بیماریهای عفونی و گرمسیری ایران
سال:1379 | دوره:5 | شماره:13 |تعداد مقالات:13

در این  بررسی سعی شده است که تنوع ژنتیکی 64 سوش پولیو ویروسهای وحشی تیپ I جدا شده در ایران در سالهای قبل از شروع برنامه های ریشه کنی و بعد از آن تعیین گردد. به این منظور با روش RT-PCR بخش VP1/2A(حدود 300 نوکلئوتید) این ویروسها توسط سه پرایمر (M3S,M3SB,M6) تکثیر و تحت تاثیر سه آنزیم اندونوکلئاز (Hae III, Hpa II, Dde I) و الگوهای شکست ایجاد شده از طریق الکتروفورز مورد مقایسه قرار گرفته اند. نتایج نشان داد که در سالهای قبل از شروع برنامه های واکسیناسیون همگانی تنوع ژنتیکی در سوش های در گردش ایران زیاد بوده است که همراه با پیشرفت برنامه های ریشه کنی به تدریج این تنوع کاهش پیدا کرده و در نهایت به چرخش یک ژنوتیپ در سال 1376 منجر شده است.      

بیش از 300 میلیون نفر از ساکنین کره زمین به ویروس هپاتیت B آلوده اند. حاملین مزمن این ویروس نه تنها به عنوان منبع آلودگی عمل نموده بلکه خود نیز در معرض بیماریهای مزمن کبدی، سیروز و سرطان کبد قرار دارند. از آنجا که بیش از 5% افراد ما حاملین مزمن ویروس هپاتیت B هستند، جهت بررسی انتقال داخل خانوادگی HBV، این مطالعه توصیفی تحلیلی در سال 77 در خانواده های حاملین مزمن این ویروس که از طریق اهدا خون و بررسی روتین زمان حاملگی شناسائی شده بودند بعنوان (index case) انجام گردید. موارد ایندکس نیز از نظر HBe Ag بررسی گردیدند. مارکرهای ویروسی در خانواده های آنها به روش الیزا و با استفاده از کیت راندوکس انگلستان بررسی شدند. برای مقایسه نتایج از آزمون کای دو استفاده گردید. در نتیجه از 194 نفر موارد آیندکس، 34 نفر (5/16%) در بررسی زمان حاملگی و 162 نفر (5/83%) با اهدا خون شناسایی شدند. میانگین سنی آنها 11 ± 31 سال بود. 163 نفر HbeAg- و 31 نفر + HBe Ag بودند. از 612 نفر خانواده آنها، HBs Ag در 136 نفر (2/22 درصد)، Anti HBs در 153 نفر (25%) و Anti HBc به تنهایی بدون همراهی با سایر نشانگرهای ویروسی در 40 نفر (5/6 درصد) وجود داشت. در 283 نفر (46%) هیچ نشانگر ویروسی یافت نشد. در 105 خانواده (7/55%) هیچ فرد +HBs Ag به جز موارد ایندکس وجود نداشت و در 89 خانواده (3/44%) حداقل یک فرد آلوده به HBs Ag مشاهده شد. آزمون کای دو نشان داد که در خانواده های موارد ایندکس با  HbeAg+درصد افراد HbeAg+ به طور معنی داری بیشتر از خانواده های موارد ایندکس با HbeAg- است (P<0.03). همچنین تجمع حاملین مزمن ویروس در خانواده های موارد ایندکس با HbeAg+ بطور معنی داری بیشتز از موارد ایندکس با HbeAg- بود(P<0.001). در 55 نفر حامل مزمن ویروس هیچ مارکر ویروسی در مادر خانواده دیده نشد. در کل از 330 نفر حاملین مزمن ویروسی در موارد ایندکس و خانواده هایشان 58 نفر HbeAg+ بودند. نتایج این بررسی نشان می دهد که انتقال افقی (horizontal) مهمترین راه انقال ویروس در جامعه ما است چون اکثر حاملین مزمن ویروس بدون علامت بوده و در خانواده های حاملین مزمن آن دیده می شوند. با ادامه بررسی روتین زمان حاملگی از نظر HBs Ag و گسترش فرهنگ اهدا خون میتوان به افراد آلوده بیشتر دسترسی یافت.    

توکسوکاریازیس عبارت از آلودگی انسان به مرحله لاروی آسکاریس های سگ و گربه می باشد و علائم بالینی متنوعی در انسان ایجاد می نماید. علیرغم وجود منبع آلودگی در استان چهارمحال بختیاری تاکنون مورد انسانی آلودگی از استان گزارش نشده است. لذا این تحقیق به منظور بررسی وضعیت آلودگی استان به لاروهای توکسوکارا انجام شد.

در این مطالعه فراوانی باکتریهای مایکوپلاسما هومینیس و اوره آپلاسما اوره آلیتیکوم را در 225 نمونه زنان مبتلا به سقط جنین و 350 نمونه افراد گروه شاهد با روش کشت مورد بررسی و مقایسه قرار داده، که نتایج بدست آمده بدین صورت است: 1- از نمونه زنان مبتلا به سقط جنین 33 مورد (7/14%) و گروه شاهد 32 مورد (1/9%) مایکوپلاسما هومینیس جدا شد که از نظر آزمون کای دو با ضریب اطمینان 99 درصد، اختلاف دو گروه معنی دار نمی باشد.(X2=3/64 , P=0/056) 2- از نمونه زنان مبتلا به سقط جنین 54 مورد (24 درصد) و گروه شاهد 64 مورد (3/15 درصد) اوره آپلاسما اوره آلیتیکوم جدا گردید که از نظر آزمون کای دو با ضریب اطمینان 99 درصد، اختلاف دو گروه معنی دار نمی باشد (X2=2/40 , P=0/121).  

بیماری فلج اطفال هنوز یک بیماری مهم در جهان محسوب می شود. ویروس مسبب این بیماری پولیوویروس از جنس انتروویروسهای خانواده پیکوناویرده است. در سال 1988 سازمان بهداشت جهانی (WHO)، برنامه ریشه کنی پولیومیلیت را تا سال 2000 ارائه نمود. برای دستیابی به ریشه کنی، واکسیناسیونهای همگانی با واکسن زنده تخفیف حدت یافته خوراکی OPV رونق گرفت. همانطور که انتظار می رفت وقوع بیماری مرتبط با سوش وحشی کاهش چشمگیری یافت، به طوری که بعضی کشورها موفق به ریشه کنی کامل ویروس وحشی شدند و بسیاری از کشورها از جمله ایران به مرحله ریشه کنی و حذف ویروس وحشی پولیو نزدیک هستند. بدلیل اینکه واکسن OPV دارای ویروس زنده تخفیف حدت یافته است، ممکن است موارد نادری از فلج اطفال در ارتباط با سوش واکسن نیز رخ دهد. این مسئله بخصوص در مراحل نزدیک به ریشه کنی اهمیت خاص می یابد (1). بنابراین جهت اثبات ریشه کنی و حذف ویروس وحشی، تفکیک سوش وحشی از سوش واکسن در افراد مبتلا به فلج اطفال ضروری است. یکی از روشهای حساس و دقیق برای تفکیک سوش وحشی از سوش واکسن پولیو، تکنیک پروب هیبریدزاسیون (4) با اسید نوکلئیک می باشد که بر مبنای اختلافات ژنتیکی سوشهای واکسن و وحشی طراحی و پایه گذاری شده است (3). در این بررسی سوش ویروسهای پولیوی جدا شده از بیماران مبتلا به فلج اطفال که قبلا" تعیین سروتیپ شده بودند در طی سالهای 1992 تا 1998 (قبل و بعد از واکسیناسیونهای همگانی) توسط تکنیک پروب هیبریدیزاسیون بررسی شد تا روند کاهش پولیو وحشی در طی سالهای بعد از واکسیناسیونهای همگانی و برنامه های ریشه کنی، مشخص گردد. نتیجه بررسی نشان داد که در سالهای 1992 و 1993 قبل از واکسیناسیونهای همگانی، 100% نمونه ها، پولیوویروسهای وحشی تیپ I و II و III بودند اما در سال 1994 همزمان با شروع واکسیناسیونهای همگانی، 71% (15 مورد) و در سال 1995، 5/12% (1 مورد) پولیوویروس تیپ I را سوش وحشی تشکیل می دادند. در سالهای 1996 و 1997 افزایش ویروسهای وحشی تیپ I بوجود آمد به طوری که در سال 1996 از 18 ویروس تیپ I، 9 مورد و در سال 1997 از 16 ویروس، 12 مورد سوش وحشی شناسایی شدند. برای تایید نتایج بدست آمده، تعدادی از نمونه های سال 1996 و 1997 را به صورت تصادفی انتخاب کرده و به مرکز جهانی پولیو در CDC فرستاده شد. پس از سکانس نمودن ژنوم ویروسها و ترسیم دندروگرام، شباهت ژنتیکی و ارتباط نزدیکی مابین ویروسهای تیپ I ایران و کشورهای همسایه شرق ایران مشاهده شد. این مساله به دلیل نقل و انتقال مرزی بین کشورهای همجوار، که پولیو در آن مناطق اندمیک است رخ داده است. خوشبختانه با واکسیناسیونهای همگانی مرزی بچه های زیر 5 سال در سال 1998 تنها 2 مورد ویروس وحشی تیپ I مشاهده شد که نشان دهنده پیشرفت به سمت ریشه کنی است. بعد از سال 1994 همزمان با واکسیناسیونهای همگانی، هیچ ویروس وحشی پولیو II شناسایی نشد. تعداد موارد ویروسهای وحشی پولیو III نیز بعد از سال 1994 تا سال 1998 به ترتیب 2، 1، 3 و 1 مورد می باشد. از آنجایی که سوش وحشی پولیو تیپ II، اولین سوشی است که از محیط ریشه کن می گردد و همچنین با توجه به کاهش سوشهای وحشی پولیو تیپ I و III در طی سالهای بعد از واکسیناسیونهای همگانی می توان ایران را در زمره کشورهایی قرار دهیم که به ریشه کنی کامل در سال 2000 خواهد رسید.  

وبا بیماری اسهالی حادی است که توسط ویبریوکلرا ایجاد می شود و بدون درمان جایگزینی آب و الکترولیت مورتالیتی بالایی دارد. در این تحقیق که به روش توصیفی (Discriptive) انجام گردیده 112 بیمار بستری در بخشهای عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در زمان اپیدمی سال 77 مورد مطالعه قرار گرفتند وشرح حال بیماران، معاینات بالینی و آزمایشات CBS، بیوشیمی، ABG و اسمیر و کشت مدفوع برای آنها انجام و در پرسشنامه اختصاصی ثبت گردید. براساس نتایج بدست آمده درگیری در جنس مرد کمی بیشتر از زنان رخ می دهد. تمام رده های سنی بزرگسالان درگیری دارند. هرچند در رده سنی 50 – 40 سال مقاومت نسبی در برابر وبا مشاهده می شود. شایعترین شکایت بیماران اسهال و استفراغ است. تب و درد شکم در تعداد کمی از بیماران رخ می دهد. اسیدوزمتابولیک در تمام بیماران مشاهده میشود. در 70% بیماران اسمیر تازه مدفوع از نظر باسیل ویبریوکلرا مثبت است و ویبریوکلره ogawa عمده ترین عامل در کشت بوده است. اکثر بیماران به درمان آنتی بیوتیکی dose single داکسی سایکلین پاسخ داده اند.    

به منظور بررسی آلودگی پنیرهای تازه (بدون نمک) به بروسلا، تعداد 683 نمونه از نواحی مختلف شهرستانهای شهر بابک و سیرجان و روستاهای اطراف آنها از نظر باکتریولوژیک مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد 48 نمونه (1/7%) از مجموع 683 نمونه به بروسلا آلوده بودند که پس از تشخیص اولیه توسط آزمایشات بیوشیمیایی و تایپ با آنتی سرمهای مربوطه، 4/4% (30 مورد) بروسلا ملیتنسیس و 6/2% (16 مورد) بروسلا آبورتوس بوده است. در شهرستان شهر بابک و روستاهای اطراف آن از 353 نمونه، 3/9% مورد مثبت بود، که 5/4% بروسلا ملیتنسیس و 8/4% بروسلا آبورتوس جدا گردید. در سیرجان و روستاهای اطراف آن از 330 نمونه، میزان جداسازی باکتری 8/4% بود که 5/4% بورسلا ملیتنسیس و 3/0% بروسلا آبورتوس بودند. به طور کلی با توجه به میزان جداسازی بروسلا از پنیرهای تازه بدون نمک در شهر بابک (3/9%) و در سیرجان (8/4%)  و نوع بروسلای جدا شده در این دو منطقه، بالا بودن نسبی عفونت های بروسلایی را در این دو ناحیه نشان می دهد که رعایت بهداشت از مرحله جمع آوری شیر تا تولید و نگهداری پنیر، واکسیناسیون دامها (گاو، گوسفند و بز) و آگاهی دادن مردم از عوارض و خطرات ناشی از مصرف پنیر تازه از طریق رسانه های مختلف برای بالا بردن کیفیت بهداشتی پنیر و ریشه کنی بیماری بروسلوزیس در انسان و دام لازم می باشد.  

هدف از برنامه غربالگری کشف بیمارانی است که هنوز علامت دار نبوده و با درمان پیشگیرانه و بموقع میتوان از انتقال و پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. یکی از عواملی که در موثر بودن برنامه های غربالگری نقش داد در دسترس بودن تست مناسبی برای انجام غربالگری می باشد. در بیماریهائی مثل سیفلیس که خطر انتقال بیماری از فرد مبتلا به دیگران خیلی بالاست، بسیار مهم است که تستهای تشخیصی آن از حساسیت (Sensivity) بالائی برخوردار بوده قادر باشند تمامی موارد بیماری را کشف کنند یا به عبارتی تعداد منفی های کاذب اینگونه تستها حداقل ممکن باشند. این امر با پائین آوردن ویژگی (Specificity) این تستها امکان پذیر است، یعنی با بالا بردن تعداد موارد مثبت کاذب. بنابراین انتظار می رود در برنامه های غربالگری سیفلیس تعداد نتایج بدست آمده حداقل به میزان مثبتهای کاذبی باشد که بطور استاندارد تعیین شده است. این مطالعه قصد دارد صحت نتایج تستهای بکار رفته در برنامه های غربالگری سیفلیس یعنی (VDRL و RPR) در شهر تهران را در نشان دادن موارد مثبت (چه کاذب و چه حقیقی) نسبت به ویژگی استاندارد این تستها بررسی کند.    

هالوتان یک ماده بیهوشی پر مصرف در ایران و جهان است که در بعضی موارد منجر به هپاتیت حاد می گردد. این دارو بوسیله میکروزوم سیتوکروم (Cytochrome P450 2E1) بیواکتیو (bioactivated) می گردد. در بعضی موارد متابولیتهای توکسیک حاصل از این دارو باعث تشکیل هاپتن (Hapten) گردیده و پاسخ ایمنی منجر به هپاتیت همراه با Hepatocellular necosis می شود که از نظر علائم بالینی و حتی یافته های هیستوپاتولوژیک در خیلی از موارد غیر قابل افتراق از هپاتیتهای ویروسی حاد می باشد. تعداد ده مورد هپاتیت حاد ناشی از هالوتان مورد بررسی قرار گرفت، محدوده سنی بیماران 64-36 سال، مونث 8 مورد و مذکر 2 مورد، متوسط وزن بیماران 75 کیلوگرم (90-64 کلیو)، متوسط زمان مراجعه بیماران بعد از عمل 7 روز (14-3 روز) و بررسی از نظر مارکرهای ویروسی C,B,A در همه بیماران منفی بود. WBC بالا در 6 مورد و ائوزینوفیلی در حد 12-4% در 4 مورد،  بیلیروبین توتال 19-5 میلی گرم در دسی لیتر، اندازه SGOT و SGPT بین 1850-400، الکالن فسفاتاز بالا در همه بیماران، LDH طبیعی یا کمی بالا در چهار مورد وجود داشت. سابقه مصرف هالوتان در ده بیمار شامل سه بار مصرف هالوتان در سه مورد، دوبار مصرف در چهار بیمار و در بقیه موارد یک بار هالوتان مورد استفاده قرار گرفته بود. افزایش اخیر موارد هپاتوتوکسیسیتی هالوتان سئوالاتی را در مورد تهیه و تولید و نحوه مصرف این دارو مطرح می سازد.

سل یکی از مهمترین بیماریهای عفونی جهان به شمار می رود. این بیماری در افراد دیابتیک 3 تا 5 برابر بیشتر از افراد عادی دیده شده و به نظر می رسد افراد دیابتیک به فرمهای شدیدتر سل مبتلا می شوند. خطر بیماری سل در بیماران دیابتیک علاوه بر این که به شیوع سل در آن جامعه مرتبط است، با استعداد خود این بیماران نیز مرتبط می باشد. با توجه به این که رادیولوژی هنوز از ابزار مهم تشخیصی به شمار می آید بر آن شدیم که نمای رادیولوژیک سل را دربیماران دیابتیک بررسی نمائیم. این مطالعه بر روی 60 بیمار دیابتیک مبتلا به سل ریوی اثبات شده بستری در بخشهای عفونی و داخلی بیمارستان امام خمینی از سال 1370 تا نیمه دوم 1378 که قند خون ناشتای آنها بالاتر از mg/ dL 120 بوده، انجام شده است. در این مطالعه 35% موارد فقط درگیری لوبهای تحتانی داشته اند که 62% این بیماران زیر 50 سال سن داشته و 57% آنان مرد بوده اند. نامعمول بودن محل درگیری ریه می تواند موجب ابهام و اشکالی در تشخیص سل شده و با پنومونی های باکتریایی و ویرالی اشتباه گرفته شود و توجه به احتمال متفاوت بودن یافته های رایولوژیک سل در بیماران دیابتیک می تواند تا حد زیادی مشکل تاخیر در تشخیص را حل نماید.

تب مالت با بروسلوز یکی از بیماریهای عفونی مهم در کشور ماست. گرچه این بیماری در اصل بیماری حیوانات محسوب می شود، اما به عنوان یک بیماری مشترک قابل انتقال از حیوانات به انسان (زئونوز) سبب ابتلا انسان می گردد. بیماری در انسان معمولا با تب، لرز، تعریق، درد مفاصل، درد عضلانی، سردرد و ... بروز می یابد و در صورتی که درمان به موقع و مناسب صورت نگیرد، باکتری در دستگاههای مختلف بدن متمرکز شده و عوارضی از جمله عوارض استخوانی مفصلی، تنفسی، گوارشی، ادراری تناسلی و قلبی عروقی بویژه آندو کاردیت ایجاد می کند. این مطالعه، به منظور بررسی میزان شیوع بروسلوز در مبتلایان به اختلالات قلبی عروقی و امکان تشخیص این بیماران با استفاده از روشهای سرم شناسی، بر روی 500 بیمار بستری در بخش قلب و عروق بیمارستان امام خمینی (ره) شهرستان ساری انجام گرفت. دراین مطالعه ضمن جمع آوری اطلاعات مربوط به ابتلا احتمالی به بروسلوز، بر روی نمونه های سرمی بیماران، آزمایش اگلوتیناسیون سریع با آنتی ژن سویه S99 بروسلا آبورتوس و نیز آنتی ژن اسیدی رزبنگال (سویه S19) بورسلا آبورتوس صورت گرفت که 2 نمونه، پاسخ مشکوک و سایر نمونه ها پاسخ منفی داشتند. سپس نمونه های مذکور مورد آزمایش تکمیلی رایت و مرکاپتواتانل قرار گردید. بررسی مورد یک نمونه پاسخ مثبت سرولوژی تایید گردید. بررسی پرونده های بیماران از نظر سابقه ابتلا به بروسلوز نشانگر ابتلای قبلی 9 نفر (8/1% موارد) که به بروسلوز می باشد که خصوصیات این بیماران از نظر نوع بیماری قلبی، سن، جنس و شغل مورد بررسی قرار گرفته است.

کمتر اطلاعی از وجود بیماری تب پشه خاکی که دارای علائمی چون تب شدید، سردرد، گرفتگی شدید بدن توام با درد کره چشم می باشد در مناطق مرزی غرب ایران قبل از وقوع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران وجود دارد. بمنظور بررسی بیماری مشکوک به تب پشه خاکی مطالعه سرواپیدمیولوژی در بین رزمندگان مبتلا به بیماری با استفاده از روش های ثبوت کمپلمان (CF) و تست ممانعت از هماگلوتیناسیون  (HI)و با استفاده از 2 نمونه سرم دوره های حاد و نقاهت بیمار در رزمندگان مبتلا به تب پشه خاکی صورت گرفت. مطالعه نشان داد که در شهر مهران (در استان ایلام) 60% از رزمندگان مورد مطالعه دارای آنتی سرم بر علیه سروتایپ سیسیل و همچنین 46% همان سرم ها حاوی آنتی سرم برعلیه ویروس ناپل بوده اند. در شهرستان گیلان غرب (از استان کرمانشاه) 2 نمونه سرم دریافت شده از سه نفر رزمنده بیمار همگی بر علیه ویروس سیسیل مثبت بوده اند و یکی از سه نمونه دریافت شده علیه ویروس ناپل نیز مثبت بوده است. این مطالعه به وجود بیماری تب پشه خاکی برای اولین بار در غرب ایران دلالت دارد.  نتیجه این مطالعه نشان می دهد که مناطق مرزی غرب ایران برای افراد غیر ایمن همانند جنوب غربی ایران می تواند منطقه ای مساعد برای ابتلا محسوب گردد. بنابراین اینگونه افراد بایستی در مقابل بیماری مذکور محافظت شوند.

بیماری CVID شایعترین نقص ایمنی اولیه با تظاهرات بالینی در بالغین است. این بیماری طیف وسیعی از ناهنجاریهای ایمنولوژیک با علت ناشناخته را شامل میشود که صفت مشترک آنها اختلال در تولید ایمنوگلوبولین ها و عفونتهای راجعه باکتریال است. مساله مهم دیگر همراهی سندرم مشابه سارکوئیدوز در این بیماران می باشد که خصوصیات ویژه آنها وجود گرانولوم در ریه، کبد، طحال، ملتحمه و غدد لنفاوی محیطی و در موارد معدود، در غدد لنفاوی مدیاستین است. همراهی بیماری گرانولوماتوز با این بیماری سبب شده است که به اشتباه، این  بیماری به عنوان سارکوئیدوز، سل و غیره تلقی شده و پاسخ درمانی مناسبی نگیرند. در این مقاله، یک مورد CVID توام با گرانولوم در یک خانم 21 ساله بستری در بیمارستان دکتر مسیح دانشوری گزارش می شود.