مجله پرستاری و مامایی
سال:1398 | دوره:17 | شماره:10 (پی در پی 123) |تعداد مقالات:8

پیش زمینه و هدف: تغذیه با شیر مادر به خاطر منافعی که برای کاهش عوارض و مرگ و میر نوزاد و کمک به کنترل هزینه های مراقبت های بهداشتی دارد، یک استراتژی مهم در بهداشت عمومی به شمار می آید. شیر مادر با دارا بودن درشت مغذی ها و ریزمغذی های متنوع، نقش تغذیه ای و بیولوژیکی خود را در رشد و تکامل بهینه نوزاد ایفا می کند. با توجه به اهمیت تغذیه با شیر مادر، این مطالعه باهدف تعیین سطوح و پیشگویی کننده های درشت مغذی-ها در شیر رسیده انسان انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی در طی ماه های مهر تا بهمن سال 1397 در شهر تبریز انجام شد. تعداد 102 نفر از زنان زایمان کرده به روش سزارین یا واژینال با رعایت معیارهای ورود و خروج، با استفاده از نمونه گیری در دسترس، انتخاب شدند. نمونه شیر رسیده مادران در روز 1± 15 بعد از زایمان جمع آوری شده و با استفاده از دستگاه لاکتواسکن، درشت مغذی های شیر (لاکتوز، چربی، پروتئین( و همچنین میزان انرژی شیر سنجیده شد. یافته ها: میانگین لاکتوز، پروتئین، چربی و انرژی شیر رسیده مادران در هر دو گروه به ترتیب عبارت بودند از: g/ml(30/7)، g/ml(78/2)، g/ml(65/3) و kcal/ml(81/68). فاکتورهای مؤثر بر مقادیر لاکتوز و چربی شیر مادران در هر دو گروه به ترتیب عبارت بودند از: وزن فعلی مادر، وزن تولد نوزاد و روش زایمان. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که متغیرهایی مانند روش زایمان، پیشگویی کننده ی سطوح درشت مغذی ها در شیر مادر هستند و آنچه مربوط به نتایج آنالیز چند متغیره می شود حاکی از آن است که در شیر مادرانی که زایمان واژینال داشتند سطح لاکتوز بالاتر بود. با توجه به اهمیت درشت مغذی ها در رشد و سلامت نوزاد، توجه به این فاکتورها و خصوصاً ترویج روش زایمان واژینال از اهمیت بالایی برخوردار است.

معنویت به عنوان یکی از جنبه های وجود آدمی، با تمام جنبه های سلامتی و بیماری همراه بوده و منبع حمایت و بهبودی برای بیماران می باشد(1). البته نیازهای معنوی در تمامی بیماران وجود دارد اما در بیمارانی که در مرحله پایان حیات قرار دارند که فرد در شرایط توأم با عدم قطعیت روبرو می شود، مسائل معنوی از اهمیت بیشتری برخوردار است(2). پرستاران نیز ازلحاظ اخلاقی و حرفه ای موظف اند که مراقبت معنوی را فراهم نمایند(3). ارائه مراقبت معنوی به بیماران می تواند موجب آسودگی روانی و ایجاد هدف و معنا در بیماران گردد(4)، به طوری که ارتباط مراقبت معنوی با بهبودی مددجویان باعث شده که انجمن پرستاران امریکا مراقبت معنوی را در استانداردها و کدهای اخلاقی خود به رسمیت بشناسند و مراقبت معنوی به عنوان جزئی از مراقبت کلی در برنامه درسی پرستاری گنجانده شود(5). بااین وجود، شواهد نشان می دهد که مراقبت معنوی برای بیماران معمولاً در کم ترین حد ارائه می گردد به طوری که یکی از چالش های سیستم بهداشتی درمانی در جوامع کنونی، ارائه مراقبت مؤثر در مرحله پایان حیات می باشد و علی رغم اقداماتی که تاکنون در زمینه آموزش سلامت معنوی صورت گرفته است، پرستارانی که مراقبت های معنوی را فراهم می کنند در اقلیت هستند(3). به طوری که مطالعات نشان می دهند اگرچه بیشتر پرستاران، مراقبت معنوی را بخش مهمی از مراقبت کل نگر می دانند، ولی فقط نزدیک به نیمی از آن ها به آن عمل می کنند و در اغلب موارد، این مراقبت ها نادیده گرفته می شود(6). در ایران بر اساس منشور حقوق بیماران در مراحل پایانی حیات، خدمات مراقبتی باهدف حفظ آسایش بیمار که شامل کاهش درد بیماران، توجه به نیازهای روانی، اجتماعی، معنوی وی می باشد در زمان احتضار بایستی ارائه گردد(7) و با توجه به اینکه ایران، کشوری اسلامی است در تعداد معدودی از بیمارستان های ایران، روحانیون آشنا به مسائل بهداشتی به ارائه خدمات مراقبت معنوی می پردازند اما باز هم یک دستورالعمل یکپارچه برای چنین امری وجود ندارد(8). مطالعات متعددی در ایران نشان داد که پرستاران از صلاحیت های لازم برای ارائه مراقبت معنوی برخوردار نیستند(3, 9) و این در حالی است که در کشورهای غربی، مراقبت های معنوی به عنوان بخش مهمی از عملکرد پرستاری پذیرفته شده و پرستاران مراقبت معنوی را جزئی از فعالیت های روزانه خود می دانند(10). ازجمله نیازهای معنوی پاسخ داده نشده در ایران، فراهم نبودن امکان مرگ با آرامش در بیمارستان ها می باشد(11). برای افراد در حال مرگ، احساس ارزشمندی می تواند به منزله نوعی احساس بهبودی باشد، زیرا زمانی که انجام اقدامات استاندارد پزشکی بی فایده هستند، ممکن است بهبودی صرفاً از طریق مراقبت معنوی صورت گیرد(12). تعداد کثیری از پرستاران در ایران از اهمیت مراقبت معنوی برای بیماران آگاه اند، ولی در عمل به دلیل فراهم نبودن شرایط لازم، مراقبت معنوی انجام نمی دهند(1). حجم کاری بالا، محدودیت زمانی، محدودیت های فرهنگی، عدم آگاهی از نیازهای معنوی بیماران و نیز عواملی مانند عادت به انجام کار روتین، مناسب نبودن فرد برای شغل پرستاری، تفاوت جنسی پرستار و بیمار و به عنوان موانع اصلی ارائه مراقبت معنوی گزارش شده است(11). یکی دیگر از موانع مهم در مطالعه Adib Hajbagheryدر ایران، انگیزه کاری ضعیف به دلیل عدم پشتیبانی از طرف مدیران بود. درون سیستم پرستاری ایران جوّی از "عدم حمایت معنوی" حاکم است. هنگامی که پرستاران حمایت های مادی و معنوی لازم برای رفع نیازهای خود و مددجویان را دریافت نکنند، قادر به برآورده سازی نیازهای اساسی ازجمله نیازهای معنوی مددجویان نخواهند بود. تحقیر پرستار، جانب داری از پزشک در تعارضات میان پزشک و پرستار و فقدان گوش شنوا برای حرف های پرستاران، ازجمله مواردی هستند که پرستاران از آن ها به عنوان مصادیق عدم حمایت معنوی یاد کرده اند(13). از طرفی مراقبت معنوی مستلزم به کارگیری رویکردی بیمار محور است(14). درحالی که در ایران، اکثر اقدامات پرستاران پزشک محور می باشد. امروزه روتین محور بودن کار پرستاری به عنوان نقیصه ای جدی در پرستاری مطرح است و تلاش همگانی برای جایگزین کردن آن با روش های مبتنی بر بیمارمحوری و تأکید بر حفظ تمامیت وجودی بیمار مورد اجماع همه صاحب نظران پرستاری می باشد(15). با توجه به اثربخش بودن مراقبت معنوی در افزایش کیفیت زندگی بیماران در پایان حیات، توجه به زیرساخت های مراقبت معنوی در کشور امری ضروری است و توجه به این مهم بایستی در دستور کار سیاست گذاران سلامت در سطوح مختلف قرار گیرد. همچنین با توجه به نقش پرستاران در شناسایی نیازهای معنوی بیماران با بحران های معنوی، لازم است آموزش مراقبت معنوی در دوره آموزش دانشگاهی و دوره های بازآموزی بالینی موردتوجه مسئولین آموزشی بیمارستان ها قرار گیرد.

پیش زمینه و هدف: ارزیابی میزان پیروی از رژیم غذایی و دارویی در بیماران نارسایی مزمن پیشرفته تحت درمان با همودیالیزی یک ضرورت جدی است، به طوری که عینی ترین روش برای اندازه گیری میزان پیروی از رژیم درمانی، غذایی و داروی در این بیماران ارزیابی شاخص های آزمایشگاهی است. هدف از این مطالعه اثربخشی آموزش مبتنی بر مدل مراقبت مشارکتی بر سطح شاخص های آزمایشگاهی در بیماران مزمن پیشرفته کلیه تحت درمان با همودیالیز بوده است. مواد و روش کار: در یک مطالعه کارآزمایی بالینی با حجم نمونه 66 بیمار نارسایی مزمن کلیه تحت درمان با همودیالیز که ابتدا بر اساس معیارهای ورود به مطالعه به صورت شماری انتخاب و سپس به روش random allocation rule در دو گروه 33 نفره مداخله و کنترل قرار گرفتند. در گروه مداخله محتوای آموزشی در هشت جلسه بر اساس چهار مرحله مدل مراقبت مشارکتی (انگیزش، آماده سازی، درگیر سازی و ارزشیابی) اجرا شد و به مدت سه ماه مداخلات اعمال شده پیگیری گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، چک لیست شاخص های آزمایشگاهی بود که در بدو مطالعه و سه ماه بعد از مداخله در هر دو گروه تکمیل گردید. داده توسط نرم افزار spss ورژن 17 و آزمون های توصیفی و تحلیلی آماری چون آزمون های تی زوجی، تی مستقل، کای اسکوئر و آزمون دقیق فیشر و آنالیز واریانس یک طرفه مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین و انحراف معیار شاخص آزمایشگاهی کلسیم بعد از مداخله به ترتیب در گروه مداخله 765/0± 01/9 و در گروه کنترل 893/0± 16/8 میلی گرم در دسی لیتر بوده، تی مستقل با 001/0 P= تفاوت معنی دار بوده و همچنین سطح فسفر بعد از مداخله در گروه مداخله 52/0± 31/4 و در گروه کنترل 37/3± 83/5 میلی گرم در دسی لیتر بوده که تی مستقل با 015/0P= بین دو گروه تفاوت معنی دار بوده گرچه در ارتباط با میانگین شاخص پتاسیم و BUN، بین دو گروه تفاوت معنی دار آماری وجود نداشته است. بحث و نتیجه گیری: ارتقا سطح شاخص های آزمایشگاهی در بیماران تحت درمان با همدیالیز بعد از مداخلات آموزشی مبتنی بر مدل مشارکتی بیانگر بهبود تبعیت از درمان در این بیماران بوده که باید در فرایند مراقبت های آموزشی و حمایتی در این بیماران موردتوجه قرار گیرد.

پیش زمینه و هدف: در بخش مراقبت های ویژه بیماران بحرانی که نیاز به مراقبت های خاص دارند بستری گردیده که ملاقات همراهان در این بخش ها متفاوت از بخش های دیگر می باشد. بطوریکه در بیمارستان های مختلف مقررات محدودکننده یا حتی ممنوعیت هایی وضع کرده و یا شکل و نوع ملاقات را متفاوت مقرر می کنند. این محدودیت ها می تواند برای بیمار و خانواده استرس زا و پیامدهایی داشته باشد. دلایل این مقررات خاص در عین اینکه متفاوت است اما شناخته شده و تعریف شده نیست. این مطالعه باهدف بررسی شیوه ها و موانع ملاقات در بخش های مراقبت ویژه بزرگ سالان انجام گردیده است. مواد و روش کار: این مقاله یک مطالعه مروری یکپارچه از متون مرتبط با شیوه ها و موانع ملاقات در بخش مراقبت های ویژه بزرگ سالان می باشد که در پایگاه های داده های CINAHL, Medline, Scopus, Cochrane Data Base of Systematic Reviews, Iran Medex, Scientific Information Database (SID) and Google Scholar در طی دوره سال های 1990 تا 2017 منتشرشده، موردبررسی قرار گرفت. در طی جستجو 51 مقاله، 1 پایان نامه و یک کتاب در این زمینه بررسی و انتخاب گردید. تحلیل داده ها به روش راسل (2005) انجام شد. یافته ها: تحلیل داده های حاصله نشان داد که چهار شیوه ملاقات محدود، باز، آزاد و بر طبق ترجیحات بیمار در بخش های مراقبت ویژه وجود دارد. موانع مختلفی جهت ملاقات در بخش های مراقبت ویژه عنوان گردیده است که از مهم ترین آن ها وجود باور منفی پرسنل بخش در زمینه ملاقات و نداشتن اعتقاد بر سودمند بودن آن برای بیمار می باشد. ازجمله باورهای منفی محدود کردن ملاقات در بخش های ویژه که در اکثر مطالعات به آن ها اشاره شده است شامل افزایش ریسک عفونت، تداخل با برنامه درمانی و مراقبتی، افزایش استرس روانی و فیزیولوژیکی و خستگی بیمار و خانواده می باشد. نتیجه گیری: انتخاب روش یا نوع ملاقات در بخش های ویژه تحت تأثیر موانع مفروض، تجربه شده یا ذهنی پرسنل و مدیران است. با توجه به اینکه از موانع اصلی ملاقات در بخش های مراقبت ویژه باورهای منفی در مورد ملاقات در بخش مراقبت های ویژه می باشد پیشنهاد می گردد آموزش مناسب در این زمینه جهت پرسنل بخش مراقبت ویژه صورت گیرد به طوری که اصلاح باورهای پرسنل بخش مراقبت ویژه در مورد ملاقات بیمار می تواند زمینه را برای استفاده از مزایای حضور خانواده فراهم آورد.

پیش زمینه و هدف: این مطالعه با هدف تعیین تأثیر شمارش حرکات جنین بر میزان دلبستگی مادر به جنین در زنان نخست باردار انجام شد. مواد و روش کار: این مطالعه نیمه تجربی در سال 1396 بر روی 110 زن نخست باردار، از مراجعین به مراکز درمانی تأمین اجتماعی ارومیه بصورت نمونه گیری در دسترس، انجام شد. ابزار گردآوری داده ها سه پرسشنامه جمعیت شناختی، پرسشنامه سلامت روان GHQ28 و پرسشنامه دلبستگی کرانلی بود. قبل از مداخله، پرسشنامه کرانلی و جمعیت شناختی برای هر دو گروه تکمیل شد. پس از آموزش شمارش حرکات جنین به گروه مداخله، فرم شمارش حرکات و روبان به آنان داده شد و خواسته شد بمدت دو هفته هر روز، حرکات جنین را شمرده و یادداشت کنند و روبان را گره بزنند. گروه کنترل از مراقبتهای معمول بارداری برخوردار شدند. پس از دو هفته فرم ثبت حرکات جنین و روبان از گروه مداخله تحویل گرفته شد و هر دو گروه مجدداً پرسشنامه کرانلی را تکمیل نمودند. میانگین نمرات دلبستگی مادر به جنین در دو گروه با استفاده از نرم افزار SPSS 16 و آزمون های تی زوجی، تی مستقل و کای دو تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین و انحراف معیار نمره دلبستگی، قبل از مداخله در گروه کنترل و مداخله بترتیب 55/0  87/3 و 48/0  93/3 بوده که از لحاظ آماری معنی دار نبوده است ( 523 /0  p ). در حالی که این میزان بعد از مداخله بترتیب 54/0  84/3 و 45/ 0± 06/4 بوده که از لحاظ آماری معنی دار بود (030/0  p). نتیجه گیری: شمارش حرکات جنین توسط مادر در طول بارداری موجب افزایش دلبستگی مادر به جنین می گردد. این امر بهداشت روانی و سلامت اجتماعی مادر و سلامت جنین را ارتقاء می بخشد.

پیش زمینه و هدف: لوله گذاری بینی معده ای از عملکردهای مهم درمانی است که در بخش مراقبت های ویژه معمولاً توسط پرستاران انجام می شود و انجام صحیح آن نیاز به مهارت و عملکرد صحیح پرستاران جهت مطابقت با استانداردهای تعین شده و کاهش عوارض احتمالی دارد. بدیهی است که این امر نیازمند آموزش پرستاران می باشد. در این میان آموزش غیر حضوری می تواند به عنوان روشی مناسب در ارتقا و بهبود عملکرد پرستاران مطرح باشد. بر این اساس، این مطالعه با هدف بررسی تأثیر آموزش غیر حضوری بر عملکرد پرستاران دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر در زمینه ی رعایت استانداردهای گذاشتن لوله بینی معده ای در مراکز آموزشی درمانی ارومیه انجام شد. مواد و روش کار: این مطالعه نیمه تجربی در بین 60 نفر از پرستاران شاغل در بخش مراقبت های ویژه مراکز آموزشی درمانی ارومیه که به صورت تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شده بودند، انجام گرفت و در آن به گروه مداخله، آموزش غیر حضوری از طریق سی دی و پمفلت آموزشی داده شد. عملکرد افراد مورد بررسی، از طریق یک چک لیست استاندارد شده در زمینه نحوه لوله گذاری بینی معدی به صورت مشاهده ای در دو مرحله پیش آزمون در هر دو گروه و پس آزمون در گروه مداخله، مشاهده و داده ها از طریق نرم افزار آماری SPSS ورژن 22 تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: میانگین سن افراد شرکت کننده در مطالعه در گروه کنترل 89/30 و گروه مداخله 05/31 سال و میانگین سنوات خدمتی پرستاران شرکت کننده در گروه کنترل 68/7 و گروه مداخله 77/7 بود. همچنین مشخص گردید که نحوه عملکرد پرستاران شاغل در بخش مراقبت های ویژه با استانداردهای موجود در زمینه لوله گذاری بینی معده ای فاصله دارد. میانگین نمره عملکرد (از 100 نمره) گروه کنترل و مداخله قبل از مداخله به ترتیب 58/71 و 48/70 و نمره عملکرد گروه مورد بعد از مداخله 80/86 بود که به میزان 32/16 ارتقا پیدا کرد و از نظر آماری معنی دار بود. (P= 0/0001) نتیجه گیری: ترویج آموزش های غیر حضوری با شیوه های گوناگون در محیط بالین جهت پرستاران می تواند در بهبود سطوح عملکردی در پروسیجرهای درمانی ازجمله رعایت استانداردهای گذاشتن لوله بینی معده ای در بخش های ویژه و در نهایت بهبود کیفیت درمان و کاهش عوارض ناخواسته ناشی از اشتباهات به نحو مثبتی تأثیر گذار باشد. انجام روش های آموزشی مشابه قابل توصیه است.

پیش زمینه و هدف: وابستگی به مواد مخدر یک مسئله اجتماعی است و زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه با آن درگیر هستند. بنیان جوامع و خانواده به سلامت تمامی افراد جامعه به خصوص زنان بستگی دارد. هدف از این مطالعه تعیین عوامل مؤثر در گرایش به مواد مخدر و روان گردان زنان مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد وابسته به بهزیستی شهر تهران بود. مواد و روش کار: مطالعه علی-مقایسه ای بر روی کلیه زنان وابسته و غیر وابسته به مواد مخدر مراجعه کننده به بهزیستی شهر تهران و درمانگاه قدس که از بین آنان با روش نمونه گیری در دسترس 150 نفر در گروه مورد و 150 نفر در گروه شاهد قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه 2 قسمتی محقق ساخته که قسمت اول مشخصات دموگرافیک و قسمت دوم 5 بعد علل گرایش به مواد مخدر و روان گردان با روایی و پایی تأیید شده بود. داده ها با استفاده از روش های آماری تی تست و کای دو مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها: مهم ترین علل فردی در بیماری های جسمی: کمردرد و در بیماری های روانی: (افسردگی، اضطراب تحریک پذیری، خشم شدید، . . . )و در ویژگی رفتاری: (نگرش مثبت به مواد مخدر، اعتمادبه نفس پایین، کمبودهای عاطفی، ناتوانی در سازگاری با مشکلات، . . . ) در علل خانوادگی: (وابستگی اعضای خانواده به مواد مخدر، بی بندوباری و متشنج بودن و حساسیت شدید خانواده) و در علل اقتصادی: (میزان درآمد، منطقه سکونت)، در علل اجتماعی: (عدم دسترسی به تفریحات سالم، نداشتن امکانات تفریحی و خدماتی – مشاوره ای، داشتن دوستان معتاد) و علل فرهنگی: ( آسیب زا بودن محل تحصیل و استرس تحصیلی ) بود. بحث و نتیجه گیری: اعتیاد زنان می تواند آسیب های جبران ناپذیری را بر فرد، خانواده و جامعه حاکم کند. با کشف عوامل مؤثر در وابستگی زنان به مواد مخدر می توان از بروز بسیاری از معضلات بهداشتی و اجتماعی جامعه جلوگیری نمود.

پیش زمینه و هدف: امروزه انجام مداخلاتی در راستای ارتقای خودکارآمدی بیماران جراحی شده پیوند بای پس عروق کرونر جهت انجام رفتارهای خود مراقبتی بیش ازپیش موردتوجه واقع شده است. مطالعه حاضر باهدف تعیین تأثیر مداخله آموزشی مبتنی بر رفتارهای خود مراقبتی بر خود کارآمدی بیماران جراحی شده بای پس عروق کرونر قلبی در بیمارستان سیدالشهدا ارومیه صورت پذیرفت. مواد و روش کار: در این مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش-پس آزمون، 56 نفر از بیماران جراحی شده پیوند بای پس عروق کرونر واجد شرایط ورود به مطالعه به روش تخصیص تصادفی به دو گروه 28 نفری مداخله (آموزش مبتنی بر رفتارهای خود مراقبتی) و کنترل (مراقبت معمول) تقسیم شدند. در گروه مداخله، محقق طی هشت جلسه 30 دقیقه ای با فواصل یک روز در میان به آموزش رفتارهای خودمراقبتی پرداخت و حین ترخیص نیز پمفلت آموزشی در اختیار آنان قرار داد. در گروه کنترل نیز مراقبت های معمول ارائه گردید. گردآوری داده ها با استفاده پرسشنامه دوبخشی مشخصات جمعیت شناختی و پرسشنامه خودکارآمدی بیماری های مزمن انجام گردید. داده ها با استفاده نسخه 20 نرم افزار SPSS و آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون های کای دو؛ تی مستقل و تی زوجی) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین نمره خودکارآمدی قبل از اجرای مداخله آموزشی مبتنی بر رفتارهای خودمراقبتی در گروه مداخله 13/40 ± 70/126 و در گروه کنترل 33/10 ± 88/120 بود که ازنظر آماری بین دو گروه اختلاف معنی داری مشاهده نشد (221/0=P)؛ اما پس از اجرای مداخله، میانگین نمره خودکارآمدی در گروه مداخله (49/42 ± 07/175) نسبت به گروه کنترل (65/9 ± 44/130) به طور معنی داری افزایش یافت (001/0>P). نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصل از مطالعه حاضر چنین نتیجه گیری می گردد که اجرای مداخله آموزشی مبتنی بر رفتارهای خودمراقبتی محور می تواند به بهبود خودکارآمدی بیماران جراحی شده پیوند بای پس عروق کرونر قلبی منجر گردد.