طب دریا
سال:1399 | دوره:2 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

تامین آب و غذای سالم در نیروهای مسلح علاوه بر این که در سلامت جسم و روان نیروها تاثیر مستقیم دارد، یکی از دغدغه های فرماندهان و مدیران تلقی می شود. نقل و انتقال و جابجایی نیرو و حضور در ماموریت ها و عملیات های مختلف به ویژه در نیروی دریایی اهمیت مدیریت آب و غذا را دو چندان می نماید. امروزه فناوری نانو با کاربردهای مختلف در عرصه مدیریت منابع آب و غذا نیز به کمک صنعت دفاعی آمده است. اگرچه از این فناوری در عرصه های دیگر در نیروی دریایی نظیر نانو الیاف استفاده شده در لباس های آنتی باکتریال غواصی، لباسهای خود تمیز شونده، مقاوم در برابر آتش سوزی و همچنین در تجهیزات، بدنه قایق ها به عنوان روکش های سبک و مقاوم در برابر خوردگی و. . . هم کاربردهای فراوانی دارد اما در این مقاله نگاهی به استفاده از این فناوری در تهیه آب و غذای سالم برای نیروها در شرایط بحرانی در دریا خواهیم داشت. در گذشته نه چندان دور اهداف تصفیه گرهای آب آشامیدنی کاهش مواد معلق و زدودن عوامل زنده بیماری زا در آب بود که با روش های متداول فیلتراسیون و گندزدایی قابل حصول بودند. لیکن با افزایش غلظت مواد ریز، ترکیبات نیتروژن دار، مواد آلی و معدنی و فلزات سنگین در منابع آب، روش های متعارف جوابگوی نیاز مصرف کننده ها نبوده و لازم است از فرآیندهای به روزتر در تصفیه گرها استفاده شود.

آلودگی محیط زیست بویژه آلودگی دریاها از مسایل بغرنج و تهدید کننده است که بشر امروز با آن مواجه است. مبارزه با آلودگی های شیمیایی و موادی که سلامت محیط زیست را دچار مخاطره می سازند از اهم وظایف و رسالت جامعه امروز است. دریا یکی از منابع غنی و دارای امتیازهای ویژه ای برای تامین قسمتی از نیازهای بشر در طول تاریخ بوده و هست، بنابراین حفظ محیط زیست آن و جاندارانی که در آن زندگی می کنند در تداوم زندگی انسانها نقش بسزایی دارد. آلودگی عبارتست از انتقال یا داخل سازی مستقیم و یا غیرمستقیم مواد یا انرژی توسط بشر به محیط زیست که در نتیجه آن به محیط زیست دریایی، اثرات زیان آوری از طریق ایجاد خطر جهت منابع زیستی، خطر برای سلامتی بشر، ایجاد موانع در ارتباط با فعالیت های دریایی شامل ماهی گیری، صدمات ناشی از استفاده از آب دریا و کاستن منابع تفریحی وارد خواهد ساخت. در برخی جاها در اقیانوس ها شمار این ذرات حتی بیشتر از شمار پلانکتون ها هستند که سطوح بالای اقیانوس ها محل زندگی آنها است. ماهی ها این ذرات پلاستیکی را هم می خورند و در نهایت معده آنها بیشتر حاوی پلاستیک است تا پلانکتون. از این رو ماهی ها به رغم داشتن شکمی پر از گرسنگی می میرند. در عین حال تنها ماهی ها نیستند که در معرض خطر وجود ذرات پلاستیکی در دریاها قرار دارند، بلکه این ذرات، زندگی پرندگان دریایی را نیز به مخاطره می اندازد. از یک طرف این احتمال وجود دارد که پرندگان در کیسه های پلاستیکی گیر افتاده و خفه شوند، از طرفی دیگر هنگامی که این پرندگان ماهی می خورند ذرات پلاستیکی وارد بدنشان می شود. یکی دیگر از معضلاتی که کیسه های پلاستیکی به همراه دارند، نبود روشی مناسب برای دفع آنها بدون داشتن پیامدهای زیان بار برای محیط زیست است.

مراقبت های پزشکی و آموزشی و ایجاد تدابیر خاص برای جلوگیری از گسترش بیماری اهمیت بسزایی در حفظ سلامتی دریانوردان دارد. دسترسی مستقیم و سریع به کمک های پزشکی مناسب، همواره در دسترس این گروه نیست. با توجه به اینکه دریانوردی شغلی خطرناک با نرخ مرگ و میر بالاتر نسبت به بسیاری از مشاغل خشکی است، خودمراقبتی، متداول ترین پاسخ رفتاری پیشگیری از بیماری های شایع در این گروه تلقی می شود. مهمترین دستاورد تقویت رویکرد خودمراقبتی این است که ملوانان تصمیمات درستی درباره استفاده صحیح از مراقبت های بهداشتی گرفته و رفتارهای خودمراقبتی را به طور مناسب در مورد مشکلات بهداشتی انتخاب و اجرا کنند. خودمراقبتی دریانوردان می تواند شامل پیشگیری از بیماری های ناشی از کار، پیشگیری و حفاظت شغلی و عوامل زیان آور مکانیکی، پیشگیری از عوامل زیان آور ارگونومیکی، پیشگیری از عوامل زیان آور شیمیایی، پیشگیری از عوامل زیان آور فیزیکی، پیشگیری از مشکلات تغذیه ای باشد. خودمراقبتی در دریانوردان به وضوح موجب افزایش کارآیی و مهارت های فردی ملوانان در مقابل بیماری ها می شود. از طرفی، فراگیری فعالیت های خودمراقبتی می تواند ملوانان را به سمت حفظ سلامتی سوق دهد، سازگاری فرد را با محیط و مشکلات بهداشتی افزایش دهد، توان مراقبت از خود را در ملوانان بیشتر کند و میزان ابتلا و از کارافتادگی و هزینه های درمانی را کاهش دهد.

زمینه و هدف: سل یک بیماری عفونی تهدیدکننده حیات است که عمدتا توسط مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می گردد. تعیین میزان بروز بیماری سل و درمان افراد بیمار یکی از راهکارهای مهم جهت پیشگیری از بروز بیماری و تسریع در روند دستیابی به اهداف توسعه پایدار برای کاهش موارد سل است. روش ها: این مطالعه توصیفی و از نوع مقطعی است. اطلاعات از داده های ثبت شده نظام مراقبت بیماری سل و پرسشنامه ای که توسط محقق ساخته شده بود با پرسش از بیماران و همچنین کارکنان نظام سلامت، استخراج شد. یافته ها: تعداد کل موارد سل 89 نفر بود که 57/3% زن و مابقی مرد بودند. میانگین سن بیماران 61/71سال بود. موارد سل ریوی78/7 % و مابقی خارج ریوی بودند. بروز کلی موارد سل و بروز موارد اسمیر مثبت در شهر کرمان در سال 1397 به ترتیب برابر با 11/4 و 6/1 در 100000 نفر جمعیت بود. همچنین میزان بروز موارد سل اسمیر منفی و خارج ریوی در سال 1397 به ترتیب برابر با 2/1 و 2/2 نفر در 100000 هزار نفر جمعیت بود. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد بروز سل در شهر کرمان به میزان اندکی از حد متوسط کشوری بالاتر است که همین مقدار اندک هم نیاز به بررسی بیشتر و شناسایی علل و نهایتا اقدام در جهت کاهش بروز این بیماری را می طلبد.

زمینه و هدف: داده ها حاکی از آن است که افراد سالمند مستعد ابتلا به کووید-19 هستند و پیش آگهی جدی تری نسبت به سایر گروه های سنی دارند. مطالعه حاضر یافته های بالینی، آزمایشگاهی و رادیولوژیک را در بین گروه های بیماران مبتلا به کووید-19 سالمند و غیرسالمند مقایسه کرده است. روش ها: داده های مربوط به 598 بیمار تایید شده قطعی مبتلا به کووید-19 که از 7 اسفند 98 تا 7 فروردین 99 در بیمارستان بقیه الله تهران پذیرش شده بودند، جمع آوری گردید. بیماران به دو گروه افراد سالمند (≥ 65 سال) و غیرسالمند (کمتر از 65 سال) تقسیم بندی شدند و مشخصات بالینی، یافته های آزمایشگاهی، تصویربرداری و پیامدهای نهایی بین این دو گروه سنی مقایسه گردید. یافته ها: داده ها بین 139 (23/2 درصد) بیمار سالمند با میانگین سنی 6/5± 73/1 سال (محدوده 94-65 سال) و 459 (76/8 درصد) بیمار غیرسالمند با میانگین سنی 10/2± 49/1 سال (محدوده 22-64 سال) مبتلا به کووید-19 مورد مقایسه قرار گرفت. بیماری های همراه از جمله فشارخون بالا، بیماری کبد، روماتیسم، آسم و آلرژی در افراد سالمند بیشتر از افراد غیرسالمند بود. علایم اولیه بیماری کووید-19 در بیماران سالمند و غیرسالمند شامل سرفه و تنگی نفس، همچنین تب، ضعف عضلانی و لرز بود. میزانRBC و هموگلوبین در افراد سالمند به طور معنی داری کمتر از بیماران غیرسالمند بود. در حالی که سایر یافته های آزمایشگاهی تفاوت معنی داری بین دو گروه نداشتند. تعداد نوتروفیل ها و سطحESR، AST، LDH و CRP در همه بیماران سالمند و غیرسالمند بالاتر از مقادیر نرمال بود. بروز ضایعات چند لوبی در سی تی اسکن و تهویه مکانیکی در بیماران سالمند به طور معنی داری بیشتر از بیماران غیرسالمند مبتلا به کووید-19 بود. بیماران سالمند و غیرسالمند مبتلا به کووید-19 از درمان های حمایتی یکسان برخوردار بودند. 11 (7/9٪ ) مرگ در گروه سالمندان و 30 (6/5٪ ) مرگ در گروه غیرسالمندان ثبت شد. نتیجه گیری: بیماران سالمند نسبت به بیماران غیرسالمند مبتلا به کووید-19 به احتمال زیاد دارای وضعیت بالینی پیچیده و پیامدهای بالینی بدتر در بیمارستان هستند. پیشنهاد می شود برای بیماران سالمند، غربالگری و تشخیص زودهنگام برای ابتلا به کووید-19 با هدف کاهش میزان مرگ و میر و پیش آگهی بدتر انجام شود.

زمینه و هدف: نه تنها در زمان بروز بلایای طبیعی بلکه هنگام شیوع بیماری های واگیر، احتمال بروز واکنش های روانی متعدد در افراد جامعه افزایش می یابد. این امر می تواند سلامت روان و جسم افراد را تحت تاثیر قرار دهد. مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت استرس، اضطراب و افسردگی ناشی از همه گیری بیماری کووید-19 در مناطق جنوب استان سیستان و بلوچستان در سال 1399 انجام شد. روش ها: در این مطالعه 503 نفر از جمعیت جنوب استان سیستان و بلوچستان که به اینترنت دسترسی داشتند، به روش آنلاین مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده شامل فرم مشخصات دموگرافیک و مقیاس تعیین اضطراب، افسردگی و استرس (Dass-21) بود. بر اساس این ابزار افراد به 5 دسته (نرمال، خفیف، متوسط، شدید و خیلی شدید) طبقه بندی شدند. در این مقیاس نمره بالاتر نشان دهنده اختلال روان شناختی بیش تر و وضعیت سلامت روانی نامطلوب تر است. یافته ها: بیشترین افراد شرکت کننده 19 تا 29 سال بودند (43/2 درصد)، اکثر افراد متاهل (63/7 ٪ )، 298 نفر از آنها کارمند (60/6 ٪ ) و بیشترین فراوانی مربوط به مقطع لیسانس با 198 نفر (40/3 ٪ ) بود. میانگین نمرات افسردگی 8/5± 7/9، نمرات اضطراب 7/1± 5/9 و نمرات استرس 9/3± 11 بود. متغیرهای جنسیت، اشتغال و وضعیت پوشش بیمه ای با استرس، اضطراب و افسردگی ارتباط آماری معناداری داشتند (0. 05P). نتیجه گیری: در طول زمان همه گیری بیماری کووید-19 شاهد کاهش سلامت روان افراد مختلف جامعه هستیم و لازم است که ملاحظات روان شناختی به صورت مداوم و به موقع به خصوص تلفنی و آنلاین صورت گیرد.

زمینه و هدف: روند ابتلا به سرطان پوست در پرسنل در محیط کاری روباز از جمله ملوانان به دلیل قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید به شکل نگران کننده ای در حال افزایش است. هدف از این مطالعه تعیین آگاهی و رفتارهای پیشگیری از سرطان پوست در ملوانان جنوب ایران بود. روش ها: این مطالعه مقطعی در سال 1398 بر روی 330 نفر از ملوانان بندر دیر در جنوب ایران که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده بودند، انجام شد. از پرسشنامه محقق ساخته در دو بخش شامل اطلاعات جمعیت شناختی و آگاهی و رفتارهای پیشگیری کننده نسبت به سرطان پوست استفاده گردید. اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS-20 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین سنی 330 ملوان؛ 10/4± 37/9سال بود. آگاهی ملوانان در این پژوهش متوسط بود. اکثریت ملوانان (74 %) ابراز داشتند تغییر ساعت کاری روش مناسبی برای کاهش مواجهه با نور خورشید و آفتاب سوختگی است. در خصوص اقدامات محافظتی ضدآفتاب، تقریبا اکثریت ملوانان (66 %) گزارش کردند که هرگز و به ندرت از کرم ضدآفتاب استفاده نکرده بودند. در خصوص غربالگری سرطان پوست، اکثریت ملوانان (72 %) هرگز غربالگری پوست توسط پزشک انجام نداده بودند. نتیجه گیری: علی رغم شواهد فراوان در مورد خطر بروز سرطان پوست در پرسنل در محیط کاری روباز از جمله ملوانان، این گروه هنوز از موضوع آگاهی کافی ندارند. برای کاهش بروز بیماری و خطرات بالقوه آن، تدوین برنامه های آموزشی پایدار و اجرای اقدامات محافظتی برای ملوانان ضروری است.

زمینه و هدف: سازمان ها باید بدانند اگر بر دهان های سازمانی مهر سکوت زده شود، کاهش بهره وری و عملکرد در سرمایه انسانی روی خواهد داد. مطالعه حاضر به منظور شناسایی رابطه بین سکوت سازمانی مدیران با بهره وری منابع انسانی در یکی از دانشگاه های علوم پزشکی نظامی شهر تهران انجام شد. روش ها: در مطالعه مقطعی حاضر، تمامی مدیران دانشگاه علوم پزشکی نظامی مورد مطالعه به طور سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. از پرسشنامه های استاندارد بهره وری منابع انسانی مدل هرسی گلداسمیت و پرسشنامه سکوت سازمانی "صلواتی و همکاران " استفاده شد. تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 21 انجام شد. یافته ها: ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر سکوت سازمانی و بهره وری منابع انسانی برابر با 590/0-بوده و معنی دار است. بین دو متغیر سکوت و بهره وری منابع انسانی ارتباط معکوس و معنی داری وجود دارد (05/0>P). بعبارت دیگر، با افزایش میزان سکوت، میزان بهره وری منابع انسانی کاهش معنی داری می یابد. نتیجه گیری: با توجه به رابطه معکوس سکوت و بهره وری، به مدیران توصیه می شود با افزایش مشارکت کارکنان در تصمیمات سازمانی و کاهش سطح سلسله مراتب سازمانی، زمینه را برای کاهش سکوت سازمانی ایجاد نموده و باعث افزایش بهره وری در سازمان گردند.