مجله علوم زراعی ایران
سال:1379 | دوره:2 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

با هدف بررسی تاثیر زمان شروع مصرف نیتروژن و نسبت های متفاوت بین نیتروژن پایه و سرک (نحوه تقسیط نیتروژن) بر روند تغییرات برخی صفات چغندر قند، آزمایشی به صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در کرج اجرا گردید. نوع تقسیط نیتروژن با چهار سطح (100% سرک - 25% پایه و 75% سرک - 50% پایه و 50% سرک - 75% پایه و 25% سرک) در کرت های اصلی و زمان شروع مصرف نیتروژن با سه سطح (همزمان با کاشت، مرحله 2 تا 4 برگی و مرحله 8 تا 10 برگی) در کرت های فرعی قرار گرفت، کل نیتروژن مصرف شده برای تمام تیمارها یکسان و به میزان 138 کیلوگرم نیتروژن) میزان متداول در منطقه) در هکتار بود. با گذشت 53 روز از تاریخ کاشت و دریافت 824 درجه روز رشد نمونه برداری از تیمارها شروع و هر 15 روز یک بار تکرار گردید. در هر بار نمونه برداری تجزیه کیفی ریشه ها انجام و ناخالصی ها اندازه گیری شد. نتایج حاصل از برداشت نهایی نشان داد که زمان مصرف نیتروژن، میزان سدیم و نیتروژن مضره ریشه را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار داد و با تاخیر بیشتر در زمان شروع مصرف نیتروژن مقدار این دو صفت به ویژه نیتروژن مضره ریشه افزایش بیشتری یافت، لیکن بر میزان پتاسیم تاثیر معنی دار نداشت. روند تغییرات ناخالصی های ریشه در طول دوره رشد محصول، از زمان مصرف نیتروژن پیروی کرد. گرچه تغییرات درصد قند ریشه در طول دوره رشد تحت تاثیر مصرف نیتروژن و تیمارهای اعمال شده قرار گرفت، لکن نتایج حاصل از برداشت نهایی نشان داد که بین زمان های مختلف مصرف نیتروژن از نظر تاثیر بر درصد قند ریشه اختلاف معنی داری وجود نداشت.

این آزمایش با استفاده از طرح آزمایشی اسپلیت پلات فاکتوریل در سه تکرار در منطقه اردبیل در سال های زراعی 75-1373 انجام گردید که در آن تاریخ های برداشت (فاکتور اصلیA ) در پنج سطح از 15 مرداد با فاصله های 15 روز، تیمارهای پیش جوانه دار شده (B1) و پیش جوانه دار نشده (B2) در دو سطح و ارقام (C) آئولا(C1)، دراگا (C2) و کایزر (C3) به صورت فاکتوریل (BC) به عنوان فاکتور فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب برای صفات مختلف نشان داد که بین تاریخ های برداشت از لحاظ صفت تعداد غده در بوته در سطح احتمال 1% اختلاف معنی داری وجود داشت و بین سطوح فاکتور B (پیش جوانه دار) از لحاظ صفات عملکرد، تعداد ساقه در بوته، تاریخ سبز کرد، تاریخ گلدهی و تاریخ غده بستن اختلاف معنی داری درسطح احتمال 1% وجود داشت که در مقایسه میانگین این فاکتور به روش دانکن، پیش جوانه دار کردن عملکرد بیشتر، تعداد ساقه در کپه کمتر و تاریخ های سبز کرد، گلدهی و غده بستن زودتر بود. بین ارقام برای کلیه صفات در سطح احتمال 1%  اختلاف معنی دار وجود داشت. عملکرد رقم دراگا با میانگین 32.13 تن در هکتار بیشترین و ارقام کایزر و آئولا به ترتیب با میانگین های 29.93 و 29.58 تن در هکتار در گروه بعدی قرار گرفتند. اثر متقابل ارقام و پیش جوانه دار کردن از لحاظ صفت عملکرد و تاریخ سبز کرد 80% در سطح احتمال 1% و از لحاظ صفت تعداد غده در کپه در سطح 5% معنی دار بود که مبین واکنش متفاوت ارقام در پیش جوانه دار کردن می باشد، به طوری که ارقام کایزر و آئولا در اثر پیش جوانه دار کردن دارای افزایش عملکرد بود، در حالی که رقم دراگا با پیش جوانه دار کردن کاهش محصول داشت. محاسبه ضرایب همبستگی بین صفات با عملکرد نشان داد که بین تعداد غده در بوته، تعداد ساقه، تاریخ غده بستن، تاریخ سبز کرد و طول ساقه با عملکرد در سطح احتمال 1% هبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت. بر اساس نتایج حاصل، رقم دراگا با بیشترین عملکرد و کمترین افت انباری، علیرغم واکنش منفی به پیش جوانه دار شدن برای منطقه اردبیل مطلوب تر تشخیص داده شد.

این بررسی به منظور مقایسه عملکرد و سایر ویژگی های ارقام برنج در شرایط کشت مستقیم و نشا کاری در دشت جونقان واقع در استان چهار محال و بختیاری در سال 1375 اجرا گردید. ارقام مورد بررسی شامل لاین های 4، 30 و 65 منتخب از توده های محلی برنج استان، رقم RCTN90 241 و رقم گرده محلی جونقان بودند. آزمایش به صورت فاکتوریل با پنج رقم و دو روش کشت مستقیم و نشا کاری در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. زمان کاشت نشا همزمان با کشت مستقیم ارقام ذکر شده بود. برداشت نیز هم زمان با برداشت برنج در منطقه صورت گرفت و صفات مورد نظر نیز بررسی شدند. نتایج حاصل بیانگر آن بود که هیچ کدام از ارقام مورد بررسی در شرایط کشت مستقیم نسبت به گرده محلی جونقان عملکرد بیشتری تولید نکردند و حتی دوره رشد این ارقام با توجه بر محدودیت فصل رشد از نظر درجه حرارت به اتمام نرسید. مقایسه عملکرد در شرایط کشت نشا و مستقیم نشان داد که عملکرد بیشتری از کشت نشا ارقام مورد بررسی نسبت به کشت مستقیم حاصل گردید و لاین 65 با 5600 کیلوگرم در هکتار در شرایط نشا کاری بیشترین عملکرد را تولید نمود. سایر اجزا و صفات ارقام در کشت مستقیم نیز نسبت به کشت نشا کاهش معنی داری را داشتند.

این بررسی به منظور تعیین بهترین زمان مصرف کود ازت و اثرات متقابل کود - باکتری برای تولید علوفه و دانه بر روی رقم ویلیامز، سویا صورت گرفت. طرح آماری به کار رفته در این تحقیق کرت های خرد شده (Split Plot Design) در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. در این تحقیق عاملA  به عنوان تیمار کودی در پنج سطح و عاملB  به عنوان تیمار باکتری بود که در دو سطح در نظر گرفته شد. در این پژوهش صفاتی از جمله عملکرد بذر، عملکرد غلاف، شاخص سطح برگ، وزن صد دانه، و شاخص برداشت با اندازه گیری ده نمونه تصادفی از هر کرت یادداشت شدند. نتایج حاصله از آزمایش نشان دادند که تلقیح بذر با باکتری Rhizobium japonicum باعث افزایش رشد گیاه می شود به طوری که اختلاف معنی داری بین رشد تیمارهایی که با باکتری تلقیح شده بودند و تیمارهایی که بذر آنها با باکتری تلقیح نشده بود مشاهده شد. سپس با استفاده از تجزیه واریانس بهترین تیمار برای تولید علوفه و تولید بذر تشخیص داده شد. نتایج آزمایش نشان دادند که اختلاف معنی داری بین تیمارهای کودی از نظر تولید بذر و تولید علوفه وجود دارد، به طوری که میزان تولید علوفه در تیمار کودی دو و میزان تولید بذر در تیمار کودی نسبت به بقیه تیمارها بالاتر است.

عملکرد کل گیاهان زراعی در اکثر اوقات از کشت مخلوط به واسطه استفاده بهینه از نهاده های رشد، بیشتر از عملکرد هر یک از گیاهان در روش تک کشتی می باشد. کشت مخلوط الگوی اقتباس شده از سیستم های پایدار طبیعی گیاهان از جمله مراتع است که نشان می دهد طبیعت همواره ترکیب گونه ها را بر حالت تک گونه ای ترجیح می دهد. بررسی های اخیر نشان داد که امکان کشت شبدر برسیم به صورت خالص و به روش مخلوط با غلات در خوزستان وجود دارد. مخلوط آن با جو علوفه ای باعث افزایش درصد ماده خشک نسبت به تک کشتی شبدر و افزایش کیفیت نسبت به تک کشتی جو می گردد. در این رابطه آزمایش هائی در سالهای 1372، 1374 و 1376 در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی اهواز به مورد اجرا گذاشته شد. نتایج حاصله از این آزمایش ها در سال 1372 با تراکم پایه 30 و 150 کیلوگرم بذر در هکتار به ترتیب شبدر برسیم و جو نشان داد که بین تراکم ها و ترکیبات مختلف کاشت شبدر و جو اختلاف بسیار معنی داری وجود دارد. مخلوط 50:50 در تراکم دو برابر تراکم معمول منطقه با تولید ماده خشک 10.32 تن در هکتار اختلاف زیادی را با سایر تیمارها نشان داد. در سال 1374 برای روشن تر شدن سطح مناسب تراکم و روش کشت، دو آزمایش جداگانه (کشت ردیفی و کشت درهم) پیاده گردید. نتایج حاصله از کشت ردیفی نشان داد که تراکم متوسط (1.5 برابر معمول) در ترکیب گیاهی 50:50 بالاترین تولید و در آزمایش کشت درهم تیمار تراکم متوسط (1.5 برابر معمول) در نسبت مخلوط 25% جو به علاوه 75% شبدر بالاترین تولید را به خود اختصاص دادند و در کلاس اول تیماری از نظر مقایسه میانگین ها قرار گرفتند. با بهره گیری از نتایج آزمایش های یاد شده، در سال 1376 مجددا آزمایشی برای تکمیل اطلاعات در تراکم ثابت 1.5 برابر، با دو فاکتور: روش کشت با دو سطح (ردیفی، درهم) و نسبت های کاشت در 5 سطح با استفاده از روش جایگزینی، انجام گردید و با استفاده از نتایج آن می توان گفت که برای تولید علوفه خشک، روش کشت درهم بر روش ردیفی برتری داشت و ترکیب تیماری برتر در هر دو روش کشت، ترکیب 25% جو و 75% شبدر مجددا تایید گردید.

این تحقیق با هدف استفاده بهینه از اراضی شور و نیز امکان نشاکاری پنبه با استفاده از گلدان های کاغذی در اراضی شور منطقه ورامین اجرا گردید. طرح آزمایشی مورد استفاده، به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بود. عامل اصلی، تاریخ نشاکاری دارای دو سطح (متداول یا 30 اردیبهشت، دیرهنگام یا 20 خرداد)، عامل فرعی آرایش کاشت دارای دو سطح (مستطیلی یا یک ردیفی روی پشته و زیگزاگ یا دو ردیفی در اطراف پشته) و عامل فرعی فرعی سن نشا شامل چهار سطح (کشت مستقیم بذر، نشاهای کوتیلودنی، دو و چهار برگی یا به ترتیب نشاهای 0، 10،30  و 40 روزه) بودند. نتایج نشان داد که تاخیر در نشاکاری اثر نامطلوبی بر عملکرد، زودرسی، وزن دانه، تعداد غوزه و شاخه رویشی داشت. آرایش کاشت زیگزاگ در مقایسه با آرایش کاشت مستطیلی، از عملکرد، تعداد بوته استقراریافته، تعداد غوزه و شاخه رویشی بیشتری برخوردار بود و برای اراضی شور مناسب شناخته شد. نشاکاری در مقایسه با کشت مستقیم بذر تاثیر قابل ملاحظه ای بر عملکرد پنبه نداشت. در بین اجزا عملکرد، تعداد بوته استقرار یافته، به شدت تحت تاثیر روش نشا کاری قرار گرفت و با افزایش سن نشا کاهش یافت. همچنین مشاهده شد که نشاکاری به طور قابل توجهی ریشه اصلی را منشعب نمود. استفاده از نشاکاری پنبه در کشت دیر هنگام، برای زودرسی محصول مناسب تر تشخیص داده شد.