رفاه اجتماعی
سال:1388 | دوره:9 | شماره:34 |تعداد مقالات:34

طرح مساله: با اینکه اینترنت و فضای مجازی فرصت های بی سابقه ای برای جوانان ایران مهیا کرده است، آسیب شناسی اینترنت برای جوان ایرانی کمتر مورد توجه بوده است. پژوهش حاضر می کوشد با اتخاذ رویکرد انتقادی به مساله دوستی های اینترنتی و عشق سیال، به ابعاد مختلف این پدیده در بین جوانان ایرانی بپردازد.روش: این پژوهش با یک رویکرد کیفی، مطالب مرتبط با دوستی های اینترنتی را بر روی وبلاگ های وبلاگ نویسان ایرانی گردآوری و تحلیل کرده است. مطالب و مواد گردآوری شده با یک روش کیفی مقوله بندی و تحلیل شده اند و در پایان، نویسندگان با توجه به مواد گردآوری شده، دست به تحلیل زده و پیش بینی هایی از آینده این نوع روابط ارایه کرده اند.یافته ها: اکثر وبلاگ نویسان جوان ایرانی به دوستی های اینترنتی نگرش منفی دارند. آسیب زایی و فریب آمیز بودن این دوستی ها از جمله مهم ترین دلایل این کاربران در نقد این قبیل دوستی ها بوده است.نتایج: دوستی های اینترنتی در ایران طرفداران زیادی دارند. با وجود این مخالفان این دوستی ها در میان کاربران اینترنت و مخصوصا وبلاگ نویسان به مراتب بیشترند. همچنین، مرور روایت های منفی وبلاگ نویسان از این دوستی ها نشان می دهد که بیشتر این افراد در گذشته نگرش مثبتی به دوستی های اینترنتی داشته اند.

طرح مساله: سهم مردان از کل موارد مثبت شناسایی شده ناکا (نشانگان اکتسابی کمبود ایمنی)، بسیار بیشتر از زنان است. از اینرو بهداشت در روابط جنسی مردان در کنترل و کاهش ناکا از اهمیت خاصی برخورداراست. از سوی دیگر به تدریج الگوی انتقال ویروس از انتقال به واسطه تزریق مواد به سوی انتقال از راه رابطه جنسی در حال تغییر است و زنان تن فروش در این زمینه سهم بسیاری دارند. شناخت مشتریان می تواند امکان مداخله موثر را در برنامه های کنترل و کاهش ناکا فراهم آورد. مطالعه حاضر تلاش می کند تا حد ممکن برخی از این ویژگیها را بررسی و ارایه کند.روش: این مطالعه از نوع پهنانگر و مقطعی است که در آن از جمعیت زنان تن فروش درباره ویژگیهای مشتریان آنها پرسش شده است. برای گردآوری اطلاعات از هر دو روش  کمی و کیفی استفاده شده است جامعه آماری پژوهش، زنانی هستند که در مناطق 22گانه شهر تهران، تن فروشی می کنند.یافته ها: بیش از نیمی از تن فروشان، معتقدند مشتریان آنها در سنین میانسالی (30 تا 50 سال) قرار دارند. 6/51 درصد زنان تن فروش اظهار داشته اند که مشتریانشان بیشتر متاهل هستند و گروه بعدی را مجردها تشکیل می دهند. تن فروشان مشتریان خود را بیشتر دارای تحصیلات عالی معرفی کرده اند. 9/97 درصد از تن فروشان که به سوال درباره وضعیت شغلی مشتریان پاسخ داده اند مشتریان خود را شاغل اعلام کرده اند.بحث: شناخت زنان تن فروش شهر تهران از مشتریان خود در مقایسه با زنان تن فروش دیگر کشورها بیشتر است. یافته های این مطالعه درباره میانسالی و متاهل بودن اکثریت مشتریان با یافته های مطالعات مشابه در دیگر کشورها همخوانی دارد. احتمالا سهم مشتریان دارای تحصیلات دانشگاهی در میان مشتریان زنان تن فروش تهران، بیشتر از دیگر کشورهاست. یکی از ویژگیهای بسیار متفاوت مشتریان در این مطالعه در مقایسه با دیگر کشورها، شغل آنان است.

طرح مساله: در کلیه جوامع، سوء مصرف مواد در جمعیت جوان و قشر تحصیلکرده از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان مصرف مواد در بین دانشجویان دانشگاه های دولتی انجام پذیرفت.روش: این مطالعه یک پیمایش مقطعی است. نمونه مورد مطالعه شامل 8373 نفر (50/59 درصد مونث) دانشجویی است که به صورت تصادفی خوشه ای و بر مبنای توزیع جنسیت، دانشکده و وضعیت اسکان انتخاب شدند. از پرسشنامه شیوع شناسی مصرف مواد برای جمع آوری اطلاعات موردنیاز استفاده گردید.یافته ها نسبت دانشجویانی که حداقل یک بار در طول عمر قلیان، سیگار، مشروبات الکلی و تریاک مصرف کرده اند، به ترتیب 30، 20، 13 و 80/1 درصد و نسبت مصرف در 12 ماه گذشته، به ترتیب 70/20، 90/13، 10 و 50/1 درصد است. سن شروع مصرف تقریبا همه مواد 13 تا 18 سالگی است. مصرف اکثر این مواد در منزل دوستان، در خوابگاه با دوستان، در جشن ها و میهمانی های خانوادگی و در سفر و گردش های تفریحی با دوستان بوده است.نتایج: با توجه به دسترسی قابل ملاحظه مواد سنتی و مشروبات الکلی، میزان شیوع مصرف این مواد در بین دانشجویان پایین است. سن نوجوانی پرخطرترین برهه و دوستان عاملی مهمتر از خانواده برای شروع مصرف مواد هستند.

طرح مساله: این تصور در اذهان شکل گرفته که خطر آسیب دیدگی و تجاوز برای افراد بیشتر هنگامی است که خارج از دایره محارم و افراد خانواده قرار دارند، اما واقعیت برخلاف آن است. بنابراین پژوهش حاضر به منظور شناخت بیشتر از تجاوز جنسی به محارم صورت گرفته است و در آن زمینه های تجاوز جنسی، استراتژی های متجاوز و واکنش های بزه دیده مورد بررسی قرار گرفته اند.روش پ‍‍ژوهش: روش این پژوهش به دلیل تازگی و حساسیت آن، کیفی و از نوع اتنوگرافیک بوده است. داده های آن با استفاده از مصاحبه عمیق، رجوع به اسناد و مدارک، مشاهده، و پرسشنامه جمع آوری شده و نمونه ای از 39 مورد از زنان و دخترانی که در خانواده تحت تجاوز جنسی پدر یا برادر قرار گرفته اند به روش در دسترس و هدفمند مورد بررسی قرار گرفته است.یافته ها: هم چنین با توجه به جواب های به دست آمده استراتژی های آزار جنسی را در چهار گروه طبقه بندی کردیم: 1) استراتژی های اجبار و خشونت جسمانی 2) استراتژی های تحریکات عاطفی و ارعاب احساسی 3) استراتژی های اقتصادی 4) استراتژی های فریب کارانه.هم چنین بنابر پاسخ های مربوطه چهار واکنش را در زنان شناسایی کردیم که به ترتیب، سکوت، مقاومت، اعتراض، وخروج هستند و مشخص شد هرچقدر زنان آزاردیده برخوردار از شبکه های فردی و حمایت های اجتماعی باشند، امکان واکنش اعتراض و رفتار فعالانه بیشتر خواهد بود و هرچه این حمایت ها کمتر باشد واکنش های منفعلانه، بیشتر است.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد تجاوز جنسی به محارم بیشتر از آنکه مساله ای روانی باشد مساله ای اجتماعی است و مردسالاری و شکل روابط قدرت در خانواده و همچنین حاکمیت انگاره های مالکانه در روابط والدین و فرزندان از مهم ترین زمینه های شکل گیری آن است.

طرح مساله:. علی رغم اقدامات بسیاری که در بخش کاهش عرضه در کشور انجام شده است، به نظر می رسد هنوز شناسایی عواملی که بتواند منجر به پیشگیری از مصرف مواد شود، از اهمیت بیشتری برخوردار است. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه نگرش دینی و خودکنترلی با گرایش به مصرف مواد بوده است.روش: گروه نمونه متشکل از 386 دانشجوی پسر دوره کارشناسی دانشگاه تهران بوده است که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب گردیدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارت بوده است از «مقیاس تجدیدنظر شده  می بارگی مک اندرو» (MAC-R)، «مقیاس پذیرش اعتیاد» (AAS)، مقیاس دینداری و مقیاس تجدیدنظرشده خودکنترلی.یافته ها تحلیل هم پراکنش (کوواریانس) چندمتغیری نشان داد که بین سطح دینداری فرد و گرایش به مصرف مواد رابطه منفی معنی دار وجود دارد. همچنین بین خودکنترلی پایین و گرایش به مصرف مواد رابطه معنی دار مثبت وجود دارد.نتیجه گیری: دینداری می تواند از گرایش فرد به مصرف مواد پیشگیری نماید. از اینرو به والدین و مراکز آموزشی پیشنهاد می شود که با تقویت باورهای دینی در افراد در معرض خطر سوء مصرف مواد از احتمال گرایش آن ها به مصرف مواد جلوگیری شود.

طرح مساله: این مقاله به بررسی رابطه با جنس مخالف و عوامل مرتبط با آن در میان دانشجویان واحدهای منطقه 8 دانشگاه آزاد اسلامی می پردازد و تلاش می کند به این پرسش ها پاسخ دهد: نوع گرایش رفتاری دختران و پسران در برقراری رابطه با هم چیست و چه علت هایی می تواند داشته باشد و برای بروز این رفتارها چگونه عمل می کنند؟روش تحقیق: این پژوهش با روش پیمایش انجام گرفته و جامعه آماری آن کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل درکلیه واحدهای منطقه 8 دانشگاه آزاد اسلامی می باشد. حجم نمونه 486 نفر بوده است که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم وارد مطالعه شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه ای پژوهشگر ساخته متشکل از 47 گویه استفاده شد.یافته ها: جنسیت در این پژوهش بالاترین همبستگی را با نوع روابط داشته و بعد از آن به ترتیب محل سکونت، سن، دینداری فرد، دینداری خانواده، گرایش به نوع حجاب، وضعیت تاهل، گرایش به نوع برنامه ماهواره، گرایش به رسانه ها، حوزه های علمی، نحوه استفاده از اینترنت، گرایش به نوع برنامه تلویزیونی، نوع الگو یا گروه مرجع، شرایط انضباطی حاکم بر دانشگاه و شرایط دوستان قرارداشتند. به طورکلی 0.54 از روابط با متغیرهای مذکور تبیین شد.نتایج: بین گرایش به رسانه ها، نحوه استفاده از اینترنت، شرایط دوستان، گرایش به نوع حجاب، مذهبی بودن پاسخگویان و خانواده آنها و گرایش به رابطه با جنس مخالف رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین بین دانشجویان حوزه های علمی گوناگون و نیز دختران و پسران در گرایش به رابطه با جنس مخالف تفاوت معنی داری وجود دارد.

بیان مساله: پژوهش حاضر با هدف مقایسه نحوه گذران اوقات فراغت در بیکاران مصرف کننده مواد و بیکارانی که مواد مصرف نکرده اند و شناخت برخی عوامل پیش بینی کننده مصرف مواد در بیکاران انجام شده است.روش: این مطالعه علی ـ مقایسه ای در سال 86 انجام شد. 200 نفر از بیکاران مرد 20 تا 30 ساله مراجعه کننده به مراکز کاریابی شهر اصفهان با نمونه گیری خوشه ای از چهار مرکز کاریابی در نواحی چهارگانه شهر اصفهان مورد مطالعه قرار گرفتند. افراد به دو گروه تقسیم شدند: گروه اول کسانی بودند که برای اولین بار در مدت بیکاری مواد مصرف کردند (65 نفر) و گروه دوم کسانی بودند که با وجود بیکاری به مدت حداقل 6 ماه، هرگز مواد مصرف نکردند (135 نفر). دو گروه از نظر نحوه گذران اوقات فراغت با یکدیگر مقایسه گردیدند.یافته ها: نتایج آزمون رگرسیون لجستیک نشان داد تعداد ساعات گپ و گفت دوستانه با افراد معتاد (OR=2.606, CI:1.600-4.244, p<0.001) و تعداد ساعات گپ و گفت دوستانه با افراد غیرمعتاد (OR=1.122, CI:1.025-1.229, p=0.013) می توانند پیش بینی کننده مصرف مواد در بیکاران باشند.نتیجه گیری: به نظر می رسد نظارت بر روابط افراد بیکار به پیشگیری از مصرف مواد در آن ها کمک کند.

طرح مساله: اعتیاد به عنوان یک مشکل و انحراف اجتماعی وابسته به عوامل متعدد فردی و جمعی و ساختار اجتماعی است. مساله اصلی در پژوهش حاضر این است که در ابعاد مختلف نظام اجتماعی چه رابطه ای بین تعهدات افراد و کنترل اجتماعی با اعتیاد وجود دارد.روش تحقیق: با روش علی ـ مقایسه ای و با نمونه گیری تصادفی از میان معتادان دارای پرونده این مساله را بررسی کرده ایم. اطلاعات و داده های موردنیاز با بررسی اسناد موجود و به کارگیری تکنیک پرسشنامه در بین گروه معتادان (100 نفر) و غیرمعتادان (به عنوان گروه کنترل) جمع آوری شده است.یافته ها و نتایج: تعهد و کنترل اجتماعی با اعتیاد رابطه معناداری دارند.

طرح مساله: حضور زنان در سازمان های مختلف دولتی و خصوصی در سالهای اخیر در ایران بسیار افزایش یافته است و آن ها به عنوان نیروی انسانی مولد نقش خاصی در اقتصاد دانش محور دارند. زمانی زنان می توانند نقش خود را به عنوان نیروی انسانی مولد ایفا کنند که زمینه های حضور در سازمان ها مهیا باشد. یکی از مشکلات پیش روی زنان در کشور قلدری سازمانی است که موجب فشار روانی زنان می شود و آرامش فکری و جسمی آنان را به هم می ریزد. در این مقاله تلاش می شود رابطه بین قلدری سازمانی و فشار روانی در ایران بررسی شود.روش: جامعه آماری متشکل از زنان کارمند دانشگاه تهران است و 285 نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شده اند. 25 سوال برای قلدری سازمانی و 25 سوال برای فشار روانی به صورت پرسشنامه پنج گزینه ای لیکرت برای جمع آوری داده ها به کار گرفته شده و با استفاده از روش تحلیل عاملی و همبستگی اسپیرمن تحلیل شده است.یافته ها: بین ادراک قلدری و فشار روانی رابطه معنی دار ولی منفی وجود دارد.نتایج: بنظر می رسد عدم آگاهی زنان از حقوق واقعی شان، عدم آگاهی از تعریف درست قلدری و ناآشنایی با مولفه های آن و بی توجهی به آنها در محیط سازمان و نیز پذیرش مردسالاری در جامعه باعث ایجاد موضع انفعالی در زنان شده است.

بیان مساله: در ایران استفاده تزریقی از هرویین، شایع ترین علت موارد ثبت شده ابتلا به ایدز می باشد. سوء مصرف تزریقی مواد از روشهای شایع مصرف مواد افیونی در معتادان بی خانمان یا کارتن خواب می باشد. در مطالعات مختلف اما محدود ارتباطات مشخصی بین سوء مصرف مواد، تزریق با سرنگ مشترک و انجام رفتارهای مخاطره جویانه مرتبط با آلودگی به HIV و ویژگیهای شخصیتی و رفتاری از جمله شاخصهای تکانشگری یافت شده است.روش اجرا: با توجه به شیوع بالای اعتیاد تزریقی به هرویین در معتادان بی خانمان در سطح شهر تهران، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در همکاری با وزارت بهداشت در طرح جمع آوری افراد بی خانمان از سطح شهر، اقدام به درمان معتادان تزریقی این گروه با روش درمان نگهدارنده با متادون به مدت 3 ماه در مرکز توانبخشی و بازپروری شفق نمود، در حین این دوره درمانی، آزمایشات سرولوژیک جهت تشخیص و اجرای مداخلات بعدی در مورد آلودگی به ویروس نقص ایمنی انسانی (واکا) انجام شد. این مطالعه جهت بررسی و مقایسه تعدادی از شاخص های رفتاری در میان 2 گروه افراد آلوده به واکا (HIV+) و افراد غیرآلوده (HIV-) قبل از خروج از مرکز درمانی شفق و در حین درمان با متادون صورت گرفت. در این مطالعه 52 نفر(25 نفرHIV+  و27 نفرHIV- ) انتخاب شدند و برای جمع آوری اطلاعات پرسشنامه های تکانشگری بارت و آیزنک و آزمون کاهش اهمیت تعویقی، فرم اطلاعات دموگرافیک و مصاحبه بالینی مورد استفاده قرار گرفت.نتایج: نتایج این مطالعه حاکی از آنست که ابتلا به واکا و سابقه تزریق مواد با هم رابطه دارند (P=0/001)، همچنین ابتلا به واکا با سابقه زندان نیز مرتبط است (P=0.03). از طرفی تحلیل نتایج پرسشنامه های بارت و آیزنک حاکی از آنست که تفاوت افراد در مقیاس تکانشگری آیزنک در بین دو گروه تحت مطالعه معنادار است.جمع بندی: بالا بودن مقادیر تکانشگری در میان معتادان تزریقی بی خانمان و احتمال بالای استفاده از سرنگهای مشترک در آنها در مقایسه با گروه های دیگر معتادان تزریقی می تواند زمینه ساز گسترش ایدز در میان آنها گردد. در این میان شدت بیشتر اختلالات تکانشگری و دفعات بیشتر استفاده از سرنگ مشترک از عوامل پیش بینی کننده احتمال بالاتر ابتلا به ایدز در این گروه می باشد.

طرح مساله: برای تبیین پدیده ترس از جرم نظر یه های جامعه شناختی متعددی مثل بی سازمانی اجتماعی، بوم شناسی اجتماعی، جامعه بیم زده، قربانی شدن، تاثیر رسانه و آسیب پذیری مطرح شده است. در این مقاله تلاش شده است تا دلالت های نظریه های بوم شناسی و بی سازمانی اجتماعی برای موضوع ترس از جرم بررسی شود.روش: با روش پیمایش نمونه ای 300 نفره از ساکنان مناطق 3 و 12 شهر تهران، که از نظر بی سازمانی اجتماعی و فیزیکی در وضعیت کاملا متفاوتی هستند، مورد برسی قرار گرفتند. متغیر ترس از جرم با دو بعد احساس امنیت و نگرانی از جرم و متغیر بی سازمانی با ابعاد بی نظمی اجتماعی، نگرانی اجتماعی، تنوع خرده فرهنگی، پیوندهای محله ای، و دلبستگی محله ای تعریف عملیاتی و با طیف لیکرت پنج گزینه ای سنجیده شدند.یافته ها: ترس از جرم در ساکنان منطقه 12، بیش از منطقه 3 بود. همچنین ابعاد بی سازمانی اجتماعی به جز پیوندهای محله ای، و دلبستگی محله ای در منطقه 12 کمتر از منطقه 3 بود. همه ابعاد بی سازمانی اجتماعی با ترس از جرم را بطه معناداری داشتند.نتایج: مقایسه میزان ترس از جرم در دو منطقه مورد مطالعه و همچنین رابطه ابعاد بی سازمانی با ترس از جرم موید نظریه بی سازمانی است. تنها استنثنا روابط محله ای است که رابطه اش با ترس از جرم معکوس بود. این پدیده با توجه به بافت اجتماعی دو محله مورد مطالعه قابل توضیح است.

طرح مساله: در الگوی سه مرحله ای پیشگیری از جرم و کجروی، مرحله دوم پیشگیری، متوجه افرادی است که در آستانه بزهکاری قرار دارند و احتمال درگیر شدن آنها در رفتارهای انحرافی بیش از سایر افراد می باشد. شناخت این گروهها و انجام اقدامات بازدارنده نسبت به آنان، هدف پیشگیری ثانویه است. آموزه های دینی نیز، این گروه ها را مورد توجه قرارداده و راهکارهایی به منظور کنترل رفتار آنان ارایه نموده است. هدف این پژوهش، معرفی گروه های در معرض بزهکاری از دیدگاه اسلام و بررسی راهکارهای ارایه شده به منظور بازداشتن آنان از انحراف وکجروی می باشد.روش: این پژوهش با روش تفسیر محتوای متون دینی با استفاده از فنون تفسیر و بر اساس نظریه های جرم شناختی، جامعه شناختی و روان شناختی و نیز مدلهای ارایه شده در جرم شناسی پیشگیرانه، انجام گرفته است. متن دینی مورد استفاده در این پژوهش به طور خاص، قرآن کریم بوده است.یافته ها: الف) اسلام توجه ویژه ای به گروههای در معرض بزهکاری و انحراف مانند: نیازمندان، ایتام، زنان بی سرپرست، جوانان و نوجوانان، مصیبت دیده گان و ثروتمندان، داشته است و از راههای مختلف آنها را مورد حمایت مستقیم و غیرمستقیم قرار داده است.ب) حمایت از این اقشار به سه بخش حمایت شناختی و معرفتی، حمایت عاطفی و معنوی و حمایت مادی تقسیم می شود که مجموع آنها می تواند گروه های در معرض انحراف را از نظر فکری، عاطفی و مادی تقویت نموده و توانایی آنها را در سازگاری با شرایط سخت و بحرانی افزایش دهد.نتایج: بررسی آموزه های دینی نشان می دهد که حمایت های فکری و شناختی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و چنانچه این گروهها، شناخت صحیحی نسبت به زندگی و اهداف آن داشته باشند و بتوانند حوادث زندگی را درست تفسیر کنند، به راحتی می توانند خود را با موقعیت های سخت، سازگار نموده و این موقعیت ها را به فرصت هایی برای رشد و تعالی خود تبدیل نمایند. حمایت های عاطفی و مالی نیز علاوه بر اینکه در مواردی ضروری و مقدم بر حمایت های شناختی می باشند، می توانند زمینه تاثیر این حمایت ها را نیز فراهم نمایند.

طرح مساله: مطالعه حاضر با هدف بررسی ماهیت مواجهه دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی و انسانی تبریز با خشونت جسمی بین والدین خود و ارتباط آن با عزت نفس دانشجویان انجام شده است.روش: مطالعه به صورت مقطعی و با استفاده از پرسشنامه مواجهه با خشونت جسمی بین والدین و پرسشنامه عزت نفس کوپراسمیت انجام شد.یافته ها: یک چهارم دختران (8/25%) و نزدیک به یک دوم پسران (5/45%) مواجهه با خشونت جسمی بین والدین خود را گزارش نمودند. دانشجویان دو گروه واجد و فاقد مواجهه با خشونت جسمی بین والدین به لحاظ عزت نفس خانوادگی تفاوت آماری معنادار داشتند (p=0.006). در دختران دو گروه به لحاظ چهار بعد عزت نفس تفاوت آماری معنادار مشاهده نشد و در مورد پسران دو گروه نیز تنها عزت نفس تحصیلی (p=0/018) از لحاظ آماری معنی دار شد.نتیجه گیری: کاهش بعد خانوادگی عزت نفس جوانان و بعد تحصیلی عزت نفس پسران جوان در مواجهه با پدیده خشونت بین والدین طی دوران کودکی و نوجوانی مشکلی شایع و درخور توجه می باشد.

طرح مساله: حقوق کیفری، یکی از سازوکارهای مهم کنترل اجتماعی است که هدف آن تنظیم رفتار و فعالیتهای افراد در جامعه از رهگذر پاسخ های سرکوبگر است. این مداخله به منظور اهداف خاصی تجویز می شود که بی توجهی به محدودیت ها و ظرفیت های عملی این نوع مداخله، درجه موفقیت آن را با تردید های جدی مواجه می کند. مقاله حاضر به بررسی این موضوع در قلمرو جرایم راجع به انحرافات و آسیب های اجتماعی می پردازد.روش تحقیق: این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی صورت گرفته است و در آن از طریق بررسی سیاست کیفری تقنینی ایران به ارزیابی مداخله کیفری در پرتو مطالعات و تحقیقات تطبیقی و میدانی می پردازد.یافته ها: قانونگذار ایرانی به منظور مبارزه با رفتارهای نامطلوب و ناهنجار به نحو گسترده ای از سازوکار جرم انگاری رفتارهایی که غالبا در چارچوب انحراف ها، گناهان و اعمال حرام قرار می گیرند، بهره جسته است. اصول و مبانی عملی و نظری جرم انگاری و نیل به اهداف بازدارنده حقوق کیفری، ایجاب می کنند که مداخلات غیرکیفری و اجتماعی و حتی درمانی و پزشکی در این قلمرو ها در اولویت قرار گیرند.نتایج: جرم انگاری حداکثری در حوزه انحرافات و آسیب های اجتماعی آثار و تبعات منفی زیادی به دنبال دارد. در این زمینه می توان به گسترش فرآیند برچسب زنی، کاهش ابهت دستگاه عدالت کیفری، نقض حریم خصوصی شهروندان، و تورم جمعیت کیفری زندان ها اشاره کرد.

طرح مساله: معضل اعتیاد را می توان مهمترین مساله و آسیب اجتماعی سالهای اخیر دانست.در مدل «ادراک خود» که دیمون و هارت (1991) ارایه کرده اند، تاکید بر سطح تحول و تاخیر رشد می باشد و مشکلات روانی به نقص یا تاخیر در استدلال نوجوان درباره خود نسبت داده می شود. هدف این پژوهش بررسی سطح تحول ادراک خود در بزهکاران معتاد و نقش درمان یکپارچه نگر بر ارتقای آن می باشد. اهداف جانبی این پژوهش نیز بررسی نقش درمان یکپارچه نگر در بهبود خودپنداره و عزت نفس بزهکاران معتاد است.روش: در این پژوهش از طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه کنترل غیرتصادفی که یک نوع مطالعه نیمه آزمایشی است، استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش نوجوانان بزهکار مقیم کانون اصلاح و تربیت مشهد می باشند. حجم نمونه پژوهش 16 نفر بود (8 نفر گروه آزمایش و 8 نفر گروه گواه). جهت انتخاب شرکت کنندگان از روش نمونه گیری مبتنی بر هدف استفاده شد. ابزار پژوهش، مصاحبه بالینی دیمون و هارت، آزمون خودپنداره بک و آزمون عزت نفس پوپ بود.یافته ها: نتایج مرحله پیش آزمون، نشان دهنده تاخیر سطح تحول ادراک خود بزهکاران معتاد می باشد. همچنین درمان یکپارچه نگر در ارتقا سطح تحول ادراک خود، بهبود خود پنداره و افزایش عزت نفس بزهکاران معتاد نقش دارد.نتایج: این یافته ها فرضیه درمان خودبخود را رد می کند. بنابراین نظام های اصلاحی و امنیتی می بایست کاری بیش از نگهداری و مجازات بزهکاران انجام دهند و آن توسعه مراکز مشاوره و روان درمانی در زندانها و مراکز نگهداری بزهکاران می باشد.

بیان مساله: این بررسی به مطالعه و ارزیابی عملکرد مرکز مراقبت بعد از خروج زندانهای استان خوزستان در ایجاد اشتغال برای زندانیان زن خوزستانی و جلوگیری از تکرار جرم آنها در سال 1385 می پردازد.روش تحقیق: پرونده 124 زن زندانی آزاد شده در این سال بررسی شد و مجموعه خدمات رفاهی و تسهیلاتی مرکز مراقبت بعد از خروج استان خوزستان برای این دسته از زنان ارزیابی گردید. این مرکز به عنوان پل ارتباطی بین مددجویان نیازمند و جامعه بیرون برای تطابق آنها بصورت چتر حمایت مالی ـ رفاهی عمل می نماید و با بررسی اولیه پیشینه خانوادگی و معیشتی زندانیان نیازمند در قبل و بعد از آزادی و محاسبه وضعیت فعلی و اثرات مخرب مالی حبس کیفری بر مددجو و خانواده وی به اعطای خدمات در قالب وامهای اشتغال زایی کم بهره و بعضا بلاعوض اقدام می نماید.یافته های پژوهش: نتایج اولیه آماری نشان داد که 48% از زنان آزاد شده تحت پوشش خدمات و تسهیلات مرکز قرار گرفته؛ 52% کم سواد، 42% دارای مدارک فنی ـ حرفه ای، 64% جرایم موادمخدر و سرقت بوده و سطح اشتغال زایی 62% می باشد. میانه سنی مددجویان 34 سال و 72% از آنها متاهل بوده اند سطح و درجه اشتغال زایی مددجویان با سن، سواد و تاهل آنها همبستگی مثبت دارد، ولی با نوع جرم زنان زندانی رابطه معناداری ملاحظه نشد. شاخص بازگشت به جرم زنان دریافت کننده خدمات 4/3 % بوده و با سن، سواد و تاهل مددجویان همبستگی منفی آمد. بحث با افزایش شاخص سواد و سن مددجویان و تاهل آنها امکان استفاده مطلوبتر از تسهیلات و وامهای دریافتی و سطح اشتغال زایی زندانیان زن بالاتر می رود. کمترین تاثیر اشتغال زایی خدمات مرکز بر مجرمان منکراتی، مجردان و سطوح تحصیلی ابتدایی بوده است. تشویق و ایجاد تسهیلات برای اخذ مدارک و تخصصهای آموزشکده و مراکز فنی ـ حرفه ای در دوران حبس به دلیل رابطه قوی با سطح اشتغال زایی و پیشگیری از بروز جرم در زندانیان زن، مفید است.

طرح مساله: امروزه رویکرد پیشگیری اجتماع محور و ارتقاء سلامت روانی ـ اجتماعی در ایران به جایی رسیده است که نیاز به نشان دادن اعتبار و اثربخشی فعالیتها برای گسترش موقعیت کنونی آن شدیدا احساس می شود. این تحقیق، فرآیند، برآیند، اثر نهایی و چگونگی تحقق اهداف و نیز فعالیتهای برنامه پیشگیری اجتماع محور در استان آذربایجان شرقی را ارزشیابی نموده است.روش: این مطالعه به روش «شبه تجربی» از نوع پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل همسان انجام شده است. 5 محله تحت پوشش برنامه (در بدو تاسیس) به عنوان گروه آزمایش و همین تعداد محله همسان به عنوان گروه کنترل انتخاب شده اند.یافته  ها: آزمون تفاوت میانگینها، اثر مداخله بر نگرش و کیفیت زندگی را نشان می دهد، در حالی که اثر بر میزان بروز معنی دار نیست. تحلیل پراکنش (آنالیز واریانس) دو راهه اثر اصلی نگرش و کیفیت زندگی را معنی دار و اثر تقابلی را تنها برای کیفیت زندگی معنی دار گزارش کرده است. با آزمون تحلیل ممیزی مشخص شد گروه بندی دارای قاعده مبتنی بر ضرایب متغیرهاست و در مجموع 61% افراد دو گروه آزمایش و کنترل، به درستی از هم تفکیک شده اند. مقدار مشارکت و تحقق اهداف در حد زیاد گزارش شده است.بحث: برخلاف مدل منطقی سنتی که در آن عمل محله ای (در یک رابطه خطی) از طریق نگرش، موجب کاهش بروز و از آن طریق موجب ارتقا کیفیت زندگی می شود، نتیجه این پژوهش فرضیه رابطه غیرخطی را مطرح می کند.