مارکر های حلال ها در بافت و مایعات بدن والدین و جنین بود. با وجود محدودیت های مطالعه یافته های مطالعه نشان داد که یکی از عوامل محیطی تاثیرگذار بر سلامت جنین مواجهات شغلی پدران از جمله مواجهه با حلال ها می باشد. بنابراین نظارت بر بکارگیری استاندارهای بهداشتی در محیط کار و آموزش زوج های جوان در خصوص عوامل غیرژنتیکی موثر در بروز ناهنجاری ها مادرزادی، می تواند در سلامت نسل آینده موثر می باشد.

زمینه و هدف: شرایط جوی نامناسب از جمله عوامل زیان آوری هستند که اکثر شاغلین در محیط های کاری مخصوصا محیط هایی که هم فرایند کار و هم شرایط جوی منطقه نامناسب است، با آن سروکار دارند. بطور کلی کارگران شاغل در قنادی ها مخصوصا در فصل تابستان با استرس گرمایی بالایی مواجهه دارند. بنظر می رسد مواجهه با گرمای بیش از حد علاوه بر اینکه با اختلال در سیستم فیزیولوژی و سلامتی افراد سبب ایجاد بیماری ها و عوارض متعددی می گردد، راندمان و بازده کاری را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. این مطالعه با هدف تعیین میزان استرس گرمایی در شاغلین کارگاه های قنادی در شهرستان ایلام انجام گرفت. روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی-تحلیلی در تابستان 1396 بر روی 104 نفر از کارگران شاغل در 35 کارگاه قنادی انجام گرفت. تعداد نمونه ی پژوهش بر اساس روش سرشماری انتخاب گردید. اندازه گیری متغیرهای مورد مطالعه در گرم ترین ساعات روزکاری (ساعات 10 الی 14) و برای هر کارگر تنها یک بار و آن هم در بدترین ایستگاه کاری (نزدیک ترین ایستگاه به منبع گرما) انجام گرفت. ارزیابی استرس گرمایی با استفاده از شاخص WBGT (بر اساس استاندارد ISO7243) و شاخص DI صورت گرفت. همزمان با اینکه پارامترهای محیطی مورد سنجش قرار گرفتند، دمای دهانی کارگران توسط یک دماسنج پزشکی دیجیتال اندازه گیری گردید. در نهایت تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS 22 و آزمون های آماری کولموگروف-اسمیرنوف، من ویت نی، کروسکال والیس، آنالیز واریانس یک طرفه و همبستگی پیرسون انجام گرفت. یافته ها: یافته های این مطالعه نشان داد که میانگین شاخص WBGT بر حسب شغل در مشاغل فر، پهن کن، مخلوط کن و نظافت و بسته بندی به ترتیب 96/3 ± 66/33، 05/3 ± 58/29، 61/3 ± 73/31، 44/2 ± 87/29 و همچنین بر حسب فر (محصول) در فر گردان (شیرینی تر و خشک)، فر طبقه ای (کیک و نان فنتزی) و فر کوره ای (باقلوا و کعک) به ترتیب 86/3 ± 94/30، 89/3 ± 14/34 و 91/2 ± 2/32 می باشد که این نتایج نشان می دهد میزان استرس گرمایی در بخش کار با دستگاه فر و محصول کیک و نان فانتزی (فر طبقه ای) بیشتر از بقیه بخش ها بوده است. آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که هیچگونه همبستگی معنی داری بین دمای دهانی با شاخص ها و متغیرهای مورد مطالعه وجود ندارد (05/0p) به طوریکه میانگین این متغیر در زنان با میانگین 27/0 ± 7/36 بیشتر از مردان با میانگین 84/0 ± 42/36 بود. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که 6/85 % از افراد مورد مطالعه از لحاظ شاخص احساس ناراحتی (DI) در حیطه شدید قرار گرفتند. نتیجه گیری: طبق نتایج، تقریبا کلیه ی شاغلین کارگاه های قنادی در معرض استرس گرمایی می باشند اما کارگران شاغل در زیرگروه های شغلی فر و مخلوط کن، فر طبقه ای (محصولات کیک و نان فانتزی) و فر کوره ای (محصولات باقلوا و کعک) و همچنین جنس مونث در معرض استرس گرمایی بالاتری قرار دارند و بنابراین در زمان اتخاذ اقدامات کنترلی اولویت با چنین افرادی می باشد. بنابراین اعمال راهکارهای کنترلی از قبیل استفاد از عایق های حرارتی، برقراری سیستم تهویه مطبوع و غیره ضروری و الزامی می باشد.

زمینه و هدف: قوانین و مقررات ایمنی و بهداشت شغلی[1](OHS) کشور ما با هدف تامین شرایط بهداشتی و ایمنی در محیطهای کاری تدوین شده اند. اجرای الزامات مقررات OHS نقش زیادی در ارتقاء وضعیت OHS در سازمان ها دارند و رویکردهای مختلف مدیریت ایمنی بر انطباق با الزامات مقررات OHS تاکید دارند. بررسی ها نشان می دهد که مقررات OHS در محیط های کاری مختلف بویژه در کشورهای در حال توسعه به طور کامل اجرا نمی شوند. در آیین نامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار [2](CTPHW) بر تشکیل جلسات کمیته تاکید شده که از آن طریق باید مسایل مربوط به OHS در محیطهای کاری مورد بررسی قرار گیرد تا تصمیماتی برای ارتقاء وضعیت OHS در سازمان ها انجام شود. بررسی ها نشان داد که تابحال هیچ مطالعه پژوهشی در زمینه نحوه اجرای این آیین نامه در سازمان ها و بررسی محتوای مستندات مربوطه در مجلات علمی گزارش نشده است. لذا این مطالعه با هدف بررسی محتوای صورتجلسات CTPHW شرکت های تولیدی انجام شد. روش بررسی: برای انجام این مطالعه کیفی، تعداد 740 صورتجلسه مربوط به سالهای 94-90 جمع آوری شد. شرکت تولیدی در یکی از شهرستان های شمالغرب کشور قرار داشتند. در این مطالعه متن مستندات کاغذی و الکترونیکی صورتجلسات CTPHW با استفاده از از روش تحلیل محتوا[3] و براساس سوالات پژوهشی به موضوعات و دسته های موردی سازماندهی شدند. هر کدام از صورتجلسات برای چندین بار بررسی شدند تا تعداد بندها، کلمات مهم و طرح های کنترلی مصوب مشخص شوند. هر کدام از صورتجلسات به صورت کلمه به کلمه کدگذاری شدند و طرح های کنترلی مصوب توسط اعضای CTPHW از نظر نوع روش مورد استفاده برای کنترل خطرات، عادی (روتین) یا غیر عادی (غیر روتین) بودن و همچنین از نظر موضوعی ایمنی، بهداشتی و ارگونومی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: بررسی محتوای صورتجلسات نشان داد که بیشترین تعداد صورتجلسات (241 مورد) مربوط به سال 94 و کمترین تعداد (34 مورد) مربوط به سال 90 بود. از نظر موضوعی بیشترین تعداد بند ها و کلمات مربوط به ایمنی و کمترین تعداد مربوط به ارگونومی بودند. تعداد کل طرح های کنترلی در این مطالعه 2553 مورد بود که بیشترین طرح های مورد بحث مربوط به مهندسی (958 مورد) و کمترین آنها مربوط به اعمال کاری (145 مورد) بود. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان داد که الزامات آیین نامه CTPHW بدرستی در شرکت های تولیدی مورد مطالعه اجرا نشده است. این مطالعه بر پیگیری های بیشتر سازمانهای قانونی ذیربط برای اجرای هر چه بهتر الزامات این آیین نامه CTPHW در شرکت های تولیدی تاکید دارد. آموزش و تشویق شرکت های تولیدی از طرف سازمان های قانونی ذیربط می تواند از طریق فرهنگ سازی درست ایمنی، اجرای الزامات آیین نامه CTPHW و ارتقاء وضعیت OHS را در آنها در پی داشته باشد.

زمینه و هدف: صدا یکی از موثرترین عوامل برون زاد تاثیر گذار بر مکانیزم های پردازشی مغز انسان است که نقش عمده ای در بروز خطاهای انسانی و حوادث شغلی دارند. صدای کم فرکانس از مهم ترین منابع مولد صدا در محیط است و حتی در ترازهای پایین آزاردهنده بوده و عملکرد شناختی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. برخی از تفاوت های فردی مانند دست برتری، برون گرایی، روان رنجور خویی و حساسیت به صدا می توانند تاثیر صدا بر عملکردهای شناختی را کاهش یا افزایش دهند. هدف این تحقیق بررسی اثر دست برتری بر عملکردهای شناختی در حضور صدای با فرکانس پایین می باشد. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع مداخله ای می باشد. جامعه پژوهش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی همدان بودند که از میان آن ها تعداد 120 نفر به روش نمونه گیری هدفمند (40 نفر راست دست، 40 نفر دوسو توان و40 نفر چپ دست) انتخاب شدند. کلیه آزمایش ها در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی همدان و در یک اتاق با شرایط آکوستیکی و فیزیکی کنترل شده در اسفندماه سال 1396 صورت گرفت. برای تعیین دست برتری از پرسشنامه دست برتری چاپمن استفاده شد. با شبیه سازی محیط واقعی هر یک از افراد موردمطالعه درشدت صوت متداول در صنعت (45 و 65 دسی بل) به مدت 40 دقیقه در معرض مواجهه قرار گرفتند. شرایط محیطی در شرایط آسایش حرارتی و معادل با دمای تر گوی سان 18 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 50 درصد بدون وجود جریان هوای مزاحم ثابت نگاه داشته شد. همچنین با استفاده از لامپ های فلورسنت و هالوژن روشنایی 500 لوکس با سطح درخشندگی مطلوب سطوح تامین و در طول انجام تمامی آزمایش ها ثابت نگاه داشته شد. در این مطالعه از صدای ضبط شده سیستم تهویه صنعتی در محیط کار استفاده شد که با استفاده از نرم افزارCool edit Program در باند فرکانسی مدنظر ویرایش گردید و در حین مواجهه با استفاده از آزمون عملکرد پیوسته دیداری-شنیداری ((IVA PLUS CPT عملکردهای شناختی(زمان واکنش، توجه، تعادل، تمرکز و سرعت پردازش) افراد موردبررسی قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSSv: 20 و آزمون کروسکال والیس و تحلیل واریانس موردبررسی قرار گرفتند. یافته ها: میانگین سنی افراد 94/23 با انحراف معیار 25/3 بود. توزیع افراد مورد آزمایش ازنظر جنس، فقط مردان بودند و 85 درصد از آن ها را مجردان و بقیه را متاهلین تشکیل می دادند. بیشتر شرکت کنندگان این مطالعه از رشته های علوم بهداشتی و مقطع تحصیلی 80 درصد آن ها نیز کارشناسی بود. نتایج نشان داد با افزایش تراز صوت از 45 به 65 دسی بل صدا با فرکانس پایین عملکردهای شناختی افراد بهبود پیدا می کند و همجنین بین مولفه های عملکردهای شناختی و دست برتری تفاوت معناداری وجود دارد(05/0p<)، بطوریکه افراد راست دست مولفه های شناختی شنیداری بهتر، و افراد چپ دست مولفه های شناختی دیداری بهتری نسبت به هم داشتند و عملکرد دو سو توان نسبت به دو گروه دیگر در سطح بالاتری قرار دارد (0/05>p). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که مواجهه با صدا فرکانس پایین در مولفه های عملکردهای شناختی شرکت کنندگان تاثیرگذار بود و همچنین بین افزایش تراز صوت و مولفه های عملکردهای شناختی با دست برتری رابطه معناداری وجود دارد. حین مواجهه با صدا افراد دو سو توان مولفه های عملکردهای شناختی بالاتری داشتند. بر این اساس در پست های کاری و وظایف شغلی حساس که نیازمند استفاده از عملکردهای شناختی هستند اثر دست برتری افراد باید مد نظر قرار گیرد.

زمینه و هدف: کیفیت هوا در محیط های داخلی یکی از موضوعات مهم در حوزه سلامت می باشد که در چند سال اخیر و با تغییر در الگو های زندگی مورد توجه قرار گرفته است. تولوین یکی از ترکیبات آلی با کاربرد گسترده صنعتی می باشد. این ترکیب ها به دلیل فشار بخار بالایی که دارند از پتانسیل انتشار و ایجاد مواجهه تنفسی در فرآیندهای ساخت و حتی در هنگام استفاده از محصولات که در ساخت آنها استفاده شده اند برخوردار هستند. با توجه به اثرات بهداشتی ترکیبات آلی فرار، کنترل آنها پیش از تخلیه به محیط زیست و همچنین ارایه روش هایی برای کنترل آنها در محیط های داخلی ضروری به نظر می رسد. فرآیند اکسیداسیون فوتوکاتالیتیکی ترکیبات آلی فرار یکی از روش های موثر و همسو با محیط زیست در زمینه حذف ترکیبات آلی فرار محسوب می شود. مهم ترین محدودیت این روش، وابستگی حذف آلاینده به شیمی سطح و زمان ماند آلاینده بر سطح بستر می باشد. در این مطالعه به منظور بهبود افزایش زمان ماند و بهبود کارایی حذف، از مخلوطی از دی اکسید تیتانیوم و کربن فعال در ساخت بستر جذبی-فوتوکاتالیتیکی استفاده شد. این مطالعه با هدف بررسی کارایی حذف بخار تولوین در بستر جذبی-فوتوکاتالیتیکی انجام گردید. مواد و روش کار: در این پژوهش، از دی اکسید تیتانیوم و مخلوط دی اکسید تیتانیوم و کربن فعال پودری محلول در آب مقطر جهت ساخت بستر فوتوکاتالیتیکی و بستر جذبی-فوتوکاتالیتیکی استفاده شد. لایه نشانی بسترها به روش غوطه ور سازی بستر پشم شیشه انجام شد. بررسی توزیع سایزی ذرات و کیفیت لایه نشانی به روش میکروسکوپ الکترونی انجام گردید. کارایی اکسیداسیون فوتوکاتالیتیکی تولوین در دو رآکتور مجزا در حضور تابش فرابنفش مورد بررسی قرار گرفت. طراحی آزمون ها به منظور بررسی تاثیر غلظت اولیه تولوین و گذر حجمی جریان بر کارایی حذف فوتوکاتالیتیکی در سیستم های فوتوکاتالیتیکی و جذبی-فوتوکاتالیتیکی با استفاده از روش سطح پاسخ (RSM)انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که راندمان حذف و ظرفیت حذف تولوین در بسترهای فوتوکاتالیتیکی و جذبی-فوتوکاتالیتیکی متاثر از گذر حجمی جریان و غلظت ورودی آلاینده به سیستم بود. در شرایط بهینه عملیاتی، راندمان حذف در بسترهای فوتوکاتالیتیکی و جذبی-فوتوکاتالیتیکی به ترتیب در بارگذاری 84/5 و 1/65 میلی گرم به ازای متر مکعب در ثانیه و زمان ماند 2 و8/5 ثانیه، 99/98% و 95/14 % به دست آمد و ظرفیت حذف نیز در نقاط بهینه عملیاتی در دو فوتوکاتالیست جذبی و غیر جذبی 5008/71 و 1204/85 میلی گرم به ازای هر متر مکعب در دقیقه بود. نتیجه گیری: بسترهای حذف فوتوکالیتیکی از کارایی خوبی در زمینه حذف ترکیبات آلی در محیط های داخلی، برخوردار هستند. تلفیق آنها با جاذب های سطحی منجر به توسعه بسترهای خودپالای جذبی-کاتالیتیکی می شود که ظرفیت حذف آلاینده را تا 5 برابر بسترهای کاتالیتیکی بهبود بخشیده و زمینه ساز کوچک سازی بستر کنترلی و امکان استفاده از آنها را در سیستم های تصفیه هوای خانگی و صنعتی فراهم می نماید. افزایش کارایی حذف در بسترهای جذبی-فوتوکاتالیتیکی با افزایش هواگذر به دلیل کاسته شدن از ضخامت لایه مرزی و بهبود انتقال جرم از جریان هوا به سایت های جذبی و کاتالیتیکی می باشد.

زمینه و هدف: منابع روشنایی فلورسنت رایجترین منابع جهت تامین روشنایی در محیط های اداری می باشند و اخیرا منابع دیودهای منتشر کننده نور (ال ای دی) بعنوان گزینه روشنایی برای کاربردهای اداری مطرح شده اند و احتمال جایگزین شدن آنها با منابع فلورسنت در آینده وجود دارد. هدف از مطالعه حاضر، مقایسه اثر منبع روشنایی فلورسنت و ال ای دی بر سطح هوشیاری افراد می باشد. روش بررسی: در این مطالعه مقطعی 28 نفر (8 زن و 20مرد) با میانگین و انحراف معیار سنی 7/4 ± 18/25 سال، بصورت داوطلبانه مشارکت داشتند. پیش از آزمون هدف مطالعه برای مشارکت کنندگان تبیین گردید. هر شرکت کننده در دو آزمون تحت نور چراغ فلورسنت و هم چنین نور ال ای دی مورد دو سنجش (ارزیابی ذهنی آسایش بینایی و ارزیابی سطح هوشیاری) قرار گرفت. پرسشنامه بررسی روشنایی اداری برای ارزیابی ذهنی آسایش بینایی داوطلبان مورد استفاده قرار گرفت. هم چنین برای ارزیابی سطح هوشیاری شرکت کننده ها از دستگاه ثبت امواج مغزی (الکتروآنسفالوگرام) مدل نکسوس-4 استفاده گردید. مطابق با راهنمای اندازه گیری روشنایی ایران میزان روشنایی هر یک از منابع روشنایی با استفاده از دستگاه لوکس متر تعیین گردید. جهت تحلیل یافته ها از آمار توصیفی و هم چنین آزمون تی-تست با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 18 با سطح معناداری 05/0 استفاده گردید. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که تنها سوالات 2 (بطورکلی میزان روشنایی این اتاق راحت است)، 3 (رنگ لامپ این اجازه را به من می دهد تا کارهای مختلف را به راحتی انجام دهم) و 4 (رنگ پوست من در زیر نور این چراغ طبیعی به نظر می رسد) پرسشنامه بررسی روشنایی اداری اختلاف معناداری را در ارزیابی ذهنی آسایش بینایی ناشی از منابع نوری فلورسنت و ال ای دی نشان دادند. هم چنین در زمینه ترجیح دادن نور منابع روشنایی، چراغ فلورسنت 83/66 امتیاز و چراغ ال ای دی 83/51 امتیاز را کسب نمودند. که این اختلاف از لحاظ آماری معنی دار بود. از نظر آسایش بینایی نیز نور فلورسنت (1/68 امتیاز) در مقایسه با نور ال ای دی (33/67 امتیاز)، منبع نوری راحت تری قلمداد شد، ولی از نظر آماری اختلاف معنی داری بین این دو منبع روشنایی در این خصوص مشاهده نگردید. میانگین توان نسبی باندهای فرکانسی آلفا، بتا و گامای ثبت شده توسط الکتروانسفالوگرام افراد در مواجهه با منبع نوری ال ای دی نسبت به منبع نوری فلورسنت، بالاتر بود. بعلاوه، میانگین توان امواج آلفا و بتا ثبت شده برای دو منبع فلورسنت و ال ای دی به ترتیب برابر 154، 225، 223 و 241 میکرو ولت بود. که از لحاظ آماری اختلاف معنی دار بیان گردید. نتیجه گیری: مطالعه حاضر با رویکرد سنجش کمی و کیفی صورت پذیرفت که مطابق نتایج مشخص گردید که افراد مشارکت کننده نور حاصل از منابع روشنایی فلورسنت را بیشتر ترجیح می دهند و احساس بهتری را تحت مواجهه با نور فلورسنت در قیاس با نور منابع ال ای دی بیان داشتند. هم چنین روشنایی تامین شده توسط منابع ال ای دی اثر نامطلوبی در فرایند هوشیاری افراد نشان داد.