مجله تحقیقات نظام سلامت
سال:1400 | دوره:17 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط فعالیت فیزیکی و شاخص های کیفیت اسپرم در مردان نابارور مراجعه کننده به مرکز ناباروری شهر اصفهان در سال 1398 انجام شد. روش ها: در این مطالعه مقطعی، 175 مرد نابارور (55-18 ساله) مراجعه کننده به کلینیک ناباروری رویان اصفهان، پس از تکمیل کردن رضایت نامه کتبی، وارد تحقیق شدند. داده های دموگرافیک نمونه ها به وسیله پرسش نامه و اطلاعات فعالیت فیزیکی آن ها (شدت، نوع و مدت زمان) با کمک پرسش نامه بین المللی فعالیت فیزیکی (International Physical Activity Questionnaires یا IPAQ) جمع آوری گردید. شاخص های کیفیت اسپرم (غلظت-حرکت-مورفولوژی و حجم) نیز با استفاده از تست اسپرماتوگرام بررسی شد. داده ها در نرم افزار SPSS و سطح معنی داری 05/0 > P مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: به سبب عدم پراکندگی داده های فعالیت فیزیکی، کل افراد مورد بررسی در گروه فعالیت بدنی با شدت متوسط طبقه بندی شدند. برای ارزیابی دقیق تر رابطه بین فعالیت فیزیکی با شاخص های غیر نرمال اسپرم، از آزمون رگرسیون لجستیک چند متغیره (نسبت شانس) با فاصله اطمینان (95 درصد) استفاده شد. جهت بررسی آنالیزها، به سبب عدم پراکندگی داده های فعالیت فیزیکی، از مقادیر میانه METs استفاده گردید و هیچ گونه ارتباط معنی داری بین شاخص های کیفیت اسپرم و سطوح بیشتر از میانه در مقایسه با سطح رفرنس (سطوح کمتر از میانه فعالیت فیزیکی) در شرکت کنندگان مشاهده نشد. نتیجه گیری: در پژوهش حاضر، رابطه معنی داری بین شاخص های کیفیت اسپرم و الگوی فعالیت فیزیکی مردان نابارور یافت نشد. همچنین، بین نمایه توده بدنی و شاخص های کیفیت اسپرمی ارتباطی وجود نداشت.

مقدمه: استان خوزستان یکی از بزرگ ترین استان های صنعتی ایران با آلاینده های زیاد در هوا می باشد. یکی از آلاینده های اصلی هوا، دی اکسید نیتروژن (Nitrogen dioxide یا NO2) است که بررسی آن در سطح استان برای مدیران و برنامه ریزان، می تواند بسیار حایز اهمیت باشد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی مکانی-زمانی آلاینده NO2 در استان خوزستان با استفاده از ماهواره سنتینل 5 [سنجنده TROPOspheric Monitoring Instrument (TROPOMI)] انجام شد. روش ها: ابتدا مقدار غلظت آلودگی NO2 تروپوسفری در هر ماه برآورد گردید. در مرحله بعد با استفاده از نرم افزار ArcMap، میانگین ماهانه از غلظت این آلاینده برای استان خوزستان به دست آمد. از طرف دیگر، موقعیت 100 صنعت مهم آلاینده هوا در استان خوزستان با استفاده از نقشه های Google Earth تهیه شد. در نهایت، شهرها و صنایع استان خوزستان به ترتیب میزان غلظت آلودگی NO2 تروپوسفری اولویت بندی گردید. یافته ها: مقادیر بیشینه غلظت NO2 به ترتیب در شهرهای باوی، اهواز، آبادان و ماهشهر مشاهده گردید. تراکم این گاز در شهرهای ایذه، لالی و باغ ملک کمترین مقادیر را به خود اختصاص داد. در ماه های سرد سال، غلظت این آلاینده در شهرهای خرمشهر و بندر ماهشهر بیشتر از ماه های گرم سال بود. همچنین، نتایج تجزیه و تحلیل آلودگی این آلاینده در صنایع نشان داد که بیشترین غلظت آن در صنایع پتروشیمی فارابی مشاهده گردید و در اولویت های بعدی، می توان به صنایع فولاد خوزستان و پتروشیمی غدیر و رازی اشاره نمود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش، چنین می توان استنباط نمود که مناطق با غلظت بالای NO2 در استان خوزستان، مربوط به شهرهایی با تراکم جمعیت زیاد و فعالیت های صنعتی است.

مقدمه: از جمله راه های موثر در تشخیص زودرس سرطان پستان، خودآزمایی پستان است. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مهارت خودآزمایی پستان و مداخلات پیگیری در زنان شهر گناباد انجام شد. روش ها: این مطالعه از نوع کارآزمایی در عرصه بود و در آن، 140 خانم متاهل 20 تا 49 ساله شهر گناباد، به صورت تصادفی انتخاب شدند و به دو گروه مداخله و شاهد تخصیص یافتند. مهارت خودآزمایی پستان قبل، بلافاصله و سه ماه پس از مداخله آموزشی در دوگروه ارزیابی گردید. داده ها با استفاده از آزمون های Repeated measures ANOVA، t و MANOVA در نرم افزار SPSS و سطح معنی داری 05/0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین سنی زنان مشارکت کننده، 69/6 ± 27/37 سال بود. قبل از مداخله آموزشی، نزدیک به نیمی از زنان دو گروه، رفتار خودآزمایی پستان را انجام نداده بودند یا با تکنیک درست آن آشنا نبودند. افزایش معنی داری در نمرات ارزیابی مهارت خودآزمایی گروه مداخله نسبت به گروه شاهد وجود داشت (050/0 > P). تداوم اثر مداخله آموزشی سه ماه بعد از مداخله نیز قابل مشاهده بود (001/0 > P)؛ در حالی که تغییرات در گروه شاهد معنی دار نبود. نتیجه گیری: مداخله آموزشی متمرکز بر آموزش مهارت خودآزمایی پستان در زنان، می تواند در ارتقای مراقبت فردی و تشخیص زودرس سرطان پستان موثر باشد. بر این اساس، طراحی برنامه آموزشی جامع خودآزمایی پستان و ادغام آن در برنامه ملی سلامت زنان، ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: با توجه به اهمیت دوران بارداری و ارتقای سلامت مادر و جنین، نقش برنامه های آموزشی انکارناپذیر است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر ارتقای رفتارهای پیشگیرانه از عفونت ادراری در زنان باردار انجام شد. روش ها: این مطالعه از نوع مداخله ای نیمه تجربی بود و بر روی 94 زن باردار مراجعه کننده به مراکز جامع سلامت شهرستان دزفول در سال 98-1397 انجام گردید. نمونه ها به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و شاهد قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بود که در دو نوبت قبل و دو ماه پس از آموزش از سوی زنان باردار تکمیل شد. داده ها با استفاده از آزمون های 2c و Independent t در سطح معنی داری 05/0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تفاوت معنی داری بین دو گروه از نظر متغیرهای دموگرافیک و ابعاد مختلف مدل اعتقاد بهداشتی در مرحله قبل از مداخله وجود نداشت. پس از دریافت برنامه آموزشی توسط گروه مداخله، تفاوت معنی داری در میانگین اثر آموزش نمره آگاهی، حساسیت درک شده، شدت درک شده، موانع درک شده، منافع درک شده، راهنما برای عمل، خودکارامدی و رفتار در گروه مداخله مشاهده شد (001/0 > P). نتیجه گیری: طراحی برنامه های آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی، می تواند بر رفتارهای پیشگیرانه عفونت ادراری دوران بارداری موثر باشد؛ چرا که از طریق افزایش آگاهی، حساسیت درک شده، شدت درک شده، منافع درک شده و خودکارامدی، تاثیر مثبتی بر رفتار زنان باردار می گذارد و منجر به کاهش موانع درک شده سر راه اتخاذ رفتارهای پیشگیری کننده از عفونت ادراری دوران بارداری شود.

مقدمه: سلامت عمومی از جمله نیازهای ضروری روحی و روانی انسان محسوب می گردد. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارایه مدل مشارکت در فعالیت های ورزشی با سطح سلامت عمومی و نقش تعدیل گر آگاهی بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده بود. روش ها: این مطالعه از نوع همبستگی و از نظر شیوه جمع آوری اطلاعات، پیمایشی بود و به روش توصیفی انجام گردید. جامعه تحقیق متشکل از 120 هزار نفر از شرکت کنندگان زن و مرد در فعالیت های ورزشی گروهی و انفرادی عمومی ارایه شده توسط شهرداری اصفهان بود که از بین آن ها، 384 نفر نمونه (247 زن با میانگین سنی 1/14 ± 0/42 سال و 137 مرد با میانگین سنی 7/10 ± 0/46 سال) به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها، از پرسش نامه های سلامت عمومی Goldberg (General Health Questionnaire یا GHQ) و رفتار برنامه ریزی شده کریمی و همکاران استفاده گردید. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی، آزمون رگرسیون و معادلات ساختاری در نرم افزارهای SPSS و Amos مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: ارتباط مثبت و معنی داری بین تمایل به انجام کار و رفتار برنامه ریزی شده مشارکت در فعالیت های ورزشی و همچنین، سلامت عمومی و رفتار برنامه ریزی شده مشارکت در فعالیت های ورزشی، وجود داشت (05/0 ≥ P). نتیجه گیری: با آگاهی بخشی به مردم در خصوص اثرات مفید ورزش، می توان به منظور تثبیت رفتار مشارکتی آن ها در فعالیت های ورزشی، جهت ارتقا و حفظ سلامت عمومی مردم برنامه ریزی نمود.

مقدمه: ویژگی های شخصیتی، نقش برجسته ای در نحوه تعاملات بین فردی به ویژه ازدواج دارد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف تبیین ارتباط ویژگی های شخصیتی با یکی از مهم ترین ویژگی های فردی یعنی خودکنترلی در چارچوب مدل انیاگرام انجام گردید. انیاگرام نظریه ای است که 9 تیپ اصلی شخصیت و الگوهای احساسی، ادراکی و رفتاری خاص آن را توصیف می کند. تحلیل ارتباط خودکنترلی با صفات شخصیتی زوجین، می تواند منجر به تصمیم گیری آگاهانه تر و پیشگیری از جدایی ناشی از انتخاب های سطحی شود. روش ها: این مطالعه از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه شاهد بود. جامعه آماری را کلیه زوجین در مرحله پیش از ازدواج مراجعه کننده به 5 مرکز مشاوره شهر اصفهان تشکیل داد که از میان آن ها، 30 زوج به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه 30 نفره قرار گرفتند. گروه آزمایش، آموزش انیاگرام را به مدت 10 جلسه 90 دقیقه ای دریافت نمود. پرسش نامه خودکنترلی Tangney در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون (با فاصله 45 روز) تکمیل گردید. داده ها در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که آموزش انیاگرام بر خودکنترلی اولیه (01/0 > P، 36/0 = F)، خودکنترلی بازدارنده (01/0 > P، 70/73 = F) و خودکنترلی کل (01/0 > P، 51/21 = F) متقاضیان موثر بوده است. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر می تواند جهت توانمندسازی متقاضیان ازدواج که شناختی از ویژگی های شخصیتی خود ندارند، موثر واقع شود. همچنین، آگاهی از روش ابراز هیجانات هر تیپ شخصیتی بر خودکنترلی زوجین تاثیر دارد.

مقدمه: فاضلاب در صنایع دارویی به دلیل دارا بودن آلودگی های مختلف میکروبی و شیمیایی، حساسیت بالایی دارد و مدیریت مناسب آن ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی، ارزیابی، طبقه بندی و تعیین معیار خطر به منظور طراحی و ارایه فرایند و نحوه مدیریت فاضلاب در مراکز صنعتی-دارویی انجام شد. روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی-مقطعی بود. بررسی و ارزیابی از طریق اندازه گیری، مطالعه فرایندها، تعیین مقدار و نوع مواد اولیه مصرفی و خطر آن ها، ارزیابی خطر و مصاحبه حضوری انجام گرفت. سپس بر اساس یافته های کمی و کیفی به دست آمده و با استفاده از رهنمود ها، برنامه و فرایند نحوه مدیریت فاضلاب شیمیایی و بیولوژیک تهیه و ارایه گردید. یافته ها: از کل فاضلاب شیمیایی، 0/60 درصد قابل تخلیه به شبکه فاضلاب شهری، 4/2 درصد قابل خنثی سازی، 1/5 درصد قابل ترقیق و 4/29 درصد غیر قابل تخلیه به شبکه بود. از مجموع فاضلاب میکروبی نیز 0/49 درصد نیاز به بی خطرسازی داشت و 0/51 درصد بدون نیاز به بی خطرسازی، قابل تخلیه به شبکه بود. نتیجه گیری: بخش عمده فاضلاب در مراکز صنعتی-دارویی، از نوع بی خطر است و با طراحی یک فرایند مدیریت فاضلاب و تدوین دستورالعمل های اجرایی، می توان از گزینه تخلیه به شبکه فاضلاب و یا استفاده از سیستم تصفیه متعارف برای بخش بی خطر و کم خطر فاضلاب و توانمندی شرکت های امحای ذی صلاح به منظور دفع بخش خطرناک فاضلاب این مراکز استفاده نمود.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف اثر دستکاری طول دوره تمرینات چشم ساکن بر یادگیری یک مهارت مهاری در کودکان دارای اختلال هماهنگی رشدی انجام گردید. روش ها: این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و دوره پیگیری 14 روزه بود. جامعه آماری متشکل از دختران 6 ساله دارای اختلال هماهنگی رشدی مهدکودک دانشگاه اصفهان بود که به روش هدفمند و با استفاده از نسخه دوم مجموعه آزمون ارزیابی مهارت حرکتی کودکان (Movement Assessment Battery for Children-2 یا MABC-2)، 45 کودک دارای اختلال هماهنگی رشدی انتخاب شدند. شرکت کنندگان بر اساس نمرات پیش آزمون (عملکرد)، در سه گروه 15 نفره تمرینات چشم ساکن پایه، چشم ساکن کوتاه مدت و چشم ساکن بلندمدت قرار گرفتند. در مرحله پیش آزمون، نمونه ها اقدام به دریافت 10 کوشش کیسه لوبیا نمودند. مرحله اکتساب در 18 جلسه و هر جلسه 10 کوشش انجام گرفت. پس از اتمام آخرین جلسه تمرینی، در مرحله پس آزمون و در دو هفته بی تمرینی در مرحله پیگیری، شرکت کنندگان اقدام به دریافت 10 کوشش کیسه لوبیا کردند. در هر یک از مراحل، اطلاعات بینایی به وسیله دستگاه ردیابی چشم و دقت پرتاب نیز توسط محقق ثبت گردید. داده ها با استفاده از آزمون Repeated measures ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: هر سه نوع تمرین چشم ساکن پایه، چشم ساکن کوتاه مدت و چشم ساکن بلندمدت، تاثیر معنی داری بر مهارت دریافت کردن و طول دوره چشم ساکن داشت (05/0 > P). همچنین، تمرینات چشم ساکن بلندمدت، دارای اندازه اثر بالاتری در مقایسه با تمرینات چشم ساکن کوتاه مدت و پایه بود. نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر، بر اهمیت دوره طولانی تر چشم ساکن بر یادگیری مهارت های مهاری تاکید دارد که تاییدی بر فرضیه پیش برنامه ریزی می باشد.

مقدمه: کووید 19 به دلیل بیماری زایی و شیوع گسترده آن در سراسر جهان، به یک نگرانی عمده بهداشت جهانی تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف ترسیم و تحلیل شبکه مفهومی تولیدات علمی حوزه موضوعی کووید 19 در پایگاه PubMed جهت شناخت هرچه بیشتر این حوزه انجام گردید. روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی بود که به تحلیل محتوای متون با رویکرد علم سنجی پرداخت. جامعه تحقیق را 9999 مقاله حوزه بیماری کووید 19 تشکیل داد که در محدوده زمانی سال های 2021-2020 در پایگاه PubMed نمایه شده بود. تحلیل داده ها و ترسیم شبکه مفهومی با استفاده از نرم افزارهای Ravar PreMap، UCINET، NetDraw و VOSviewer انجام گرفت. یافته ها: با توجه به شاخص های مرکزیت، مفاهیمی مانند SARS-CoV-2 و Pandemics، از جمله پرکاربردترین موضوعات این حوزه به شمار می رود. ساختار فکری این حوزه در چهار خوشه موضوعی شامل «پاندمی و کنترل بیماری های واگیردار»، «درمان کووید 19»، «عوامل مرتبط با شدت بیماری» و «قرنطینه و تشخیص کووید 19» قرار گرفت. نتیجه گیری: با تحلیل موضوعات منتسب به مدارک، خوشه های موضوعی شکل گرفته دارای ارتباط ساختاری با یکدیگر هستند. بیشتر پژوهشگران به جنبه های پاندمی، کنترل بیماری های واگیردار و درمان کووید 19 توجه داشتند. نیاز به انجام مطالعات چند بخشی (بررسی از زوایای متفاوت) در حوزه هایی همچون عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی یا فرهنگی که کمتر به آن توجه شده است، احساس می گردد.

مقدمه: در مطالعات مورد منفرد، بین مشاهدات خودهمبستگی وجود دارد که باعث نقض فرض استقلال مشاهدات می گردد. در رگرسیون ناپیوستگی، همبستگی بین مشاهدات در طول زمان و در مراحل مختلف درمانی (خط پایه، مداخله و. . . ) مد نظر قرار می گیرد. هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسه روش های دیداری و روش رگرسیون ناپیوستگی در بررسی اثربخشی روش درمانی Lidcombe بر کاهش میزان شدت لکنت کودکان دبستانی شهر اصفهان بود. روش ها: این مطالعه به روش مورد منفرد (طرح A-B-A) بر روی 4 کودک 9-7 ساله دارای لکنت انجام شد. روش درمانی Lidcombe به مدت 22 هفته اجرا گردید و اثربخشی آن بر ویژگی های گفتاری کودکان مورد ارزیابی قرار گرفت. شدت لکنت زبان توسط یک مقیاس عددی ارزیابی شد. به منظور تحلیل داده ها، از روش تحلیل دیداری، اندازه اثر و رگرسیون ناپیوستگی استفاده گردید. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس تحلیل های دیداری و رگرسیون ناپیوستگی نشان داد که به دنبال مداخله، تغییرات معنی داری به صورت کاهش شدت هجاهای لکنت شده در اغلب شرکت کنندگان به وجود آمد. ضرایب رگرسیونی در تغییر فاز از مرحله درمانی به پیگیری معنی دار شد؛ به این معنی که برنامه درمانی Lidcombe در گذشت زمان و در تغییر فاز از مرحله درمانی به پیگیری موثر واقع شده است. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان دهنده تاثیر مثبت روش درمانی Lidcombe بر کاهش شدت لکنت کودکان می باشد و شواهد اولیه را جهت به کارگیری این روش برای درمان کودکان مبتلا به لکنت زبان فراهم می آورد.