محیط زیست و توسعه فرابخشی
سال:1400 | دوره:6 | شماره:72 |تعداد مقالات:6

اکسیدهای نیتروژن یکی از آلاینده های مهم هوا هستند که انتشار آنها در اتمسفر باعث تولید آلاینده های ثانویه خطرناکی می شود. شناسایی انواع روشهای کاهش این آلاینده در دودکش، راهنمای مهمی برای انتخاب روش اثرگذار برای دستیابی به حد مطلوب این آلاینده با توجه به نوع صنعت برای متخصصین است. در این مقاله بر روی روشهای کاهش اکسیدهای نیتروژن در جریان گازهای دودکش مروری انجام شده است. این روشها شامل فرآیندهای شیمیایی مثل اکسیداسیون پلاسمایی و غیرپلاسمایی به کمک یک عامل اکسنده، احیاء کاتالیستی و غیرکاتالیستی، پرتودهی الکترونی، فرآیند بیولوژیکی و فرآیندهای جذب فیزیکی روی جاذب جامد و مایع است. این روشها اکسید نیتروژن را از یک جریان گازی جدا و آن را به مواد بی اثر تبدیل می کند. این روشها برای صنایعی که از تکنولوژیهای قدیمی استفاده می کنند و آلایندگی بالایی دارد بسیار مؤثر است. عمده فناوریهای معرفی شده در این مقاله جزو چهار روش اصلی با تکنولوژی توسعه یافته یا نزدیک به توسعه یافتگی هستند و قابلیت استفاده در صنایع ایران را دارند.

این پژوهش، با هدف شناسایی و بررسی تغییرات اندازه، نوع و تعداد لکه های زیستگاهی تالاب ماشکید در سال های 1389 و 1399 صورت پذیرفته است. بدین منظور، در فصل بهار 1399، از طریق عملیات میدانی و با مشاهده عینی، لکه های زیستگاه شناسایی شدند. نقاط کنترل زمینی، با هدف ارزیابی صحت نقشه های طبقه بندی نهایی، از طریق ثبت اطلاعات پوشش زمین و موقعیت مکانی هر نوع لکه با استفاده از دستگاه موقعیت یاب جهانی تهیه شد. نقشه ساختار سیمای سرزمین از طریق تفسیر چشمی پدیده ها و با استفاده از تصاویر ماهواره Google Earth ترسیم شد و برای تهیه نقشه نهایی طبقه بندی ساختار سیمای سرزمین و محاسبه مساحت لکه ها از نرم افزار Arc GIS 10. 3 بهره گرفته شد. تعیین درصد سهم هر لکه در سرزمین ناهمگن، توسط نرم افزار Excel 2013 انجام شد. مطابق نتایج، موزائیک سیمای سرزمین منطقه در بهار 1389 دارای تیپ های زیستگاهی بوته، صخره و مناطق آبرفتی بود و در بهار 1399 از تیپ های زیستگاهی بوته، درختچه، صخره و سطوح آبی تشکیل شده است. در مجموع تعداد 131 لکه در سال 1399 و تعداد 40 عدد لکه زیستگاهی در بستر ساختار سیمای سرزمین منطقه در سال 1389 شناسایی و شمارش شدند. در سال 1389 لکه پوشش گیاهی ضعیف از بیش ترین درصد مساحت نسبت به کل منطقه برخوردار بود و در سال 1399، لکه آبی از بیش ترین درصد سهم برخوردار بود. در مجموع، نتایج پژوهش، نشان دهنده وجود تغییرات قابل ملاحظه در اندازه، تنوع و تعداد لکه های زیستگاهی بر اثر گذشت زمان می باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین رهبری تحول گرای سبز بر رفتارهای شهروندی زیست محیطی با توجه به نقش میانجی باورهای زیست محیطی و خط مشی های سبز انجام شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی، از نوع توصیفی و با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری در این مطالعه 212 نفر از کارکنان شهرداری شیراز است که به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. به منظور تحلیل داده ها، روش حداقل مربعات جزئی و نرم افزار Smart PLS2 مورد استفاده قرار گرفت. جهت سنجش روایی از روایی همگرا بهره گرفته شد و به منظور برازش پایایی، آلفای کرونباخ مورد استفاده قرار گرفت و ضریب آن برای تمام سازه های پژوهش بیشتر از 0. 7 می باشد. نتایج به دست آمده، حاکی از آن است که رهبری تحول گرای سبز تأثیر مثبت و معناداری بر رفتارهای شهروندی زیست محیطی دارد. همچنین تأثیر مثبت و معناداری میان متغیر های رهبری تحول گرای سبز و باورهای زیست-محیطی و خط مشی های سبز وجود دارد. همچنین باورهای زیست محیطی و خط مشی های سبز تأثیر مثبت و معناداری بر رفتارهای شهروندی زیست محیطی دارد، اما باورهای زیست محیطی و خط مشی های سبز نقش میانجی گری بین رهبری تحول گرای سبز و رفتارهای شهروندی زیست محیطی ایفا نمی کند.

رشد روزافزون جمعیت نیاز به انرژی به ویژه استفاده از منابع فسیلی را افزایش داده که درنتیجه دی اکسیدکربن در اتمسفر را که نوعی گاز گلخانه ای است چندین برابر کرده و منجر به افزایش گرمایش جهانی شده، این گرمایش جهانی می تواند زیستگاه های گیاهان و حیوانات را به خطر انداخته و الگوهای آب و هوا را دست خوش تغییرات کند و نتیجه آن وقوع سیل، خشک سالی و طوفان های شدید مخرب خواهد بود. یکی از راه های کاهش دی اکسیدکربن در اتمسفر ذخیره زیرزمینی دی اکسیدکربن می باشد که این ذخیره زیرزمینی به یک سنگ مخزن متخلخل که روی آن یک پوش سنگ آب بند غیرقابل نفوذ قرار گرفته، نیاز دارد. اهمیت پوش سنگ در این است که جابجایی دی اکسیدکربن شناور، آب شور و سایر مواد موجود را مهار می کند که این مواد به سازندهای فوقانی نشت نکنند. پوش سنگ باید قادر به تحمل تغییرات تنش در محل و تحمل تغییرات در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی باشد. هدف از انجام این مقاله مروری بر روش های ذخیره سازی زیرزمینی دی اکسیدکربن و سازوکار پوش سنگ در ذخیره سازی دی اکسیدکربن است. روش پژوهش مروری بر منابع و مناخذ موجود مرتبط با موضوع است. براساس نتایج به دست آمده فشار آب بندی پوش سنگ باید قبل از شروع عمل تزریق مشخص شده و در طی فرآیند تزریق از مقدار مشخصی فراتر نرود همچنین قبل از تزریق دی اکسیدکربن بهتر است دمای آن با دمای مخزن متناسب گردد تا از ایجاد شکستگی در پوش سنگ جلوگیری شود و برای درک بهتر از رفتار و ساختار پوش سنگ بهتر است خصوصیت های ژئوشیمیایی، ژئومکانیکی، حرارتی و مسیر جریان در پوش سنگ را در کارهای آزمایشی و شبیه سازی در نظر گرفت.

هدف این مطالعه، برآورد الگوی رشد اقتصادی درونزا و لحاظ اثر سلامت نیروی انسانی بررشد اقتصادی به صورت غیرمستقیم از طریق تأثیری که آلودگی محیط زیستی بر سلامت نیروی انسانی به جای می گذارد، می باشد. در این پژوهش برای بررسی اثر سلامت نیروی انسانی بر رشد اقتصادی، از یک الگوی اقتصاد سنجی، با بهره گیری از روش داده های تابلویی برای کشورهای منتخب نفتی در دوره (2017-1995) استفاده شده و از یک شاخص سلامت (امید به زندگی) و یک شاخص آلودگی محیط زیستی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهدکه آلودگی محیط زیستی تأثیر منفی و معناداری بر شاخص سلامت و شاخص توسعه انسانی دارد. همچنین درکشورهای مورد بررسی رابطه شاخص آلودگی و رشد اقتصادی یک رابطه منفی است، زیرا با توجه به رابطه مثبت میان شاخص سلامت و شاخص توسعه انسانی و همچنین رابطه مثبت و قابل توجه میان شاخص توسعه انسانی و رشد اقتصادی، افزایش آلودگی مقداری از تأثیر مثبت و قابل توجه شاخص توسعه انسانی بر رشد اقتصادی را خنثی خواهدکرد.

توسعه مالی از اهداف کشورهاست. این پژوهش برای نخستین بار به بررسی تأثیر توسعه مالی بر آلودگی محیط زیست و مصرف انرژی با روش گشتاور تعمیم یافته، حداقل مربعات پویا و حداقل مربعات معمولی تعدیل شده در کشورهای عضو اوپک در دوره 2018-1992 می پردازد. کشور ایران دارای مزیت نسبی در مصرف انرژی است، پس پژوهش در این زمینه ضرورت می یابد. مطابق با نتایج توسعه مالی بر آلودگی زیست محیطی در این کشورها در قالب سه مدل، اثر مثبت و معنی داری داشته است و بیان گر این-است که توسعه مالی در این کشورها به ایجاد تکنولوژی های دوست دار محیط زیست نشده است. مصرف انرژی، تولید ناخالص داخلی و رشد شهرنشینی اثر مثبت و معنی داری بر آلودگی محیط زیست دارد. منحنی کوزنتس در این کشورها به شکل U معکوس تأیید می شود. توسعه مالی با روش حداقل مربعات پویا و حداقل مربعات معمولی تعدیل شده اثر مثبت و معناداری بر مصرف انرژی دارد. تولید ناخالص داخلی، تجارت آزاد و رشد شهرنشینی اثر مثبت و معنی داری بر مصرف انرژی دارند.