مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل
سال:1385 | دوره:6 | شماره:3 (پیاپی 21) |تعداد مقالات:18

زمینه و هدف: لارنگوسکوپی و لوله گذاری تراشه می تواند موجب پاسخ های همودینامیک به شکل افزایش فشارخون و ضربان قلب و همینطور سبب بی نظمی ضربان قلب و ایسکمی میوکارد گردد. این تغییرات در افراد مسن می توانند تهدید کننده زندگی باشند. مطالعه حاضر به صورت کار آزمایی بالینی جهت مقایسه اثرات دو داروی مخدر سریع الاثر آلفنتانیل و رمی فنتانیل بر پاسخ های همودینامیک به القای بیهوشی و لوله گذاری تراشه در افراد مسن به انجام رسید.روش کار: مطالعه حاضر به صورت کار آزمایی بالینی دوسوکور بر روی 40 بیمار 65 سال و بالاتر که کاندید عمل جراحی کاتاراکت تحت بیهوشی عمومی بودند، انجام شد. بیماران به صورت تصادفی به دو گروه 20 نفره تقسیم شدند. در گروه اول، آلفنتانیل 10 میکروگرم بر کیلوگرم و در گروه دوم رمی فنتانیل 0.5 میکروگرم بر کیلوگرم قبل از القای بیهوشی تزریق شد. هر دو گروه در روش بیهوشی به جز مخدرها یکسان بودند. در طی بیهوشی از انفوزیون آلفنتانیل 1 میکروگرم بر کیلوگرم در دقیقه برای گروه اول و رمی فنتانیل 0.1 میکروگرم بر کیلوگرم در دقیقه برای گروه دوم استفاده شد. تغییرات همودینامیک شامل ضربان قلب، فشارخون سیستولی، فشارخون دیاستولی و فشار متوسط شریانی اندازه گیری و در هشت نوبت، قبل از القای بیهوشی، بعد از تزریق داورها، بعد از لوله گذاری تراشه و در پنج نوبت در حین بیهوشی ثبت گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی در نرم افزار آماری SPSS در قالب آزمون های آماری T، مجذور کای و آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: بلافاصله پس از تزریق داروهای مخدر، تمام متغیرهای همودینامیک کاهش یافت. با این وجود کاهش فشارخون دیاستولی بطور معنی داری در گروه رمی فنتانیل بیشتر از گروه آلفنتانیل بود (P<0.05). پس از لارنگوسکوپی و لوله گذاری تراشه، تمام متغیرهای همودینامیک دچار افزایش شدند و در طی کمتر از ده دقیقه به تدریج کاهش پیدا کردند. فشارخون سیستولی، فشارخون دیاستولی و متوسط فشار شریانی این کاهش بطور معنی داری در گروه رمی فنتانیل بیشتر از گروه آلفنتانیل بود (P<0.05). اگر چه ضربان قلب در چند دقیقه پس از لوله گذاری کاهش یافت ولی این کاهش در دو گروه اختلاف معنی داری با هم نداشت (P>0.05). میزان استفاده از داوری افدرین برای جبران افت شدید فشارخون در گروه رمی فنتانیل (11 بیمار) بطور معنی داری بیشتر از گروه آلفنتانیل (4 بیمار) بود. (P<0.05).نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه، رمی فنتانیل بیشتر از آلفنتانیل تغییرات همودینامیک ناشی از لارنگوسکوپی و لوله گذاری تراشه را کاهش می دهد. با این وجود رمی فنتانیل در برخی موارد در طی بیهوشی منجر به افت فشارخون می گردد. افزایش تعداد ضربان قلب پس از لارنگوسکوپی و لوله گذاری تراشه بین دو دارو تفاوت مهمی با هم نداشت.

زمینه و هدف: پریکاردیال افیوژن با تجمع بیش از حد طبیعی مایع در فضای پریکارد مشخص می شود که می تواند باعث بروز اختلال در عملکرد قلب و حتی مرگ بیمار شود. مطالعات انجام شده در مورد این بیماری بیشتر مربوط به جوامع توسعه یافته بوده و ابعاد اپیدمیولوژیک آن در کشورهای در حال توسعه به خوبی شناخته نشده است. این مطالعه با هدف بررسی اتیولوژی، یافته های بالینی و پاراکلینیکی بیماران مبتلا به پریکاردیال افیوژن انجام شده است.روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی- مقطعی گذشته نگر است. از میان کل بیماران بستری شده در بیمارستان بوعلی اردبیل در طی سال های 1382-1380، 49 بیمار که در اکوکاردیوگرافی دارای افیوژن پریکارد با حجم متوسط تا وسیع بودند انتخاب و وارد مطالعه شدند و از نظر تاریخچه، معاینه فیزیکی و یافته های پاراکلینیکی شامل عکس ساده ریه، الکتروکاردیوگرام و آنالیز مایع پریکاردی (در صورت انجام) مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: از 49 بیمار مورد بررسی 25 نفر (%51) زن و بقیه مرد بودند. محدوده سنی بیماران 10 تا 85 سال بود و %42 از بیماران بالای 60 سال سن داشتند. شایع ترین شکایت بالینی بیماران در زمان مراجعه تنگی نفس (%44.9) و درد سینه (%24.5) بود. ECG بیماران در %53.1 موارد ریتم سینوسی داشت. محور قلب در %83.7 موارد طبیعی بود ECG در %83.7 بیماران ولتاژ پایین کمپلکس QRS را نشان داد. شایع ترین یافته در عکس ساده ریه کاردیومگالی در %85.7 موارد بود و %14.3 بیماران عکس ساده طبیعی داشتند. اتیولوژی های شایع شامل نارسایی مزمن کلیه %16.3، بیماری سل %8.2، نارسایی قلبی %8.2 و بدخیمی %6.1 به دست آمد. در %44.8 بیماران اتیولوژی خاصی به دست نیامد.نتیجه گیری: به نظر می رسد بیشتر موارد پریکاردیال افیوژن در سنین بالاتر روی می دهد که ممکن است به دلیل شیوع بالای بیماری های مختلف از قبیل (Chronic Renal Failure) CRF, (Heart Failure) HF و بدخیمی در افراد مسن باشد.

زمینه و هدف: ناامنی غذایی و گرسنگی می تواند علاوه بر تاثیر بر سلامت جسمی، تبعات اجتماعی و روانی نیز به همراه داشته باشد. از اینرو پایش امنیت غذایی و مقابله با ناامنی غذایی و گرسنگی در جامعه لازم و ضروری به نظر می رسد. مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر ناامنی غذایی در شمال غرب تبریز (منطقه اسدآبادی) به اجرا درآمد.روش کار: این پژوهش درسال 84-1383 به صورت مقطعی در 300 نفر از افراد انجام گرفت. میزان شیوع ناامنی غذایی با استفاده از پرسشنامه کوتاه شش سوالی ارزیابی شد. اطلاعات مربوط به وضعیت اقتصادی و خصوصیات اجتماعی و فرهنگی توسط پرسشنامه های مربوطه بررسی شد. برای مشاهده وضعیت امنیت غذایی بر اساس درآمد، جایگاه شغلی، میزان تحصیلات و بعد خانوار توزیع دو گروه از وضعیت امنیت غذایی (گروه امن و گروه ناامن) در هر یک از گروه ها تعیین و معنی دار بودن این ارتباط با آزمون مجذور کای بررسی و وضعیت تغذیه ای افراد با استفاده از پرسشنامه بسامد خوراک ارزیابی شد. گروه های غذایی که با درآمد سرانه سالانه ضریب همبستگی معنی داری داشتند (همبستگی گروه ها و مواد غذایی زیر مجموعه آنها با درآمد با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون بررسی شد) به عنوان معیار مقایسه دو گروه امن و ناامن انتخاب شدند و سپس میانگین بسامد مصرف مواد غذایی معیار در دو گروه بررسی و با روش آزمایش نمونه غیر وابسته مورد مقایسه قرار گرفت.یافته ها: بر اساس یافته های این مطالعه میزان شیوع ناامنی غذایی %36.3 بود. با افزایش بعد خانوار ناامنی غذایی در افراد مورد مطالعه بیشتر شده و بالعکس با افزایش درآمد سرانه سالانه، جایگاه شغلی و میزان تحصیلات سرپرست خانوار ناامنی غذایی کاهش یافت (P<0.01). یافته های مربوط به بسامد مصرف مواد غذایی نشان داد که میانگین بسامد مصرف نان و سیب زمینی در گروه ناامن به طور معنی داری بیشتر از گروه امن و میانگین بسامد مصرف برنج، سبزی، میوه، گوشت قرمز و لبنیات در گروه ناامن به طور معنی داری کمتر از گروه امن بود (P<0.001).نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه موید تاثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر امنیت غذایی بوده و شیوع بالای مشکلات تغذیه ای را در جامعه نشان می دهد. بنابراین ارایه راهکارهایی عملی برای حل مساله ناامنی غذایی به عنوان مشکل ریشه دار در جامعه ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: انفارکتوس حاد میوکارد یکی از شایع ترین علت ها در بیماران بستری در بیمارستان قلب و عروق بوده و با میزان مرگ و میر حدود %30 می باشد. تشخیص به موقع و آغاز هر چه سریع تر اقدامات درمانی و در کل عامل زمان نقش بسیار مهمی در درمان موثر، پیشگیری از افزایش وسعت ضایعه و بهبود پیش آگهی این بیماران دارد. به طوری که قریب به 60% مرگ و میر این بیماری در یک ساعت اول بعد از شروع علایم می باشد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی روند مراجعه پذیرش و بستری در بیماران دچار انفارکتوس حاد میوکارد در مرکز آموزشی- درمانی بوعلی شهر اردبیل انجام شد.روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی است. 77 بیمار با تشخیص ابتدایی انفارکتوس حاد قلبی بر اساس علایم بالینی و تغییرات دال بر انفارکتوس میوکارد در ECG که به صورت صعود قطعه ST-T بالا یا مساوی یک میلی متر در دو لید مجاور و یا LBBB جدید یا با سن نامعلوم بودند وارد مطالعه شدند. 14 نفر از بیماران بر اساس بررسی های بعدی ECG متوالی و شواهد آنزیمی دال بر عدم وجود انفارکتوس میوکارد از مطالعه کنار گذاشته شدند. اطلاعات به دست آمده با استفاده از روش های آماری توصیفی- تحلیلی تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: میانگین زمان مراجعه بیماران بعد از شروع علایم 6.72±5.53 ساعت بود. %73.02 بیماران با تاخیر (بعد از 90 دقیقه از شروع علایم) مراجعه نمودند. میانگین زمانی مراجعه بعد از شروع علایم در این بیماران 7.15±7.07 ساعت بود. %60.32 آنها به صورت سرپایی به اورژانس مراجعه کرده بودند، %34.92 از مراکز درمانی دیگر ارجاع داده شده بودند و %4.76 توسط مرکز فوریت های پزشکی شهر به اورژانس آورده شدند. در این گروه تاخیری در زمان مراجعه وجود نداشت. میانگین زمانی ورود به اورژانس تا پذیرش در 1.04±0.94 CCU ساعت بود. %47.62 تحت درمان با ترومبولیز با استرپتوکیناز قرار گرفته بودند که در این گروه میانگین زمانی ورود بیماران به اورژانس تا شروع ترومبولیتیک تراپی (Door to Needle time) 1.22±0.34 ساعت بود.نتیجه گیری: با توجه به تاثیر زمان در شروع ترومبولیتیک تراپی و اثر آن در کاهش مرگ و میر بیماران مبتلا به انفارکتوس قلبی می توان با شناخت موانع موجود در مسیر مراجعه، پذیرش، بستری و درمان سریع این بیماران شانس زندگی را در آنان افزایش داد.

زمینه و هدف: شناسایی زود هنگام دیابت از پیدایش پیامدهای ناخواسته و برگشت ناپذیر دیابت جلوگیری می کند پیامدهایی که مستلزم صرف هزینه های گزاف، روش های پیشرفته درمانی و بهره گیری از افراد کارآزموده است. مطالعه حاضر به منظور بررسی فراوانی ابتلا به دیابت در خویشاوندان درجه یک افراد دچار دیابت نوع II، نابردبار به گلوکز و افراد سالم صورت گرفت.روش کار: طی یک مطالعه مورد- شاهدی 277 نفر سالم (129 مرد و 148 زن) 11 تا 95 ساله از خویشاوندان درجه یک در سه گروه افراد مبتلا به دیابت نوع II، نابردبار به گلوکز (Imparied Glucose Tolerance) و سالم، از نظر ابتلا به دیابت مورد مطالعه قرار گرفتند. برای جداسازی موارد دیابت و نابردباری گلوکز از معیار سازمان بهداشت جهانی استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS نسخه 10 و آزمون مجذور کای استفاده شد.یافته ها: نسبت احتمال (Odds ratio) موارد دیابت و IGT خویشاوندان درجه یک افراد دیابتی و دچار نابردباری گلوکز نسبت به افراد سالم 5.261 برابر بود که فاصله اطمینان 95% آن، 2.15-12.82 شد. فراوانی ابتلا به دیابت و نابردباری به گلوکز، هم در مردان و هم در زنان خویشاوند درجه یک افراد دیابتی و افراد مبتلا به نابردباری گلوکز. در قیاس با مردان و زنان خویشاوند درجه یک افراد سالم بیشتر بود (p<0.005).نتیجه گیری: از آنجا که فراوانی موارد دیابت و نابردباری به گلوکز در خویشاوندان درجه یک افراد دیابتی و دچار نابردباری به گلوکز به طور معنی داری بیشتر از افراد سالم است. این روش سریع و بسیار کم هزینه می تواند در سیستم خدمات بهداشتی کشور برای شناسایی موارد پنهان دیابت نوع دو در خویشاوندان درجه یک این افراد به کار رود.

زمینه و هدف: بیماری تب مدیترانه فامیلی (Familial Mediterranean Fever) FMF، سر دسته سندرم های تب های دوره ای ارثی است که احتمالا زمانی فقط در کشورهای اطراف مدیترانه شایع بود. ولی امروزه به دلیل مهاجرت های قومی وسیع نژادهای ترک، یهود، عرب و ارمنی از گسترش قابل توجهی در دنیا برخوردار می باشد. با توجه به موقعیت جغرافیایی اردبیل، نژاد ترک و نزدیکی به دریای مدیترانه شیوع FMF، در اردبیل قابل توجه است. هدف از مطالعه حاضر توجه بیشتر به این بیماری و معرفی FMF، به عنوان یک بیماری شایع قابل توجه در اردبیل است. توصیف تابلوهای بالینی و خصوصیات آن موجب آشنایی بیشتر جامعه پزشکی با این بیماری شده و مانع تاخیر و یا اشتباه تشخیصی خواهد شد.روش کار: این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که در طی یک سال از شهریور 1383 تا 1384 انجام شده است. لیست بیماران تشخیص داده شده FMF، بر اساس معیارهای تشخیصی تل ها شومر (Tel-Hashomer criteria) از پرونده های درمانگاه روماتولوژی اطفال بیمارستان علی اصغر و یا موارد معرفی شده از کلینیک های خصوصی پزشکان متخصص جمع آوری گردید. در نهایت از مجموع 112 بیمار، 74 بیمار وارد مطالعه شدند. از کلیه بیماران مصاحبه حضوری به عمل آمد و پرسشنامه مربوطه تکمیل گردید و تابلوی بالینی بیماری، مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت اطلاعات جمع آوری شده به کمک نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: FMF در گروه سنی اطفال (زیر 18 سال) شایع تر بود (76%) و در مردان کمی بیشتر از زنان دیده شد (نسبت مرد به زن (1.1. درد شکم شایع ترین شکایت اصلی در 74% موارد وجود داشت و شایع ترین تظاهرات بالینی شامل درد شکم و تب به ترتیب با شیوع 95% و 84% بودند. بیشترین طول مدت درد 72-12 ساعت (76%) بود. در %63.5 موارد طول دوره رهایی از درد در بیماران این مطالعه یک هفته تا یک ماه بود. 85% بیماران سابقه بستری های متعدد تشخیصی داشتند و در 32% موارد به اشتباه تحت عمل جراحی اورژانس قرار گرفته بودند. در کل 92% بیماران با تشخیص های غلط قبلا داروهایی مصرف کرده بودند. 20% بیماران سابقه فامیلی مثبت برای FMF ذکر می کردند. در 50% موارد والدین با هم فامیل بودند و در %59.5 آنها تاخیر تشخیصی بالای سه سال وجود داشت.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می داد که FMF در منطقه اردبیل شیوع بالایی دارد که کاملا دور از انتظار می باشد. شایع ترین سن تظاهر بیماری زیر 18 سال بوده و شروع و تظاهر اولیه بیماری بالای 40 سالگی نادر است. آمار بالای جراحی های اورژانسی اشتباه و بستری های متعدد و درمان های غلط قبلی تاییدی بر این مطالب است که بیماری در میان جامعه پزشکی ما ناشناخته یا حداقل کم شناخته است. در مطالعه حاضر برخی از علایم بالینی شامل علایم چشمی و پارستزی به عنوان یافته های جدید و نادر در بیماران FMF مورد توجه قرار گرفته است.

زمینه و هدف: کودکان از آسیب پذیرترین اقشار جامعه می باشند و کمبود کمی و کیفی ارایه خدمات بهداشتی آنها یک مشکل بهداشتی- اجتماعی محسوب می گردد. مراکز سلامتی (تعاونی بهداشتی) به عنوان استراتژی مناسب برای حل مشکلات و محدودیت های گسترش مراکز بهداشتی درمانی شهری، برای اولین بار در سطح کشور و در استان آذربایجان شرقی تاسیس شد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف ارزیابی خدمات بهداشتی به کودکان زیر یک سال در این مراکز و مقایسه آن با مراکز دولتی انجام شد.روش کار: این پژوهش توصیفی- مقطعی بر روی 7 مرکز سلامتی و 14 مرکز بهداشتی- درمانی دولتی همجوار که به طریق آسان انتخاب شدند انجام شد. ابزار گردآوری داده ها چک لیست مشاهده ای بود که از طریق مشاهده مراقبت های ارایه شده توسط کارکنان بهداشتی به کودکان زیر یک سال و مطالعه پرونده آنها تکمیل گردید. جهت تجزیه و تحلیل یافته ها از آمار توصیفی (توزیع فراوانی مطلق و درصدی، میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (تی مستقل) استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در کل نحوه ارایه خدمات بهداشتی به کودکان زیر یک سال در اغلب موارد در مراکز سلامتی (%85.71) خوب و در مراکز دولتی (%78.57) متوسط بود و اختلاف آماری آنها معنی دار بود (p=0.002). در زمینه های پایش رشد کودک، تغذیه کودک و آموزش مادران مراکز سلامتی با داشتن اختلاف آماری معنی دار از مراکز بهداشتی درمانی دولتی بهتر عمل کردند (به ترتیب (p=0.023, p=0.007, p=0.001 و در زمینه امکانات موجود در آن مراکز، در هر دو دسته از مراکز امکانات خوب بود (%85.71) و تفاوت آماری آنها معنی دار نبود (p=0.912).نتیجه گیری: نتایج نشان داد که نحوه ارایه خدمات بهداشتی کودکان زیر یک سال در مراکز سلامتی در اغلب موارد خوب و در مراکز دولتی در بیشتر موارد متوسط است. لذا عملکرد خوب مراکز سلامتی می تواند مشوق مسوولین بهداشتی کشور جهت برنامه ریزی برای گسترش چنین مراکزی به منظور دستیابی به رفع کمبودهای خدمات بهداشتی- درمانی بویژه در امر مراقبت از کودکان زیر یک سال باشد.

زمینه و هدف: آزمون پوستی لیشمانین آزمون مونته نگرو یکی از شاخص های مهم برای سنجش واکنش های پر حساسیتی دیررس و ارزشیابی ایمنی سلولی در عفونت های لیشمانیایی می باشد. در این آزمون وجود آنتی ژن استاندارد لازم است. در مطالعه حاضر بچ های متعددی از آنتی ژن لیشمانین در شرایط کاملا استاندارد تهیه و با هدف تعیین ایمنی زایی، ویژگی، حساسیت و قدرت واکنش دهی آنها ارزیابی شد.روش کار: برای ساخت لیشمانین، سوش استاندارد لیشمانیا ماژور (MRHO/IR/75/ER) در مخلوط برابر از محیط های کشت مایع D-MEM و TC Medium 199 به صورت انبوه کشت داده شدند. انگل ها در مرحله ایستای رشد درو شدند و پس از شستشوهای متعدد برای تهیه معرف لیشمانین تحت شرایط کاملا استاندارد به کار رفتند. ایمنی زایی فرآورده های لیشمانین با انجام آزمون پوستی در خوکچه های هندی که از پیش ایمن شده بودند بررسی شد. ویژگی فرآورده ها و حساس شدگی غیرعادی به آنها از طریق آزمون پوستی در افراد سالم در مناطق غیر بومی سالک در تهران و تبریز بررسی شد. حساسیت و قدرت واکنش دهی معرف ها با انجام آزمون پوستی در افراد بهبود یافته از سالک در مناطق بومی سالک روستایی و شهری ارزیابی شد.یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که فرآورده های تولید شده لیشمانین به صورت کاملا پاک، بی ضرر و با ایمنی زایی بالا می باشند. ویژگی آنها در سطح بالاتر از 99% ارزیابی شد و معرف های تزریقی هیچ گونه حساس شدگی غیرعادی ایجاد نکردند. حساسیت و قدرت واکنش دهی آن ها در مناطق آلوده به سالک روستایی بالاتر از 96% با میانگین واکنش دهی 18-15 میلی متر و در مناطق سالک شهری بالاتر از 93% با میانگین واکنش دهی 14-12 میلی متر تعیین شد.نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که این فرآورده ها پاک، بی ضرر، با ایمنی زایی، ویژگی حساسیت و واکنش دهندگی بالا بوده و همچنین حساسیت غیرعادی ایجاد نمی کند. این فرآورده ها به راحتی در داخل کشور در دسترس بوده و می توان از آنها برای انجام آزمون پوستی جهت ردیابی پاسخ های پر حساسیتی دیررس در عفونت های لیشمانیایی استفاده کرد.

زمینه و هدف: افزایش روزافزون بار بیماری های مزمن و ناتوانی از درمان قطعی آنها به منظور رفع نیازهای این بیماران از یک طرف و از طرفی هزینه بالای کنترل و اداره این بیماری ها لزوم توجه به ارتقای سلامت در این بیماران را ایجاب می کند. قدم اول برای برنامه ریزی های ارتقای سلامت در این بیماران، بررسی عوامل موثر بر ارتقای سلامت است تا بتوان در برنامه ریزی های کنترل و اداره بیماری های مزمن استفاده کرد.روش کار: تئوری گراندد روش تحقیق قوی برای مطالعه ساختار و فرایندهای اجتماعی می باشد از این روش برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات در بیماران مزمن استفاده گردید. مصاحبه های نیمه سازمان یافته برای جمع آ‎وری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفت و با روش مقایسه مداوم آنالیز داده ها انجام شد.یافته ها: شش مفهوم اصلی به دست آمده از داده ها شامل معنای سلامت، شیوه زندگی، عوامل فردی، اعتقادات معنوی، حمایت و آموزش بودند که بر روند ارتقای سلامت در بیماران موثر بودند.نتیجه گیری: یافته های تحقیق نشان داد مفاهیم به دست آمده از تحقیق در ارتباط متقابل با یکدیگر بر ارتقای سلامت بیماران مزمن اثر می گذارد. عامل حمایت و آموزش در بین تمامی این عوامل بر عوامل دیگر سایه افکنده و آنها را تحت نفوذ خود قرار می دهند. بنابراین لازم است با تاکید بر نقش این دو عامل در فعالیت های ارتقا دهنده سلامت در بیماران مزمن، افراد را به سمت ارتقای سلامت از طریق افزایش خود اتکایی در کنار ایجاد محیط حمایتی سوق داد.

زمینه و هدف: استرس های اکسیداتیودرپاتوژنز دیابت نوع II به دلیل افزایش مقاومت به انسولین یا اختلال در ترشح انسولین و بروز آتروسکلروز دخیل می باشند. آنتی اکسیدان های غذایی از جمله کاروتنوئیدها با ممانعت از واکنش های اکسیداسیون اثر حفاظتی علیه دیابت دارند. بنابراین مطالعه حاضر به منظور بررسی ارتباط کاروتنوئیدهای مصرفی با شاخص های قند و لیپید خون بیماران دیابتی نوع II در شهرستان سبزوار انجام شد.روش کار: این تحقیق یک مطالعه تحلیلی- مقطعی است که بر روی بیماران به دیابت نوع II که بروش تصادفی انتخاب شدند، انجام گرفت. قد و وزن بیماران اندازه گیری شد. داده های لازم در زمینه دریافت غذایی با استفاده از یاد آمد 24 ساعته خوراک طی سه روز متوالی و بسامد خوراک بدست آمد. مقادیر ذکر شده با استفاده از راهنمای مقیاس های خانگی به گرم تبدیل شدند سپس مقدار کاروتنوئیدهای موجود در غذا محاسبه گردید. شاخص های قندخون، تری گلیسرید و کلسترول سرم بعد از 12 ساعت ناشتا با روش آنزیمی اندازه گیری شد. جهت آنالیز داده ها از آزمون های آمار توصیفی و Partial Correlation استفاده شد.یافته ها: این تحقیق بر روی 75 بیمار دیابتی نوع II با میانگین سنی 54.05±14.2 سال و میانگین 27.02±5.03 BMI کیلوگرم بر مترمربع انجام شد. میانگین قندخون 196.36±87.82، تری گلیسرید 262.84±147.89 و کلسترول تام سرم 243.98±60.76 میلی گرم در دسی لیتر بود. میانگین میزان دریافت بتاکاروتن 1236.56±810.21، آلفاکاروتن 878.170±149.04، لوتئین / زیزانتین 1163.40±819.77 و لیکوپن 2195.77±988.70 میکروگرم بود.نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که اکثر کاروتنوئیدها با شاخص های قند و لیپید بیماران دیابتی ارتباط معکوس دارند هرچند از نظر آماری معنی دار نبود.

زمینه و هدف: شواهد بسیاری دال بر بالا بودن استرس اکسیداتیو در بیماران همودیالیزی وجود دارد. این مطالعه با هدف بررسی اثر تجویز روی در بهبود استرس اکسیداتیو در بیماران همودیالیز مزمن انجام شد.روش کار: در یک کارآزمایی بالینی دوسوکور 65 بیمار همودیالیزی مزمن انتخاب و به دو گروه تقیسم شدند. گروه اول، (35 بیمار) دارونما و گروه دوم، (30 بیمار) 100 میلی گرم عنصر روی (به صورت سولفات روی) روزانه و به مدت دو ماه دریافت کردند. سپس مکمل و دارونما به مدت دو ماه قطع و به دنبال آن، مطالعه دو ماه دیگر به صورت متقاطع ادامه یافت. مقادیر روی، گلوتاتیون تام (Total Glutathione = tGSH)، مالون دی آلدئید (Malondialdehyde = MDA)، ظرفیت آنتی اکسیدانی تام سرم (Total Antioxidant Capacity = TAC) و فعالیت سوپراکسید دسموتاز خون تام (Superoxide Dismutase = SOD) در نمونه های ناشتا و قبل از دیالیز در روزهای 120, 60, 0 و 180 اندازه گیری شد. یاد آمد غذایی روز قبل از دیالیز در روزهای فوق ثبت و میزان روی رژیم غذایی آنها برآورد گردید.یافته ها: روی سرم در حالت پایه در هر دو گروه کمتر از 80 میکروگرم در دسی لیتر بود و تجویز روی در هر دو گروه سبب افزایش معنی دار در سطح سرمی آنها شد. تجویز روی به طور معنی داری در هر دو گروه سبب افزایش سطح سرمی tGSH.TAS و افزایش فعالیت SOD خون تام گردید. همچنین تجویز روی در هر دو گروه مقادیر MDA سرم را به طور معنی داری کاهش داد. در مرحله مصرف دارونما مقادیر گلوتاتیون در گروه دوم کاهش و مقادیر MDA در این مرحله در گروه اول به طور معنی داری افزایش یافت. میزان نمایه توده بدن (Body Mass Index) در طی مطالعه تغییر معنی داری نشان نداد.نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که در بیماران همودیالیز استرس اکسیداتیو در دوره عدم تجویز روی تشدید می شود. در این بیماران غلظت های پایین روی سرم با تجویز روی بهبود می یابد و تجویز روی سبب بهبود استرس اکسیداتیو می شود.

زمینه: از سال ها قبل کمبود ید و اختلالات ناشی از آن به عنوان یک مشکل عمده بهداشتی- تغذیه ای در ایران شناخته شده است. طبق گزارشات قبل از ید رسانی، استان اردبیل یکی از مناطق دارای شیوع بالای گواتر آندمیک بوده است. از سال 1368 در ایران، برنامه کنترل و پیشگیری از بروز این اختلالات از جمله تولید و توزیع نمک یددار به مرحله اجرا در آمده است. به منظور پایش برنامه کشوری مبارزه با کمبود ید درسال 1380 این بررسی در دانش آموزان 7 تا 10 ساله استان اردبیل انجام شد.روش کار: طی یک بررسی توصیفی- مقطعی از طریق نمونه گیری تصادفی تعداد 1200 دانش آموز (به تعداد مساوی دختر و پسر) انتخاب شدند. شیوع گواتر از طریق معاینه بالینی انجام و طبق تقیسم بندی سازمان جهانی بهداشت درجه بندی شد. نمونه ادرار از یک دهم نمونه ها گرفته شد و اندازه گیری ید ادرار به روش هضم انجام شد.یافته ها: درصد کلی گواتر در دانش آموزان کل استان %9.3 بود که ترتیب در دختران و پسران %10.7 و %7.9 بود. میانه ید ادرار در جمعیت مورد مطالعه 18.8 میکروگرم بر دسی لیتر بود. در %80.7 موارد ید ادرار بیشتر از 10 میکروگرم بر دسی لیتر بود و سطح ید ادرار کمتر از 5 میکروگرم بر دسی لیتر در %4.2 موارد وجود داشت. هیچ مورد ید ادرار کمتر از 2 میکروگرم بر دسی لیتر نداشت. تفاوتی در شیوع گواتر و میزان ید ادرار بین دو جنس و نیز بین دانش آموزان شهر و روستا مشاهده نشد.نتیجه گیری: یافته های این بررسی نشان می دهد که در مقایسه با بررسی کشوری سال 1375 درصد گواتر در دانش آموزان کاهش معنی داری داشته و ید ادرار دانش آموزان استان اردبیل همچنان در حد مطلوب سازمان جهانی بهداشت می باشد. لذا استان اردبیل در زمره مناطق "عاری از کمبود ید" محسوب می شود.

زمینه و هدف: سرطان معده دومین سرطان شایع از لحاظ میزان مرگ و میر در کل دنیا می باشد. استان اردبیل، در شمال غربی ایران بالاترین میزان آدنوکارسینوم معده (اساسا کاردیا) در ایران را دارد. شایع ترین محل سرطان های فوقانی گوارشی در اردبیل ناحیه کاردیا و شایع ترین محل کانسر دیواره راست کاردیا می باشد. با توجه به این موضوع هدف این مطالعه بررسی مقایسه ای وضعیت هیستوپاتولوژیک دیواره راست و چپ ناحیه کاردیا و z-line از لحاظ میزان بروز ضایعات التهابی و پیش سرطانی بود.روش کار: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بوده و بر روی 100 نفر از مراجعه کنندگان بالغ به درمانگاه ارس جهت آندوسکوپی انجام گرفت. در کلیه بیماران آندوسکوپی به وسیله ویدئو آندوسکوپ انجام شد و یک عدد بیوپسی به ترتیب از دیواره راست و چپ کاردیاو z-line و یک عدد بیوپسی از ناحیه آنتروم جهت بررسی هلیکوباکتر پیلوری برداشته شد. تمامی نمونه ها در شیشه های جداگانه فرمالین فیکس شدند و مطالعه پاتولوژیک نمونه ها از نظر ضایعات التهابی و پیش سرطانی بر اساس طبقه بندی سیدنی انجام گرفت و اطلاعات جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSS با استفاده از روش های آماری توصیفی و تحلیلی آنالیز شدند.یافته ها: 61 نفر (%61) از افراد مرد و 39 نفر (39%) مونث بودند. دامنه سنی بیماران بین 19 تا 81 سال با میانگین سنی و انحراف معیار 53±16.2 سال بود. شواهد التهاب خفیف تا شدید در دیواره چپ و راست کاردیا و z-line به ترتیب %93, %97.1, %84, %82.6، آتروفی خفیف تا شدید در %24.4, %26.5, %28.7, %22.8، متاپلازی نوع 1 تا 3 در %12.2, %2.9, %6.4, %2.2، وجود داشت. دیسپلازی مشکوک در کاردیا و z-line فقط در یک مورد وجود داشت. آنالیز پارامترهای فوق با استفاده از آزمون Wilcox on، آزمون لامبدا هیچگونه اختلاف معنی دار آماری را از هیستوپاتولوژی در دیواره چپ و راست کاردیا و z-line نشان نداد.نتیجه گیری: در این مطالعه اختلاف آماری معنی داری بین دیواره راست و چپ کاردیا و z-line از لحاظ میزان وقوع ضایعات التهابی و پیش سرطانی مشاهده نشد که این موضوع با شیوع بالای سرطان در دیواره راست کاردیا سازگاری ندارد لذا نیاز به مطالعات بیشتر با افزایش دادن تعداد نمونه های بیوپسی بیشتر و استفاده از روش های دقیق تر تشخیص ضایعات پیش سرطانی دارد.

زمینه و هدف: ایکتر در نوزادان رسیده و نارس شایع می باشد و از علل آن کمبود آنزیم G6PD است. با توجه به شیوع بالای این نقص آنزیمی در کشور ایران، مطالعه حاضر به بررسی ارتباط بالینی این نقص با زمان شروع ایکتر و میانگین بیلی روبین سرم، همچنین نحوه درمان و احتمال بروز عوارض در این نوزادان در مقایسه با آنهایی که فاقد این نقص آنزیمی هستند پرداخته است.روش کار: این مطالعه یک پژوهش مورد- شاهدی می باشد که با اندازه گیری کیفی آنزیم G6PD در نوزادان ایکتری بستری طی سه سال در (Neonatal Intensive Care Unit) NICU بیمارستان 22 بهمن مشهد انجام شده است و طی آن گروه مورد با گروه شاهد که به روش تصادفی از بین نوزادان فاقد نقص آنزیمی انتخاب شده بودند، مقایسه شدند. داده ها به کمک پرسشنامه جمع آوری و سپس با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.یافته ها: این تحقیق بر روی 505 نوزاد بستری مبتلا به ابکتر انجام شد که 24 نوزاد (%6.7) مبتلا به کمبود آنزیم G6PD بودند. در گروه مورد نسبت پسران به دختران بیشتر از این نسبت در گروه شاهد بود (p=0.01). همچنین میانگین ببلی روبین توتال سرم در گروه مورد به طور معنی داری بیشتر بود (p=0.047). تفاوت معنی داری بین طول مدت فتوتراپی و بستری در دو گروه مشاهد نشد. ولی تعویض خون در گروه مورد دو برابر گروه شاهد بود. عوارضی مانند تشنج و کریکتروس در هر دو گروه به یک نسبت بروز کرد.نتیجه گیری: با توجه به شیوع %6.7 کمبود آنزیم G6PD در نوزادان بستری مبتلا به ایکتر در مطالعه حاضر و درصد قابل توجه آن در دختران، اندازه گیری معمول این آنزیم در تمام نوزادان بستری دچار ایکتر صرف نظر از جنسیت آنها توصیه می گردد. از طرفی با توجه به بالاتر بودن میانگین بیلی روبین در نوزادان مبتلا به این نقص آنزیمی توصیه می گردد به منظور اجتناب از اقدامات تهاجمی مثل تعویض خون، فتوتراپی در این نوزادان هر چه زودتر آغاز گردد.