مجله علوم و فنون دریایی
سال:1390 | دوره:10 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

در این تحقیق امکان تکثیر مصنوعی ماهی سفیدک سیستان با استفاده از هورمون های القایی تکثیر (ovaprim® و hCG) به منظور دستیابی به بیوتکنیک تکثیر مصنوعی بررسی شد. تعداد 44 قطعه مولد ماده و 53 قطعه مولد نر به ترتیب با میانگین وزنی 45±1328 و 632±17.6 گرم صید شده از چاه نیمه های سیستان انتخاب و بطور تصادفی در 5 گروه تیماری تقسیم شدند. گروه های تیماری شامل: 1- مولدین دریافت کننده هورمون ovaprim که در چهار مرحله به ترتیب با دوزهای 2، 5، 5 و 3 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن ماهی ماده و مولدین نر همزمان با تزریق مرحله دوم ماده ها به میزان 3 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق شدند، 2- مولدین دریافت کننده ترکیبی از هورمون های ovaprim و hCG در سه مرحله به ترتیب با دوزهای 2، 5 و 5 میلی لیتر و 1000، 2000 و 2000 واحد بین المللی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ماهی ماده و مولدین نر همزمان با تزریق مرحله دوم ماده ها به میزان 3 میلی لیتر ovaprim و1500  واحد hCG به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق شدند، 3- مولدین دریافت کننده ترکیبی از هورمون های ovaprim و hCG در چهار مرحله به ترتیب با دوزهای 2، 5، 5، 3 میلی لیتر و 200، 400، 400 و 300 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن ماهی ماده تزریق گردیدند. مولدین نر همزمان با تزریق مرحله دوم ماده ها به میزان 3 میلی لیتر ovaprim و200  واحد hCG به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق شدند، 4- مولدین دریافت کننده هورمون hCG در سه مرحله به ترتیب با دوزهای 400، 800 و 800 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ماهی ماده تزریق شدند. مولدین نر همزمان با تزریق مرحله دوم ماده ها به میزان 500 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق گردید. 5- مولدین شاهد که به این مولدین محلول کلرید سدیم به میزان 3 میلی لیتر به ازای وزن بدن آنها تزریق شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بین گروه دریافت کننده ovaprim با گروه کنترل اختلاف معنی داری وجود دارد (P<0.05) و ovaprim می تواند بعنوان یک القا کننده مناسب جهت تکثیر مصنوعی ماهی سفیدک سیستان عمل نماید.          

در این مطالعه بیولوژی تغذیه ماهی گوازیم دم رشته ای (Nemipterus japonicus) با بررسی 212 عدد نمونه از آب های شمال دریای عمان در اطراف چابهار، طی شهریور ماه 1388 لغایت خرداد ماه 1389، با استفاده از شاخص های خالی بودن معده (VI)، ترجیح غذایی (FP) و شاخص معدی- بدنی (GSI) مطالعه گردید. از معده های بررسی شده تعداد 51 عدد پر، 44 عدد نیمه پر و 117 عدد خالی بودند. شاخص خالی بودن معده برابر با 55.2 درصد و میزان ترجیح غذایی برای سخت پوستان (63.2%)، ماهی (38.9%)، نرمتنان (36.8%)، کرم های نماتود (25.3%)، کرم های پرتار ((%8.4، Sipuncula (%4.7)، روزن داران (6.3%)، فیتوپلانکتون ها (4.2%)، گیاه دریایی (2.1%) و کرم روبانی (1.1%) محاسبه شد. بیشترین و کمترین میزان شاخص معدی- بدنی (GSI) در جنس نر، به ترتیب در فصل پاییز و زمستان و در جنس ماده، به ترتیب در فصل تابستان و بهار بدست آمد. در نهایت نتیجه گرفته شد که این ماهی دارای تغذیه متوسط بوده و غذای اصلی آن ها را سخت پوستان و غذای فرعی آن ها را نرمتنان و ماهی ها تشکیل می دهند.

برای بسیاری از آبزیان بویایی نقش مهمی در جستجو و مصرف غذا دارد. اسیدهای آمینه از جمله محرکهای بویایی هستند که رفتار تغذیه را در آبزیان ایجاد می کنند. در این مطالعه با هدف بیان ترجیح بویایی، میگوی دراز آب شیرین Astacus leptodactylus با طول متوسط 8-6 سانتی متر در شرایط آزمایشگاهی، در معرض 20 نوع اسید آمینه آزاد و دو شاهد مثبت (عصاره غذای کارگاهی ss2) و منفی (آب بدون اسید آمینه) قرار گرفتند. آزمایش در 6 تکرار انجام شد. در بخش استفاده از معیار کیفی، از میان 20 اسید آمینه، واکنش هایی نسبتا قوی نسبت به اسیدهای آمینه آسپارژین و سیستئین مشاهده گردید. داده های کمی اثر ضعیفی را برای سیستئین نشان دادند، اما تاثیر مثبت قوی را برای آسپارژین تایید کردند. اسیدهای آمینه فنیل آلانین، ترئونین، تیروزین، متیونین و لیزین رفتار ترجیحی مثبت را با درجه کمتری نسبت به آسپارژین و سیستئین نشان دادند. ارزیابی کمی در مورد ترئونین، متیونین و لیزین اثر مثبتی را نشان داد، اما در دو اسید آمینه دیگر همخوانی بین نتایج کمی و کیفی دیده نشد. اسیدهای آمینه گلوتامین و آلانین واکنشی خنثی و کمی بازدارنده را ایجاد کردند، که ارزیابی کمی نیز داده هایی در تایید آن داشت. دیگر اسیدهای آمینه رفتار ترجیحی بسیار ضعیفی را نشان دادند. نتایج ارزیابی کمی این نتیجه را تایید کرد به استثنای اسیدهای آمینه گلیسین و تریپتوفان که واکنش مثبت قوی و اسیدهای آمینه آسپارتیک اسید، سرین، اسید گلوتامیک و پرولین که واکنشی مثبت را ایجاد کردند (P<0.01). طبق نتایج بدست آمده، اسید آمینه آسپارژین عامل جاذب دستگاه بویایی میگوی دراز آب شیرین نشان داده شدند.

یکی از مسائل مهم در بازسازی ذخایر ماهیان خاویاری، دسترسی به مولدین با کیفیت مطلوب می باشد. این مطالعه با هدف مقایسه پارامترهای زیستی و شاخص های تولید مثلی 397 مولد تاسماهی ایرانی صید شده از رودخانه سفیدرود و دریا (صید پره و دام گوشگیر) انجام پذیرفت. نتایج نشان داد حداقل وزن ماهیان (5.1±26.5 کیلوگرم) مربوط به مولدین صید شده از تور پره بوده و بیشترین وزن مولدین (4.0±30.0 کیلوگرم) مربوط به رودخانه می باشد بطوریکه اختلاف معنی داری بین این دو گروه مشاهده شد (P<0.05) اما از لحاظ کل تخم استحصال شده، اختلاف معنی داری بین گروه های مختلف وجود نداشت .(P>0.05) حداکثر شاخص قطبیت هسته تخمک (PI=Polarization Index) در زمان صید (2.6±10.6) در مولد صید شده از صیدگاه و حداقل آن (1.6±7.4) در مولدین رودخانه مشاهده گردید، که اختلاف بین آنها معنی دار بود.(P<0.05)  حداکثر میزان درصد لقاح نیز (6.8±86.4) در مولدین رودخانه‏ای بوده و حداقل آن (10.6±77.3) در مولدین صید شده از صیدگاه مشاهده شد که این اختلاف از لحاظ آماری معنی‎دار بود .(P<0.05) با توجه به برتری شاخص های تولید مثلی مولدین صید شده از رودخانه، این تحقیق پیشنهاد می نماید توجه ویژه‎ای برای فراهم آوردن شرایط لازم برای مهاجرت مولدین به رودخانه فراهم گردد تا علاوه بر احیای مناطق تخمریزی طبیعی، به افزایش راندمان و عملکرد تولید مثلی مولدین انتقالی به کارگاه های تکثیر مصنوعی در ارتباط با درصد لقاح و بازماندگی بالاتر تخم و لاروهای حاصله منجر گردد.

در تحقیق حاضر به بررسی امکان استفاده از سطوح تستوسترون، کورتیزل، استرادیول و پروژسترون پلاسما به همراه پارامترهای مورفومتریک (وزن و طول کل) به عنوان شاخص جنسیت و توسعه گنادی در فیل ماهیان نابالغ پرورشی در آب شور پرداخته می شود. در هر فصل ماهیان مورد زیست سنجی و خونگیری قرار گرفتند. هورمون ها به روش RIA با دستگاه گاماکانتر اندازه گیری شدند. مطالعات بافت شناسی نیز با رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین مقاطع گنادی صورت گرفت. در خصوص تعیین جنسیت مشخص شد که وزن و طول کل در جنس های مختلف تفاوت معنی داری نداشته لذا نمی توان از این فاکتورها در تعیین جنسیت استفاده نمود. از بین هورمون ها نیز تنها تستوسترون در دو جنس اختلاف معنی داری داشت، لذا از هورمون تستوسترون می توان جنسیت ماهیان را تشخیص داد. اما در رابطه با مراحل رسیدگی جنسی مشخص شد که وزن و طول کل در جنس نر با مرحله جنسیت ارتباط معنی داری داشته، لذا می توان تنها در تعیین مراحل رسیدگی جنس نر استفاده نمود. در جنسهای مختلف تستوسترون ارتباط معنی داری با مراحل رسیدگی جنسی داشته و مقادیر پروژسترون و استرادیول در جنس ماده فاقد ارتباط قوی بودند. کورتیزول نیز در جنس ماده دارای ارتباط معنی داری با مراحل رسیدگی بود، لذا می توان از تستوسترون در هر دو جنس (مخصوصا جنس نر) و از کورتیزول در جنس ماده جهت تعیین مراحل مختلف گنادی استفاده نمود.

این مطالعه به منظور بررسی اثر سطوح انرژی بر روی کارایی رشد و ضریب تبدیل غذایی و ترکیبات لاشه ماهی گطان Barbus xanthopterus در مرحله انگشت قدی، به مدت 8 هفته انجام شد. غذادهی با سه جیره نیمه خالص حاوی سه سطح انرژی 5.2، 3 و 5.3 کیلوکالری بر هر گرم و پروتئین یکسان 35 درصد در یک سیستم آب در گردش با دمای آب (2.26±46.0 °C) صورت گرفت. سه تکرار برای هر تیمار در نظر گرفته شد که در هر تکرار تعداد 15 ماهی (با متوسط وزن (12.12±22.0 g در مخازن فایبر گلاس مدور (300 لیتری) ذخیره سازی شد و ماهی ها در طول دوره غذادهی با توجه به میزان اشتهای آنها به مصرف غذا سه نوبت در روز غذادهی شدند. بهترین میزان شاخص افزایش وزن بدن ( 67.146گرم)، ضریب تبدیل غذایی (21.2) (FCR) و ضریب بازده پروتئین (31.1) و درصد نسبی استفاده از پروتئین خالص (69.34) و ضریب چاقی (26.1) در بین جیره های آزمایش شده مربوط به جیره 2، حاوی انرژی 3 کیلوکالری بر هر گرم، می باشد. میزان شاخص احشا و شاخص کبدی بین تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری نشان نداد ((P>0.05. میزان رطوبت نهایی در ترکیبات بدن با افزایش میزان انرژی در جیره به طور معنی داری کاهش یافت (P˂0.05). اگرچه مقادیر نهایی چربی و پروتئین لاشه بین تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری نشان نداد (P>0.05)، با این حال بیشترین میزان نشست چربی و پروتئین به ترتیب مربوط به جیره 3 و 2 بود. مقایسه بین اثر سطوح مختلف انرژی بر روی رشد، کاربرد غذا و ترکیبات بدن ماهی گطان نشان داد که انرژی قابل هضم 3 کیلوکالری بر هر گرم می تواند سطح انرژی مناسب در جیره برای این گونه در مرحله انگشت قدی باشد.

این پروژه جهت ارزیابی استفاده از غلظت 1 درصد سدیم آلژینات برای افزایش مدت زمان ماندگاری ماهی کیلکا در سردخانه و جلوگیری از تغییر رنگ انجام شد. تیمارهای مورد استفاده شامل کیلکای پوشش دار بدون ماندگاری در محلول سدیم آلژینات (زمان صفر)، کیلکای پوشش شده به مدت 2 ساعت و کیلکای پوشش شده به مدت 4 ساعت ماندگاری در محلول سدیم آلژینات و کیلکای بدون پوشش (کیلکای شاهد) هستند. نمونه های پوشش دار و شاهد به مدت شش ماه در سرد خانه 18- درجه سانتی گراد نگهداری شدند. نمونه برداری در هفت مرحله شامل یک روز بعد از عمل آوری، یک ماه بعد از عمل آوری و سایر مراحل هر ماه یک بار در راس زمان های معین به مدت شش ماه انجام شد. شمارش کلی باکتری ها و باکتری های استافیلوکوک در نمونه های پوشش دار در مقایسه با نمونه شاهد کاهش داشتند. این فاکتورها در نمونه های پوشش شده زمان صفر در مقایسه با سایر نمونه های پوشش دار کاهش و در نمونه های پوشش شده به مدت زمان 2 ساعت در مقایسه با سایر نمونه های پوشش دار افزایش داشت. مقادیر پراکسید، TVN، PH، اسید چرب آزاد و تیوباربیتوریک اسید در نمونه های پوشش دار: زمان های صفر، 2 ساعت، 4 ساعت در مقایسه با شاهد کاهش داشت. این فاکتورها از زمان صفر به 4 ساعت کاهش نشان دادند. رطوبت در نمونه های پوشش دار از زمان صفر به 4 ساعت افزایش نشان داد. بر اساس آنالیز آماری تفاوت معنی داری در تیمارها وجود داشت (P<0.05). آزمایشات حسی به روش رتبه بندی انجام شد. از حیث شاخص های حسی تیمارهای پوشش دار زمان صفر در مقایسه با سایر تیمارهای پوشش دار از کیفیت بالاتر و نمونه های پوشش دار زمان 4 ساعت از کیفیت پائین تر برخوردار بودند (P<0.05). بر اساس آزمایشات انجام شده نمونه های پوشش دار تا پایان مدت زمان سردخانه گذاری از کیفیت خوبی برخوردار بودند، اما بر اساس آزمایشات حسی، نمونه های شاهد پس از سه ماه کیفیت خود را از دست دادند.

اثر شدت و طول دوره نوری در یک دوره 40 روزه بر روی رشد و بازماندگی میگوی سفید هندی (Fenneropenaeus indicus) انجام گرفت. بعد از سازگاری اولیه، میگوهای جوان سه ماهه با وزن اولیه 0.20±8.13 گرم در تانک های فایبرگلاسی با ظرفیت 300 لیتر با تراکم 12 عدد در هر تانک ذخیره شدند. با استفاده از لامپ های فلوئورسنت، شدت های نوری 50 و 1500 لوکس و فتوپریودهای 24 ساعت روشنایی کامل بدون تاریکی و 12 ساعت روشنایی 12 ساعت تاریکی در چهار تیمار شامل: 50 لوکس با 24 ساعت روشنایی، 50 لوکس با 12 ساعت روشنایی، 1500 لوکس با 24 ساعت روشنایی و 1500 لوکس با 12 ساعت روشنایی مهیا شد. درجه حرارت و شوری آب در طول دوره آزمایش به ترتیب در محدوده بین 31-29 درجه سانتی گراد و 26-25 قسمت در هزار حفظ گردید. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین مقادیر ضریب رشد ویژه به ترتیب در تیمارهای 50 لوکس با 24 ساعت روشنایی و 1500 لوکس با 24 ساعت روشنایی بدست آمده و اختلاف معنی داری در بین این دو تیمار مشاهده شد ((P<0.05، سپس تیمار 50 لوکس با 12 ساعت روشنایی، بهترین ضریب رشد ویژه را داشته هر چند که اختلاف معنی داری با سایر تیمارها نداشت ( .(P>0.05شدت و طول دوره های نوری به کار رفته در این مطالعه تاثیری بر میزان بازماندگی مرحله جوانی میگوی سفید هندی نداشت، در حالیکه بر روی رشد اثرات معنی دار نشان دادند. با توجه به این مطالعه، شدت نور 50 لوکس و طول دوره نوری متفاوت در محدوده 12 یا 24 ساعت روشنایی می تواند جهت دستیابی به میزان رشد بالاتر در میگوی سفید هندی پیشنهاد گردد.

با توجه به کاربرد روز افزون آلیاژهای آلومینیوم در صنایع مختلف، لزوم اعمال عملیات سطحی مناسب جهت افزایش مقاومت به خوردگی آنها اجتناب ناپذیر است. در این میان به دلیل استفاده شدن عناصر خاص در بعضی از گروه های آلیاژی (آلیاژهای گروه 2000 و 7000)، مشکلات خوردگی آنها نیز حادتر است. پوشش های مختلفی در این زمینه استفاده می شود. در محیط های دریائی و دیگر مناطق با رطوبت بالا، اعمال پوشش آندایزینگ، بهترین روش جلوگیری از خوردگی ورقه ای شدن آلیاژهای آلومینیوم است. در این تحقیق تاثیر دانسیته جریان های متفاوت (1.6 A/dm2 و 2.6 A/dm2) و اهمیت آب بندی، در افزایش مقاومت به خوردگی پوشش های آندایزینگ آلیاژهای 7075-T6، 2024-T3، 6061-T6 و 34H 5083-، توسط تست پاشش مه نمک، بر طبق استاندارد  117 ASTM Bبررسی شده است. نتایج بیانگر اهمیت میزان دانسیته جریان و پروسه آب بندی در افزایش مقاومت به خوردگی پوشش های آندایز است.

اثر پری بیوتیک ایمنواستر در سطوح صفر، 2 و 4 درصد بر روی رشد، بقا و ترکیبات بدن بچه ماهی سفید با وزن اولیه 0.02±0.35 گرم به مدت 8 هفته بررسی شد. آزمایش با استفاده از طرح کاملا تصادفی در قالب 1 گروه شاهد و 2 تیمار آزمایشی هر یک با 3 تکرار و به تعداد 150 عدد بچه ماهی سفید در هر تانک انجام شد. غذادهی 20-15 درصد توده زنده متغیر بود. در پایان آزمایش اگرچه در سطوح 2 و 4 درصد ایمنواستر در مقایسه با گروه شاهد تفاوت معنی داری روی رشد یافت نشد (P>0.05)، اما بچه ماهیان انگشت قد سفید تغذیه شده با جیره غذایی حاوی ایمنواستر عملکرد رشد نسبتا بهتری را نشان دادند. نرخ بقا بین تیمارها تفاوت معنی دار نداشت. البته بین شاهد و گروههای آزمایشی اختلاف معنی داری از نظر پروتئین، فیبر و کربوهیدرات لاشه وجود داشت (P≤0.05).