تحقیقات نظام سلامت
سال:1398 | دوره:15 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

مقدمه: کبد چرب یک اختلال متابولیکی رایج است که به دلیل تجمع بیش از حد چربی در سلول های کبدی منجر به عملکرد غیر طبیعی کبد می شود. ویتامین D به دلیل داشتن نقش های ضد التهابی، ضد فیبروزی و ایجاد حساسیت به انسولین می تواند در بهبود علایم کبد چرب نقش داشته باشد. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف خلاصه کردن اطلاعات حاصل از مطالعات کارآزمایی بالینی انجام شده در رابطه با تاثیر مکمل ویتامین D بر پارامترهای مختلف بیماری کبد چرب انجام شد. روش ها: مطالعات منتشر شده طی سال های 1990 تا 2018 با جستجو در پایگاه های علمی PubMed، Google Scholar، Science Direct، Scopus و Web of Science با استفاده از کلیدواژه های NAFLD، Nonalcoholic Fatty Liver Disease، Nonalcoholic Steatohepatitis، Vitamin D، Cholecalciferol، 1, 25(OH)2D3 و Calcitriol استخراج شدند. یافته ها: به نظر می رسد که ویتامین D می تواند با کاهش چربی کبد، سطح آنزیم های ALT (Alanine Transaminase) و AST (Aspartate Transaminase)، سایتوکاین های پیش التهابی مانند NF-κ B و TNF-α ، فاکتور التهابی hs-CRP (high-sensitivity C-reactive protein) و بهبود مقاومت به انسولین، اثر مثبتی بر بهبود علایم کبد چرب غیر الکلی داشته باشد. همچنین می تواند با کاهش سطح مالون دی آلدهید (MDA: Malondialdehyde) و افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی، به شکلی مثبت بر استرس اکسیداتیو تاثیر بگذارد. نتیجه گیری: ویتامین D می تواند نقش مهمی در روند پیشگیری و بهبود کبد چرب غیر الکلی از طریق مکانیسم های مختلف داشته باشد.

مقدمه: پیشگیری از بیماری های غیر واگیر یک موضوع مهم در ارتقای سطح خدمات بهداشتی بوده و آموزش آن با استفاده از مدل ها و تیوری های آموزش بهداشت امکان پذیر می باشد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر آگاهی و نگرش بهورزان شهرستان یزد در مورد غربالگری سرطان کولون انجام شد. روش ها: در مطالعه نیمه تجربی حاضر تمامی 28 بهورز تحت پوشش مرکز بهداشت شهرستان یزد مورد مطالعه قرار گرفتند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه ای شامل دو قسمت استفاده شد: الف. سوالات دموگرافیک و ب. سوالات آگاهی، حساسیت درک شده، شدت درک شده، منافع درک شده، موانع درک شده، خودکارآمدی و رفتار درک شده. مداخله آموزشی مورد نظر در این پژوهش طی سه جلسه آموزشی ارایه گردید. در انتها، داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS 20 و آزمون های آماری Kolmogorov– Smirnov، T زوجی و ویلکاکسون تجزیه و تحلیل گردیدند. یافته ها: نتایج نشان دادند که پس از مداخله آموزشی، میانگین نمره آگاهی بهورزان در ارتباط با غربالگری سرطان کولون به طور معناداری افزایش پیدا کرده است (013/0=P). همچنین میانگین نمرات حساسیت درک شده (047/0=P)، شدت درک شده (324/0=P)، منافع درک شده (001/0>P)، خودکارآمدی (003/0=P) و رفتار درک شده (001/0>P) پس از اجرای مداخله آموزشی افزایش یافت؛ اما میانگین نمره موانع درک شده (746/0=P) کاهش داشت. نتیجه گیری: سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی می توانند به عنوان یک چارچوب مناسب جهت طراحی مداخلات آموزشی غربالگری سرطان کولون در راستای بهبود رفتارهای ارتقادهنده سلامتی در بهورزان استفاده شوند.

مقدمه: تغییرات ترکیب بدن بر ابعاد مختلف جسمانی، حرکتی و روانی افراد اثر میگذارد. ضعف خودپنداره یکی از مسایلی است که هم کودکان دارای اضافه وزن و هم کودکان مبتال به اختلال هماهنگی با آن مواجه هستند. در این ارتباط، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر تمرینات بازی محور بر خودپنداره کودکان دارای اضافه وزن مبتال به اختلال هماهنگی رشد (Disorder Coordination Developmental) انجام شد. روش ها: پژوهش حاضر از مطالعات نیمه تجربی میباشد که در آن 50 کودک 10-8 ساله با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و براساس معیارهای ورود به پژوهش از بین مدارس ابتدایی انتخاب شدند و پس از انجام پیش آزمون به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (30=n)و کنترل (20=n) قرار گرفتند. در مرحله پیش آزمون و پس آزمون برای سنجش اختلال هماهنگی افراد از آزمون رشد حرکتی (2-MABC (Movement Children for Battery Assessmentو برای بررسی خودپنداره بدنی از پرسشنامه Wilson استفاده شد. گروه آزمایش به مدت سه ماه در تمرینات شرکت نمودند و نتایج آزمونها در مرحله پس آزمون با استفاده از نرم افزار 21 SPSS و آزمون تحلیل کوواریانس یک طرفه در سطح معناداری 0/05 تجزیه و تحلیل گردیدند. یافته ها: نتایج نشان دادند که تفاوت نمرات خودپنداره و خرده مقیاسهای چربی، هماهنگی، لیاقت، عزت نفس، انعطاف و ظاهر بین دو گروه معنادار میباشد؛ اما تفاوت در مولفه های قدرت، استقامت، فعالیت بدنی و سالمتی معنادار نبود. نتیجه گیری: دوران کودکی یکی از مراحل مهم در شکلگیری خودپنداره میباشد. بر مبنای نتایج، سودمندی بر رشد اجتماعی و روانی کودکان دارای اضافهوزن و مبتال به اختلال هماهنگی (که بیشتر در معرض مشکالت عاطفی هستند) دارد.

مقدمه: بیماری های مزمن از جمله دیابت، یکی از مسایل بهداشتی-درمانی در جوامع جدید میباشند. این بیماری همانند هر بیماری مزمن و ناتوان کننده دیگری، فرد مبتلا به ویژه کودکان را با مشکلاتی مواجه می سازد که در نتیجه آن تمامی جوانب زندگی روزمره فرد تحت تاثیر قرار می گیرد. در این ارتباط، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی-رفتاری (Cognitive Therapy Behavioral) بر اضطراب اجتماعی در کودکان مبتلا به دیابت نوع یک انجام شد. روش ها: پژوهش نیمه آزمایشی حاضر از نوع مطالعات پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش، 25 نفر از کودکان 8 تا 13 ساله مبتلا به دیابت نوع یک (با تشخیص پزشک متخصص غدد درون ریز) بودند که به صورت هدفمند انتخاب شدند و به شکل تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. گروه آزمایش طی هشت جلسه 45 دقیقه ای (دو ماه) درمان شناختی-رفتاری دریافت نمود؛ در حالی که گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. آزمودنی ها پرسشنامه تجدید نظر شده اضطراب اجتماعی کودکان که در سال 1993 توسط Stone و Greca La طراحی شده است را در پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری یک ماه و نیمه تکمیل نمودند. داده های حاصل از پژوهش با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تجزیه و تحلیل گردیدند. یافته ها: نتایج نشان دادند که بین میانگین نمرات ابعاد اضطراب اجتماعی در مرحله قبل و بعد از مداخله و مرحله پیگیری تفاوت معناداری وجود دارد (p<0/01) بین میانگین نمرات ابعاد اضطراب اجتماعی در دو گروه آزمایش و کنترل نیز تفاوت معناداری مشاهده گردید (p<0/01). نتیجه گیری: براساس نتایج پژوهش حاضر، درمان شناختی-رفتاری به عنوان یک مداخله اثربخش در کاهش اضطراب اجتماعی کودکان مبتلا به دیابت نوع یک محسوب میگردد و الزم است اثرات درمان تا زمان پیگیری حفظ شوند.

مقدمه: هوا می تواند علاوه بر آلاینده های شیمیایی، حاوی میکروارگانیسم های مختلفی باشد که قادر هستند بیماری های عفونی و آلرژیک را در انسان ایجاد کنند. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی غلظت بیوآیروسل ها در هوای داخل و خارج از مدارس و مهدکودک های شهرستان اندیمشک و نیز تعیین نسبت I/O (Indoor/Outdoor) برای شناخت منبع آلودگی در طول زمستان سال 1394 انجام شد. روش ها: در مطالعه توصیفی-مقطعی حاضر 216 نمونه در ماه های دی، بهمن و اسفند از هوای داخل و خارج از مدارس و مهدکودک های شهرستان اندیمشک برداشت گردید. نمونه برداری توسط یک ایمپکتور تک مرحله ای Anderson حاوی محیط کشت و پمپ (SKC. Co) براساس روش های توصیه شده از سوی ACGIH (American Conference of Governmental Industrial Hygienists) انجام شد. نمونه های باکتریایی به مدت دو روز در دمای 37 درجه انکوبه گردیدند و نمونه های قارچی به مدت سه تا پنج روز در دمای محیط نگهداری شدند. در ادامه، کلنی ها شمارش شده و بر حسب کلنی بر متر مکعب گزارش گردیدند. یافته ها: بیشترین میانگین تراکم باکتری داخل و خارج از فضای آموزشی مربوط به مدرسه شماره 4 به ترتیب با 1504 و 1295 کلنی بر متر مکعب بود. همچنین بیشترین میانگین تراکم قارچ داخل فضای آموزشی مربوط به مهدکودک شماره 4 به میزان 6/249 کلنی بر متر مکعب و بیشترین میانگین تراکم قارچ خارج از فضای آموزشی مربوط به مهدکودک شماره 3 به میزان 3/323 کلنی بر متر مکعب بود. علاوه براین، کمترین تراکم باکتری داخل فضای آموزشی به مدرسه شماره 6 (5/513 کلنی بر متر مکعب) و کمترین تراکم باکتری خارج از این فضا به مهدکودک شماره 5 (6/221 کلنی بر متر مکعب) اختصاص داشت. کمترین تراکم قارچ داخل فضای آموزشی نیز با میانگین کلی 6/147 کلنی بر متر مکعب در مهدکودک شماره 5 اندازه گیری شد. همچنین کمترین تراکم قارچ خارج از فضای آموزشی معادل 3/174 کلنی بر متر مکعب به دست آمد که مربوط به مهد کودک شماره 5 بود. بیشترین میانگین تراکم قارچ آسپرژیلوس فومیگاتوس داخلی در مدرسه شماره 1 به میزان 2/46 کلنی بر متر مکعب و کمترین میزان داخلی این قارچ در مهدکودک شماره 3 با مقدار 61/4 کلنی بر متر مکعب اندازه گیری شد. نتیجه گیری: براساس نتایج به دست آمده، میانگین تراکم باکتری در فضای داخل کلیه محل های نمونه برداری شده، بیشتر از مقادیر پیشنهاد شده از سوی WHO (World Health Organization) (500 کلنی بر متر مکعب) بود که این امر می تواند بیماری های تنفسی مختلفی را برای کودکان در این سنین ایجاد نماید و سلامت آن ها را به مخاطره بیندازد. بررسی نسبت مقادیر داخل به خارج I/O در مدارس و مهدکودک های مورد مطالعه نیز نشان داد که منشا آلودگی باکتریایی، بیشتر داخل ساختمانی و قارچ خارجی می باشد؛ بنابراین نیاز به پایش مستمر و اقدامات کنترلی و مدیریتی ویژه وجود دارد.

مقدمه: سوء تغذیه همراه با بیماری، اثرات نامطلوبی بر روند درمان دارد. این مشکل می تواند عفونت، عوامل التهابی، استرس اکسیداتیو، تاخیر در بهبودی، مدت زمان بستری در بیمارستان، هزینه های بیمارستان و مرگ و میر را به ویژه در سالمندان و بیماران مبتلا به بیماری های بدخیم بستری در بخش مراقبت های ویژه افزایش دهد. آلفا-لیپوییک اسید (ALA: Alpha-Lipoic Acid) ترکیب هشت کربنه دارای گوگرد و خواص آنتی اکسیدانی است که احتمالا برای بیماران مذکور مناسب می باشد. در این ارتباط، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات مکمل یاری آلفا-لیپوییک اسید بر سوء تغذیه، استرس اکسیداتیو، طول مدت بستری در بیمارستان و طول مدت اتصال به ونتیلاتور انجام شد. روش ها: مطالعه حاضر یک کارآزمایی بالینی تصادفی، دو سو کور و کنترل شده با دارونما می باشد که در بخش مراقبت های ویژه عمومی و مغز و اعصاب بیمارستان لقمان حکیم (وابسته به دانشگاه شهید بهشتی تهران) انجام شد و در آن 80 بیمار (80-18 سال) به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. دوزهای آلفا-لیپوییک اسید (600 میلی گرم در روز) و دارونما به مدت هشت هفته به بیماران داده شد. قبل و بعد از مداخله، ظرفیت آنتی اکسیدان (TAC: Total Antioxidant Capacity)، سوء تغذیه، دور کمر، دور عضله بازو (MAC: Mead Arm Circumference) و ضخامت چربی چین پوستی (TSF: Triceps Skin Fold) اندازه گیری گردید. بررسی مصرف غذا و تجزیه و تحلیل های آماری نیز به ترتیب با استفاده از نرم افزارهای N4 و SPSS 20 انجام شد. داده های کمی به عنوان میانگین± انحراف معیار و (0/05

مقدمه: افزایش تدریجی غلظت فلزات سنگین در خاک، مخاطرات جدی را بر سلامت انسان و سایر موجودات زنده وارد می نماید. در این تحقیق، شرایط بهینه عملیاتی در گیاه پالایی خاک های آلوده به فلز سنگین روی توسط گیاه اسفناج بررسی شد. روش ها: در این مطالعه تجربی، غلظت های مختلف کلریدروی (0، 100، 250، 500، 1000، 1500 و 2000میکرومولار)، به مدت چهار هفته در محیط کشت هیدروپونیک، در مرحله چهار برگی بر گیاه اسفناج اثر داده شد و پارامترهای رشد، فیزیولوژیک و مقدارعنصر روی تجمع یافته در ریشه و اندام های هوایی آنها اندازه گیری گردید. آزمایش با طرح کاملا تصادفی و در سه سطح تیمار انجام شد. یافته ها: در گیاه اسفناج با افزایش غلظت کلریدروی در محلول غذایی، زیتوده (Biomass) ریشه و بخش هوایی، کلروفیل a، کلروفیل کل و سطح برگ کاهش معنی داری یافت که بیشترین کاهش مربوط به تیمار 2000میکرومولار کلریدروی بود. انباشت پرولین در بخش هوایی گیاه، با بالا رفتن غلظت روی، افزایش معنی داری نشان داد؛ بطوریکه در تیمار 2000میکرومولار روی، میزان انباشت 57/2برابر تیمار شاهد بود. همچنین، میزان انباشت روی در تیمار 2000میکرومولار در بخش های هوایی و ریشه به ترتیب 02/324 و 46/355 میلیگرم برکیلوگرم وزن خشک بود. نتیجه گیری: با توجه به اینکه اسفناج از نظر شاخص های رشد، کلروفیل a، کلروفیل کل، کربوهیدرات و سطح برگ نسبت به غلظتهای پایین روی از خود مقاومت نشان می دهد و نیز دوره رشد اسفناج نسبتا کوتاه و با عملکرد بالا می باشد، می توان از این گیاه به عنوان گیاهی بیش اندوز برای پالایش خاکهای آلوده به روی استفاده کرد.

مقدمه: عدم فعالیت فیزیکی یکی از ریسک فاکتورهای بیماریهای قلبی-عروقی میباشد. مهمترین عملکرد دست هنگام انجام وظیفه، چنگش و اعمال نیرو در انجام کارهای دستی است. عوامل مختلفی بر فعالیت فیزیکی تاثیرگذار میباشند. قدرت چنگش نیز به عنوان شاخص اندازهگیری قدرت کل ماهیچه ها ممکن است با فعالیت فیزیکی مرتبط باشد. با توجه به اهمیت موضوع و اینکه تاکنون در ایران مطالعهای در این زمینه انجام نشده است، پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین قدرت دست با فعالیت فیزیکی انجام شد. روش ها: مطالعه توصیفی-تحلیلی حاضر به صورت مقطعی در ارتباط با 121 نفر از کارگران فضای سبز انجام شد. برای اندازهگیری چنگش قدرتی، چنگش ظریف و فعالیت فیزیکی به ترتیب از دینامومتر، پینچ گیج و نسخه ایرانی پرسشنامه بین المللی فعالیت فیزیکی استفاده گردید. تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار 20 SPSS و ضریب همبستگی Pearson و Spearman انجام شد و (p<0/05)معنادار تلقی گردید. یافته ها: در این مطالعه میانگین چنگش قدرتی، چنگش ظریف و فعالیت فیزیکی به ترتیب معادل 33 و 0/8 کیلوگرم نیرو و 3831 مت به دست آمد. نتایج آزمون Spearman نیز نشان دادند که بین فعالیت فیزیکی با قدرت دست، رابطه معناداری وجود ندارد (p>0/05). نتیجه گیری: فعالیت فیزیکی افراد از جمله عوامل مهمی است که بر بروز بیماریهای مزمن اثرگذار میباشد. خوشبختانه کارگران فضای سبز در این مطالعه از نظر میانگین فعالیت فیزیکی در سطح باالیی قرار داشتند. از آنجایی که تاکنون پژوهشی در این رابطه در ایران انجام نشده است (به جز مطالعه حاضر) توصیه میگردد مطالعات بیشتری در این زمینه صورت پذیرد.

مقدمه: اسیدهای چرب ترانس (TFAs: Trans Fatty Acids) یکی از عوامل اصلی خطر در بروز بیماری های قلبی-عروقی می باشند. در ایران نیز همچون دیگر کشورهای جهان سعی بر آن است که میزان این ترکیب در غذا به حداقل برسد. در این ارتباط، پژوهش حاضر با هدف اصلاح فرمولاسیون کرم ویفر به روش مخلوط کردن روغن هیدروژنه (HO: Hydrogenated Oil)، روغن مایع کانولا (CO: Canola Oil) و بافت دهنده ها به منظور دستیابی به ویژگی های بهینه فیزیکوشیمیایی و بافتی با حداقل TFAs انجام شد. روش ها: در مطالعه حاضر 11 تیمار کرم ویفر با استفاده از درصدهای مختلف HO، CO و بافت دهنده های نشاسته و کربوکسی متیل سلولز (CMC: Carboxy Methyl Celloluse) تهیه شد و ویژگی های فیزیکوشیمیایی محصول نهایی اندازه گیری گردید. تغییر در فرمولاسیون با استفاده از آزمون آماری آنالیز واریانس دو طرفه توسط نرم افزار SPSS 21 با سطح اطمینان 95 درصد مورد مقایسه قرار گرفت. یافته ها: با افزایش میزان جایگزینی HO با CO، میزان رطوبت ثابت، عدد آنیزیدین در مقایسه با نمونه شاهدکاهش و مقادیر اسیدیته، پراکسید و اسید تیوباربیتوریک با افزایش همراه بود و از سفتی بافت کرم به طور چشمگیری کاسته شد. همچنین، میزان TFAs و اسیدهای چرب اشباع کاهش یافت؛ اما میزان اسیدهای چرب تک و چند غیر اشباعی با افزایش همراه بود. تفاوت معناداری در نوع بافت دهنده ها و ویژگی های مورد بررسی مشاهده نشد. نتیجه گیری: بهینه ترین فرمولاسیون با جایگزینی 20 درصد HO با CO مشاهده و مقدار TFAs در این وضعیت 1 درصد بود. این فرمولاسیون را می توان به تولید کنندگان صنایع غذایی جهت تولید کرم ویفر پپیشنهاد نمود.

مقدمه: کلرپیریفوس (CPF: Chlorpyrifos) و دلتامترین (DEL: Deltametrin) به ترتیب حشره کش های ارگانو فسفره و پیروتیرویید هستند که می توانند موجب تولید گونه های اکسیژن فعال و استرس اکسیداتیو شوند. از سوی دیگر، عصاره گیاهان رزماری و سالویا حاوی مواد آنتی اکسیدانی هستند که نقش محافظت کننده را در برابر رادیکال های آزاد ایفا می کنند. در این ارتباط، مطالعه حاضر با هدف بررسی کاهش آسیب اکسیداتیو ناشی از مواجهه با سموم کلرپیریفوس و دلتامترین در پی مصرف عصاره رزماری و سالویا به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی این گیاهان انجام شد. روش ها: در این مطالعه از 54 موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار با حدود وزنی 220-200 گرم استفاده شد. به منظور انجام آزمایش، حیوانات به طور تصادفی در نه گروه (هر گروه شش موش) جای گرفتند. پس از 30 روز مواجهه، موش ها وزن و کشته شدند و نمونه های سرم برای بررسی و مشاهده تغییرات مالون دی آلدهید و گلوتاتیون پراکسیداز مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج آزمون های آماری نشان دادند که کلرپیریفوس و دلتامترین باعث تغییر چشمگیر میزان فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز و سطح مالون دی آلدهید در سرم موش های تحت مواجهه نسبت به گروه کنترل شده است. همچنین مواجهه همزمان کلرپیریفوس با عصاره رزماری و دلتامترین با عصاره سالویا به طور معناداری باعث تعدیل در سطوح گلوتاتیون پراکسیداز و مالون دی آلدهید و کاهش آسیب ناشی از این سموم گردیده بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج فوق به نظر می رسد که عصاره گیاهان رزماری و سالویا می توانند باعث کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از کلرپیریفوس و دلتامترین در موش های صحرایی گردند. همچنین می توان از این عصاره ها در جهت بهبود مسمومیت های ناشی از این سموم استفاده نمود.