مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران (نامه دانشگاه)
سال:1379 | دوره:10 | شماره:26 |تعداد مقالات:13

سابقه و هدف: کمبود روی عوارض شناخته شده ای دارد و گزارش هایی از کمبود آن در ایران مطرح است. بیماران تالاسمیک تحت درمان با داروی شلاتور آهن یعنی دسفرال می باشند که مقداری هم روی دفع می نماید؛ بنابراین امکان کمبود آن مطرح می باشد. به منظور تعیین رابطه مصرف دسفرال با کمبود روی این تحقیق بر بیماران تالاسمیک بیمارستان بوعلی سینا ساری در سال 1377 انجام شد. مواد و روش ها: تحقیق به روش Cohort انجام شد. گروه مورد بیماران با تشخیص قطعی تالاسمی ماژور و تحت درمان ترانسفوزیون خون و دسفرال و گروه شاهد برادران و خواهران همسان از نظر جنس و سن بیماران بودند. از هر یک 5 ml خون ناشتا اخذ و ادرار 24 ساعته جمع آوری شد. میزان روی با استفاده از کیت کارخانه RUNDOX با دستگاه جذب اتمی و نیزکراتینین ادرار به روش Jaffe با دستگاه اتوآنالایزر 1000 – RA اندازه گیری گردید. به دلیل ناهمگنی یافته ها برای مقایسه دو گروه از آماره signed rank test استفاده شد. نتایج : 32 نفر مورد بررسی به صورت 16 جفت مشابه بودند. میزان روی سرم گروه شاهد 98±17 و گروه مورد 112.7±23 میکروگرم در دسی لیتر بود (P<0.001). میزان روی سرم در مقایسه با محدوده طبیعی کیت مورد استفاده در تمام افراد گروه شاهد و مورد طبیعی بود. روی ادرار 24 ساعته در گروه شاهد 96±112 و مورد 120±66 میکروگرم در دسی لیتر بود (P<0.05) میزان دفع کراتینین (mg/kg) در دو گروه مشابه بود. استنتاج: بیماران دچار تالاسمی ماژور که دسفرال مصرف می کنند دفع روی بیشتری نسبت به گروه شاهد دارند ولی این امر باعث کمبود روی سرم آنها نمی شود. احتمالا به علت ترانسفوزیون های مکرر انتقال میزان زیادی روی نیز صورت می گیرد. انجام تحقیق بیشتر برای تاثیر و یا نقش ترانسفوزیون های مکرر بر میزان روی سرم و ادرار توصیه می شود.

سابقه و هدف: به دلیل بروز همه گیریهای کوچک سرخک در افراد واکسینه شده و نیز جابجایی سن ابتلا به آن از اوان کودکی به سنین مدرسه؛ فرضیه کاهش ایمنی حاصله از واکسن سرخک در گذر زمان شکل گرفته است. این مطالعه جهت بررسی نظریه فوق طراحی گردید. مواد و روش ها: تحقیق به روش هم گروهی انجام شد. دو گروه 225 نفره از کودکان 18-16 ماهه و 5/7-7 ساله که در گروه اول (مورد) از تزریق نوبت 2 واکسن سرخک آنان 6-4 هفته و در گروه دوم (شاهد) 5/6-6 سال گذشته بوده انتخاب شدند و مورد سنجش آنتی بادی ضد سرخک Anti Measles IgG با روش الیزا قرار گرفتند. نتایج: در گروه مورد 6 نفر از 225 نفر (6/2%) و در گروه دوم 13 نفر از 225 نفر (7/5%) از نظر وجود ایمنی ضد سرخک منفی بوده اند که از نظر آماری معنی دار نمی باشد. استنتاج: شواهد برای اثبات کاهش اثر ایمنی واکسن سرخک دراثر گذشت زمان کافی نبوده، لذا واکسیناسیون مجدد در سنین مدرسه ای توصیه نمی گردد. مطالعات مشابه دیگری درسنین بالاتر (20-10 سال پس از واکسیناسیون) برای بررسی دوام ایمنی سرخک پیشنهاد می شود.

سابقه و هدف: توکسوپلاسموز از بیماریهای انگلی مشترک بین انسان و دام است و گسترش جهانی دارد. آلودگی خانمهای باردار به Toxoplasma gondii عوارض متفاوتی از جمله سقط و مرگ جنین را به همراه دارد. این تحقیق به منظور تعیین وجود آنتی بادی ضد توکسوپلاسما در زنان با سابقه سقط یا مرگ جنین مراجعه کننده به درمانگاههای زنان شهرستان ساری انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی 200 زن باردار در سنین 8/4 ± 2/26 با سابقه سقط یا مرگ جنین که از فروردین 76 الی اسفند 77 به درمانگاههای زنان شهرستان ساری مراجعه نمودند به روش ایمونوفلورسانس غیر مستقیم (I.F.A.) از نظر آنتی بادیهای IgG و IgM ضد توکسوپلاسما مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج: در این مطالعه 75 نفر (5/37%) از خانمهای با سابقه سقط ؛ تیتر آنتی بادی ضد توکسوپلاسما بیشتر یا مساوی 100/1 نشان دادند که از این تعداد 45 نفر (60%) دارای تیتر کمتر یا مساوی 400/1 و 30 نفر (40%) دارای تیتر بیشتر از 400/1 بوده اند. از کل افراد مورد مطالعه فقط سه نفر (5/1%) آنتی بادی از نوع IgM داشته اند. در این مطالعه اختلاف آماری معنی داری در شیوع آنتی بادی ضد توکسوپلاسما بین زنان شهری و روستایی با سابقه سقط مشاهده نشد. استنتاج: احتمالا توکسوپلاسما یکی از عوامل سقط در منطقه تحت مطالعه است ولی از علل عمده سقط نمی باشد زیرا بسیاری از خانمهای باردار قبل از بارداری به توکسوپلاسما آلوده می شوند.

سابقه و هدف: تحقیقات قبلی نشان داده اند که سایمتیدین و رانیتیدین اثرات ژنوتوکسیک و کلاستوژنیک پرتوهای گاما را کاهش می دهند. در این تحقیق اثر حفاظت پرتوی داروی فاموتیدین که مانند سایمتیدین و رانیتیدین آنتاگونیست گیرنده 2H هیستامین می باشد ، به روش آزمون میکرونوکلئی در سلولهای مغز استخوان موشهای نر از نژاد Balb/c بررسی گردید. مواد و روش ها: گروههای مختلف موش ها در معرض دوزهای مختلف این دارو (به تنهایی) قرار گرفتند. به گروههای دیگر دو ساعت قبل از تابش گیری با 2 Gy اشعه گاما، دوزهای مختلف این دارو به صورت داخل صفاقی تزریق شد. نمونه گیری از مغز استخوان 24 ساعت پس از تابش گیری انجام شد. از سوسپانسیون مغز استخوان به روش استاندارد لام تهیه و با رنگ مای گرانوالد- گیمسا رنگ آمیزی شد. برای هر نمونه 1500 سلول پلی کروماتیک اریتروسیت(PCE) و به ازای آن سلولهای نورموکروماتیک اریتروسیت (NCE) و سلولهای پلی اروماتیک اریتروسیت  حاوی میکرونوکلئی (MnPCE) شمارش شدند. نتایج: نتایج نشان می دهند که تابش اشعه گاما به تنهایی سبب افزایش فراوانی میکرونوکلئی و کاهش نسبت تکثیر سلولی می گردد و تزریق هر یک از دوزهای این دارو قبل از تابش دهی سبب کاهش شدیدی (حدود دو برابر) در فراوانی میکرونوکلئی القا شده توسط اشعه گاما می گردد (این کاهش وابسته به دوزداروی مصرفی نمی باشد) ولی بر نسبت تکثیر سلولی تاثیری ندارد. استنتاج: این دارو قادر به کاهش اثرات کلاستوژنیک اشعه گاما می باشد ولی تاثیری بر آثار سیتوتوکسیک اشعه گاما ندارد (P<0.01). مکانیزمی که فاموتیدین توسط آن موجب کاهش اثرات کلاستوژنیک اشعه گاما می شود کاملا مشخص نیست ، احتمالا فاموتیدین از طریق جاروب رادیکال هیدروکسیل و دارابودن خواص ضد اکسیداسیون، اثر حفاظتی خود را اعمال می نماید.

سابقه و هدف: نظر به بالا بودن میزان مراجعات مستقیم و خارج از سیستم ارجاع بیماران به بیمارستان ها که هم موجب ازدحام و شلوغی این مراکز ارائه خدمات تخصصی و هم موجب بیکاری و بلااستفاده ماندن خدمات درمانی پیش بینی شده در مراکز بهداشتی و درمانی سیستم شبکه می گردد، به منظور تعیین مهمترین علل مراجعه مستقیم و خارج از سیستم ارجاع این تحقیق روی مراجعین بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال 77 انجام پذیرفت. مواد و روش ها: تحقیق به روش توصیفی بر روی 400 نفر از مراجعین که 330 نفر آنان موارد غیر ارجاعی و 70 نفر موارد ارجاعی بوده اند انجام گرفت که ازنظر نوع مراجعه با یکدیگر تفاوت داشته و از لحاظ متغیرهای منطقه محل سکونت (شهری و روستایی)، میزان آگاهی ، تکرار مراجعات و وضعیت پرداخت هزینه خدمات مورد ارزیابی قرار گرفته اند. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه تنظیمی توسط پرسشگر در محل مراجعه و پذیرش بیماران از آنها یا از طریق افراد همراه تکمیل و جمع آوری گردید. نتایج: این تحقیق نشان داد که اکثریت بیماران ارجاعی (1/87 درصد) از مناطق روستایی هستند و ارتباط بین منطقه محل سکونت و نوع مراجعه معنی دار می باشد (P=0). همچنین مشخص شد که در مراجعات تکراری میزان تمایل افراد به ارجاع به حدود نصف کاهش می یابد. 90 درصد بیماران ارجاعی ازنحوه برقراری ارتباط صحیح بین بیمارستان و مراکز بهداشتی و درمان آگاهی داشته درصورتی که این میزان دربیماران غیرارجاعی 6/35 درصد می باشد. ضمنا اغلب بیماران ارجاعی (1/77 درصد) افرادی هستند که تحت پوشش بیمه روستایی سازمان بیمه همگانی خدمات درمانی قرار دارند. استنتاج: اعمال مدیریت و نظارت دقیق تر به منظور استفاده بهینه از امکانات خدمات بهداشتی و درمان موجود و توزیع آن براساس نیاز نواحی مختلف جغرافیایی ضرورت می باشد. ضمن این که دادن آگاهی به مردم در خصوص سیستم جامع خدمات بهداشتی ودرمانی کشور ونقش و وظیفه هریک ازواحدهای سطوح مختلف نیزدارای اهمیت می باشد. همچنین منوط نمودن کمک های مالی سازمان های بیمه گر یا سازمان های دیگری که به نوعی در هزینه خدمات بیمارستانی افراد جامعه مشارکت دارند به پیروی و رعایت سیستم ارجاع نقش موثری در موفقیت این سیستم دارد.

سابقه و هدف: سل یک بیماری عفونی مزمن با تظاهرات مختلف و سیر تدریجی است و هنوز هم مشکل اصلی بهداشتی و یکی از علل مرگ و میر در جهان محسوب می شود. به طوری که 3/1 جمعیت دنیا با عفونت سلی برخورد داشته، سالیانه 10-8 میلیون مورد جدید به آن اضافه شده و هرساله 3-2 میلیون نفر به علت بیماری سل فوت می شوند. با شیوع بیماری ایدز در جوامع امروز به نظر می رسد که آلودگی به سل با شدت بیشتری خود را نشان می دهد. تخمین زده می شود که در سطح جهان بیش از 30 میلیون آلوده به HIV وجود داشته که از این جمعیت حدود 6/5 میلیون نفر به سل نیز آلوده می باشند. با توجه به این که شیوع بیماری سل و HIV در محیط های پرجمعیت مخصوصا زندان بیشتر گزارش شده است تحقیق حاضر با هدف تعیین میزان شیوع بیماری سل و ایدز در زندانیان شهر ساری طراحی و انجام گرفت. مواد و روش ها: در این تحقیق با استفاده سرنگ انسولین و PPD پنج واحدی توسط افراد مجرب بر روی 650 زندانی تست فوق به عمل آمده و نتایج تست PPD بعد از 72-48 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. افرادی که دارای اندوراسیون بیش از 5 میلی متر بودند به عنوان PPD مثبت تلقی شدند. از افراد فوق و همچنین کسانی که دارای علایم تب، لاغر شدن، سرفه حداقل به مدت سه هفته و بی اشتهایی بوده اند نمونه گیری از خلط صبحگاهی و ناشتا به عمل آمده است. نمونه های خلط در محیط کشت لون استاین جانسون به روش خطی کشت داده و درانکوباتور در دمای 37 درجه سانتی گراد به مدت 3 هفته تا 2 ماه قرار داده شدند. همچنین از نمونه های فوق لام تهیه و رنگ آمیزی ذیل نلسون انجام شد. از این افراد با استفاده از سرنگ به میزان cc5 خون تهیه کرده و سپس این نمونه جهت انجام تست HIV به روش الیزا به سازمان انتقال خون منتقل شد. نتایج: از مجموع 650 زندانی که تست PPD انجام شد حدود 83 نفر 62/12 درصد از آنها دارای اندوراسیون بیش از 10 میلی متر و 45 نفر 92/6 درصد دارای اندوراسیون 10-5 میلی متر و بقیه کمتر از 5 میلی متر بوده اند. از مجموع 300 نفر که نمونه گیری خلط و خون از آنها بعمل آمده پس از کشت و تست های لازم فقط سه نفر (1 درصد) از نظر باسیل اسیدفاست مثبت بوده و همه نمونه ها از نظر HIV منفی بوده است. استنتاج: درصد پایین شیوع آلودگی در زندان مورد مطالعه که حکایت از رعایت مقررات بهداشتی در این زندانها می کند نشان می دهد با دقت در اصول بهداشتــی می توان حتی در مرکــز پرجمعیتــی مثل زندانها شیوع بیماری سل را کنترل کرد.

سابقه و هدف: آزمون بندر- گشتالت (Bender-Gestalt) یک ابزار ارزیابی هماهنگی دیداری- حرکتی است که هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان قابل استفاده است. تاکنون جهت تحلیل نتایج عملکرد آزمون ها نظام های نمره گذاری و تفسیری متعددی ایجاد شده است. یکی از معروف ترین آنها، روش کمی نمره گذاری آزمون ها استفاده از انطباق نمره گذاری هات- بریسکین (Hutt- Briskin) توسط لکس (Lacks) می باشد. مطالعه حاضر با استفاده از روش نمره گذاری لکس به هنجاریابی نتایج عملکرد آزمودنی های بیمار و سالم پرداخته است. مواد و روش ها: دراین مطالعه سه گروه آزمودنی شامل (4 نفر بیمار آسیب مغزی، 60 بیمار اختلالات روانپزشکی و 62 نفر آزمودنی بهنجار) با روش نمونه برداری تصادفی انتخاب و آزمون گردیدند. داده های آزمون هر گروه و هنجارهای مربوطه در یک جدول مقایسه ای ثبت و به عنوان معیار تشخیص آسیب مغزی ارایه شد. نتایج: با استفاده از داده های جدول هنجاریابی می توان وضعیت تشخیصی آزمودنی را تعیین نمود. در این جدول دامنه بهنجار برابر 0 تا 4 خطا و خط برش بهینه برای تشخیص آسیب مغزی برابر 5 خطا و یا بیشتر تعیین شده است. استنتاج: آزمون بندر به تشخیص شایعه مغزی نسبتا شدید، به ویژه در نیمکره راست ناحیه آهیانه ای مغز محدود است. بدین سان صحیح تر آن است که این آزمون به عنوان ابزاری برای «غربال کردن» آسیب های کلی و یا آسیب مربوط به ناحیه آهیانه ای راست به کار رود.

سابقه و هدف: ویروس های HTL-I/II از خانواده رترو ویریده به عنوان عامل بیماریهای مختلفی شناخته شده اند این ویروس ها از طریق انتقال خون، تماس جنسی و شیر مادر آلوده منتقل می شوند. با توجه به آندمیک بودن بیماری در مناطق خاص، بررسی اپیدمولوژی آن در کشور ضروری بنظر می رسد. در این راستا به عنوان یک مطالعه آزمایشی، خون دهندگان مراکز مختلف انتقال خون استان مازندران مورد بررسی قرار گرفتند. مواد و روش ها: در یک مطالعه توصیفی /180 نفر از اهدا کنندگان خون مراکز انتقال خون ساری، بهشهر، چالوس، قائمشهر، تنکابن مورد مطالعه قرار گرفتند. جهت بررسی وجود آنتی بادی در سرم آنان از روش ELISA استفاده گردید. حساسیت و اختصاصی بودن کیت مورد استفاده بر اساس نظر کارخانه سازنده بیشتر از 98درصد بوده است. نتایج: در180 فرد مورد آزمایش (143 نفر مرد و 47 نفر زن) 3 مورد مثبت (6/1 درصد) تشخیص داده شد که دو نفر از آنها مرد و یک نفر زن از نظر وجود آنتی بادی در آزمایش مثبت بودند. استنتاج: با توجه به نتیجه متفاوت این مطالعه با نتایج مطالعه سال 1372 سازمان انتقال خون ایران و لزوم تعیین مناطق آندمیک بیماری، انجام یک بررسی همه جانبه و دقیق در استان مازندران ضروری بنظر می رسد.

سابقه و هدف: کم وزنی در هنگام تولد یکی از عوامل اصلی مرگ و میر نوزادان است. شیوع و عوامل خطر آن در جوامع مختلف متفاوت است. هدف از این مطالعه تعیین شیوع نوزادان کم وزن و برخی از عوامل خطر آن در شهر بابل است. مواد و روش ها: این بررسی به روش مقطعی با نمونه ای با حجم 1087 نوزاد که شامل کل زایمانهای سه ماه سال1377 می باشد، درزایشگاههای شهر بابل انجام گرفته است. اطلاعات آن با اندازه گیری وزن هنگام تولدو مصاحبه با مادر جمع آوری شده است. تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک انجام گرفته است. نتایج: نتایج نشان می دهد که نسبت نوزادان کم وزن 2/6 درصد با حدود اطمینان 95 درصد (6/7% و 8/4%) است. نسبت شانس Odds Ratio (OR) خطر کم وزنی در دخترها 84 درصد بیشتر از پسرها است OR=1.84) و (P=0.02. شانس خطر در نوزادان دو یا چند قلو 9/15 برابر و در نوزادان با سن جنین کمتر از 37 هفته 8/9 برابر است (P=0.0001). این خطر در مادران با 4-2 زایمان در مقایسه با مادران اول زا به نسبت 40 درصد کاهش یافته است OR=0.60) و (P=0.07 در حالیکه برای زایمان پنجم و بالاتر این خطر بطور معنی داری افزایش یافته است OR=3.89) و (P=0.001. سن کمتر از 19 سال مادر و بی سواد بودن مادر خطر کم وزنی را افزایش داده اند ولی اثر معنی داری یافت نشده است. در تحلیل رگرسیونی چندگانه به روش گام به گام به ترتیب سن جنین از 37 هفته (OR=10.1)، دو یا چند (OR=16.61) و دختر بودن نوزاد (OR=1.99) خطر کم وزنی را به طور معنی داری افزایش داده اند. استنتاج: لذا پیشگیری از زایمان های زودرس و اجرای برنامه های آموزش بهداشت برای گروههای پرخطر به ویژه مادران باردار باسطح سوادپایین و مادران جوان با سن کمتر از 19 سال و مادران اول زا می توانند نقشی مؤثردر پیشگیری از نوزادان کم وزن داشته باشند.

سابقه و هدف: از نظر بهداشت روانی مدرسه عامل بسیار با اهمیت در تامین یا عدم تامین بهداشت روانی دانش آموزان به حساب می آید. تحقیقات متعدد نشان می دهند که دانش آموزان به دلایل متعدد به اختلالات رفتاری و روانی دچار می باشند. عواملی مانند روبرو شدن با ناظم یا مدیر مدرسه، تأکید بیش از حد مدرسه به نظم و ترتیب، کوچک بودن فضای مدرسه، شلوغ و پر سروصدا بودن مدرسه و کلاسها، عقب افتادن از درس، تحقیر دانش آموز در کلاس و از این قبیل در دانش آموزان مدرسه استرس یا فشار روانی را ایجاد می کند. مواد و روش ها: روش پژوهش در این تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است. نمونه آماری در این تحقیق 950 دانش آموز دبیرستانی است که بر اساس فرمول برآورد نمونه انتخاب شده اند. شیوة نمونه گیری تصادفی است. نتایج: نتایج نشان می دهد که بین عوامل استرس زای مدرسه و شکایات جسمانی در دانش آموزان رابطة معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان می دهد که بین عوامل استرس زای مدرسه و شکایات جسمانی دانش آموزان دختر و پسر ارتباط معناداری مشاهده می شود. و بین دانش آموزان پسر و دختر از نظر میزان تجربه عوامل استرس زای مدرسه تفاوت معناداری وجود دارد. استنتاج: همانطور که در قسمت یافته ها اشاره گردید بین عوامل استرس زای مدرسه (از قبیل روبرو شدن با ناظم و یا مدیر مدرسه، تنبیه شدن دانش آموزان در کلاس، شلوغ و پر سروصدا بودن کلاس و مدرسه، غیربهداشتی بودن سرویس بهداشتی، بی نظمی و بداخلاقی معلم در کلاس، ترس و اضطراب از امتحان و عواملی مانند این) و شکایات جسمانی (مانند سردرد، دلشوره، درد معده، ناراحتی قلبی، سرگیجه و مانند این) ارتباط معناداری وجود دارد. با توجه به نتایج تحقیق اگر بتوان عوامل استرس زای مدرسه را کاهش داد می توان گام موثر و مثبتی در برطرف کردن مشکلات جسمانی و روانی دانش آموزان در مدرسه برداشت و مدرسه از این نظر می تواند عامل موثر ایجاد بهداشت روانی باشد.