Year:2008 | Volume: | Issue: |Papers Count:9

دست کاری و تغییراتی که باکتری ولباخیا Wolbachia در سیستم تولید مثلی میزبان به وجود می آورد و از طرفی انتقال آن از طریق جنس ماده به نتاج، پراکنش این باکتری را در میان میلیون ها گونه حشره تسهیل کرده است. این باکتری، جهت افزایش پراکنش و بقا در میزبان خود، تغییراتی را به وجود می آورد. مهمترین تغییری که این باکتری در حشرات ایجاد می کند، ناسازگاری سیتوپلاسمی است. ناسازگاری سیتوپلاسمی نوعی ناسازگاری بین اسپرم و تخمک حشره است و در صورتی ایجاد می شود که اسپرم حاصل از نر آلوده به ولباخیا، تخمک حاصل از ماده غیرآلوده به این باکتری را، تلقیح کند. ناسازگاری در اولین تقسیم میتوزی رخ می دهد که طی آن رفتار مهاجرت کروموزوم ها تحت تاثیر قرار می گیرد. در این مقاله، سازوکارهای ایجاد ناسازگاری سیتوپلاسمی، مدل های ارایه شده در این زمینه و چگونگی استفاده و بهره برداری ولباخیا از اجزای سلول به منظور این امر بررسی می شود.

در پژوهش حاضر اثر تنش شوری حاصل از کلرید سدیم بر عملکرد و تولید متابولیت سازگار پرولین در گیاه سورگوم رقم اسپیدفید در همزیستی با قارچ میکوریز آربوسکولار مورد بررسی قرار گرفت. طرح آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور: 1) قارچ در دو سطحM0 (بدون قارچ) وM1 ( (دارای قارچ) و 2) فاکتور شوری شامل سه سطح (0.8، 7 و 14 دسی زیمنس برمتر) در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی اجرا شد. بذرهای جوانه دار سورگوم با مایه تلقیح قارچ Glomus intradices آغشته شده و تا مرحله سبز شدن با آب معمولی (شوری 0.8 دسی زیمنس بر متر) آبیاری شدند. بعد از این مرحله، آبیاری با آب با  ECهای 7 و 14 صورت گرفت. با افزایش سطوح شوری میزان پرولین در ریشه و برگ افزایش یافت. تاثیر قارچ بر تولید پرولین ریشه مثبت بوده، ولی اثر آن در برگ معکوس بود. همچنین در شوری بالا، سورگوم های هم زیست با قارچ دارای وزن بوته بیشتری بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین سطوح مختلف شوری برای تولید پرولین در برگ و ریشه و بین سطوح متفاوت قارچ در ریشه تفاوت قابل ملاحظه ای در سطح اطمینان یک درصد (P<0.01) وجود دارد، همچنین وزن خشک بوته در سطوح مختلف قارچ و اثرات متقابل شوری با میکوریز به ترتیب تفاوت معنی دار در سطح (P<0.01) و (P<0.05) را نشان می دهد.

کنترل شیمیایی نماتدهای پارازیت با استفاده از نماتدکش های سیستمیک صورت می گیرد. به دلیل هزینه های سنگین سموم و افزایش نگرانی برای حفظ سلامتی محیط زیست، استفاده از سموم نماتدکش برای کنترل نماتد کاهش یافته است. به همین منظور مطالعات جهت یافتن روش های کنترل مناسب بدون اثرات سوء زیست محیطی و مناسب شرایط اکولوژیکی در حال توسعه است. در این بررسی تخم هایMeloidogyne incognita تحت تاثیر غلظت های متفاوت از عصاره گیاه چریش (Azadirachta indica A.Jass) آزمایش شد. عصاره چریش در چهار غلظت 5، 10، 20 و 100 درصد تهیه شد و آب مقطر به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. غلظت 100 درصد عصاره چریش بر روی ممانعت تفریخ تخم و مرگ و میر لاروها کاملا تاثیرگذار بوده است. درحالی که در غلظت 5 درصد تنها باعث 68 درصد ممانعت از تفریخ تخم و 15 درصد مرگ و میر لاروها شده است. درصد ممانعت تفریخ تخم و مرگ و میر لاروها با زیاد شدن غلظت عصاره افزایش می یابد. همچنین با افزایش زمان مشخص شد درصد مرگ و میر لاروها نیز افزایش یافت.

نماتدهای انگل گیاهی دارای اهمیت اقتصادی بالایی هستند. بیش از 50 جنس نماتد انگل گیاهی وجود دارد که به طرق گوناگون گیاهان را پارازیته می کنند و به دلیل آنکه بیشتر آنها در خاک زندگی می کنند، یکی از بیشترین مشکلات آفتی را از نظر شناسایی، تشریح و کنترل، نشان می دهند. آسیب آنها معمولا از سوی کشاورزان و مشاوران مدیریت آفات ناچیز گرفته می شود، اما تخمین زده شده که تقریبا 12.3 درصد از تولیدات محصول جهان در نتیجه خسارت نماتدهای انگل گیاهی از بین می رود. از این خسارات چنانچه سیستم های ریشه گیاهان، سالم نگه داشته شوند و از حمله نماتدها نیز حفظ شوند، سایر بیماری ها نیز کاهش خواهد یافت. کنترل نماتدهای انگل گیاهی جهت بهبود رشد گیاهان زراعی و در نتیجه آن افزایش عملکرد محصولات، با توجه به رشد روز افزون جمعیت جهان و افزایش نیازهای غذایی آنها، به نظر می رسد امری لازم و اجتناب ناپذیر باشد. یک روش منفرد کنترل، گاهی اوقات یک بیماری گیاهی را کنترل می کند، اما کنترل موثر و عملی بیماری معمولا در نتیجه ترکیبی از چندین روش یا تلفیقی از روش های کنترل است. در سال های اخیر بیشتر روش های ارایه شده به تنهایی برای کنترل نماتدهای انگل گیاهی در شرایط مختلف، کارآیی لازم را ندارند، اما تلفیق روش های سازگار سنتی و نوین با در نظر گرفتن دو پارامتر «اقتصاد جامعه» و «اکوسیستم کشاورزی» تحت عنوان مدیریت تلفیقی نماتدها، در راستای کشاورزی ارگانیک، موثر و قابل توصیه می باشد. مدیریت تلفیقی آفات ترکیبی از روش های فیزیکی، شیمیایی، زراعی و بیولوژیکی، جهت مدیریت مناسب جمعیت های آفت، کاهش خطرات اقتصادی، سلامتی بشر و زیست محیطی است، درحالی که وابستگی های کمی به مواد شیمیایی کنترل کننده دارد.

نانو فناوری در تعریفی بسیار ساده، یعنی تکنولوژی هایی که در ابعاد نانومتری عمل می کنند. نانومتر واحد اندازه گیری است و برابر یک میلیاردم متر یا 10 به توان 9- متر است (یک میکرون برابر است با 1000 نانو). اندازه اتم ها و مولکول ها در این محدوده قرار دارد، بنابراین با ورود به این فضای کوچک بشر می تواند در نحوه چینش و آرایش اتم ها و مولکول ها دخالت کند و به ساخت مواد جدید و ساختارهایی متفاوت با آنچه تاکنون وجود داشته است بپردازد. برای نانوتکنولوژی کاربردهایی را در حوزه های مختلف از جمله: غذا، دارو، تشخیص پزشکی و بیوتکنولوژی تا الکترونیک، کامپیوتر، ارتباطات، حمل و نقل، انرژی، محیط زیست، مواد، هوا فضا و امنیت ملی برشمرده اند. کاربردهای نانو در گیاهپزشکی عبارتند از: کنترل فعالیت های اجزای سلولی گیاهان بدون آسیب رسانی به آنها، تیمار مولکولی بیماری ها، ردیابی سریع بیماری ها، افزایش توانمندی گیاهان برای جذب مواد مورد نیاز، استفاده از داروها (سموم) هوشمند و کاربرد نانو در تولید سموم و کودهای موثر و کم خطر. نانوتکنولوژی به عنوان یک فناوری قدرتمند، توانایی ایجاد تحول در سیستم کشاورزی و صنایع غذایی در سرتاسر دنیا را دارد. نمونه هایی از کاربردها و پتانسیل های بالقوه نانوتکنولوژی در کشاورزی و صنایع غذایی، شامل سیستم های جدید آزادکننده دارو برای درمان بیماری ها، ابزارهای جدید بیولوژی سلولی و مولکولی، امنیت زیستی و تضمین سلامتی محصولات کشاورزی و غذایی و تولید مواد جدید مورد استفاده برای شناسایی عوامل بیماریزا و حمایت از محیط زیست می باشد.

در این بررسی اثر ضدقارچی عصاره آبی سه گیاه دارویی آویشن(Thymus vulgaris) ، نعناع (Mentha peperita) و رازیانه ( (Foeniculum vulgareروی رشد قارچ عامل بیماری پوسیدگی ذغالی سویا (Macrophomina phaseolina) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. نتایج مقایسه میانگین ها توسط آزمون LSD نشان داد که عصاره آویشن موثرترین اثر بازدارندگی از رشد قارچ ماکروفومینا را دارا است، به طوری که بیشترین میانگین رشد قارچ در غلظت 0 در هر پتری (تیمار شاهد) و کمترین میانگین رشد در غلظت 2000 و 2500 از عصاره آویشن در هر پتری مشاهده شد. در ضمن با افزایش غلظت عصاره های آویشن و نعناع میانگین قطر پرگنه قارچ کاهش یافت، اما در مقابل، افزایش غلظت عصاره رازیانه تاثیر تشدید کنندگی در رشد قارچ ماکروفومینا داشته است. بنابراین افزایش غلظت عصاره ها می تواند تاثیر متفاوتی بر میزان رشد قارچ ها داشته باشد. در ضمن می توان از عصاره گیاه آویشن در کاهش رشد قارچ ماکروفومینا استفاده کرد.

شناسایی کانون های آلوده بحرانی، نیمه بحرانی و شناخت بیولوژی آفات برای پیش آگاهی، کنترل و مدیریت آنها بسیار ضروری می باشد. در سال 1385 تا خرداد ماه 1387 شناسایی کانون های آلوده و بیولوژی آفت ابریشم باف ناجور Lymantria dispar در جنگل های شمال کشور انجام شد. با بازدیدهای صحرایی و نصب تله فرومونی در جنگل های جلگه ای و میانبند سه استان گلستان، مازندران و گیلان، کانون های آلوده شناسایی گردید که پارک جنگلی دلند در گلستان، پارک جنگلی شهید زارع ساری و نور در مازندران و جنگل های رضوان شهر و ماسال در گیلان می باشند. برای بررسی بیولوژی و ریخت شناسی آفت، 20 دسته تخم از مناطق مختلف جمع آوری و در شرایط آزمایشگاهی کلیه مراحل از تخم تا تشکیل حشره کامل مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی، مشخص گردید که آفت در موقع تغذیه بلوط و انجیلی را نسبت به سایر درختان ترجیح می دهد. گونه های نورپسند را بیشتر از سایه پسندها مورد حمله قرار داده است. ظهور حشرات کامل این آفت در جنگل از اواسط تا اواخر تیر ماه بوده و محل تخم ریزی شب پره ماده در 4 متر اول تنه درخت (معمولا تا 2 متری اول تنه) مشاهده شد. حشره ماده برای تخم ریزی جهت های جنوبی و آفتاب گیر را ترجیح می دهد. عرض بدن حشره نر با بال های باز حدود 40 میلی متر است و حشره ماده با بال های باز حدود 70 میلی متر است. طول لارو در آخرین مرحله رشدی در ماده ها 60 تا 75 میلی متر و در نرها به 40 تا 50 میلی متر می رسد. تعداد تخم گذاشته شده در هر دسته معمولا بین 100 تا 1000 عدد می رسد. پیش شفیرگی به مدت 2 تا 3 روز و دوره شفیرگی 10 تا 12 روز طول می کشد. افزایش جمعیت ابریشم باف ناجور در سال های اخیر در اثر تخریب جنگل، نابودی پارازیتوئیدها و شکارگرها که شرایط مناسبی را برای تکثیر ابریشم باف ناجور فراهم کرده است.

بیماری های گندم را می توان از نظر مدیریت مبارزه شیمیایی به دو گروه بیماری های برگی و بیماری های سنبله تقسیم نمود. برخی سال ها، به علت تاخیر در زمان کاشت گندم، ظهور بیماری های شایع آن نیز دیرتر از زمان معمول اتفاق می افتد، بنابراین در اکثر موارد، نیازی به مبارزه شیمیایی مستقل علیه بیماری های برگی احساس نمی شود. اما در استان گلستان، بیماری های برگی مهمی نظیر کپک برفی صورتی، لکه خرمایی و سپتوریوز برگ و سنبله (ناشی ازStagonospora nodorum ) در بسیاری از مزارع در مرحله رشدی بعد از ظهور سنبله دیده شده و در کنار آنها بیماری های طوقه و ریشه نیز در بعضی مزارع (به ویژه مناطق مرطوب تر) مشاهده شده است. توصیه های زیر با هدف کنترل بیماری های سنبله به ویژه بادزدگی فوزاریومی گندم ارایه می گردد اما برای کنترل سایر بیماری های یاد شده نیز موثر خواهد بود. نکته بسیار مهم، توجه به زمان دقیق سمپاشی است که بر اساس مرحله رشدی گیاه گندم در مورد هر مزرعه می تواند متفاوت باشد.

تصمیم گیری در مورد سمپاشی گندم در ابتدای مرحله گلدهی برای کنترل بیماری بادزدگی فوزاریومی سنبله (FHB) یا اسکب Fusarium graminearum، یک مساله مهم طی فصل رشد گیاه است. آگاهی از 1- وضع هوا طی دوره گلدهی، 2- تناوب محصول و 3- رقم گندم، عواملی کلیدی در اتخاذ یک تصمیم آگاهانه درباره سمپاشی با قارچ کش ها هستند.آیا مزرعه گندم باید طی دوره گلدهی سمپاشی شود؟ اگر تصمیم گرفتید که مزرعه را با یک قارچ کش سیستمیک در ابتدای مرحله گلدهی سمپاشی کنید، باید بدانید که این سمپاشی تا تقریبا 10 روز پس از آن، گندم را در برابر آلودگی قارچی محافظت می نماید. این محافظت در اثر فعالیت قارچ کش موجود در بافت های گیاهی به وجود می آید و به طور طبیعی، در روز اول پس از سمپاشی بیشتر از 9 روز دیگر است.