مجله روانشناسی
سال:1380 | دوره:5 | شماره:2 (پیاپی 18) |تعداد مقالات:5

با هدف تعیین تاثیر اهداف پیشرفت وابسته به موقعیت و سطح توانایی بر رفتار و نگرش کمک طلبی تحصیلی، تعداد 114 دانش آموز پسر پایه دوم راهنمایی با توانایی متفاوت در حل مسایل ریاضی (پایین، متوسط، بالا) انتخاب شدند. آزمودنی ها به صورت انفرادی در شرایط تکلیف درگیر و یا خوددرگیر به حل مسایل دشوار ریاضی پرداختند. یافته ها نشان داد که دانش آموزان در شرایط تکلیف درگیر بیشتر اقدام به کمک طلبی نموده و هدف از آن را بهبود یادگیری و رسیدن به موفقیت بیان می کنند. در مقابل در شرایط خوددرگیر، دانش آموزان کمتر به جستجوی کمک پرداخته و هدف از اقدام به کمک طلبی را دشواری تکلیف بیان می دارند. همچنین یافته ها بر این دلالت دارد که سطح توانایی دانش آموزان بر ماهیت کمک طلبی تاثیر می گذارد اما بر میزان کمک طلبی تاثیر معناداری ندارد. به علاوه دانش آموزانی که بیشتر به جستجوی کمک اقدام می کنند در انجام مسایل بعدی به صورت انفرادی و مستقل به موفقیت بیشتری نایل می شوند.

هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر آموزش رفتاری والدین و دارو درمانگری بر میزان علایم فزون کنشی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه / فزون کنشی بود. بدین منظور، از بین نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز 8 مدرسه ابتدایی پسرانه انتخاب شدند و با توجه به ارزیابی معلمان و والدین، برای 67دانش آموز، تشخیص اولیه فزون کنشی داده شد. این دانش آموزان، برای تشخیص قطعی به روانپزشک، ارجاع داده شدند. از بین این 67 نفر، فقط 30 نفر به روانپزشک مراجعه کردند که 26 نفر از آنها تشخیص قطعی فزون کنشی گرفتند. این 26 نفر به اضافه 7 نفر که قبلا تشخیص فزون کنشی گرفته بودند، اما به روانپزشک مراجعه نکرده بودند، به طور تصادفی به سه گروه 11 نفری آموزش رفتاری والدین، دارو درمانگری و گواه تقسیم شدند. آزمودنی های گروه دارو درمانگری که در نهایت به 8 نفر تقلیل پیدا کرده بودند، به مدت 35 روز داروی متیل فنیدیت (ریتالین) مصرف کردند. والدین گروه آموزش، در 6 جلسه هفتگی 90 دقیقه ای آموزش تغییر و ایجاد رفتار در کودکان شرکت کردند، اما گروه گواه هیچ نوع درمانی دریافت نکردند. نتایج تحقیق نشان داد که آموزش رفتاری والدین، بر اساس ارزیابی والدین در مرحله بعد از درمان و پیگیری، بطور معنی داری میزان علایم فزون کنشی کودکان مورد مطالعه را کاهش داده است (P<0.05)، اما بر اساس ارزیابی معلمان، تفاوت معنی داری بین میانگین های میزان علایم فزون کنشی گروه آموزش رفتاری والدین و گروه گواه در مرحله بعد از درمان و پیگیری وجود نداشت. از طرف دیگر، نتایج تحقیق نشان داد که دارودرمانی، در مرحله بعد از درمان، به طور معنی داری تاثیر چشمگیری بر کاهش میزان علایم فزون کنشی کودکان مورد مطالعه داشته است (P<0.05).

SCL-90-R از مقیاسهای رایج در سنجش آسیب های روانی است. بنا به گزارشهای مختلف این مقیاس تک عاملی است و آسیب شناسی روانی عمومی را می سنجد. در مقاله حاضر مراحل ساخت و بررسی خصوصیات روانسنجی یک فرم کوتاه از SCL-90-R به نام SCL-25 توصیف می گردد. نتایج بررسیهای مقدماتی نشان داد SCL-25 با 25 ماده همبستگی بالایی با 90 ماده SCL-90-R دارد و یک مقیاس روا و معتبر برای سنجش آسیب روانی عمومی است.

روان – عصب – ایمنی شناسی – به حوزه بین رشته ای جدیدی اطلاق شود که در آن تعامل عوامل روان شناختی با وضعیت های عصب شناختی و ایمنی شناختی مورد مطالعه قرار می گیرد. مطالعات نشان می دهند که شرایط سو روان شناختی (مثلا تنیدگی های مزمن) یا هیجان های منفی با میانجی های عصب شناختی، هورمونی و ایمنی شناختی می توانند، آسیب پذیری جسمانی آزمودنیها را در مقابل آسیب زاهای محیطی افزایش دهند. در این تحقیق به منظور بررسی اثر بازی های رایانه ای و هیجان های متعاقب آنها بر مقادیر کورتیزول صبحگاهی و شامگاهی 16 دانش آموز سال دوم راهنمایی با میانگین سنی 12.6 سال از یک مدرسه راهنمایی نمونه شبانه روزی به صورت تصادفی انتخاب شدند و به روش جایگزینی تصادفی در قالب طرح سولومون، در چهار گروه قرار گرفتند. دو گروه آزمایشی، 27 روز و هر روز به مدت شصت دقیقه به بازی های رایانه ای مختلف پرداختند. نمونه های خون صبحگاهی و شامگاهی، در آغاز و پایان مطالعه، بر اساس طرح سولومون، از آزمودنی ها گرفته شد و نتایج با استفاده از روش تحلیل واریانس بررسی شدند. یافته های ما نشان داد که بازی های رایانه ای به طور معنادار، کورتیزول صبحگاهی (P=0.01) و کورتیزول شامگانی (P<0.05) را افزایش می دهد. با توجه به تغییرات روانی فیزیولوژیک ارگانیزم تحت هیجان و آثار ضعیف ساز هورمون کورتیزول بر نظام ایمنی بدن، این نتایج می توانند یافته مهمی در مقوله مطالعات تنیدگی – بیماری و حوزه های مشابه باشند.

پژوهش حاضر به منظور تبیین یافته های ضد و نقیضی که از اوایل دهه 1980 در مورد ارتباط اولیه بین الگوی رفتاری ریخت A و بیماریهای کرونری قلب مطرح شده است، با روی آوردی چند مولفه ای به بررسی مولفه های تشکیل دهنده این سازه پیچیده شخصیتی و ارتباط آن با فعالیت تشدید یافته سمپاتیکی پرداخته است. به دلیل اینکه بررس مفهوم ریخت A به عنوان یک سازه چند بعدی مستلزم داشتن یک ابزار ارزشیابی دقیق که بتواند تمام ابعاد این مفهوم را اندازه گیری کند می باشد، مقیاس چند بعدی الگوی رفتاری ریخت A تدوین و از لحاظ اعتبار و روایی سازه مورد تحلیل قرار گرفت. 108 دانشجوی پسر بعد از تکمیل این پرسشنامه یک تکلیف تنیدگی زا را تجربه کردند و پیش و پس از این تجربه، پاسخهای قلبی عروقی آنها مشتمل بر ضربان قلب و فشارخون سیستولیک و دیاستولیک اندازه گیری شد.پاسخهای آزمودنیها از لحاظ بررسی اعتبار و روایی سازه پرسشنامه از طریق روش آلفای کرونباخ و تحلیل عوامل به شیوه مولفه های اساسی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحلیل نشان دهنده میزان دقت و اعتبار مطلوب پرسشنامه و استخراج چهار مولفه اساسی تشکیل دهنده سازه ریخت A به نامهای ناشکیبایی / احساس تنگنای زمانی، خشم خصومت، رقابت جویی و تلاش برای پیشرفت بود. بعد از مقایسه میانگین پاسخهای قلبی عروقی آزمودنیها قبل و بعد از تجربه تکلیف تنیدگی زا که نشان از تفاوت معنی دار میانگین پاسخها داشت، به بررسی ارتباط عوامل تشکیل دهنده ریخت A با تغییرات پاسخهای قلبی عروقی بعد از تجربه تکلیف تنیدگی زا در گروهی از آزمودنیها که نمرات بالایی در مقیاس ریخت A داشتند (n=73) پرداخته شد. نتایج تحلیل رگرسیون جهت بررسی این ارتباط نشان از سهم متفاوت عوامل تشکیل دهنده ریخت A در تبیین پاسخهای قلبی عروقی – ضربان قلب و فشارخون سیستولیک و دیاستولیک – به مولفه خشم / خصومت تعلق داشته و عوامل دیگر نیز هر یک در ترکیبی خطی با این عامل سهم متفاوتی در تبیین این تغییرات داشتند. در مجموع یافتهای پژوهش تاییدی بر ماهیت چند بعدی سازه شخصیتی ریخت A، تفاوتهای فردی افراد دارای این الگو و ارتباط متفاوت مولفه های تشکیل دهنده الگوی ریخت A با پاسخهای تشدید یافته سمپاتیکی (قلبی عروقی) می باشد و می تواند پاسخی برای مطالعات ضد و نقیض این حیطه محسوب شود.