پیاورد سلامت
سال:1399 | دوره:14 | شماره:5 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، فناوریهای همه جانبه ای هستند که عناصر مجازی و دنیای واقعی را در هم می آمیزند. این فناوری ها برای کمک و بهبود قابلیت های انسانی در بسیاری از زمینه ها مورداستفاده قرارگرفته اند. سیستمهای افزوده و مجازی در موقعیت های مختلف پزشکی کاربرد دارند. این فناوری ها در اکثر مراحل درمانی بیمار و انجام رویه های پزشکی گزینه های کارآمدی هستند. از همین رو، هدف از این مطالعه، بررسی کاربردهای فناوریهای واقعیت مجازی و افزوده در حوزه ی پزشکی و رتبه بندی آنها بود. روش بررسی: این پژوهش کاربردی در دو مرحله به صورت آمیخته در سال 1398 انجام شد. در قسمت کیفی پژوهش از منابع کتابخانه ای و در قسمت کمی پژوهش از پرسش نامه استفاده شد. کاربردهای فناوری واقعیت افزوده و مجازی توسط گروهی از خبرگان متشکل از 13 نفر رتبه بندی گردید. در نهایت از روش تحلیل نسبت ارزیابی وزن دهی تدریجی (Step-Wise Weight Assessment Ratio Analysis (SWARA)) برای رتبه بندی کاربردهای فناوریها در پزشکی استفاده شد. یافته ها: نتایج روش SWARA نشان داد که آموزش (0/252)، جراحی (0/216)، بازی های سلامت (0/188)، تشخیص و کنترل بیمار (0/186) و داروسازی (0/158) دارای بیشترین اهمیت در بین کاربردهای فناوری واقعیت افزوده و مجازی در پزشکی بودند. نتیجه گیری: بر اساس یافته ها می توان اذعان داشت که آموزش و جراحی های پزشکی دارای بیشترین اهمیت در کاربردهای فناوری واقعیت افزوده و مجازی در پزشکی است. سیاستگذاران و مدیران بیمارستان ها باید از این رتبه بندی برای سرمایه گذاری و توسعه ی فناوری های واقعیت افزوده و مجازی در سازمان خود استفاده کنند تا خدمات بهتری به مشتریان و بیماران ارایه دهند.

زمینه و هدف: در آنژیوگرافی، عدسی چشم ممکن است در معرض پرتو قرارگیرد و باعث ایجاد کاتاراکت شود. در ایران در حال حاضر برای ارزیابی دز فردی صرفا از تک دزیمتر فیلم بج، زیر روپوش سربی استفاده می شود. در این پژوهش هدف، بررسی وضعیت پرتوگیری شغلی و نیز اعتبار سنجش دز تمام بدن افراد و لنز چشم با استفاده از تک دزیمتر فیلم بج می باشد. روش بررسی: در این مطالعه، میزان دز تمام بدن و عدسی چشم با استفاده ی ترکیبی از دزیمتر فیلم بج و ترمولومینسانس برای 35 نفر از کارکنان بخش آنژیوگرافی در سه بیمارستان منتخب زیرپوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران و طی دو دوره ی دزیمتری اندازه گیری شد. برای اندازه گیری دز عدسی چشم از سه قرص دزیمتر ترمولومینسانس بر روی پیشانی و چشم راست و چپ، و برای اندازه گیری دز تمام بدن از روش دو-دزیمتری، از یک کارت TLD نصب شده روی سینه و روی روپوش سربی و یک فیلم بج روی سینه و زیر روپوش سربی استفاده شد. یافته ها: میانگین تقریبی دز ماهانه ی عدسی چشم و تمام بدن پرسنل آنژیوگرافی به ترتیب μ Sv 6/4± 240/6 و μ Sv 3/3± 120/3 به دست آمد که مقدار متناظر برای دز سالیانه کمتر از سطوح توصیه شده توسط مراجع بین المللی است. علاوه بر این، نسبت دز فیلم بج به دز تمام بدن و عدسی چشم به ترتیب برابر 0/35 و 0/51 با ضرایب همبستگی به ترتیب 0/97 و 0/5 به دست آمد. همچنین نسبت دز عدسی چشم به دز عمقی (TLD) بر روی روپوش سربی 1/18 با ضریب همبستگی 0/79 به دست آمد. نتیجه گیری: اگرچه استفاده از فیلم بج به تنهایی در زیر روپوش سربی برای برآورد دز تمام بدن از دقت خوبی برخوردار است، اما این دزیمتر به تنهایی برای برآورد دز لنز چشم مناسب نیست و لازم است از یک دزیمتر فردی بر روی روپوش سربی استفاده شود.

زمینه و هدف: آب میوه ها بخش مهمی از رژیم های غذایی مدرن است، که در صورت آلوده بودن به باکتری های پاتوژن می توانند باعث عفونت های مختلف دستگاه گوارشی گردند. مطالعه ی حاضر با هدف تعیین میزان فراوانی یرسینیا انتروکلی تیکا در آب میوه های سنتی آب میوه فروشی های جنوب شهر تهران انجام شده است. روش بررسی: در یک مطالعه ی توصیفی مقطعی، 100 نمونه آب میوه شامل آب انبه، هویج، سیب و کرفس(از هرکدام 5 نمونه در هر آب میوه فروشی) از جنوب شهر تهران جمع آوری و طبق استاندارد ملی ایران 2946 و 9236 از نظر وجود اشریشیاکلی، سالمونلا، شیگلا و یرسینیا انتروکلی تیکا بررسی گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گیری از آمار توصیفی و با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: میزان آلودگی به باکتری یرسینیا انتروکلی تیکا 2 درصد، اشریشیاکلی 25 درصد، شیگلا 14 درصد و سالمونلا 1 درصد بود. در بررسی آب میوه های مورد مطالعه در این تحقیق اشریشیاکلی در تمام آب میوه ها؛ شیگلا در آب هویج و کرفس و سیب؛ یرسینیا انتروکلی تیکا در آب کرفس و آب انبه؛ و سالمونلا فقط در آب هویج مشاهده شد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه می توان بیان نمود که شمارش باکتری های مورد مطالعه در این تحقیق در آب میوه فروشی های سطح تهران، لزوم پیگیری های لازم جهت کاهش میزان بیماری های حاصل از این باکتری ها را بیش از پیش نمایان می کند.

زمینه و هدف: دسترسی عادلانه به خدمات سلامت، یکی از مهمترین چالشهای نظام سلامت کشور است. برنامه ی پزشک خانواده جهت افزایش دسترسی به خدمات، کم کردن موازی کاریها و استفاده ی بهینه از منابع سلامت کشور طراحی شد و هدف پژوهش، بررسی عوامل مرتبط با ماندگاری پزشکان برنامه ی پزشک خانواده در مراکز خدمات جامع سلامت روستایی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار در سال 1397 بود. روش بررسی: مطالعه ی حاضر کاربردی و توصیفی-پیمایشی بود. 32 پزشک برنامه ی پزشک خانواده شاغل در مراکز خدمات جامع سلامت روستایی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار به روش سرشماری به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش، ماتریس مقایسات زوجی پژوهشگر ساخته شامل 87 سوال بود؛ پایایی پرسش نامه با استفاده از آلفای کرونباخ 0/96 به دست آمد؛ روایی پرسش نامه با بررسی نرخ ناسازگاری سوالات، تایید گردید. از تکنیک دیمتل و نرم افزار Excell برای تحلیل داده ها استفاده شد. شاخصهای آماری شدت اثر مستقیم و غیرمستقیم داده ها ارایه شد. یافته ها: پزشکان، عوامل محیطی را مهمترین عامل در ماندگاری پزشکان ذکر کردند (0/1558-=R). همچنین عوامل مدیریتی به عنوان تاثیرگذارترین عامل بر عوامل دیگر تشخیص داده شد (0/09118-=R). نتایج پژوهش نشان داد عوامل محیطی (عامل تاثیرپذیر 0/006-)، عامل مدیریتی (عامل تاثیرپذیر 0/003-) و عوامل انسانی (عامل تاثیرگذار 0/0037) می باشند. یعنی عامل انسانی عامل اثرگذاری بر عوامل محیطی و مدیریتی جهت ماندگاری پزشکان در مناطق محروم می باشد. نتیجه گیری: عامل محیطی، موثرترین عامل بر ماندگاری پزشکان در این پژوهش تعیین شد. ایجاد امکانات مناسب بیتوته، ارتباط مناسب پزشک خانواده و روستاییان، آموزش و فرهنگ سازی بیشتر مردم روستا بیشترین تاثیر را بر ماندگاری پزشکان دارند. لازم است مدیران بیمارستانها با تخصیص بودجه ی بیشتر به عوامل محیطی، برنامه ریزی دقیق تری در این خصوص انجام دهند.

زمینه و هدف: مدیریت فرایند کسب و کار یک رویکرد جامع مدیریتی است که هدف همسوسازی کلیه ی ابعاد و فعالیتهای سازمان را در راستای نیاز مشتریان دارد و کلیه فرایندهای سازمان را خودکار می نماید. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر مدیریت فرایند کسب و کار در عملکرد مالی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی تهران انجام شده است. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی، توصیفی و پیمایشی است و بین مدیران مالی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی تهران و در سال 1397 انجام شده است. نمونه ی پژوهش 181 مدیر 85 بیمارستان، دانشکده، مراکز تحقیقاتی دانشگاه می باشند که از فرمول کوکران و روش هدفمند انتخاب شدند. جمع آوری داده ها در عملکرد مالی از پرسش نامه ی Hernaeus و همکاران(2012) و مدیریت فرایند کسب و کار، یارمحمدیان و همکاران(1391) استفاده شده است. روایی پرسش نامه ها توسط روایی همگرا و واگرا و پایایی آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و بارعاملی تایید گردید. در تحلیل داده ها، 65/2 درصد پاسخ دهندگان مرد، 55/49 درصد فوق لیسانس به بالا، 40/49 درصد بالای 40 سال سن و 34/4 درصد بالاتر از 20 سال سابقه کار داشتند. آزمون فرضیه ها از مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار Smart PLS) Smart Partial Least Squares) استفاده شد. یافته ها: همبستگی سازه های شاخص گایدلاین ها و رویه های درمانی و پرونده های الکترونیکی با میانگین واریانس (AVE) 0/587 و 0/823 و سازه های سوددهی مراکز درمانی، برگشت سرمایه و ارزش افزوده 0/737، 0/755 و 0/750 نشان همبستگی کافی و بالایی است. تاثیر مدیریت فرایند کسب و کار بر عملکرد مالی دانشگاه به عنوان فرضیه اصلی با ضریب مسیر 0/881 و مقدار معناداری 15/383 تایید شد. همچنین تاثیر اصلاحات مرتبط با گایدلاین ها و رویه های درمانی با عملکرد مالی با ضریب 0/422 و مقدار معناداری 3/702 و اصلاحات مرتبط با پرونده های الکترونیکی بیماران با ضریب 0/476 و مقدار 4/334 اندازه گیری و تایید شدند. نتیجه گیری: سیستم مدیریت فرایند کسب و کار، شامل ابزاری برای مدل سازی و تحلیل داده ها، برنامه های یکپارچه سازی، پایش و بهینه سازی فعالیتهاست که در عملکرد مالی موثر باشد.

زمینه و هدف: دیابت از شایع ترین بیماری های متابولیک جهان است که از جمله عوارض شایع و دردناک آن زخم پای دیابتی است. صحت و جامعیت محتویات پرونده ی الکترونیک پزشکی در ارتقای کیفیت درمان و مراقبت بیماران موثر است. هدف این مطالعه تعیین مجموعه ی حداقل داده های ضروری برای پرونده الکترونیک پزشکی زخم پای دیابتی است. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، جهت جمع آوری عناصر اطلاعاتی زخم پای دیابتی منابع معتبر اینترنتی و کتابخانه ای مطالعه شد. 14 نفر از پزشکان و پرستاران شاغل و همکار با مرکز ترمیم زخم وابسته به جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران جهت نظرسنجی بالینی و 5 نفر از متخصصان فناوری اطلاعات سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران جهت نظرسنجی اطلاعات دموگرافیک انتخاب شدند. ابزار مطالعه، پرسش نامه ی محقق ساخته، روش اعتبارمحتوا (CVR: Content Validity Ratio) و سنجش پایایی با روش retest بود. یافته ها: از بین 23 عنصر اطلاعاتی مورد نظرسنجی بخش دموگرافیک موارد بالای 99 درصد موافقت، انتخاب شد. همچنین از 86 عنصر اطلاعاتی بخش بالینی موارد بالای 51 درصد موافقت انتخاب شد. خبرگان بالینی شامل 6 متخصص مرتبط با حوزه ی زخم، 4 پزشک عمومی و 6 پرستار بودند. در بخش اطلاعات دموگرافیک کمترین موافقت مربوط به عنصر معرف و سطح تحصیلات با 20 درصد موافقت بود. در بخش اطلاعات بالینی کمترین موافقت مربوط به جراحی، زالو درمانی و MRI پا با صفر درصد و PRP، G-CSF و سونو داپلرکبد با %14 بود. نتیجه گیری: حداقل عناصر اطلاعاتی پرونده الکترونیک پزشکی زخم پای دیابتی در بخش بالینی به شرح حال، اطلاعات زخم، اطلاعات اندام تحتانی، نتایج پاراکلینیک، مدیریت زخم، پیگیری و در بخش اطلاعات دموگرافیک به هویتی، پذیرش، مالی، گزارش گیری و قابلیت سیستم تقسیم شد. الگوی پیشنهادی برای سیستم دستی و الکترونیک قابل ارایه است.

زمینه و هدف: رشته مهندسی پزشکی پرچمدار رویکرد بین رشته ای در کشور است، که به دلیل توجه به اقتصاد دانش بنیان، در مسیر شکوفایی و هموارکردن پیشرفت و توسعه گام برمی دارد. هدف از این پژوهش، بررسی و سنجش تعاملات دانشگاه، صنعت و دولت کشور ایران در مقالات علمی حوزه ی مهندسی پزشکی با استفاده از مدل مارپیچ سه گانه می باشد. روش بررسی: این پژوهش کاربردی و با رویکرد کمی بوده و از تکنیک علم سنجی استفاده می کند. وضعیت پویایی تعاملات ارکان اصلی نوآوری ایران در حوزه ی مهندسی پزشکی در پایگاه استنادی علوم در بازه ی زمانی 2019-2010 با استفاده از نرم افزارهای th. exe و th4. exe محاسبه و میزان رسانش عدم قطعیت در ابعاد دوگانه و بعد ملی تعیین شده است. یافته ها: رتبه بندی شاخص T به ترتیب به دانشگاه-دولت (23/38 میلی بیت)، دانشگاه-صنعت (8/47 میلی بیت) و صنعت-دولت (1/13 میلی بیت) تعلق گرفت و در نهایت، تعامل ملی (12/48-میلی بیت) به دست آمد. تعامل بین دانشگاه-صنعت روندی افزایشی داشت و قوی ترین تعامل دوگانه متعلق به دانشگاه-دولت بود. تعامل ملی، در طول ده سال اخیر، همواره دارای مقدار منفی بوده که نشان دهنده ی وجود پویایی در تعاملات در بعد ملی است. نتیجه گیری: هرچند تعامل دوگانه ی دانشگاه-صنعت در سال های اخیر، روندی افزایشی داشته؛ اما تعامل ملی ارکان در بلندمدت، با روندی کاهشی مواجه بوده که بر این اساس، برخی سیاست های علم و فناوری و راهبردهای پژوهشی و صنعتی برای ارتقای شبکه نوآوری دانشگاه-صنعت-دولت در حوزه ی مهندسی پزشکی در ایران به عنوان یک ضرورت پیشنهاد شده است.

زمینه و هدف: مصرف طیف وسیعی از داروها در بیماران مالتیپل اسکلروزیس(ام اس) می تواند منجر به عوارض جانبی و تداخلات دارویی شود. از این رو به کارگیری سیستم های هوشمند مانند سیستم های پایش دارویی می تواند در درمان اثربخش و به موقع بیماری ام اس کمک کننده باشد. در این راستا، پژوهش حاضر به منظور طراحی و ارزیابی سامانه پایش دارویی بیماران مالتیپل اسکلروزیس انجام گردید. روش بررسی: مطالعه ی توصیفی-توسعه ای حاضر در چهار مرحله انجام شد. در مرحله ی اول با جستجو در منابع کتابخانه ای و گایدلاین های معتبر مجموعه عناصر حداقل داده مشخص شد و به صورت چک لیست جهت اعتبارسنجی در اختیار متخصصان مغز و اعصاب و فلوشیپ ام اس قرار گرفت. سپس سامانه به صورت منطقی طراحی شد و کدنویسی نرم افزار براساس نظر متخصصان انجام گرفت. در مرحله ی آخر سامانه توسط کاربران نهایی ارزیابی گردید. یافته ها: عناصر اطلاعاتی موجود در طراحی نرم افزار در دسته های: اطلاعات دموگرافیک بیمار، تاریخچه پزشکی، علایم بالینی، اقدامات تصویربرداری، تست های آزمایشگاهی داروهای اکریلیزوماب و فینگولیمود، مشاوره و داده های درمانی قرار گرفت. در نهایت، عملکرد سامانه پایش دارویی با میانگین 7/9 ارزیابی شد و توسط کاربران تایید گردید. نتیجه گیری: یافته های حاصل از ارزیابی نرم افزار نشان می دهد که سامانه پایش دارویی می تواند به پزشکان عمومی، متخصصان مغز و اعصاب و فلوشیپ های ام اس در پایش و پیگیری دارویی بیماران کمک نماید و منجر به افزایش ایمنی بیمار گردد.