هنرهای زیبا
سال:1383 | دوره:- | شماره:20 |تعداد مقالات:12

درمیان آهنگسازان روسیه در قرن بیستم میاسکوفسکی مقام شامخی را داراست. جدا از خلاقیت و هنر ارکستر نویسی یکی از بزرگترین سمفونی سازهای روسیه است و بخصوص تعداد سمفونی های او که 27 است بعد از هایدن با 104 سمفونی و موتزارت با 41 در میان آهنگسازان استثنایی است. وی این 27 سمفونی را در یک دوره چهل ساله از عمر پربار خویش ساخته است میاسکوفسکی بین سالهای 1881 تا1950 زندگی کرد. وی با ربع قرن اختلاف درست مانند شوستاکویچ 69 سال زندگی کرد لیکن زندگی او در دوران خوبی نبود اوج اختناق کمونیستی و زمانی که مرتب آهنگسازان و هنرمندان مورد انتقاد های شدید قرار می گرفتند، بهر حال 27 سمفونی نشان گر احساس عمیق آهنگساز است، موسیقی وی بدیع، بسیار پراحساس و در نهایت درام و تراژیک است و نوای قلب خود را ترسیم می کند. اگر همه این 27 سمفونی شاهکار نباشد لیکن لااقل شش سمفونی را میتوان در مقامی والا در جهان موسیقی به حساب آورد.

مباحث تجربه و خاطره، همواره موضوعاتی جذاب و قابل تامل در حوزه طراحی شهری بوده اند و ضرورت پرداختن به آنها در نظریه پردازی ها و طراحی ها امری اجتناب ناپذیر است. اما عموما در رویارویی با چنین مقوله هایی از یاد می بریم، این وجوه خود در عصر جدید دستخوش دگرگونی گشته اند. والتربنیامین متفکر بر جسته قرن اخیر، اندیشمندی است که با موشکافی و تیزبینی بی نظیر خود این دگرگونی ها را در دوران مدرن و کلانشهرها مورد بررسی قرار می دهد. با تاکید بر این نکته که مباحث فوق واجد ارکانی پیچیده اند که در مروری محدود مجال پرداختن به آنها میسر نیست، در مقاله حاضر به آرای بنیامین رجوع می کنیم تا عمده ترین پیامدها و ویژگی های این تغییر شکل را دریابیم: وجوهی چون، تفوق تجربه زنده و خاطره غیر ارادی، پیوندهای دوسویه کلانشهر و مقوله های تجربه و خاطره و تجربه مدرنیته و زندگی کلانشهری به مثابه امری گذرا، ناپایدار و تصادفی.

بحث حاضر، چکیده و بررسی گذرایی است بر شهرسازی معاصر جهان، شهر امروز، تحولات و دگردیسی هایی را به خود دیده است که در این مختصر قصد اشاره به برخی از آنها را داریم. نحوه برخورد با مساله شهر و شهر سازی در این مقاله با مباحث معمول درباره شهر سازی معاصر، تفاوت هایی دارد؛ اگر به طور معمول در صدد ذکر و بررسی نمودهای کالبدی تفکرات و نگرش های معاصر شهر سازی بوده ایم، در این جا به دنبال برشمردن و بازخوانی ریشه ها و تقریر واقعیت های مبتلا به جهانی هستیم که چنین برآیند و محصولاتی را به ما معرفی کرده است، بدون آن که بخواهیم به صراحت از "مدرنیسم" و یا "پست مدرنیسم" سخن بگوییم؛ چرا که بر این باوریم، که همه اینها به وقت خود، "دود خواهند شد و به هوا خواهند رفت" قاعده و بی قاعدگی، مشخصه بارز شهر معاصر است. به همین دلیل هم هست که به اقتصاد و جامعه اشاره بیشتری می کنیم و جستجوی خود را از ورای کالبد شهر ادامه می دهیم.

زمینه های فکری و قدرت تفکر طراح در حین فرآیند طراحی از جمله مباحثی است که امروزه تحت تاثیر روان شناسی شناخت گرایی مطرح می باشد. گونه های فکر کردن و رویکردهای اتخاذ شده از سوی طراح نقش مستقیمی در فرآیند تفکر سیر از سوال به جواب داشته و نتیجه آن در محصول طراحی مشهود می باشد. در این بین ضرورت دارد تا مدرسین طراحی و برنامه ریزان آموزشی در رشته معماری، با خصوصیات فکر کردن و چگونگی امکان بهره گیری از استعداد های دانشجویان آشنا شده و در خصوص دستیابی به راه کارهای آموزشی اقدام نمایند.این مقاله ضمن معرفی انواع حالت های فکر کردن بطور عام، اقدام به معرفی فکر کردن در طراحی بطور خاص می نماید و در انتها نیز با معرفی الگوی تعاملی، به اهمیت بهره گیری از این الگو در روش شناسی آموزش طراحی معماری می پردازد.

وجود صنایع آلاینده محیط در مجاورت بافتهای مسکونی، نه تنها عامل ایجاد مزاحمت ها و مخاطرات محیطی در زمان فعالیت  آنهاست، که فراتر از آن پس از انتقال صنایع به خارج از شهر نیز معضلات محیطیشان نظیر حضور زائدات و ضایعات، و آلودگی های خاک و آب تا مدتها در منطقه باقی می مانند. هدف از مقاله حاضر، ارایه راهکارهایی به منظور بسترسازی  و طراحی  مجدد  محوطه های صنعتی متروک است. بررسی های انجام شده در "طراحی منظر فراصنعت" به حفظ هویت صنعتی، احیا زمین توسط روشهای اصلاح گیاهی، و تقویت شبکه اکولوژیکی با استفاده از شبکه شهری اشاره دارد. به منظور انطباق این اصول با ویژگی های محلی، حوزه صنعتی منطقه 20 تهران که غالب صنایع آن مشمول قانون انتقال به شهرک های صنعتی اطراف شده اند، انتخاب شده است. از ویژگی های این منطقه تمرکز فعالیتهای پیشین صنایع آلاینده محیط نظیر چرم سازی ها، دباغی ها و سنگبری ها، و حضور زمین های وسیع آزاد شده ایست که تبعات منفی محیطی آنها کماکان باقی است. دستاورد این پژوهش راهکارهایی جهت احیا و طراحی این منطقه است که در جهت عملیاتی نمودن اصول کلی منظر فراصنعت ارایه شده و قابل تعمیم به موارد مشابه می باشد.  

رودخانه ها به دلیل وجود آب، خاک مناسب و پوشش گیاهی غنی از جمله اکوسیستم های طبیعی پایدار به شمار می آیند؛ تفریح و تفرج در حاشیه آنها، از قدیم الایام یکی از تمایلات بشر بوده و هست. لذا اخیرا مسولین کشور به برنامه ریزی و ساماندهی مسیل ها و رود دره ها در قالب تفرجگاه های طبیعی توجه بسیار کرده اند.این تحقیق، تحلیلی بر دو نمونه از تجربیات جهانی موفق در غالب اکوپارک های رودکناری می باشد. در این راستا ضمن معرفی گروه طراحی مربوطه، این دو اکوپارک کناری مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته، نکات ویژه برنامه ریزی و طراحی آنها استخراج شده است؛ سپس به بررسی طرح انجام شده یکی از رود دره های تهران به نام گلاب دره - به عنوان یکی از مکانهایی که دارای پتانسیل بالقوه در کشور – می باشد پرداخته شده و در نهایت با مقایسه نکات ویژه، نتیجه مطالعات به صورت الگویی برای برنامه ریزی و طراحی پروژه های مشابه با توجه به فرهنگ و راه حل های بومی طراحی منظر ارایه گردیده است.

آنچه در غنی سازی کارآیی هر چه بیشتر متخصصان طراحی صنعتی می تواند موثرباشد، همانا برنامه ریزی و تدوین برنامه کاری تکمیل شده ای ست که جهت انجام پروژه های تحقیقاتی و پروژه های طراحی محصول به کار گرفته می شود. از این رو این مبحث سعی بر آن دارد تا آنالیز ارزش را به عنوان یکی از روشهای موجود جهت هر چه بهتر رسیدن طراحان به پاسخی ایده آل مطرح سازد.مقاله حاضر در دو بخش اساسی ارایه گردیده است. اولین بخش آن به تشریح کلیات روش آنالیز ارزش و به ویژه مباحثی چون تعاریف، مراحل اجرا، زمینه های کاربردی و مزایای آنالیز ارزش پرداخته است. دومین بخش بر دلایلی متمرکز است که استفاده از آنالیز ارزش در مراحل نظری (تحقیقاتی) و عملی پروژه های طراحی صنعتی را امکان پذیر می کند. در این قسمت اهداف مشترکی که در دو روش طراحی صنعتی و آنالیز ارزش وجود داشته و در برگیرنده اصل تامین خواسته های استفاده کننده از یک سو و تولید کننده از سوی دیگر می باشد، مورد تحلیل قرار گرفته است.

پژوهش حاضر تلاش دارد تا ضمن بررسی کارشناسانه تعاریف و عوامل موثر در این شاخه هنری، درک واقعی تری از هنر نقاشی دیواری به عنوان هنری چند رسانه ایی را ارایه دهد. این هنر به لحاظ ماهیت ارتباطی خود، قابلیت های فراوانی در ساختارهای زیبا شناختی، جامعه شناختی، روانشناختی و مسایل فرهنگی، هنری، سیاسی و ... یک جامعه دارد. از این منظر، بررسی فوق تلاش می کند تا با تجزیه و تحلیل عوامل اصلی ( صوری و بیانی) در آفرینش نقاشی دیواری و مصادیق آن، توجه به زیر ساخت های این گرایش هنری را ، به عنوان ضرورت در خلق اثر دیواری معرفی نماید. سپس در قالب این ضرورت، ویژگی هایی را از قبیل ارتباط اثر دیواری با دیوار، معماری، محیط و مخاطب را برای اجرای یک اثر دیواری بر می شمارد. بررسی اهمیت این ویژگی ها در مقام اجرا و آموزش این گرایش هنری به عنوان ضرورت تا بدانجا پیش می رود که می تواند میان هنر دیواری و غیر دیواری فاصله ایی به نسبت هنر و غیر هنر ایجاد نماید.

این مقاله به بررسی و معرفی ویژگی های زیبا شناسی منبت کاری سبک صفوی می پردازد. از آنجا که منبت کاری صفویان در دوران شاه طهماسب به کمال خود می رسد لذا در این تحقیق آثار منبت شده مربوط به زمان وی به طور مشاهده میدانی مورد تحلیل قرار گرفته است.اصول زیبا شناسی منبت کاری صفوی نه تنها از لحاظ مفاهیم ریشه در باورهای هنرمندان آن دارد بلکه به لحاظ تجسمی نیز توانسته با ایجاد تحولات و ابداعات بر وحدت و جاذبه بصری این رشته هنری بیافزاید. این ویژگی نه تنها سبک مذکور را به وجود آورده بلکه می تواند در هر زمان جهت بالا بردن کیفیت هنری این رشته بکارآید.هنر منبت کاری ایران در زمان حکومت شاه طهماسب مانند اوضاع سیاسی و اجتماعی آن در طی چند مرحله شکل گرفته و رشد نمود. از این رو می توان هنر منبت کاری این دوره تاریخی را از نظر میزان رشد و تحولات هنری به سه مقطع زمانی تقسیم نمود.

عکاسی در اروپا و در کشور فرانسه اختراع شد. از حدود سالهای 1858 م.1272ق. به بعد، سالهای رواج جدی و آغاز شکوفایی عکاسی در ایران است. حمایت ناصرالدین شاه، (1895-1830م.1313-1246ق) چهارمین پادشاه از سلسله قاجار، که شیفته هنرها و از جمله عکاسی بود، سبب شد تا بسیاری از کاربردهای سودمند این پدیده مدرن قرن نوزدهم، توسط عکاسان ایرانی و خارجی شناخته و به کار گرفته شود.کوشش، تجربه و ماجراجویی های افرادی از کشورهای روسیه، فرانسه، ایتالیا و اتریش نیز در کشف و پیشبرد برخی کاربردهای فن عکاسی در ایران بسیار شایان توجه است. از میان اروپاییانی که در سالهای نخست رواج عکاسی در ایران، تاثیر قابل توجهی داشته اند، سهم ایتالیایی ها از برخی نظرها بیشتر است. در این گفتار، تلاش شده است تا فعالیت های مربوط به عکاسی ایتالیایی ها در ایران، در فاصله زمانی سالهای 1862-1853م.1279-1270ق. مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد.

مقاله با بررسی نظر علما و مراجع دینی نسبت به هنر و تئاتر آغاز می شود. قسمت بعدی به فعالیت های تئاتری در شهر قم پرداخته شده است. این بخش به پنج دروه ی تاریخی تقسیم می شود:1- قبل از 1354- بیشتر فعالیت های تئاتری در سطح دبیرستان ها و به مناسبت های خاص بوده است.2- 1354 تا 1357 - با تشکیل گروه های تئاتری خارج از سطح دبیرستان ها وشرکت در جشنواره های تئاتری، تئاتر قم جایگاه خاصی را در سطح کشور به خود اختصاص داد.3- 1357 تا 1360- گروه های فعال و علاقمند به هنر تئاتر، تشکیل و به فعالیتهای اجرایی هنر تئاتر در سطح شهر قم پرداختند.4- 1362تا 1375- سازمان های فرهنگی و هنری چون اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی فعالیت تئاتری داشتند. تئاتر قم در این دوره در سطح جشنواره ها حضوری فعال و چشمگیر داشته است.5- 1375 تا 1382- در این دوره جشنواره تئاتر استانی قم برگزار گردید و در 10 فستیوال خارج از کشور شرکت نمود و تعداد دانش آموختگان رشته تئاتر به 51 نفر رسید.