روابط خاک و گیاه (علوم و فنون کشت های گلخانه ای)
سال:1393 | دوره:5 | شماره:18 |تعداد مقالات:14

گزارش های زیادی مبنی بر مفید بودن همزیستی میکوریزی در خاک وجود دارد. ولی اطلاعات زیادی درباره تاثیر این همزیستی در سیستم های کشت بدون خاک در دسترس نیست. این آزمایش با هدف بررسی اثر همزیستی قارچ های میکوریزآربوسکولار در شرایط کمبود عناصر کم مصرف بر شاخص کلروفیل برگ سورگوم در بستر کشت پرلیت انجام شده است. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در گلدان هایی با بستر پرلیت استریل، گیاهان سورگوم (Sorghum bicolor L.) با قارچ های گلوموس اتونیکاتوم و گلوموس اینترارادیسز تلقیح شدند و سورگوم غیر میکوریزی نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. در طول رشد رویشی گیاهان، از محلول غذایی راریسون با سه سطح غلظتی (صفر، نصف و کامل عناصر کم مصرف) استفاده شد. نتایج نشان داد که برای واحدهای آزمایشی، میانگین وزن تر گیاه سورگوم غیرمیکوریزی و همزیست با قارچ های گلوموس اتونیکاتوم و گلوموس اینترارادیسز به ترتیب 90، 14 و 11 گرم بود. میانگین کلونیزاسیون ریشه گیاه سورگوم با قارچ های گلوموس اتونیکاتوم و گلوموس اینترارادیسز به ترتیب 43 و 37 درصد بود. تیمارهای میکوریزی باعث کاهش شاخص کلروفیل برگ در مقایسه با تیمار شاهد شدند و با کم شدن غلظت عناصر کم مصرف در محلول غذایی نیز این شاخص کاهش یافت. با افزایش سن گیاهان و نزدیک شدن به مرحله زایشی، شاخص کلروفیل برگی افزایش یافت. با توجه به نتایج به دست آمده، به نظر می رسد یکی از عوامل کاهش وزن گیاهان میکوریزی در شرایط این آزمایش، کاهش کلروفیل و به دنبال آن کاهش توان فتوسنتزی گیاهان همزیست باشد. انجام مطالعات تکمیلی برای ارزیابی دقیق تر تاثیر قارچ های همزیست بر رشد و عملکرد گیاهان در سیستم های کشت بدون خاک ضروری است.

مطالعه تغییرات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی در شرایط تنش، راهکار مناسبی جهت بررسی جنبه های وراثتی تحمل به تنش فراهم می آورد. در این مطالعه، تغییرات وضعیت آب، تنظیم کننده های اسمزی و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان بافت برگ گیاه ارزن پادزهری (Panicum antidotale Retz) تحت تنش شوری در شرایط گلخانه طی پنج هفته متوالی ارزیابی شد. اعمال تیمارهای شوری آب آبیاری (صفر (شاهد)، 70، 140، 210 و 280 میلی مولار NaCl) در مرحله چهار برگی گیاهچه ها آغاز شد. نتایج نشان داد که اختلاف بین بیشترین محتوای نسبی آب برگ در تیمار غیر شور در مقایسه با کمترین مقدار در تیمار 280 میلی مولار شوری به ترتیب 67.8، 31، 25، 28 و 27 درصد در هفته های اول تا پنجم بود. پتانسیل اسمزی آب برگ در تیمارهای مختلف شوری با گذشت زمان روندی کاهشی نشان داد و از 717.0-مگاپاسکال در هفته اول به 26.1-مگاپاسکال در هفته پنجم پس از اعمال تنش رسید. مقدار کل کربوهیدرات های محلول برگ نیز با شوری کاهش یافت. در 28 روز پس از اعمال تنش، فعالیت اسکوربات پراکسیداز در تیمار غیر شور 40% بیشتر از تیمار 280 میلی مولار بود؛ هر چند بیشترین فعالیت آنزیم اسکوربات پراکسیداز به تیمار 70 میلی مولار شوری تعلق داشت. محتوای نسبی آب برگ (**62.0=r) و پایداری غشا (**52.0=r) بیشترین همبستگی مثبت را با تولید ماده خشک گیاه ارزن پادزهری داشتند. هم چنین، افزایش فعالیت مهار رادیکال SPPH (r=0.61**) و فنول کل (**69.0-=r) در تولید ماده خشک و تحمل شرایط شور نقش موثری داشتند. روش رگرسیون گام به گام نشان داد که غلظت کل فنول (722.0-=b) و مقدار پرولین بخش هوایی (265.0-=b) از مولفه های اصلی تحمل به شوری در گیاه ارزن پادزهری محسوب می شوند.

گل داوودی یکی از مهم ترین گیاهان زینتی و دارویی در عرصه جهانی به شمار می-رود. در پژوهش حاضر، تنوع موجود بین 50 ژنوتیپ گل داوودی توسط خصوصیات فنولوژیک و مورفولوژیک مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس تجزیه واریانس داده ها، تمام صفات مورد بررسی معنی دار بودند و ضریب تغییرات ژنتیکی برای اکثر صفات بیش از 40% بود. بیشترین توارث پذیری عمومی مربوط به زمان رنگ گیری غنچه گل (59.90 درصد) و ماندگاری گلدانی (3.88 درصد) بود. کمترین وراثت پذیری را زمان باز شدن گلچه لوله ای (05.6 درصد) به خود اختصاص داد. در تجزیه رگرسیون گام به گام برای متغیر وابسته ماندگاری گلدانی، صفات زمان رنگ گیری غنچه گل، زمان شکوفایی کامل گل و زمان ریزش گرده توانستند وارد مدل شوند. بر این اساس، طول دوره رویشی و رفتار گلچه های زبانه-ای و لوله ای بر ماندگاری گلدانی تاثیر دارند. از سوی دیگر، تجزیه خوشه ای به روش حداقل واریانس وارد، ژنوتیپ های مورد مطالعه را به شش گروه تقسیم کرد. دو ژنوتیپ «افروز و نامعلوم1» با دوره رویشی کوتاه، ریزش گرده دیرهنگام و ماندگاری گلدانی بالا در گروه جداگانه ای قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ژنوتیپ های داوودی مورد مطالعه از پتانسیل ژنتیکی بسیار مطلوبی برخوردارند و بسته به هدف، بسیاری از آنها را می توان جهت بهبود صفات مختلف در برنامه های اصلاحی به کار برد.

برای ارزیابی ارتباط بین اجزای مختلف فسفر و آنزیم فسفاتاز قلیایی با شاخص های گیاه لوبیا در 10 نوع خاک آهکی تیمار شده با لجن فاضلاب شهری از استان چهارمحال و بختیاری، پژوهشی در گلخانه اجرا شد. در ابتدا، نمونه های خاک تهیه شده یک ماه با لجن فاضلاب شهری در نرخی معادل با 1% وزنی/وزنی خوابانیده شدند. سپس، شکل های مختلف فسفر که شامل فسفر پیوند شده به اکسیدهای آهن و آلومینیوم (NaOH+CB]-P])، فسفر مسدود شده در اکسیدهای آهن (CBD-P) و فسفر در ارتباط با کلسیم (HCl-P)، به روش عصاره گیری مرحله ای اولسن و سامرز تعیین شد. هم چنین، فسفر کل، فسفر آلی (OP) و فسفر باقی مانده (Residual-P) نیز تعیین شدند. فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس، به منظور بررسی شاخص های گیاه لوبیا، یک کشت گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در ده نوع خاک اجرا شد. نتایج نشان داد که فراوانی اجزای فسفر عمدتا به صورت زیر کاهش یافت: HCl-P>Residual-P>[NaOH+CB]-P>OP>CBD-P. هم چنین، همبستگی معنی داری بین فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی با جز CBD-P، فسفر آلی و فسفر کل وجود داشت. به علاوه، اجزای NaOH+CB]-P] و HCl-P همبستگی معنی داری با فسفر جذب شده توسط بخش هوایی لوبیا داشتند. به طورکلی، نتایج این تحقیق نشان داد که روش جزءبندی مرحله ای فسفر می تواند ابزار ارزشمندی در تعیین وضعیت فسفر خاک ها و قابلیت دسترسی این عنصر برای گیاهان در خاک های تیمار شده با لجن فاضلاب شهری فراهم کند.

به منظور بررسی عملکرد کمی و کیفی، محتوای کلروفیل و برخی شاخص های رشدی گندم در پاسخ به تلقیح بذر با باکتری های PGPR در سطوح مختلف شوری خاک، آزمایشی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی، به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 1390 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل شوری خاک در چهار سطح (صفر، 15، 30 و 60 میلی مولار با استفاده از NaCl) و تلقیح بذر با PGPR (عدم تلقیح به عنوان شاهد، تلقیح با ازتوباکتر کروکوکوم استرین 5، آزوسپیریلوم لیپوفروم استرین OF و سودوموناس پوتیدا استرین 186) بودند. مقایسه میانگین ها نشان داد که در شرایط شوری خاک، عملکرد دانه تک بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن 100 دانه، طول سنبله و وزن ریشه به واسطه تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد نسبت به عدم تلقیح با باکتری افزایش یافت. در تمامی ترکیب های تیماری، انباشت ماده خشک کل تا 85 روز بعد از کاشت افزایش سریعی یافت؛ ولی از 85 روز بعد از کاشت تا زمان برداشت، به دلیل افزایش رقابت، سایه اندازی بوته ها بر همدیگر و افزایش پیری برگ ها، روند کاهشی نشان داد. در تمامی ترکیب های تیماری، بیشترین عملکرد دانه و انباشت ماده خشک کل در واحد سطح، به ترکیب تیماری تلقیح بذر با ازوسپریلوم در عدم اعمال شوری و کمترین آن به بالاترین سطح شوری و عدم تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد تعلق داشت. روند مشابهی نیز در سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی به دست آمد. بنابراین، نتایج این پژوهش نشان داد که به منظور افزایش عملکرد کمی و کیفی، محتوی کلروفیل و برخی دیگر از شاخص های رشد مانند بیوماس کل، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی محصول گندم در شرایط شوری خاک، می توان پیشنهاد نمود که تلقیح بذر گندم با آزوسپریلوم انجام شود.

در شرایط تنش خشکی، علاوه بر ممانعت جذب آب، فراهمی و جذب عناصر غذایی مختلف هم محدود می شود. تغذیه متناسب به عنوان یکی از روش های مدیریت تولید گیاهی در شرایط تنش های مختلف محیطی شناخته شده است. خشکی و کمبود عناصری مانند پتاسیم و روی در این شرایط با تاثیر بر مقدار آب و خصوصیات فیزیولوژیک گیاه، کاهش کیفیت و کمیت گیاهان را در پی دارند. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر بر همکنش سطوح مختلف پتاسیم (6.0، 3 و 6 میلی مولار) از منبع نیترات پتاسیم، سطوح مختلف روی (صفر، 1 و 2 میکرومولار) از منبع سولفات روی، در شرایط تنش خشکی حاصل از پلی اتیلن گلیکول ((PEG (صفر، 55 و 110 گرم در لیتر) بر تعدادی از شاخص های وضعیت آبی و ویژگی های فیزیولوژیک گیاه گوجه فرنگی در سیستم آبکشت انجام شد. نتایج نشان داد که برهمکنش خشکی، پتاسیم و روی بر وزن خشک شاخساره و ریشه، مقدار کلروفیل و پرولین برگ و درصد نشت یونی ریشه معنی دار شد. افزودن پتاسیم و روی وضعیت آبی گیاه را بهبود بخشید، اما اثر روی بر پتانسیل آب برگ معنی دار نشد. تنش خشکی، مقدار کلروفیل را افزایش و گروه های سولفیدریل را کاهش داد. مصرف پتاسیم در غلظت زیاد منجر به افزایش نشت یونی ریشه شد.

در گیاهان دارویی، متابولیت های ثانویه اهمیت زیادی دارند و عواملی که بر کمیت و کیفیت این متابولیت ها موثرند مورد توجه می باشند. گاوزبان ایرانی(Echium amoenum Fisch&C. A. Mey). گیاهی علفی، دو ساله و روزبلند، از تیره گاوزبانان است که دارای کرک های خشن زیادی می باشد و در مناطق شمالی ایران یافت می شود. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر سیلیسیم بر برخی خصوصیات ریخت شناختی، تشریحی و فیزیولوژیک این گیاه است. برای این منظور، سیلیسیم (به صورت سیلیکات سدیم) با سه غلظت (صفر، 2.0 و 7.0 میلی مولار) در نظر گرفته شد و گیاه گاوزبان رشد کرده در محیط آبکشت در گلخانه با این سطوح تیمار گردید. آزمایش در یک طرح کاملاً تصادفی انجام شد. سپس، برخی خصوصیات ریخت شناختی و تشریحی، از جمله طول کرک، تعداد کرک، تعداد سلول روزنه، قطر کوتیکول، شاخص روزنه و تراکم سلول های نردبانی اندازه گیری و میزان آنتوسیانین و فلاونوئید نیز بررسی شد. بر اساس نتایج به دست آمده، با اعمال تیمار سیلیسیم، شاخص روزنه کاهش یافت. قطر کوتیکول، فشردگی سلول های پارانشیم نردبانی، طول کرک، آنتوسیانین و فلاونوئید در گیاه تیمار شده با سیلیسیم نسبت به گیاه شاهد افزایش معنی داری یافته بود، ولی تعداد کرک در بین تیمارها تفاوت معنی داری نداشت.

فلفل (Capsicum annuum) به طور عمده از طریق بذر تکثیر می گردد. در ایران، از بذر هیبرید فلفل استفاده می شود که یک محصول وارداتی است. از آنجا که جوانه زنی بذر فلفل های گلخانه ای و تثبیت گیاهچه آنها زمان زیادی نیاز دارد، فن کشت بافت امکان تولید سریع تعداد کثیری گیاه که از لحاظ ژنتیکی مشابه هستند را فراهم می کند. در این تحقیق، تاثیر ژنوتیپ، نوع ریزنمونه و تنظیم کننده های مختلف رشد بر کالوس دهی و باززایی گیاه کامل ارزیابی شد و بهترین ترکیب محیط کشت و ریزنمونه جهت ریزازدیادی ارقام تجاری فلفل در ایران ارائه گردید. نتایج تجزیه واریانس تاثیر نوع ژنوتیپ، اثر متقابل ریزنمونه و تیمار هورمونی، اثر متقابل این دو عامل با عامل ژنوتیپ روی صفات مورد ارزیابی را در سطح 1% معنی دار نشان داد. بر اساس نتایج این مطالعه، ریزنمونه های برگ و کوتیلدون در ترکیب هورمونی یک میلی گرم در لیتر 5+IAA میلی گرم در لیتر BAP جهت ریزازدیادی فلفل مناسب تشخیص داده شد. به نظر می رسد به منظور ریزازدیادی فلفل در مقیاس وسیع در گلخانه، استفاده از ریزنمونه برگ با توجه به تعداد بیشتر آن در گیاه، مقرون به صرفه تر باشد.

بسترهای کاشت می توانند بر کیفیت و عمر پس از برداشت میوه توت فرنگی اثر بگذارند. در پژوهش حاضر، اثر هفت نوع بستر کاشت شامل بستر پایه (ترکیب 50% کوکوپیت و 50% پرلیت) و بستر غنی شده با 10، 20 و 40 درصد کود آلی ورمی کمپوست و 10، 20 و 40 درصد کود دامی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار روی کیفیت و ماندگاری پس از برداشت میوه توت فرنگی رقم کاماروسا بررسی گردید. میوه های توت فرنگی، در مرحله رسیدن تجاری، به مدت 5 دقیقه در محلول 1 میلی مولار پوتریسین غوطه ور شدند. سپس، سطح میوه ها در هوای معمولی اتاق خشک شد و در ظروف پلاستیکی به یخچال با دمای 4 درجه سلسیوس منتقل شدند. بعد از 15 روز، میزان مواد جامد محلول (TSS)، اسیدیته کل (TA)، نسبت TSS/TA، سفتی بافت میوه و درصد کاهش وزن میوه ها اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بستر های کاشت بر سفتی بافت میوه، TA، TSS، نسبت TSS/TA و درصد کاهش وزن اثر معنی داری داشتند. کمترین کاهش وزن مربوط به تیمار 10٪ کود دامی (2.16%) و بیشترین کاهش وزن (36%) در بستر شاهد مشاهده شد. بیشترین مواد جامد محلول میوه (13.19%) در بستر کشت حاوی 40% ورمی کمپوست مشاهده گردید. به دلیل عاری بودن بستر های کاشت بدون خاک از عوامل بیماری زا، هیچ میوه توت فرنگی پیش و پس از برداشت پوسیده نشد. بنابراین، با استفاده از کود های آلی در بستر های کاشت، نه تنها نیازی به استفاده از سموم شیمیایی نیست، بلکه می توان عمر پس از برداشت میوه های توت فرنگی را هم افزایش داد.

امروزه سیستم های تربیتی مختلفی به منظور پرورش رزهای گلخانه ای به کار گرفته می شوند. برخی از سیستم های تربیتی اجازه نفوذ نور بیشتری به درون تاج پوشه داده و از این رو میزان فتوسنتز تاج پوشه افزایش می یابد. هدف از این تحقیق ارزیابی پاسخ سیستم های تربیت کمانی و سنتی به سایه دهی (شدت نور کامل، سایه 25، 50 و 65 درصد) و اثر سایه دهی روی کیفیت بازارپسندی گل بریدنی رز رقم آوالانژ در شرایط گلخانه بود. آزمایش به صورت کرت های خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، در چهار تکرار با دو نمونه در هر واحد آزمایشی اجرا شد. نتایج نشان داد که سیستم های تربیتی بر برخی صفات کیفی تاثیرگذار بودند. گیاهان تربیت شده با روش کمانی، شاخه طویل تر با وزن تر و خشک بیشتر و هم چنین سطح برگ بیشتری نسبت به شاخه های سرزنی شده تولید کردند. در هر دو سیستم تربیتی، تفات معنی داری در ارتباط با زمان جوانه زنی، قطر شاخه گل و سطح برگ ویژه مشاهده نشد. افزایش سایه دهی به طور معنی داری وزن تر و خشک شاخه و قطر شاخه گل را کاهش داد؛ در حالی که باعث افزایش سطح ویژه برگ شد. با این وجود، سایه دهی تاثیر معنی داری بر طول شاخه و سطح برگ نشان نداد . بر اساس نتایج به دست آمده از این تحقیق، کاربرد روش تربیت کمانی می تواند منجر به بهبود ویژگی های کیفی رزهای بریدنی نسبت به سیستم تربیت سنتی، تحت شدت نور کم و یا تنش سایه گردد.

به منظور بررسی تاثیر تراکم بر عملکرد و خصوصیات کمی خیار گلخانه ای، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به مدت دو سال در گلخانه های مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت انجام گرفت . در این آزمایش، فاکتور اول شامل عرض نوار کشت در سه سطح (فاصله 15، 30 و 45 سانتی متر)، هر نوار شامل دو خط کشت، فاکتور دوم شامل فاصله بوته روی خطوط کشت در نوارها در سه سطح (25، 40 و 55 سانتی متر) و فاکتور سوم شامل دو رقم به نام های Royal sluis 198 و California Ayat مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تراکم های مختلف تاثیر معنی داری روی صفات مرتبط با عملکرد داشتند. در این آزمایش، با افزایش تراکم بوته، وزن میوه، تعداد میوه در بوته و عملکرد تک بوته به طور معنی داری کاهش یافتند؛ در مقابل، تعداد میوه و عملکرد در مترمربع به طور معنی داری افزایش یافتند. از طرف دیگر، عرض نوار کشت 30 سانتی متر بیشترین نسبت طول به قطر میوه، تعداد میوه در مترمربع، عملکرد تک بوته و عملکرد در مترمربع را به خود اختصاص داد. با این حال، ارقام از نظر عملکرد تفاوت معنی داری نشان ندادند. بر اساس نتایج به دست آمده، فاصله کاشت30×25 بهترین فاصله به منظور حصول حداکثر عملکرد در کشت خیار گلخانه ای می باشد.

اسید هیومیک با فعالیت شبه هورمونی تاثیر به سزایی بر جذب عناصر غذایی، عملکرد و کیفیت محصولات تولیدی دارد. در همین راستا، جهت تعیین بهترین غلظت اسید هیومیک در پرورش گل شاخه بریده همیشه بهار در سیستم هیدروپونیک، تاثیر غلظت های مختلف اسید هیومیک (صفر، 250، 500، 750 و 1000 میلی گرم بر لیتر) بر شاخص های ریخت شناسی، جذب عناصر غذایی و دوام عمر پس از برداشت گل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش بیانگر تاثیر معنی دار اسید هیومیک بر صفات فیزیولوژیک و ریخت شناسی گل همیشه بهار بود. بر همین اساس، سطح برگ و غلظت کلروفیل a، b و کل به عنوان ظرفیت فتوسنتزی، تعداد گل و غلظت کل فنول در مقایسه با شاهد به طور معنی داری تحت تاثیر کاربرد اسید هیومیک قرار گرفتند. هم چنین، اسید هیومیک تاثیر معنی داری بر جذب عناصر غذایی فسفر و کلسیم در مقایسه با شاهد داشت. دوام عمر گل به عنوان مهم ترین عامل کیفیت پس از برداشت، در غلظت 250 میلی گرم بر لیتر اسید هیومیک نسبت به شاهد 20% افزایش یافت. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، کاربرد اسید هیومیک با غلظت های 250 و 500 میلی گرم بر لیتر در محلول غذایی گل شاخه بریده همیشه بهار رقم کریسانتا در سیستم هیدروپونیک توصیه می گردد.

آزمایشی برای شناسایی یک محلول بهینه از بین محلول های غذایی رایج برای پرورش کاهو در دانشگاه تبریز انجام شد. در این آزمایش تاثیر چهار محلول غذایی (هوگلند NSHog، ناپ-NSKnop، انگلستان NSUK و محلول دانشگاه تبریز NSUT) بر روی دو رقم کاهو (سیاهو و کانکویستادور) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی بررسی و صفاتی مانند شاخص کلروفیل، کارایی فتوسنتز، عارضه فیزیولوژیکی سوختگی حاشیه برگ (Tip Burn)، وزن تر و خشک، سطح برگ و تعداد برگ خوراکی اندازه گیری شد. گیاهان در بستر پرلایت کشت و محلول رسانی به پای بوته به صورت دستی انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که محلول های غذایی تاثیر معنی دار روی صفات رویشی دارند. به طوری که گیاهان تیمار شده با محلول غذایی انگلستان بیشترین وزن تر، وزن خشک، سطح برگ و تعداد برگ خوراکی را دارا بودند. کمترین میزان وزن تر، وزن خشک، سطح برگ و تعداد برگ خوراکی در تغذیه با محلول دانشگاه تبریز مشاهده شد. نتایج حاکی از وجود تفاوت معنی داری بین ارقام در برخی از صفات بود. رقم سیاهو وزن تر، سطح برگ و تعداد برگ خوراکی، بیشتری نسبت به رقم کانکویستادور داشت. اثر متقابل رقم و نوع محلول غذایی بر صفت شاخص کلروفیل معنی دار شد. با توجه به نتایج می توان گفت که محلول غذایی انگلستان در این آزمایش به عنوان بهترین محلول غذایی برای کشت بدون خاک کاهو می باشد.

به منظور بررسی اثر کادمیم بر برخی پارامترهای فیزیولوژیک ژنوتیپ های گلرنگ، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در محیط آبکشت در گلخانه آموزشی و پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان در سال 1391 اجرا گردید. چهار سطح کادمیم (شاهد (صفر)، 5.1، 3 و 5.4 میلی گرم در لیتر) و شش ژنوتیپ گلرنگ (اراک 2811، کوسه، نبراسکا،C111، K12 و S149 ) به عنوان فاکتورهای آزمایشی در نظر گرفته شدند. پارامترهای تعداد برگ در گیاه، وزن تر برگ، وزن تر ساقه، حجم ریشه، وزن خشک بخش هوایی و ریشه و غلظت کادمیم در ریشه و بخش هوایی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش سطح کادمیم محلول غذایی، تاثیر منفی کادمیم بر ویژگی های مختلف آشکارتر شد. اعمال تیمار 5.4 میلی گرم در لیتر کادمیم باعث کاهش 2.61، 5.37 و 8.71 درصدی در طول ریشه، تعداد برگ و حجم ریشه و افزایش حدود 52 و 156 برابری میزان غلظت کادمیم در شاخساره و ریشه نسبت به تیمار شاهد شد. غلظت کادمیم شاخساره در تمامی ژنوتیپ های مورد مطالعه کمتر از غلظت این عنصر در ریشه بود. از نتایج این آزمایش می توان چنین نتیجه گیری نمود که کادمیم سبب تغییر جدی در ویژگی های فیزیولوژیک و رشد گلرنگ گشته و بین ژنوتیپ های گلرنگ از این نظر تفاوت وجود دارد.