فیزیولوژی محیطی گیاهی
سال:1394 | دوره:10 | شماره:40 |تعداد مقالات:8

در این پژوهش، از برگ دو گونه کاج تهران و کاج سیاه کاشته شده در اطراف کارخانه مس سرچشمه به عنوان گیاهان منطقه آلوده نمونه برداری شد. از گیاهان باغ کنتوئیه (به فاصله 9 کیلومتری از کارخانه) نیز به عنوان منطقه شاهد نمونه برداری انجام شد. گیاهان دو منطقه از نظر میزان پارامتر های مختلفی نظیر رنگیزه های فتوسنتزی، ترکیبات فنلی کل، پروتئین ها و فعالیت آنزیم های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، گایاکول پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. هر دو گونه مقدار کلروفیل و کاروتنوئیدهای کمتری در منطقه اطراف کارخانه در مقایسه با منطقه شاهد نشان دادند. فعالیت اغلب آنزیم های آنتی اکسیدان در هر دو گونه مورد مطالعه نیز در منطقه اطراف کارخانه بیشتر بود. بنابراین نتایج نشان از وجود شرایط تنش برای گیاهان منطقه اطراف کارخانه داشت که هر دو گونه با استفاده از پاسخ های آنتی اکسیدان و افزایش میزان ترکیبات فنلی و نیز مقدار پروتئین در گیاه کاج سیاه قادر به تحمل شرایط آلودگی منطقه می باشند.

شمشاد طلایی درختچه زینتی همیشه سبز از تیره Celastraceae است. بارزترین ویژگی آن، داشتن برگ های سبز روشن و زرد علاوه بر برگ های سبز تیره می باشد. غیر از تفاوت ظاهری در رنگ، سایر ویژگی های مورفولوژیکی برگ ها مشابه همدیگرند. در این تحقیق از نشانگرهای رنگیزه ای برای مطالعه اساس چند رنگی بودن برگ ها استفاده شد. نتایج نشان داد بین سه نوع برگ اختلاف چشمگیری از نظر محتوای رنگیزه های فتوسنتزی (کلروفیل a+b و کاروتنوئیدها) و غیرفتوسنتزی (آنتوسیانین ها و فلاونوئیدها) وجود داشت. مقادیر رنگیزه های فتوسنتزی در برگ های زرد به طور معنی داری کمتر از برگ های سبز تیره بود. در مقابل، میزان فلاونوئیدها و آنتوسیانین ها در برگ های زرد بیش از برگ های سبز تیره بود. در بیشتر موارد برگ های سبز روشن مقادیر حد واسطی را نشان دادند. در بررسی علت زردشدگی برگ ها، مشاهده شد که محتوای کلروفیل برگ های زرد با ایجاد شرایط سایه، افزایش یافت. این موضوع نشان می دهد تابش شدید تابش، تاثیر منفی روی سنتز و یا انباشتگی کلروفیل در برگ های زرد دارد.

قابلیت فراوان برخی از گونه ها در تجمع انتخابی عناصر و ترکیبات آلوده کننده امکان استفاده از آنها را در پاکسازی محیط های آلوده فراهم نموده است. گیاهان می توانند از طریق تجمع، تثبیت و انتقال مواد از آلودگی های محیط زیست بکاهند و به این دلیل ممکن است تغییراتی در سیستم های آنتی اکسیدانی گیاه ایجاد شود. مطالعه حاضر به منظور بررسی تجمع آهن و مس در ریشه و اندام هوایی گونه هایAlyssum linifolium ، Salvia multicaulis،Muscari neglactum  و Verbascum Thapsus و پاسخ آنتی اکسیدانی آنها به غلظت عناصر موجود در منطقه کانسار مس سرخه در استان آذربایجان شرقی انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار جذب آهن به ترتیب در ریشه M. neglactum و V. thapsus بود. همچنین بیشترین و کمترین مقدار جذب مس در ریشه به ترتیب مربوط به M. neglactum و V. thapsus بود در حالی که تفاوت معنی داری بین اندام های هوایی گونه ها برای هر دو عنصر وجود نداشت. بیشترین و کمترین فعالیت انزیم سوپراکسید دیسموتاز و اسکوربات پراکسیداز به ترتیب در گونه M. neglactum و V. Thapsus مشاهده شد، در حالی که تفاوت معنی داری بین میزان مالون دی آلدهید در میان گونه های نام برده وجود نداشت.

در این مطالعه محتوی فنل و فلاوونوئید کل و فعالیت ضداکسایشی در چهار ژنوتیپ کلخونگ در رویشگاه های طبیعی استان ایلام مورد ارزیابی قرار گرفت. فعالیت ضداکسایشی عصاره های متانولی برگ به وسیله ظرفیت جمع آوری رادیکال DPPH، ظرفیت جمع آوری رادیکال نیتریت و سنجش FRAP بررسی گردید. در میان نمونه های آزمایش شده، عصاره برگ ژنوتیپ های K3 و K4 به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان محتوی فنل و فلاوونوئید کل بودند. نتایج نشان داد در میان همه ژنوتیپ های مطالعه شده بیشترین و کمترین فعالیت ضداکسایشی به ترتیب در ژنوتیپ های K3 و K4 مشاهده شد. طبق نتایج به دست آمده محتوی فنل و فلاوونوئید کل و فعالیت ضد اکسایشی در کلخونگ تحت عوامل مختلفی از قبیل عوامل ژنتیکی، محیطی و اکولوژیکی قرار می گیرد. به طوری که میزان محتوی فنل و فلاوونوئید کل و فعالیت ضداکسایشی در برگ کلخونگ با افزایش ارتفاع بیشتر شده و بیشترین میزان این ترکیبات در ژنوتیپ K3 در ارتفاع 2083 متر (کوه قلارنگ) مشاهده گردید. به هر حال، نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که ژنوتیپ K3 دارای بیشترین میزان محتوی فنل و فلاوونوئید کل بوده و به طور جالب توجه ای این ژنوتیپ در میان همه ژنوتیپ های مورد مطالعه دارای بیشترین فعالیت ضداکسایشی می باشد.

به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در برخی مراحل رشد بر ویژگی های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ژنوتیپ های مختلف لوبیا قرمز آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در سال 1393 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش کم آبی به صورت قطع آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح شاهد (آبیاری کامل)، قطع آبیاری در مرحله گلدهی، قطع آبیاری در مرحله غلاف دهی و سه ژنوتیپ لوبیا قرمز(درخشان، گلی،(D81083  به عنوان عامل فرعی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنش کم آبی بر صفات مورد بررسی شامل محتوی آب نسبی برگ، هدایت الکتریکی غشا سلولی، میزان پرولین برگ، درصد پروتئین و قندهای محلول معنی دار بود. ژنوتیپ گلی دارای بیشترین محتوی نسبی آب برگ و درصد پروتئین و ژنوتیپ D81083 دارای بیشترین میزان پرولین و کمترین میزان هدایت الکتریکی غشا بود. همچنین ژنوتیپ درخشان و D81083 بالاترین میزان قندهای محلول را دارا بودند. با توجه به نتایج می توان بیان کرد ژنوتیپ D81083 و گلی در این آزمایش برتری خود را در صفات مورد بررسی نشان دادند. بنابراین در نقاطی که با کمبود آب روبرو هستند می توان از این ژنوتیپ ها برای کشت استفاده نمود.

هدف از این پژوهش بررسی تغییرات فیتوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی در دو هالوفیت Climacoptera turcomanica و Frankenia hirsuta درمنطقه صوفیکم بود. گونه های مورد آزمایش به طور تصادفی در دو فصل پاییز و بهار با 4 تکرار جمع آوری شدند. نتایج آماری نشان داد که نوع گونه بر مقدار فنل و فلاونوئید کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی در سطح 1 درصد و بر مقدار آنتوسیانین کل در سطح 5 درصد اثر معنی داری داشت و اختلاف در فصل برداشت بر تمامی شاخص های فیتوشیمیایی مورد مطالعه در سطح 1 درصد معنی دار بود. همچنین اثر متقابل این دو بر مقدار فنل و فلاونوئید کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی در سطح 1 درصد دارای اثر معنی دار و بر مقدار آنتوسیانین کل فاقد اثر معنی دار بود. همچنین بالاترین فعالیت آنتی اکسیدانی در فصل بهار در گونه  F.hirsutaمشاهده شد. طبق نتایج به دست آمده مقایسه بین دو فصل برداشت نشان داد که در گیاه  C. turcomanica فعالیت آنتی اکسیدانی در فصل پاییز نسبت به فصل بهار بیشتر بود. در هر دو فصل برداشت بیشترین مقدار فنل کل در گونه Frankenia hirsuta مشاهده شد. همچنین با مقایسه بین دو فصل برداشت مشخص شد که در هر دو گیاه مقدار این ترکیب ها در فصل پاییز نسبت به فصل بهار بیشتر بود. مقدار آنتوسیانین کل نیز در فصل بهار در گونه Frankenia hirsuta بیشتر بود و در فصل پاییز اختلاف معنی داری بین دو گونه مشاهده نشد. همچنین با مقایسه بین دو فصل برداشت مشخص شد که در هر دو گیاه مقدار این ترکیب ها در فصل پاییز از بالاترین مقدار برخوردار بود. مقدار فلاونوئید کل نیز در فصل پاییز در گونه Frankenia hirsuta بیشتر بود.

این تحقیق به منظور بررسی اختلاف محصولات بهاره و تابستانه در سه ژنوتیپ انجیر گلبهار، کمال آباد و رضوان 41 در استان گلستان انجام شد. نمونه ها از دو نوع محصول مختلف از درختان سالم برداشت و صفات ریخت شناختی و فیتوشیمیایی در آن ها بر اساس دسکریپتور مخصوص انجیر و روش های استاندارد اندازه گیری گردید. تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ و نوع میوه دارای اثرات متقابل معنی دار بر طول، قطر و شکل میوه، طول دم، گردن و طول بخش گوشتی میوه بودند، اما اثر آن ها بر قطر روزن معنی دار نبود. نتایج نشان داد که میوه های تابستانه از میوه های بهاره کوچک تر بودند و طول و قطر آن ها و هم چنین طول دم، گردن و طول بخش گوشتی میوه در اکثر ارقام کم تر بود. فارغ از نوع ژنوتیپ، قطر روزن در میوه های بهاره بیش تر از میوه های تابستانه بود. طبق نتایج بدست آمده ژنوتیپ و نوع میوه دارای اثرات متقابل معنی دار بر مقادیر فلاونوئیدها و آنتوسیانین میوه بودند، اما این اثر بر مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون و مقدار فنل کل معنی دار نبود. میوه های تابستانه مقادیر بیش تری از مواد جامد محلول و اسیدیته اما مقدار کم تری ترکیبات فنلی داشند. ژنوتیپ کمال آباد دارای مواد جامد محلول و اسیدیته بیش تری در مقایسه با سایر ژنوتیپ ها بود. در ژنوتیپ گلبهار، میوه های بهاره آنتوسیانین کم تری داشتند، اما در سایر ژنوتیپ ها آنتوسیانین بیش تری نسبت به میوه های تابستانه را دارا بودند. در مقابل، در تمام ژنوتیپ های مورد مطالعه، میوه های بهاره از ترکیبات فلاونوئیدی بیش تری برخوردار بودند.

به منظور بررسی اثر پرایمینگ شیمیایی و تلقیح با باکتری های محرک رشد گیاه بر عملکرد و اجزای عملکرد باقلا، پژوهش حاضر به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی رشت در سال زراعی 94-1393 به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل سویه های باکتری سودوموناس فلورسنت (41، 169، 187 و عدم تلقیح) و نیز سطوح مختلف محلول اوره، محلول سولفات روی و همراه آب معمولی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که برهمکنش پرایمینگ شیمیایی و زیستی توسط تلقیح باکتریایی بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد غلاف سبز و عملکرد و پروتئین دانه معنی دار بود در حالی که فقط اثر تلقیح باکتریایی بر فسفر دانه معنی دار شد به طوری که بیشترین مقدار فسفر دانه در شرایط تلقیح با سویه 187 به دست آمد. در این آزمایش بیشترین عملکرد دانه و غلاف سبز (در شرایط عدم تلقیح بذور با باکتری و پرایمینگ با اوره حاصل شد به طور کلی نتایج آزمایش حاضر نشان داد که تکنیک کم هزینه پرایمینگ با اوره در شرایط مزرعه سبب افزایش عملکرد باقلا می گردد. بدین ترتیب پرایمینگ با اوره جهت بهبود عملکرد این گیاه در اراضی شالیزاری گیلان می تواند قابل توصیه باشد.