دانشور رفتار
سال:1383 | دوره:11 | شماره:6 (ویژه مقالات علوم تربیتی2 ) |تعداد مقالات:7

به منظور بررسی راهبردها و راهکارهای تعمیم پذیری در آموزش عمومی، مطالعه حاضر از دو دیدگاه نظری و علمی به امکان سنجی آن پرداخته است. جامعه آماری این مطالعه، صاحبنظران و کارشناسان تعلیم و تربیت و معلمان و مربیان مدارس در سطح شهر تهران بوده اند. نمونه آماری تحقیق شامل 200معلم و مربی و 20 نفرصاحبنظر و کارشناس بود که به ترتیب با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای (چند مرحله ای) و نمونه گیری غیرتصادفی (هدفمند) انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه 50 سوالی محقق ساخته برای معلمان و مربیان و پرسشنامه 24 سوالی محقق ساخته برای صاحبنظران وکارشناسان بود که به روش دلفی، تنظیم و به مورد اجرا گذاشته شد. نتایج تحقیق درمحورهای سه گانه مورد نظر (نقش تربیتی معلم، تاثیر جو کلی مدرسه و نقش تربیتی برنامه درسی) به طورخلاصه چنین است : در خصوص نقش تربیتی مدرسه، آگاهی معلمان ومربیان از وظایف تربیتی خود، سرمشق و الگو بودن معلم، آشنایی معلمان با اصول و فلسفه تعلیم و تربیت و روانشناسی از راهکارهای دارای اولویت بالا بود. در زمینه جو کلی مدرسه، توجه به پرورش و تقویت تفکر خلاق، خودباروری و اعتماد به نفس در دانش آموزان، مربوط ساختن آموزشهای مدرسه ای با نیازهای واقعی شاگردان و هماهنگی سیاستها و روش های تربیتی خانه، مدرسه و جامعه و توجه به تدوین و تصریح منشور اهداف تربیتی مدارس از راهکار و راهبردهای دارای اولویت بالا بود. در مورد نقش برنامه درسی، در تعمیم پذیری تربیت تاکید بر رویکرد حل مساله در برنامه های درسی، تدوین الگوی برنامه درسی با رویکرد تربیت برای زندگی و آموزش مهارت های زندگی درقالب برنامه های درسی از اولویت بالایی برخوردار بود.در پایان مقاله، الگوی پیشنهادی برای تعمیم امر تربیت در آموزش عمومی ارایه گردیده است.

این پژوهش به منظور ارزیابی کیفیت تدریس(quality of teaching)  اعضای هیات علمی رشته های علوم انسانی(humanities faculity members)  دانشگاه های شهر تهران بر مبنای برخی ویژگیهای شخصی و علمی آنان و نیز ابعاد و عناصر رفتارهای کلاسی در فرایند یاددهی - یادگیری انجام گرفته است.در این پژوهش، روش توصیفی(descriptive research)  از نوع پیمایشی(survey)  مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه آماری شامل 20 هزار نفر از دانشجویان رشته های علوم انسانی و 550 نفر عضو هیات علمی بود.به منظور تعیین حجم نمونه، ابتدا با بهره گیری از روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک (systematic sampling) از روی لیست اسامی اساتید، نمونه ای به حجم 55 نفر انتخاب شدو سپس به ازای هر عضو هیات علمی از روی برنامه تدریس آنان دو کلاس درس و از هرکلاس از روی لیست اسامی دانشجویان 10 نفر و در مجموع به ازای هر عضو هیات علمی 20 نفردانشجو به روش تصادفی ساده(simple random sampling)  انتخاب گردیدند. بنابراین نمونه ای به حجم 1100 نفر از دانشجویان برای پاسخگویی به پرسشنامه محقق در این پژوهش مشارکت داشتند. این افراد دانشجویان سال سوم و چهارم تحصیلی بودند وبیش از یک نیمسال تحصیلی درسهایی را با اساتید خود گذرانده بودند و در واقع، نقش مشاهده گر توام با مشارکت(participant observer)  را درفرایند یاددهی - یادگیری نسبت به عملکرد اعضای هیات علمی ایفا کردند.ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته شامل 37 مولفه موثر بر تدریس بود که درسه محور کلی تسلط بر موضوع ،مدیریت کلاسداری(classroommanagement)  و روابط انسانی بین استاد و دانشجو تنظیم و برای گردآوری اطلاعات در اختیار دانشجویان نمونه آماری قرار گرفته است.نتایج با استفاده از روش مقیاس رتبه ای، آزمون همگنی کای دو، تحلیل واریانس یک عاملی وچندعاملی و آزمون «تی» تجزیه و تحلیل گردیده و برای مقایسه های چندگانه از آزمون توکی(HSD)  استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که بین کیفیت تدریس اعضای هیات علمی برحسب محل خدمت و رشته تحصیلی آنان رابطه معناداری وجود دارد. اما در سایر شاخص های مورد نظر در این پژوهش، یعنی بین سن، جنس، سهولت تدریس و دانشگاه محل تحصیل با کیفیت تدریس اعضای هیات علمی رابطه معناداری به دست نیامد.

شناخت ترجیحات یادگیری دانشجویان در درس زبان انگلیسی، به ویژه از سوی اساتید مربوط، و نزدیک کردن آموزش به این ترجیحات، می تواند بازده بیش تر یادگیری را سبب شود. بر این اساس، تحقیق حاضر هدف اساسی خود را مطالعه ترجیحات یادگیری دانشجویان و اساتید درس زبان انگلیسی قرار داده است. بدین خاطر، ترجیحات یادگیری 215 دانشجوی ورودی دانشگاه شاهد، و نیز نظر 21 استاد درس زبان انگلیسی در این باره مورد بررسی قرار گرفته است. اطلاعات به دست آمده به منظور مقایسه ترجیحات مورد اشاره دانشجویان و اساتید مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در برخی موارد بین دو نظرهماهنگی و در برخی موارد ناهماهنگی وجود دارد. به عنوان نمونه، درمورد الگوی کارگروهی در کلاس، اختصاص وقت به انجام تکالیف، و روش یادگیری لغات جدید، در بین دو گروه هماهنگی وجود داشت، اما در مورد سبک ها و روش یادگیری، رسانه های مورد علاقه دانشجویان، فعالیت های کلاسی و نحوه ارزشیابی، تفاوت های معناداری بین دو گروه مشاهده شده است.

جهان امروز شاهد تحولاتی است که دامنه تاثیر آن بسیار وسیع و گسترده است که از جمله آنها می توان به پدیده مدرنیسم و پست مدرنیسم اشاره کرد. این دو پدیده بیش ترین تاثیر را در حوزه های اجتماعی، از جمله مقوله هویت به جا گذاشته اند. در این میان مقوله هویت زن نیز بیش ترین تاثیر را پذیرا شده است. البته هویت به معنای کلی و هویت زن به معنای اخص آن از منظر مدرنیسم و پست مدرنیسم به طور کاملا متفاوت نگریسته شده است. به نحوی که هر کدام دلالت های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و تربیتی متفاوتی را درپی داشته اند. ما در این مقاله ضمن بررسی مفهوم هویت - هویت به معنای کلی و هویت زن به معنای خاص - به بررسی تطبیقی هویت زن از منظر مدرنیسم و پست مدرنیسم و دلالتهای تربیتی آن می پردازیم.

هدف اساسی پژوهش کنونی، بررسی رابطه اضطراب امتحان و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دبیرستانی است و همچنین کوشش گردیده تا متغیرهای یاد شده براساس جنسیت و رشته های تحصیلی مورد مقایسه قرار گیرند. بدین خاطر مقاله حاضر در برگیرنده سه مطالعه مستقل در استان های ایلام، کردستان و خراسان است که در مطالعه اول، دوم و سوم به ترتیب 171،120و200 دانش آموز مورد بررسی قرار گرفتند. داده های به دست آمده براساس ضریب همبستگی و تحلیل واریانس دو راهه مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های به طورکلی بیانگر وجود رابطه منفی و معنادار بین اضطراب امتحان و پیشرفت تحصیلی است. درحالی که مقایسه اضطراب امتحان براساس جنسیت و رشته تحصیلی و تعامل دو متغیر، همنوا نیست، به گونه ای که در یک مطالعه تاثیر دو متغیر یاد شده دیده نشده، اما نقش جنسیت و تعامل آن با رشته تحصیلی، در مطالعه دیگر آشکار بوده و این در حالی است که این نقش در پیشرفت تحصیلی نیز به نفع دختران مشاهده شده است .

یکی از مسائلی که همواره بین معلمان و کارشناسان آموزش و پرورش مطرح بوده، میزان تراکم یا تعداد دانش آموزان در کلاس درس بوده است. بررسی رابطه تعداد دانش آموزان کلاس با پیشرفت تحصیلی، عامل مهمی است که می تواند راهبردی برای تعدیل منطقی توزیع دانش آموزان در کلاس ها، تهیه تجهیزات و تامین معلم برای نیل به اهداف باشد. با توجه به اهمیت موضوع، مقاله حاضر به بررسی این رابطه پرداخته است. بدین منظور 72 کلاس پنجم دبستان به صورت تصادفی طبقه ای متناسب با حجم، از سه منطقه پر تراکم، تراکم متوسط و کم تراکم با تعداد 2188دانش آموز همراه با معلمان آنها انتخاب شد. روش های مورد استفاده در این پژوهش، همبستگی و علی- مقایسه ای پس از وقوع بوده و ابزارهای جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه و آزمون پیشرفت تحصیلی بوده است . تجزیه و تحلیل آماری پژوهش در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار آماریSPSS  انجام شده است.از بررسی یافته ای تحقیق مشخص شد که بین میانگین کل سه درس اصلی و میانگین درسهای علوم و ریاضی دانش آموزان و تعداد آنها درکلاس، همبستگی معناداری وجود نداشته است. با وجود این، روش تحلیل واریانس نشان داد که با افزایش تعداد دانش آموزان در کلاس درس ادبیات ، سطح عملکرد آنها نیز افزایش یافته است.