فرایند مدیریت و توسعه
سال:1404 | دوره:38 | شماره:1 |تعداد مقالات:6

هدف: با افزایشِ اهمالِ­ کاری­ ها، و رفتارهای بطالت­ گونه، امروزه التزامِ رفتاری، در سازمان­ های دولتی، چالشی جدی برای مدیرانِ منابعِ انسانی، محسوب می گردد. در این میان، پژوهشگران، از رهبری الهام­ بخش، به ­عنوانِ عاملی، یاد می­ کنند که می­ تواند، علاوه ­بر کاهشِ رفتارهای نامطلوبِ سازمانی، به تقویتِ گرایش ­های کارکنان، نسبت به التزامِ رفتاری، منجر شود. هدف این پژوهش، تدوینِ مدلِ ساختاری عواملِ مؤثر بر التزامِ رفتاری، در بخشِ دولتی بوده است. طرح پژوهش/ روش ‏شناسی/ رویکرد: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی است. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه ساختارمند، استفاده شد. جامعه آماری پژوهش، شامل 47 واحد استانی از دستگاه های اجرایی واقع در استان البرز بوده و نمونه گیری، به صورتِ تصادفی ساده انجام گردید، و حداقل 470 نفر از کارکنانِ آن ها، در نظرسنجی، مشارکت داشته اند. جهتِ سنجشِ پایایی، از آزمون آلفای کرونباخ و روایی، از معیار لاوشه استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیلِ فرضیه­ ها، از آزمونِ معادلاتِ ساختاری، در نرم ­افزار Smart PLS بهره برده شد. یافته ­ها: یافته ­ها نشان داد که تمامی روابط بینِ سازه ها، معنادار بوده و از نظرِ آماری، تأیید شده اند. به ویژه رابطه رهبری الهام بخش، با التزامِ رفتاری، و انگیزه خدمت عمومی، رابطه معناداری بالایی، به ­صورتِ ­مستقیم و غیرمستقیم، از طریقِ انگیزه خدمت عمومی، و قابلیتِ ­یادگیری، از خود نشان دادند. به علاوه، فرهنگِ حمایتی درک شده، و قابلیتِ یادگیری نیز، تأثیرِ مثبت و معناداری، بر التزامِ رفتاری دارند. یافته ­ها، گویای این مطلب بود که رهبری الهام بخش، فرهنگِ حمایتی، قابلیتِ یادگیری و انگیزه خدمتِ عمومی، به ترتیب، مهم ترین عواملِ تأثیرگذار، بر التزامِ رفتاری کارکنان هستند. ارزش/ اصالت پژوهش: بکارگیری دو نظریه مبادله عضو رهبر و مبادله اجتماعی، در بررسی رابطه میانِ رهبری الهام ­بخش، و التزامِ رفتاری را می ­توان، به ­عنوانِ ارزش، و اصالتِ پژوهش دانست، که در این پژوهش، مورد توجه قرار گرفت. پیشنهادهای اجرایی/ پژوهشی: تسهیلِ مشارکتِ کارکنان، در فرآیندهای تصمیم­ گیری، تدوینِ راهبردهای ترویجِ سبکِ رهبری الهام بخش، در مدیریتِ سازمان­ های دولتی، توسعه فرهنگ و اخلاق حرفه ای، در میانِ کارکنان، برای افزایشِ تعهد به منافع عمومی.

هدفِ پژوهش: طراحی مدلِ شغلی، امکان سنجی دورکاری مشاغل عمومی، و تعیینِ معیارهای شغلی، تصمیم گیری برای دورکاری مشاغل است. روش شناسی پژوهش: پژوهشِ حاضر، استقرایی، کاربردی و میدانی است. در این پژوهش، 12پرسشنامه مجزا، برای فعالیت­های12 شغل عمومی، مشتمل بر 25 شاخصِ دورکاری، تنظیم شده است. جامعه آماری این پژوهش، شاملِ12 شغلِ عمومی، کارشناس اداری، مالی، روابط عمومی، برنامه ریزی، آموزش و بهسازی منابعِ انسانی، برنامه و بودجه، حسابدار، پژوهشی، تحلیل و تولید نرم افزار، فناوری اطلاعات، منابع ِانسانی، ساختمان و تاسیسات بوده است. حجم نمونه شاملِ180 آزمودنی و با روشِ نمونه گیری دردسترس در 5 سازمان: سازمانِ امور اداری و استخدامی، مرکزِ مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، موسسه عالی آموزش و پژوهش برنامه ریزی، بیمه ایران و بیمارستان آتیه است. تحلیلِ داده ها، با آزمونِ تحلیل، عاملی اکتشافی نشان داده شده است. یافته ها: نتایجِ پژوهش در قالب 5 عامل دسته بندی شده است: 1. ضرورت شفاف سازی2. عدم نیاز به هماهنگی و تعاملاتِ رودرو3. نیاز به دانشِ بالا و عدم ضرورتِ نظارت نزدیک4. عدمِ حساسیت وظیفه 5. عدم نیاز به حضورِ فیزیکی. ارزش پژوهش: دورکاری که در سازمان ها اجرا شده­است، بر اساسِ شاخص ها، یا استانداردهای مشخصی نبوده، و شرایط بحرانی؛ مانند بیماری های واگیردار، آلودگی هوا، کمیود انرژی، عواملِ تاثیرگذار بردورکاری سازمان ها بوده است، در واقع دورکاری کاذب و غیر واقعی، در سازمان ها، اجرا شده است. با توجه به اینکه ویژگی های شغلی، نقشِ بسزایی در ارزیابی آمادگی سازمان، در پیاده سازی موفق دورکاری دارد، توجه به عواملِ استخراج شده، برای دورکاری مشاغل، امری ضروری است.

هدف: هدف اصلی این پژوهش، طراحی مدلِ اجرای خط مشی گزارشگری مالی، در بخشِ عمومی ایران، با استفاده از رویکردِ مدلِ ادواردز است. مدلِ ادواردز، با تأکید بر چهار بُعد کلیدی (ارتباطات، ساختار سازمانی، منابع و گرایشِ مجریان)، به عنوانِ چارچوبِ نظری، برای تحلیل و ارائه مدلِ اجرای مؤثر خط مشی ها، در نظر گرفته شده است.  روش‏ شناسی/ رویکرد: پژوهشِ حاضر به روشِ کیفی، و با رویکردِ تحلیلِ مضمون، انجام شده است. داده ها، از طریقِ مصاحبه های نیمه ساختاریافته، با 18 نفر از نخبگان، و متخصصانِ حوزه گزارشگری مالی، در بخشِ عمومی ایران، گردآوری و با نرم افزار MAXQDA تحلیل شده اند. یافته ها: نتایج پژوهش، نشان داد که برای اجرای موفقِ خط مشی گزارشگری مالی، در بخشِ عمومی، توجه به عواملِ متعددی، الزامی است. این عوامل، شاملِ ساختارِ سازمانی منعطف، و غیرمتمرکز، ارتباطاتِ مؤثر و چندسطحی، تأمینِ منابعِ مالی، انسانی و فناورانه، گرایشِ مثبت مجریان، استفاده از ابزارهای تشویقی و تنبیهی، عواملِ انگیزشی، آموزش و توانمندسازی مجریان و توسعه فرهنگِ شفافیت، و پاسخگویی هستند. این ابعاد، با یکدیگر، تعاملِ سیستماتیک داشته، و موفقیتِ اجرای خط مشی را، تقویت می کنند.  ارزش/ اصالت پژوهش: این پژوهش، با تلفیقِ مدلِ ادواردز و شرایطِ بومی ایران، برای نخستین بار، مدلی جامع، بومی شده و سیستمی را، برای اجرای خط مشی های مالی، در بخشِ عمومی ایران، پیشنهاد می دهد. پژوهشِ مزبور با تمرکزِ همزمان، بر عواملِ ساختاری، فرهنگی و انگیزشی، شکاف های نظری پژوهش­های پیشین را پوشش داده، و الگویی کاربردی، برای سیاست گذارانِ مالی ارائه می کند.  پیشنهادهای اجرایی/پژوهشی: برای بهبودِ گزارشگری مالی در بخشِ عمومی ایران، پیشنهاد می شود، ساختارِ سازمانی، چابک و غیرمتمرکز، ایجاد شود، نهادهای نظارتی مستقل، تشکیل گردد، ارتباطاتِ شفاف، توسعه یابد، سرمایه گذاری، در آموزش و فناوری، افزایش یابد و نظامِ انگیزشی عملکردی، اجرا شود. در حوزه پژوهشی، انجامِ مطالعاتِ کمی گسترده، پژوهش های تطبیقی و بررسی تأثیرِ عواملِ سیاسی-اقتصادی پیشنهاد می گردد.

هدف: با گذشت بیش از یک دهه از شروعِ اجرای قانون "حمایت از شرکت­ ها و مؤسساتِ دانش­ بنیان و تجاری‎سازی نوآوری‎ها و اختراعات"، مسأله ارزیابی میزانِ دست‎یابی به اهدافِ از پیش تعیین­ شده این قانون، و تحلیلِ کیفیت دستاوردها، و آثارِ مثبت و منفی آن، بر جامعه هدف، از اهمیتِ بسزایی برخوردار است. پژوهشِ حاضر، با هدفِ ارائه مدل ارزش‎یابی خط­ مشی حمایت از شرکت­ ها، و مؤسساتِ دانش­ بنیان، انجام شده­ است. طرح پژوهش/روش ­شناسی: جامعه آماری این پژوهش، کیفی، و بخش اسناد، طرح ها، متن قانون، آئین­ نامه­ ها، دستورالعمل ­ها، مکاتبات و دستوراتِ اداری مرتبط با این قانون، و بخشِ مدیران، کارشناسانِ متخصص، سیاست ­گذاران و مجریانِ این خط­ مشی را شامل می ­شود. گردآوری داده­ ها، به ­روش اسنادی-کتابخانه ­ای و میدانی، از طریقِ مصاحبه نیمه­ ساختار­یافته، با خبرگانِ دانشگاهی، و اجرایی حوزه خط­ مشی ­گذاری، انجام پذیرفته است. نمونه گیری، به­ روشِ گلوله ­برفی و هدفمند، انتخاب، و با اخذِ نظرِ پانزده نفر از خبرگان، به اشباعِ نظری، دست­ یافته است. تحلیلِ داده ­ها، به ­روشِ تحلیلِ مضمون، و به ­کمکِ نرم­ افزار اطلس تی نسخه 7، صورت گرفته ­است. یافته ­ها: بر اساسِ نتایج، 363 مضمونِ پایه، 32 مضمونِ سازمان­دهنده و 9 مضمونِ فراگیر، شناسایی و در قالبِ مدلی، با سازه­ های کلیدی؛ کارکردهای خط مشی­، ویژگی ­های مطلوب، ساختارِ ارزش یابی، عواملِ محیطی، زمان­ بندی ارزش یابی، تناسب، کارایی، اثربخشی و فایده ­مندی ارائه شده ­است. ارزش/اصالت پژوهش: در این پژوهش، اشتراک­های معنایی ادبیاتِ ارزش یابی، مورد توجه قرار گرفته، و متناسب با زمینه و موضوعِ ارزش یابی، رویکرد و الگوی مطلوبِ ارزش یابی خط­ مشی حمایت از شرکت ­ها و مؤسساتِ دانش ­بنیان، ارائه شده­ است. پیشنهادهای اجرایی: تدوینِ اهدافِ کمی، مشخص و قابلِ اندازه گیری، مرتبط با ارزش یابی خط ­مشی حمایت از شرکت ­ها، و مؤسساتِ دانش ­بنیان، پیشنهاد شده­ است.

هدف: در محیطِ پُر از تغییر و  با دانش امروزی، سازمان ها برای توسعه و موفقیت، نیازمند تصمیم گیری های استراتژیک، در زمینه مدیریتِ منابع انسانی هستند. شغل و اشتغال نیروی انسانی، نقشِ بسیار مهمی در ابعاد مختلفِ زندگی افراد، و جوامع ایفا می کند. لذا پژوهش حاضر، با هدفِ تهیه نگاشتِ فازی عوامل موثر، بر بالندگی مسیرِ شغلی کارکنان، صورت پذیرفت. طرح پژوهش/ روش‏ شناسی/ رویکرد: این پژوهش، از نظرِ هدف، کاربردی، و از حیثِ روش، گردآوری داده ها، و از نوعِ پیمایشی، اکتشافی و همچنین دارای فلسفه پژوهشی قیاسی-استقرایی است. جامعه آماری پژوهش، خبرگان مشتمل بر مدیرانِ ارشد و مدیران حوزه منابعِ انسانی سازمان های دولتی خرم آباد، هستند که اعضای نمونه آن، با استفاده از روشِ نمونه گیری هدفمند، و بر اساسِ اصل اشباعِ نظری، انتخاب شده اند. ابزارِگردآوری داده ها، در بخش کیفی، مصاحبه و در بخش کمی، پرسشنامه است. یافته­ ها: در این پژوهش، یافته های بخشِ کیفی، مشتمل بر شناسایی انواعِ عواملِ موثر بر بالندگی، مسیر شغلیِ کارکنان است و یافته های بخش کمی، مرتبط با اولویت یابی این عوامل است. بر این اساس، مهم ترین عواملِ موثر، بر بالندگی مسیرِ شغلی کارکنان، پیوندِ شغل و هویت فردی، اشتیاق شغلی، خلقِ سازمان با قابلیت پویا، در سازمان است.

هدف: یکی از چالش های حوزه پژوهشِ مدیریت، چالشِ روش شناسی پژوهش­ های مدیریتی است. فهم و شناختِ این موضوع، به توسعه دانشِ مدیریتی، کمک شایانی خواهد کرد. در این پژوهش، به بررسی فصلنامه فرایندِ مدیریت و توسعه (متعلق به موسسه عالی آموزش و پژوهش برنامه ریزی) پرداخته شده است. روش پژوهش:  از نظر هدف، کاربردی، و روشِ پژوهش، کیفی و از نوعِ تحلیلِ محتوا است. جامعه آماری این پژوهش، تمامی مقالات فصلنامه فرایند مدیریت و توسعه است که در بازه زمانی 1393 الی 1402 به مدت ده سال، چاپ شده است. تعداد 264 مقاله، از نظرِ 10 شاخص؛ تعدادِ مقالاتِ چاپ شده در هر سال، رشته تحصیلی نویسنده مسئول، و تعدادِ نویسندگان، روشِ پژوهش، رویکردِ پژوهش، ابزار جمع آوری داده ها، روش های نمونه گیری، روشِ تحلیل داده ها، مقالاتِ مستخرج شده از رساله های دکتری، سهمِ موضوعی آثار، و پراکندگی جغرافیایی، مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش: پژوهش های این فصلنامه، بیشتر در موضوعات مربوط به فرایند توسعه (45 مورد) باشد. همچنین مقاله هایی در  حوزه توسعه، تنظیمِ نظام های کلان (20 مورد)، حاکمیت (22 مورد) و ساختارهای اداری (16 مورد) نگاشته شده اند. پژوهشگرانِ رشته مدیریتِ دولتی (138 مورد) سهمِ قابل توجهی در چاپِ مقالات، در حوزه­های مختلفِ موردِ نظرِ نشریه مذکور را، داشته اند. همچنین، بیشترِ پژوهش ها، به صورت کاربردی (224 مورد) و کمترین نوع کاربردی-اکتشافی (5 مورد) و با رویکردِ کمی (130 مورد) و در بخشِ کمی، بیشتر از روشِ مدل سازی معادلاتِ ساختاری (52 مورد)، و در بخشِ کیفی، از تحلیلِ محتوا (49 مورد) و داده بنیاد (28 مورد) انجام شده اند، همچنین،  روشِ گردآوری داده ها، بیشتر از طریقِ پرسش نامه ( 157 مورد) بوده است. روش های نمونه گیری ارجح در مقاله ها، تصادفی ساده (44 مورد) و غیراحتمالی (نوع هدفمند، 77 مورد) بوده است.