کتاب مهر
سال:1394 | دوره:- | شماره:17-18 |تعداد مقالات:9

ظهور رسانه های اجتماعی فرصت جدیدی را پیش روی صنعت تولید و نشر کتاب قرار داده؛ فرصتی که در مقایسه با صنایع دیگر چشم نوازتر است، زیرا هر دوی آنها (رسانه های اجتماعی و کتاب) تنها محتوا تولید و نگهداری می کنند. به زبان ساده، کتاب همانند رسانه های اجتماعی ابزار تولید محتواست، پس این دو می توانند به یکدیگر در جهت تولید محتوا و جذب مخاطب کمک کنند.

هدف این پژوهش، بررسی انواع رسانه های اجتماعی و نحوه استفاده از شبکه های اجتماعی از سوی سازمان ها و همچنین سازمان های آرشیوی است. این پژوهش با روش کتابخانه ای انجام شده است. ابتدا به رسانه های اجتماعی و انواع آن پرداخته و سپس به مبحث تولید محتوا و اهمیت مدیریت محتوای تولیدشده در این رسانه ها توجه شده است. در این پژوهش، مشخص شد که سازمان ها از رسانه های اجتماعی جهت اطلاع رسانی اخبار و رویدادها، قرار دادن تصاویر و ویدئو از سازمان، یا موجودی مجموعه خود بهره می گیرند، اما به رویدادها و نظرها به منزله یک سابقه و سند توجهی نمی شود.درنهایت، در این پژوهش به این مهم پرداخته می شود که سوابق ایجادشده می تواند در مواردی برای موسسه ها ارزشمند باشد، اما برای آرشیوها اهمیت بیشتری خواهند داشت. از این رو، راهکارها و پیشنهادهایی جهت ذخیره سازی این سوابق ارائه شده است.

هدف این مقاله تبیین بازاریابی در کتابخانه ها از طریق رسانه های اجتماعی و پرداختن به مزایا و چالش های آن است. پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای و مطالعه منابع مکتوب و الکترونیکی انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که در کتابخانه ها محصولات و خدماتی وجود دارد که مشتریان از آن ها آگاهی ندارند. اگر بهترین محصولات و خدمات کتابخانه ها تبلیغ و تشویق و ترغیب نشوند و به آگاهی مشتریان رسانده نشوند، ارزش چندانی ندارند. در این زمینه، بازاریابی از طریق رسانه های اجتماعی یکی از راه هایی است که می تواند در رشد و تکامل محصولات و خدمات کتابخانه ای بسیار کارآمد باشد.رسانه های اجتماعی به دلیل داشتن ویژگی هایی چون ارتباط دوسویه، شکل گیری گروه های آنلاین، و ... می توانند برای کتابخانه ها در تشویق و ترغیب مشتریان به استفاده از محصولات و خدمات کتابخانه ای بسیار موثر باشند. گذشته از این، بازاریابی در کتابخانه ها از طریق رسانه های اجتماعی به منظور جذب مشتریان، دریافت آرای مشتریان و تحلیل آن ها، افزایش سرانه مطالعه، ترویج فرهنگ کتابخوانی، کسب وجهه برای کتابخانه ها، اطلاع رسانی درباره محصولات و خدمات کتابخانه، از بین رفتن محدودیت های زمانی و مکانی، و جذب مشتریان پیوسته و مشارکتی می تواند موثر واقع شود.

رسانه های اجتماعی تحول عظیمی در عرصه کسب و کار و بازاریابی اینترنتی ایجاد کرده اند. این رسانه ها نه تنها در دنیای مجازی مشتریان زیادی را به خود جذب کرده و جانی تازه به صنایع و محصولات بخشیده اند، بلکه مکانی برای تبلیغات شرکت ها نیز هستند. با این حال هیچ کس نمی تواند ادعا کند که رسانه های اجتماعی فقط در عرصه بازاریابی دارای مزایا و منافعیست، بلکه تمرکز این رسانه ها به سوی افراد نیز هست. لذا این مقاله به موضوعاتی از قبیل بازاریابی رسانه های اجتماعی و تاثیر آن بر کسب و کار، اصول بنیادین در بازاریابی رسانه ای، رابطه بین شبکه های اجتماعی، بهبود تجارت الکترونیکی، اهداف تبلیغاتی بازارهای الکترونیکی، ارزش و ضد ارزش در بازارهای الکترونیکی، و استراتژی های بازاریابی الکترونیکی می پردازد.

با توجه به تاثیر رسانه ها، به ویژه رسانه های اجتماعی، در جریان یافتنِ علم در جامعه و شکل گیری و تداوم ارتباطات علمی، در پژوهش حاضر به بررسی رابطه ارتباطات علمی و رسانه ها با تاکید بر رسانه های اجتماعی پرداخته شده است. این پژوهش به روش کتابخانه ای صورت گرفته و رابطه هر یک از رسانه های اجتماعی به عنوان متغیر مستقل در روند ارتباطات علمی، که متغیر وابسته پژوهش است، بررسی شده است. در این پژوهش از میان انبوه رسانه های اجتماعی فقط شش مورد بررسی شده است. شبکه های اجتماعی، ویکی ها، فروم ها، وبلاگ ها، پادکست ها، کامیونیتی های محتوایی از جمله رسانه های اجتماعی جدید در عصر ارتباطات و اطلاعات اند که امکان تبادل و انتقال اطلاعات را در کنار رسانه های سنتی، مثل کتاب و مجله، فراهم کرده اند. در ارتباطات علمی مولفه هایی مانند فرستنده پیام، گیرنده پیام، ویراستار، منتقد، و سردبیر وجود دارد؛ این مولفه ها با عناوین و کاربردهای دیگر در رسانه ها نیز دیده می شوند و هر یک عملکرد خاصی در ایجاد و تقویت ارتباطات علمی دارند. رسانه های اجتماعی قابلیت ها و ظرفیت های بسیاری دارند، از جمله سرعت و سهولت دسترسی به اطلاعات و از میان بردن محدودیت های زمانی و مکانی؛ این ویژگی ها عامل اثربخش و ضروری در تبادل یافته ها و شکل گیری روابط علمی قوی میان دانشمندان و پژوهشگران به شمار می آیند.

هدف این مقاله بررسی و سنجش عملکرد وب 2 بر اشتراک دانش است و اینکه وب 2 چه تاثیری بر ساختار اشتراک دانش سازمان ها دارد. این مقاله از نوع موردکاوی است و با روش کتابخانه ای انجام شده است. اشتراک دانش به کاهش هزینه های تولید، اتمام سریع تر پروژه های مرتبط با توسعه محصول جدید، عملکرد بهتر گروه ها و ایجاد قابلیت های نوآورانه در عملکرد سازمان ها منجر می شود. وب 2 مجموعه ای از رویکردهای جدید، توسعه ای و انعطاف پذیر برای سیستم های تولید محتوا در فضای اینترنت است که می تواند به کاهش هزینه های تولید و پردازش اطلاعات، افزایش آگاهی عمومی و افزایش کارآیی سیستم ها منجر شود. ویژگی های ابزارهای وب 2 موجب تغییراتی در شیوه های تسهیم دانش شده است. این تغییرات را می توان در هفت حوزه دسته بندی کرد: تغییر در دامنه تسهیم دانش، تحول در نقش مدیریت دانش، اصلاح در ساختار دانش، اصلاح در اعتبار و صحت دانش، تحول در ماهیت تسهیم دانش، تغییر در نقش و درک ابزارهای تسهیم دانش، و اصلاح در ناپایداری پروژه های دانشی. با ظهور فناوری های وب 2، کاربردهای نوینی از به اشتراک گذاری اطلاعات و تسهیم دانش به وجود آمده و موجب شده مردم عادت های رفتاری جدیدی را در کارها و فعالیت های روزمره پیدا کنند. این افراد روزانه فناوری وب 2 را به طور عمومی یا در فضای خصوصی خود به کار می گیرند و اشتیاق دارند بتوانند در هر زمان و مکان به سادگی و به سرعت به اطلاعات و دانش مورد نظرشان بدون ترس از پیچیدگی ها و سلسله مراتب سازمانی دست پیدا کنند.

هدف این پژوهش شناسایی رسانه های اجتماعی مورد استفاده در کتابخانه های دانشگاه های دولتی در شهر تهران و بررسی میزان کارایی و سودمندی آن ها برای کاربران و ارائه خدمات برای ارتقا و پیشبرد اطلاعات علمی و تبادلات علمی است. این پژوهش از نوع کاربردی و با روش پیمایشی ـ تحلیلی انجام شده و جامعه آماری آن کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. برای جمع آوری داده ها پرسشنامه الکترونیکی تهیه شد و تحلیل و بررسی داده ها نیز با استفاده از نرم افزار spss انجام گرفت. داده ها و اطلاعات به دست آمده نشان داد که بسیاری از رسانه های اجتماعی جایگاه مناسبی در کتابخانه های دانشگاهی ندارند و از آن ها استفاده چندانی نمی شود و حتی برخی از کتابخانه ها نیز اطلاع چندانی از کاربرد آن ها ندارند. این مساله ممکن است به علت برخی محدودیت ها یا کمبود برخی زیرساخت ها باشد که باعث شده از انواع رسانه های اجتماعی مورد نظر در پژوهش اخیر ـ به جز چند نوعِ شناخته شده ـ استفاده چندانی در کتابخانه های دانشگاهی نشود و کارایی آن ها نیز چندان محرز نباشد. برای این مشکل پیشنهاد می شود که کتابداران شناخت بیشتری از رسانه های اجتماعی داشته باشند و برای تحقیقات علمی برخی محدودیت ها از این رسانه ها برداشته شود.

هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت آلودگی اطلاعات در شبکه های اجتماعی - علمی و ارائه راهکارهای مناسب به اعضای شبکه برای کاهش نقش منفی خودآرشیوی آن ها در آلودگی اطلاعات شبکه های اجتماعی - علمی آکادمیا و مندلی است. در این پژوهش از روش مروری - تحلیلی با رویکرد توصیفی استفاده شده است که در آن پژوهشگران به معرفی شبکه های اجتماعی - علمی آکادمیا و مندلی و بررسی وضعیت اطلاعات موجود در آن ها می پردازند. با توجه به ویژگی های این شبکه ها، راهکارهایی برای کاهش آلودگی اطلاعات در شبکه های مذکور ارائه می شود. یافته ها حاکی از آن است که خودآرشیوی اعضا سبب افزایش آلودگی اطلاعات ـ همچون به روز نبودن، چندزبانه بودن، ناخوانا بودن، دروغین و نامعتبر بودن، تکراری بودن، و نقص اطلاعات در شبکه های اجتماعی ـ شده است. امروزه، شاهد افزایش روزافزون کاربران شبکه های اجتماعی و به تبع آن افزایش بی رویه و غیرقابل جلوگیری اطلاعات ناخواسته هستیم. بنابراین، اطلاعات اشتباه، حجم زیاد آن ها، و آلودگی اطلاعات از جمله مشکلاتی است که شبکه های اجتماعی، به منزله بخشی از فضای مجازی، با آن دست و پنجه نرم می کنند. این پژوهش نشان می دهد که با ارائه راهکارهایی به اعضا ـ از جمله وضع و اعمال استانداردها و قواعد به منظور کنترل دقیق داده های ورودی به شبکه ها، استفاده از تکنیک های نام گذاری استاندارد برای ورود اطلاعات، و برقراری پیوند بین گروه ها برای دسترسی مشترک به مقالات ـ می توان از آلودگی اطلاعات در این فضای مجازی کاست.

پژوهش حاضر با هدف آگاهی از میزان شکاف بین مهارت های موجود و مطلوب کتابداران در استفاده از رسانه های اجتماعی- تعاملی انجام شده است. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای محقق ساخته است. پرسشنامه دارای 45 سوال است و چهار مولفه: «مهارت ارتباطی»، «مهارت اطلاعاتی»، «مهارت اینترنتی» و «مهارت رایانه ای». نخست کلیه عناصر مربوط به مهارت های مورد نیاز کتابداران از منابع و متون مرتبط و تحقیقات انجام شده در این حوزه جمع آوری شد. سپس، با نظرخواهی از استادان و صاحب نظران، عناصر همسو با این پژوهش انتخاب شد. جامعه آماری شامل 220 نفر از کتابداران شاغل در کتابخانه مرکزی سیزده دانشگاه دولتی شهر تهران است. از 220 پرسشنامه توزیع شده 190 پرسشنامه (86 درصد) عودت شد. نتایج نشان می دهد وضعیت مهارتی کتابداران در زمینه مهارت رایانه ای با میانگین 3.33 در رتبه اول و در مهارت اینترنتی با میانگین 2.44 در رتبه چهارم قرار دارد. بیشترین شکاف مهارتی بین وضعیت موجود و مطلوب مهارتی کتابداران در استفاده از رسانه های اجتماعی- تعاملی در زمینه مهارت اینترنتی با میانگین 3.70 و کمترین شکاف در زمینه مهارت رایانه ای با میانگین 2.33 است. شکاف معنی دار در همه ابعاد مهارتی کتابداران، به ویژه مهارت اینترنتی، نشان دهنده ضعف مهارتی کتابداران در استفاده تخصصی و حرفه ای از رسانه های اجتماعی- تعاملی است. در صورتی که شکاف بین مهارت های موجود و مطلوب کتابداران به موقع و صحیح پر نشود، می تواند به کاهش جایگاه حرفه ای و اجتماعی کتابداران در عرصه های دیجیتالی و مجازی منجر شود.