مجله علمی شیلات ایران (فارسی)
سال:1387 | دوره:17 | شماره:1 |تعداد مقالات:21

برخی از خصوصیات زیستی ماهی شوریده در دریای عمان سواحل سیستان و بلوچستان در سال 83-1382 مورد بررسی قرار گرفت. بررسی توسعه مراحل جنسی (مرحله چهارم و پنجم) یک دوره تخمریزی طولانی از شهریور تا اردیبهشت ماه برای ماهی شوریده برآورد گردید که بر اساس روند شاخص گنادی (GSI) دو اوج تخمریزی شامل پیک قوی در اسفند تا فروردین ماه و پیک ضعیف در آبان ماه نشان داد. مقایسه شاخص کبدی (HI) و ضریب چاقی (Kn) تخمریزی رابطه عکس را نشان داد. بر اساس اولین طول بلوغ جنسی (40 سانتیمتر= (Lm50% و احتساب صید ماهی از طول کل 40 سانتیمتر، چشمه استاندارد (گره تا گره مقابل) برای صید این گونه 100 میلیمتر محاسبه گردید. در بررسی محتویات معده، گروه ماهیان به میزان 80 درصد بیشترین محتویات معده را بخود اختصاص داد که در بین آنها ماهی آنچوی 40 از فراوانی کل را تشکیل داده بود. طول بی نهایت (L¥)، ضریب رشد (K)، t0 (سن در طول صفر)، مرگ و میر کل (Z)، مرگ و میر صیادی (F)، مرگ و میر طبیعی (M) و ضریب بهره برداری (E) بترتیب 68.6 سانتیمتر، 0.35 در سال، -0.26، 1.74، 1.05، 0.69 و 0.6 برای این گونه محاسبه شد. همچنین رابطه طول و وزن ماهی شوریده محاسبه شد و مقادیر b, a و r (ضریب همبستگی) بترتیب 0.0085، 3.0435 و 0.95 بدست آمد.

شاه میگو با نام عمومی لابستر یکی از ارزشمندترین آبزیان نواحی حاره و نیمه حاره می باشد. در سواحل جنوبی ایران به خصوص سواحل جنوب شرقی سه گونه از شاه میگو خاردار وجود دارد. در سالهای اخیر بدلیل صید بی رویه و تخریب زیستگاههای این آبزی میزان صید آن بطور چشمگیری کاهش یافته است. ایجاد زیستگاه مصنوعی از راههای بازسازی و احیا ذخایر است. در سال 1382 سه نوع سازه جدید به منظور ایجاد زیستگاه مصنوعی برای شاه میگو در سواحل چابهار طراحی شد و در منطقه زمین در عمق 3 تا 12 متری استقرار داده شدند. یکی از این سازه ها به شکل هرم ناقص مطبق (چهار گوش) و سازه دیگر مخروط ناقص مطبق (گرد) و سومی هم ناقص مطبق با طبقات منفک از هم (بسته) بود. بررسی های انجام شده با عملیات غواصی و روش مشاهده ای پس از یک سال مطالعه در دریا نشان داد حضور شاه میگوها در سه سازه در سطح 99 درصد اختلاف معنی داری داشته است و تعداد حضور شاه میگوها در سازه چهار گوش در سه فصل نمونه برداری بیش از سازه گرد و بسته بوده است. بیشترین حضور شاه میگوها در سه سازه در فصل زمستان ثبت گردید. آزمون آماری ANOVA یکطرفه بین حضور شاه میگوها در طبقات مختلف که دارای ارتفاعات متفاوت بودند، در سطح 95 درصد اختلاف معنی داری را نشان داد، بطوریکه بیشترین حضور شاه میگو در طبقه 3 که دارای ارتفاع 10-8 سانتیمتر بودند ثبت گردید.

این تحقیق در ایستگاه تحقیقاتی تکثیر و پرورش آبزیان دریای خزر (پژوهشکده آبزی پروری) به مدت 60 روز به تابستان و پاییز 1384 انجام شد. آزمایشات در مخازن فایبر گلاس 100 لیتری که حاوی 35 عدد ماهی سفید انگشت قد (یک گرمی) با تراکم 0.5 گرم در لیتر انجام گرفت. ماهیان در پنج تیمار شامل: آب شیرین، آب شور با غلظت 4، 6، 8 و 10 قسمت در هزار با سه تکرار و در مجموع 15 مخزن آزمایشی بصورت کاملا تصادفی تقسیم بندی شدند. نتایج نشان دادند که در کل دوره آزمایش شوری های مختلف تاثیری بر میزان تلفات نداشته و همچنین با توجه به آزمون چند دامنه دانکن با سطح اطمینان 95 درصد مشخص گردید که بین تیمار شاهد با دیگر تیمارها و همچنین بین تیمار ppt 4 با تیمارهای 8 ppt و 10 ppt و همچنین بین تیمارهای 6 ppt با 8 ppt و 10 ppt از نظر میانگین ضریب تبدیل (FCR)، نرخ رشد ویژه (SGR) و درصد افزایش وزن (WG) اختلاف آماری مشاهده گردید (P<0.05). نتایج حاصله نشان داد که حداقل درصد افزایش وزن مربوط به تیمار شاهد (آب شیرین) 39.1±4.73 و حداکثر آن مربوط به تیمار با شوری 10 قسمت در هزار با میانگین 58.9±2.71 گرم و حداقل نرخ رشد ویژه مربوط به تیمار شاهد با مقدار 0.549±0.057 و حداکثر آن مربوط به تیمار با شوری 10 قسمت در هزار با مقدار 0.772±0.028 بوده است. حداقل میانگین ضریب تبدیل غذایی بچه ماهیان سفید مربوط به تیمار با شوری 10 قسمت در هزار با مقدار 3.93±0.112و حداکثر آن مربوط به تیمار شاهد با میانگین 5.6±0.601 بود. با توجه به نتایج بدست آمده به نظر می رسد، شوری 8 و 10 قسمت در هزار، شوری مطلوب در این مقطع از زندگی بچه ماهیان سفید است.

هدف از این تحقیق، مطالعه ساختار جمعیت ماهی صبور (Tenualosa ilisha) در آبهای استان خوزستان با استفاده از روش مولکولی RAPD بود. برای این منظور، 9 آغازگر RAPD بر روی 48 نمونه ماهی صبور بدست آمده از هر یک از رودخانه های کارون، بهمنشیر و اروندرود و سواحل خلیج فارس آزمایش شد که حاصل آن 58 نوار پلی مورفیک خوانا بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای تخصصی POPGENE, RAPDDIST, RAPDPLOT و برای بررسی آماری از تجزیه و تحلیل Canonical Discriminant استفاده شد. بیشترین فاصله ژنتیکی بین ماهیان صبور صید شده از اروندرود و سواحل خلیج فارس به میزان 0.1987 و کمترین فاصله به مقدار 0.0842 بین ماهیان صید شده از اروندرود و بهمنشیر مشاهده شد. قرار گرفتن نمونه ماهیان مربوط به رود کارون و سواحل خلیج فارس در یک سو و نمونه های اروندرود و بهمنشیر در سوی دیگر در درخت فایلوژنتیک (تبارشناختی) UPGMA مربوط به فاصله ژنتیکی جمعیتها بیانگر این فرضیه است که دو جمعیت ایرانی و عراقی از ماهی صبور وجود دارد که برای تخمریزی رودخانه های اختصاصی خود را انتخاب می نمایند. براین اساس احتمالا مقصد نهایی نمونه های برداشت شده از سواحل خلیج فارس، رودخانه کارون بوده است و دو گروه مجزای دیگر احتمالا می توانند مربوط به رودهای دجله و فرات در عراق باشند. همچنین، مجزا بودن گروه های ماهیان صبور تحت بررسی و وجود همبستگی بالا بین داده های هر منطقه جغرافیایی (P<0.01) در تجزیه و تحلیل آماری Canonical Discriminant احتمال زندگی گلهای جمعیتهای این ماهی را مطرح می نماید. بر اساس دو فرضیه بالا و با در نظر گرفتن موقعیت ماهیان مناطق مختلف بر روی درخت تبارشناختی بدست آمده احتمالا رودخانه بهمنشیر گذرگاهی اختصاصی برای کارون و مشترک با شط العرب می باشد در حالیکه اروندرود گذرگاه اختصاصی شط العرب است. تایید فرضیه های فوق نیازمند بررسی بیشتر می باشد.

ماهی موتو منقوط (Encrasicholina punctifer) یکی از گونه های مهم تجاری ماهیان سطحزی ریز در آبهای خلیج فارس بویژه در سواحل جنوبی جزیره قشم می باشد که توسط تور پرساین دو قایقی در این منطقه صید می شود. نمونه برداری بصورت ماهانه و به روش تصادفی ساده در صیدگاههای این ماهی در آبهای ساحلی جزیره قشم انجام گردید. برخی از ویژگی های زیستی این ماهی از فروردین تا اسفندماه 1384 مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی غدد جنسی نشان داد که اوج رسیدگی جنسی برای ماهی موتو منقوط در مرداد ماه رخ می دهد. نسبت جنسی ماده به نر برای این گونه اختلاف معنی دار را در سطح قابل انتظار (1:1) نشان نداد. اندازه ماهی در زمان بلوغ جنسی (LM50) بر اساس طول کل، 84 میلیمتر و میانگین هم آوری مطلق، 1217±331 محاسبه گردید. این بررسی نشان داد که این ماهی پلانکتون خوار بوده و طیف گسترده ای از پلانکتونها را مورد تغذیه قرار می دهد، اما گروه سخت پوستان عمده ترین غذای مصرفی برای این گونه بود. کوپه پودها (تخم، ناپلی و کوپه پودهای نیمه هضم) 54 درصد اقلام غذایی این ماهی را تشکیل داد. اقلام غذایی ثانوی شامل جلبکهای سیانوفیسه (21 درصد)، باسیلاریوفیسه (11 درصد)، تخم و فلس ماهی (6 درصد)، دینوفیسه (4 درصد) و در پایان نیز اوگلناها، کلروفیت ها، دینوفلاژله ها و سایر (4 درصد) بودند. بررسی تغییرات ماهانه شاخص پری معده نشان داد که میزان تغذیه در طول سال متغیر و بیشینه شاخص پری معده در فصل زمستان بدست آمد. شاخص خالی بودن معده نشان داد که این گونه جزو گروه ماهیان نسبتا پرخور می باشد.

پویایی اجتماعات پیکانیان در سواحل شرق و غرب کانال خورموسی در استان خوزستان (خلیج فارس) از آذرماه 1383 تا آبان ماه 1384 بررسی گردید. نمونه برداری بصورت ماهانه و با استفاده از تور پلانکتون با چشمه تور 300 میکرون و بصورت مایل از نزدیکی کف تا سطح با زاویه 45 درجه انجام شد. در مجموع 7 گونه از کرمهای پیکانی متعلق به یک رده (Sagittoidea)، یک راسته (Aphragmohpora)، دو خانواده (Krohnittidae, Sagittidae) و چهار جنس (Krohnitta, Flaccisagitta, Ferosagitta, Aidanosagitta) شناسایی گردید. گونه های شناسایی شده عبارتند از: Flaccisagitta bedfordi, Flaccisagitta enflata, Ferosagitta ferox, Aidanosagitta neglecta, Aidanosagitta bedfordi و Krohnitta pacifica و یک گونه ناشناخته که با کلیدها و امکانات در دسترس شناسایی نگردید. بدلیل حضور همیشگی و فراوانی بالای گونه F. ferox در تمام ماهها و ایستگاههای نمونه برداری تغییرات جمعیتی پیکانیان منطقه بر اساس تغییرات این گونه بررسی گردید. گروه های طولی با دامنه 1 میلیمتر برای افراد بالغ جمعیت با اندازه 21-4 میلیمتر تعیین شد. با استفاده از مقایسه گروه های طولی و فراوانی، کلاسهای سنی موجود در جمعیت گونه F. ferox بدست آمد. بررسی کلاسهای سنی مختلف در طول دوره مورد مطالعه نشان داد که در این گونه زاد و ولد در تمام ماههای سال انجام می شود اما نقطه اوج آن در ماههای اسفند و تیر است بطوریکه در جمعیت دو تجدید نسل در ماههای اسفند و تیر وجود دارد. F. ferox گونه ای با نرخ رشد کم و دوره تولید مثلی طولانی است.

طرح شناسایی انگلهای باربوس ماهیان در منابع آبی مهم استان خوزستان در پنج ایستگاه شامل گلستان، ملاثانی و سد دز در رودخانه کارون، ایستگاه سد حمیدیه در رودخانه کرج و ایستگاه هور شادگان از بهار 1380 تا پاییز 1382 بصورت فصلی انجام گرفت. طی این تحقیق در مجموع 296 عدد ماهی از 5 گونه شیربت، بنی، عنزه، برزم لب پهن و برزم صید و ماهیان بصورت زنده به آزمایشگاه بخش بهداشت و بیماریهای مرکز تحقیقات آبزی پروری جنوب کشور واقع در اهواز منتقل شدند. پس از انجام زیست سنجی و قطع نخاع، کلیه اندامهای خارجی و داخلی از نقطه نظر وجود انگلهای تک یاخته ایی و میکسوزوآ مطالعه شدند. مجموعا 11 انگل از این ماهیان جدا و شناسایی شد که از این تعداد 7 انگل تاسطح گونه و 4 انگل در حد جنس شناسایی شدند. بر اساس نتایج این تحقیق 2 انگل و 5 میزبان جدید برای فون انگلی ماهیان ایران و 3 میزبان جدید برای سه انگل برای اولین بار گزارش می شوند. انگلهای جدید شامل یک گونه از جنس گوسیا از روده ماهی شیربت و یک گونه میکسوبولوس از کلیه ماهیان بنی و شیربت می باشند. میزبانهایی که برای اولین بار از ایران گزارش می شوند عبارت است از: ماهی عنزه برای Ichtyophthirius multifiliis، ماهیان برزم و عنزه برای انگلهای Myxobolus persicus و Myxobolus karuni، ماهیان برزم و شیربت برای M. nodulointestinalis و بالاخره ماهیان بنی، شیربت، برزم، عنزه و برزم لب پهن بعنوان میزبانهای جدید برای Myxidium pfiefferi و Myxidium rhodei.

ارتباط گسترده متخصصین تغذیه با علوم جامعه و نقش موثر آن در تغییر نگرش و رفتار مصرف تغذیه ایی مردم غیر قابل انکار می باشد. لذا بررسی گرایش و طرز تلقی متخصصین تغذیه به مصرف ماهی می تواند در برنامه ریزی و سیاست گذاریهای آینده در تبلیغ و ترویج مصرف ماهی تاثیر بسزایی داشته باشد. برای آگاهی از گرایش و طرز تلقی متخصصین تغذیه به مصرف ماهی و بررسی نظرات آنها این تحقیق در شهریور ماه سال 1384 انجام شد. در این بررسی 144 نفر از متخصصین تغذیه بدون لحاظ کردن گرایش جنسیتی، سنی و مقطع تحصیلی، انتخاب و در این افکار سنجی شرکت نمودند. پرسشهای این افکارسنجی در دو گروه سوالات عمومی و اختصاصی دسته بندی و تکمیل گردید. پس از تنظیم پرسشنامه ها، استاندارد سازی و سنجش مقدماتی برای اصلاح پرسشنامه ها انجام گرفت. نتایج نشان داد 64 درصد متخصصین تغذیه تاثیر تبلیغات را برای افزایش مصرف ماهی زیاد و بسیار زیاد می دانند و این تاثیر با افزایش سن رابطه معنی دار دارد (P<0.05). 74 درصد پاسخگویان گسترش مراکز عرضه و دسترسی آسان مردم را به ماهی زیاد و بسیار زیاد می دانند و 34 درصد آنها برای خرید ماهی مراکز مورد اطمینان خرید را ترجیح می دهند. بیش از 40 درصد متخصصین تغذیه ماهی پاک شده و آماده مصرف، فیله، تازه یا منجمد را در اولویت اول خرید قرار می دهند. بطور کلی بر اساس دیدگاه متخصصین تغذیه نتایج نشان می دهد، گسترش مراکز عرضه، افزایش تبلیغات و اطلاع رسانی، رعایت اصول بهداشتی و کمبود کیفیت فرآورده های ماهی و ایجاد مراکز مورد اطمینان عرضه می توانند تاثیر بسزایی در گسترش مصرف ماهی در ایران داشته باشند.

با توجه به گستردگی کاربرد بیهوشی در ماهیان و مراکز تحقیقی و پرورشی آبزیان و مشکلات داروهای مصرفی متداول، نیاز به داروهای بیهوشی مناسب، قابل دسترس و ارزان، ضروری به نظر می رسد. از این رو با تکیه بر سابقه مصرف گیاهان دارویی و مزایای استفاده از این مواد این تحقیق انجام گرفت. در این بررسی بعد از مطالعات اولیه، چهار گیاه ذیل تهیه، فرآوری و عصاره گیری شدند و در غلظت های مختلف آماده گردیدند. غلظت های 2، 3 و 4 گرم در لیتر برای سنبل الطیب، 5، 10 و 15 گرم در لیتر برای بادرنجبویه، 0.85، 1.6 و 3.2 گرم در لیتر برای خشخاش و 0.3، 0.6 و 0.9 گرم در لیتر برای شقایق تهیه گردیدند. در مرحله بعد 60 عدد ماهی قرمز (Carassius auratus) در دامنه وزنی و طولی، 7.41±0.2 گرم و 8.4±0.11 سانتیمتر انتخاب و در شرایط آزمایشگاه با اکسیژن و درجه حرارت یکسان نگهداری شدند. سپس ماهی ها در 4 گروه 15 عددی و به ازای غلظت های مختلف هر دارو، گروه مورد نظر به 3 زیر گروه 5 عددی تقسیم بندی شده و تحت تاثیر دارو قرار گرفتند. در روند مطالعه تجربی، دو گیاه خشخاش و شقایق به دلیل عدم ظهور نتایج مورد انتظار از روند مطالعات آماری حذف گردیدند ولی همبستگی معنی داری بین مدت زمان لازم برای رسیدن به مرحله چهار بیهوشی و بازگشت از آن با غلظتهای گیاه بادرنجبویه مشاهده شد (P<0.01). از طرف دیگر مدت زمان لازم برای رسیدن به مرحله چهار بیهوشی و بازگشت از آن در غلظتهای 10 و 15 گرم در لیتر بادرنجبویه بطور معنی دار کمتر از سنبل الطیب در غلظت های 3 و 4 گرم در لیتر برآورد شد (P<0.05).

ساختار جمعیتی ماهی شیپ در سواحل جنوبی دریای خزر و رودخانه اورال با استفاده از روش ریز ماهواره مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 73 نمونه ماهی از 5 منطقه در 2 ناحیه نمونه برداری شدند. ناحیه اول مناطق انزلی، رودخانه سفید رود، بابلسر، گرگان و ناحیه دوم رودخانه اورال بود. با استفاده از 4 پرایمر ریز ماهواره ماهیان مورد بررسی قرار گرفتند. 4 پرایمر مورد استفاده در 5 جایگاه ژنی تولید باند DNA نمودند که از بین آنها 3 جایگاه پلی مورف بود. متوسط هتروزایگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار بترتیب 0.75 و 0.86 بدست آمد. آنالیز AMOVA اختلاف بین نواحی نمونه برداری را 3 درصد (P≤0.08)، بین مناطق نمونه برداری را 3 درصد (P≤0.02) و داخل مناطق 94 درصد (P≤0.03) را معنی دار نشان داد. برطبق نتایج بدست آمده ماهی شیپ رودخانه اورال از ماهی شیپ مناطق جنوبی دریای خزر جداست که این امر باید در مراکز تکثیر و بازسازی ذخایر ماهی شیپ مدنظر قرار گیرد.

این تحقیق در زمستان 1384 در ایستگاه بندرگاه پژوهشکده میگوی کشور در شهرستان بوشهر انجام شد. در این تحقیق میگوی جوان وانامی (Litopenaeus vannamei Boone 1931) با پنج جیره غذایی با سطوح پروتیین 20، 25، 30، 35 و 40 درصد در سه محدوده شوری 15 تا 17، 27 تا 30 و 40 تا 45 گرم در لیتر پرورش داده شد. پانزده تیمار آزمایشی، هر یک با 3 تکرار در 45 عدد تانک 300 لیتری استفاده شد. میانگین وزن اولیه میگوها حدود 2 گرم بود که به مدت 60 روز پرورش داده شدند. نتایج این بررسی نشان داد که میانگین رشد توده میگو در شوری 15 تا 17 قسمت در هزار 4.97گرم، در شوری 27 تا 30 قسمت در هزار 4.89 گرم و در شوری 40 تا 45 قسمت در هزار 3.48 گرم بود. رشد میگوها در شوری 15 تا 17 قسمت در هزار بالاتر از دو شوری دیگر بود که با رشد در تئوری 40 تا 45 قسمت در هزاراختلاف معنی داری داشت (P≤0.05). اما با رشد در شوری 27 تا 30 قسمت در هزار اختلاف معنی داری نداشت. میزان بقا در شوری 15 تا 17 قسمت در هزار کمتر ازدو شوری دیگر و برابر 97.3 درصد بود. میزان بقا در شوری 27 تا 30 قسمت در هزار و 40 تا 45 قسمت در هزار برابر 99.33 درصد بود. بالاترین رشد میگوها در جیره های مختلف مربوط به جیره 5 با 40 درصد پروتیین بود که اختلاف معنی داری با رشد در سایر جیره ها داشت (P≤0.05). هزینه جیره های مختلف غذایی برای تولید یک کیلوگرم میگو با یکدیگر اختلاف معنی داری نداشت. میزان بقا نیز در جیره های مختلف پروتیینی با یکدیگر اختلاف معنی داری نداشت.

در این تحقیق، با هدف کاربرد فنآوری جدید، یک رقم بند اتوماتیک متناسب با نیاز کارگاه های بزرگ پرورش ماهی قزل آلا در کشور طراحی و ساخته شد. در طراحی اولیه، مشخص شد برای کارآیی مناسب دستگاه در رقم بندی همزمان به سه سایز، نیاز به حرکت دو نوار نقاله که به صورت زاویه دار در جهت طولی و عمودس نسبت بهم قرار گرفته اند، می باشد. بر این اساس دو نوار نقاله طراحی و ساخته و سپس روی یک شاسی از جنس استیل قرار داده شد. این دو نوار نقاله از هر دو طرف قابلیت حرکت به روی چارچوب استیل برای تنظیم فاصله بین آنها را دارا بودند. نیروی محرکه نوار نقاله ها از طریق دو موتور 110VAC تامین شدند. یک شبکه آبرسان در مسیر حرکت ماهی درون دستگاه طراحی و ساخته شد. نتایج نشان داد درصد تلفات و جراحات در این روش صفر بود. سرعت بالا و حداقل نیروی کارگری در این رقم بندی از محاسن دیگر آن بود. نتایج نشان داد ماهیان خارج شده از خروجی دوم دارای حداقل دامنه اختلاف وزنی و درصد خطا بودند. مشخص شد برای افزایش دقت و سرعت می توان نوار نقاله ها را در جای خود ثابت کرد و تعداد آنها را افزایش داد. زمان صرفه جویی شده با این دستگاه 7-5 برابر بیشتر از روشهای دستی بود. تنش و جراحات وارده در رقم بندی با این دستگاه بسیار پایین بود. از محاسن این دستگاه که انواع خارجی فاقد آن بودند، توان رقم بندی بچه ماهی زیر 10 گرم بود. ساخت این دستگاه 1 سال بطول انجامید و به شماره 33730 در اداره ثبت اختراعات کشور به ثبت رسید.

این بررسی بر اساس داده های جمع آوری شده مربوط به صید تجاری در صیدگاه بندر صیادی چویبده آبادان از آبان ماه 1383 تا آبان ماه 1384 انجام شد. پس از نمونه گیری، ماهی کفشک ماهیان (Euryglossa orientalis) جهت زیست سنجی طول کل، طول استاندارد و وزن کل به آزمایشگاه منتقل شدند. کمینه و بیشینه طول کل کفشک گرد بترتیب 12 و 40 سانتیمتر بود. برای کفشک گرد (E. orientalis) رابطه طول - وزن، W=0.0004×L2.8586 بدست آمد. داده های مربوط به فراوانی طولی در نرم افزار اختصاصی FiSAT II پردازش شد. مقدار ضریب رشد K=0.28 و طول بی نهایت 37.57 سانتیمتر و مقدار مرگ ومیر کل Z=2.09 و مرگ و میر طبیعی و صیادی به ترتیب M=0.92 و F=1.17 و ضریب بهره برداری E=0.56 بدست آمد. بالاتر بودن ضریب بهره برداری از مقدار 0.5 نشانگر صید بیش از حد این آبزی می باشد که با توجه به حفظ سطح موجود بهره برداری ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

در تحقیق حاضر فون انگلی ماهیان رودخانه چالوس ودریاچه ولشت برای اولین بار گزارش می گردد. در این بررسی تعداد 80 عدد ماهی در تابستان 1384 و بهار 1385 از محل ورودی رودخانه برار به رودخانه چالوس در مرزن آباد و نیز نواحی شرقی و غربی دریاچه ولشت بوسیله تور پرتابی صید و زنده به آزمایشگاه مرکز تکثیر و پرورش ماهیان سرد آبی مرزن قزل منتقل گردیده و مورد بررسی قرار گرفتند. سه گونه انگل تک یاخته شامل Ichthyophthirius multifuliis و Trichodina trutta از پوست و باله Oncorhynchus mykiss، انگل Chilodonella hexastica از پوست O. mykiss و Leuciscus cephalus جدا شد. انگلهای پریاخته شامل پنج گونه منوژن شامل: Gyrodactylus derjavini از پوست و آبشش ماهی O. mykiss، انگل Gyrodactylus sp1 از پوست و آبشش Chalcalburnus chalcoides و انگل Gyrodactylus sp2 از پوست و آبشش Barbus capito و انگل Gyrodactylus sp3 از پوست و آبشش Capoeta capoeta gracilis و انگل Tetraonchus menonteron از آبشش Esox lucius، سخت پوست Argulus foliaceus از باله ماهی Chalcalburnus chacoides و Myxobolus saidovi از آبشش ماهی Capoeta capoeta gracilis، ستود Bothriocephalus gowkongensis از روده B. capito و نماتود Raphiascaris acus از روده Esox lucius جدا شد. ستود Bothriocephalus gowkongensis برای اولین بار از ماهی B. capito جدا شده و این ماهی بعنوان میزبان جدید این انگل در ایران معرفی می شود. انگل Myxobolus saidovi نیز برای اولین بار از رودخانه چالوس گزارش می گردد. بعلاوه بغیر از Tetraonchus menonteron، سایر گونه های انگلی یافت شده از ماهیان دریاچه ولشت برای اولین بار گزارش می شود.

بدلیل سود آوری مناسب پرورش میگو در دهه 1370 این صنعت به سرعت در ایران رشد نمود ولی پس از سال 1380 بسیاری از مزارع با وجود اتمام ساخت و ساز آنها به دلیل عوامل مختلفی که سبب کاهش سود آوری تولید میگو شد، بدون استفاده رها شده است. هدف این تحقیق افزایش تولید مزارع در سال، کاهش روزهای پرورش در دوره دوم با استفاده از استخر نوزاد گاهی، کنترل ضریب تبدیل غذایی (FCR) و مدیریت تولید در سایت پرورش میگوی گواتر بود. 6 مرزعه خصوصی برای این پروژه انتخاب شد و 3 مزرعه با موفقیت دو دوره در سال زیر کشت میگو رفت. در سه مزرعه دیگر یک دوره پرورش در سال انجام شد. در مزارعه دو دوره میگوها در دوره دوم 52 روز را در استخر نوزاد گاهی گذراندند و پس از آن به استخرهای پرواری منتقل شدند. میگوهای تولید شده همه مزارع دوره اول و دوم، پیش از روز 128 پرورش، صید شدند. میانگین تولید در واحد هکتار در دوره اول و دوم بترتیب 1794 و 1691 کیلوگرم بود، ولی ضریب تبدیل غذایی در دوره دوم کاهش یافت و از 1.6 در دوره اول به 1.24 در دوره دوم رسید. میانگین کل تولید سالیانه در واحد هکتار به 3485 کیلوگرم در مزارعه دو دوره در سال رسید. میگوهای مزارع یک دوره در سال بطور میانگین در روز 145 پرورش صید شدند. میانگین تولید سالیانه در واحد هکتار و ضریب تبدیل غذایی در این مزارع بترتیب 2089 کیلوگرم و 1.65 بدست آمد. میزان کل تولید میگو در هر مزرعه با دو دوره پرورش بطور میانگین به 47114 کیلوگرم رسید که حدود 17 تن بیش از مزارعه یک دوره بود. نتایج این تحقیق نشان داد که پرورش دو دوره در سال میگو می تواند با یک برنامه از پیش تعیین شده، به آسانی در مرکز پرورش میگوی گواتر در سالهای آتی اجرا شود. برنامه زمانی برای پرورش دو دوره در سال برای سالهای آینده نیز ارایه گردید.

بکارگیری منابع آبی سالم و ضد عفونی شده، جلوگیری را انتقال عوامل بیماریزا، ضد عفونی وسایل و تجهیزات، مطلوب سازی شرایط محیطی و کنترل منظم وضعیت سلامتی آبزیان از مهمترین اصول پیشگیری از عفونت در آبزیان است (شریف روحانی، 1374).داروی ویرکن - اس یک ماده ضد عفونی کننده بوده و تحقیقات متعددی در داخل و خارج از کشور تاثیرات سمی و کشندگی این دارو و سایر داروها را مورد بررسی قرار داده است. از جمله تحقیقی که میزان نیمه کشندگی 96 ساعته فنل و 1- نفتول برای ماهی سفید را 21.59 و 2.15 میلی گرم در لیتر تعیین نموده است (شریعتی، 1382). بر اساس تحقیقی دیگر غلظت 50 درصد کشندگی 96 ساعته سم آندوسولفان بر فیل ماهی 3 تا 5 گرمی معادل 0.0003 میلی گرم در لیتر تعیین شده است (شریف پور، 1382). بررسی اثرات فلزات سنگین مانند کرم، روی و جیوه (wang, 2005)، بررسی اثرات حاد آمونیاک (Lin, 2001) و مطالعه اثرات سمی و هیستوپاتولوژیکی بنومیل (Lightner, 1996) بر میگوی بالغ پا سفید از جمله تحقیقاتی است که در این زمینه انجام شده است. علاوه بر تحقیق در خصوص غلظت نیمه کشندگی عوامل ضد عفونی کننده و سمی بر میگو، تحقیقات متعددی در زمینه اثرات و غلظت مهار کنندگی داروهای مختلف بر عوامل بیماریزا در آبزیان از قبیل بازماندگی جمعیت باکتری لومینسنت گونه (Vibrio campellii) در مجاورت دو داروی انروفلوکساسین و فلوروفنی کول انجام شده است (Soto-Rodriguez, 2006).

در میان ماهیان دریای خزر فیل ماهی بزرگترین ماهی محسوب می شود (بیلیایوا و همکاران، 1989). این ماهی با بیش از 100 سال طول عمر و وزن فراتر از 1000 کیلوگرم قادر به تولید بیش از 100 کیلوگرم خاویار است (Holcik, 1989). هم اکنون قیمت یک کیلوگرم خاویار مرغوب فیل ماهی بین 1700 تا 5000 دلار آمریکا است. میزان خاویار تولیدی از فیل ماهی رقمی معادل 2 الی 98.2 کیلوگرم با میانگین خاویاردهی 12 الی 17 کیلوگرم بوده است (مقیم و همکاران، 1381، 1384). به این ترتیب فیل ماهی یکی از گرانبهاترین تولیدات حیات وحش کره زمین محسوب می شود. دریای خزر مهمترین زیستگاه فیل ماهی است. فشار صید بر ذخیره آن در این دریا زیاد است. بیشترین صید این ماهی در آبهای روسیه به میزان 14.8 هزار تن بین سالهای 1902 تا 1907 بوده است (Raspopov, 1993). در آبهای ایران حداکثر صید فیل ماهی به میزان 723 تن گوشت و 43 تن خاویار در خلال سالهای 1347 تا 1348 بود و پس از آن سیر نزولی بخود گرفت. ذخایر و صید این ماهی در دریای خزر در سه دهه اخیر کاهش داشته است (مقیم و همکاران، 1373). صید فیل ماهی دریای خزر در سال 2003 تا حدود 100 تن کاهش یافته است Luk′yanenko et al., 1999)؛ خودروسکایا و همکاران، (Pikitch et al., 2005; 1997. در نتیجه میزان صید فیل ماهی از 40 درصد به 3.5 تا 7 درصد کل صید دریای خزر تنزل پیدا کرده است (Lukyanenko et al., 1999). در حال حاضر فیل ماهی در ضمیمه II کنوانسیون بین المللی تجارت گونه های در حال انقراض (CITES) بعنوان گونه در معرض خطر لیست شده است.نسبت فراوانی جنسهای نر و ماده در ماهیان خاویاری نه تنها از نظر بیولوژیک بلکه از نظر تولید خاویار نیز مهم می باشد. خاویار در واقع تخمهای ماهی خاویاری ماده رسیده است که پس از صید و کشتن ماهی از محوطه شکمی خارج و عمل آوری می گردد. بنابراین در میزان تولید خاویار علاوه بر نسبت جنسها، درجه رسیدگی جنسی، فواصل بین دو تخمریزی و سن ماده ها نیز موثر می باشد.