مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان (Journal of Advances in Medical and Biomedical Research)
سال:1387 | دوره:16 | شماره:63 |تعداد مقالات:13

زمینه و هدف: تالاسمی یک بیماری اتوزومال مغلوب است که توسط کاهش یا فقدان کامل زنجیره بتاگلوبین مشخص می شود. این بیماری یکی از شایع ترین هموگلوبینوپاتی ها در ایران بوده و طبق برآوردهای موجود بیش از دو میلیون حامل و بیست هزار بیمار در میان جمعیت هفتاد میلیون نفری ایران زندگی می نمایند. هدف از این مطالعه بررسی شیوع و تعیین جهش های ژن بتاگلوبین در حاملین و بیماران تالاسمی زنجان بوده است.روش بررسی: ابتدا جهت به دست آوردن شیوع تالاسمی، 5527 فرد مذکری که به مرکز بهداشت شماره 9 زنجان جهت آزمایش قبل از ازدواج تالاسمی مراجعه کرده بودند مورد بررسی قرار گرفتند. سپس تعداد 105 کروموزم از افراد حامل و بیماران تالاسمی ماژور برای تعیین جهش های ژن بتاگلوبین توسط روش های ARMS-PCR و سکوانسینگ ژن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میزان شیوع تالاسمی در منطقه ی زنجان 1.2 درصد به دست آمد. با استفاده از روش ARMS و سکوانس نمودن ژن بتاگلوبین جهش در 90.105 (86.7 درصد) کروموزم ها مشخص شد و 13 جهش مختلف به دست آمد. 58 درصد جهش ها از نوع مدیترانه ای بودند که جهش IVSI-110 بالاترین شیوع را نشان داد و 29.5 درصد جهش ها را شامل گردید. جهش های IVSII-1، IVSII-1 وIVSI-6  در رتبه های بعدی قرار داشتند که به ترتیب 13.3 درصد، 12.4 درصد و 2.9 درصد جهش ها را شامل می شوند. 10.5 درصد جهش ها از نوع آسیایی - هندی بودند که Fr 8.9 شیوع 6.7 درصد و IVS1-5 شیوع 3.8 درصد را نشان دادند. بقیه جهش ها عبارت بودند از: جهش کدون 37-36 (6.7 درصد)، کدون 5 (5.7 درصد) و کدون 29 (1.9 درصد)، در سایر کدون ها از جمله کدون 26-25، کدون 30 و جهش 28 –و Cap site+1 (A®C) هر جهش در یک کروموزم (0.95 درصد) دیده شد. در مجموع جهش در 14 کروموزم (13.3 درصد) موارد ناشناخته باقی ماند.نتیجه گیری: نتایج فوق نشان داد که طیف جهش های زنجان از پراکندگی زیادی برخوردار می باشد اما جهش های مدیترانه ای در جمعیت زنجانی از شیوع بالایی برخوردار بوده و توصیه می شود جهت صرفه جویی در وقت و هزینه برای تشخیص قبل از تولد تالاسمی در منطقه زنجان بیماران ابتدا برای جهش های مدیترانه ای مورد بررسی قرار گیرند.

زمینه و هدف: با توجه به استفاده وسیع از زعفران به  عنوان چاشنی و رنگ در غذاها و کاربردهای درمانی این گیاه، تحقیقات اخیر نشان داده است؛ ترکیبات اصلی زعفران شامل کاروتنوییدهای کروسین، کروستین، پیکروکروسین و سافرانال موجب بروز تغییرات فیزیولوژیک در بخش های مختلف بدن می شود. هدف از تحقیق حاضر، تعیین اثرات احتمالی عصاره زعفران بر غلظت هورمون های FSH، LH و تستوسترون در موش سوری است.روش بررسی: به این منظور چهار گروه هشت تایی از موش های آزمایشگاهی کوچک نر بالغ مورد استفاده قرار گرفت. گروه کنترل نرمال سالین دریافت کرد و سه گروه دیگر سه دوز متفاوت (25، 50 و 100 میلی گرم به ازای هر کیلو گرم در 48 ساعت) از عصاره ی زعفران را به مدت 20 روز دریافت کردند. برای تعیین سطح سرمی FSH، LH و تستوسترون سنجش ایمونو آنزیمی به وسیله الایزا صورت گرفت.یافته ها: میانگین سطح سرمی FSH در گروه تجربی که 100 میلی گرم به ازای هر کیلو گرم در هر 48 ساعت عصاره زعفران دریافت کرده بودند در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافت اما بین سایر گروه ها و گروه کنترل تفاوت معنی داری مشاهده نشد. همچنین سطوح سرمی LH و تستوسترون نیز در گروه تجربی 100 میلی گرم به ازای هر کیلو گرم در 48 ساعت در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافت اما تفاوت مشخصی بین سایر گروه های تجربی و گروه کنترل مشاهده نشد.نتیجه گیری: نتایج فوق نشان می دهد زعفران با تاثیر بر عملکرد درون ریز محور هیپوفیز - بیضه ممکن است در فعالیت های دستگاه تولید مثل جنس نر در موش سوری تاثیر داشته  باشد.

زمینه و هدف: در دهه گذشته مطالعات زیادی در رابطه با اثر پرتوهای الکترو مغناطیسی بر عملکرد بخش های مختلف سیستم عصبی و حافظه انسان و حیوانات انجام شده است. گرچه برای مطالعه اثر میدان های الکترو مغناطیسی آزمایش های مهمی بر روی انسان انجام شده، لیکن تحقیقات دقیق و جامع تر در مدل های حیوانی صورت گرفته است. صرع نوعی اختلال در کار سلول های مغزی است که باعث پخش جریان های مغزی اضافی به صورت ناگهانی و انتشار آن به سراسر مغز می شود. در این مطالعه برای اولین بار اثر میدان های الکترو مغناطیس فرکانس پایین بر روی تشنجات صرع القا شده توسط استریکنین در نمونه حیوانی مورد بررسی قرار گرفت.روش بررسی: در این تحقیق تاثیر در معرض قرارگیری 60 سر موش سوری نژاد آلبینو در شش گروه ده تایی در میدان های مغناطیسی با فرکانس پایین 25 و 100 هرتز بر روی تشنجات ناشی از دوز بالای استریکنین از طریق ثبت و اندازه گیری دو شاخص، مدت زمان تاخیر قبل از هجوم حملات صرعی (Delay time=Det) و زمان شروع حملات تا پایان به عنوان طول زمان حملات (Duration time=Dut) در نظر گرفته شد و نتایج به دست آمده بین گروه ها مقایسه شد.یافته ها: در گروه های اول (کنترل)، سوم (فرکانس پایین 25 هرتز و اختلاف پتانسیل پایین 20 ولت)، چهارم (فرکانس میدان پایین 25 هرتز و اختلاف پتانسیل بالا 260 ولت) و گروه ششم (اثر تک دوز میدان با فرکانس بالا 100 هرتز و اختلاف پتانسیل بالا 260 ولت) تفاوت آماری برجسته بین این گروه ها و گروه کنترل و نیز در بین گروه ها با هم مشاهده نشد. در همه این گروه ها پایان تشنجات شدید با مرگ حیوان همراه بود. در دو گروه باقی مانده دوم (فرکانس بالا 100 هرتز و اختلاف پتانسیل پایین 20 ولت) و پنجم (فرکانس بالا 100 هرتز و اختلاف پتانسیل بالا 260 ولت)، تشنجات بسیار خفیفی مشاهده شد، که زمان تاخیر آن ها با سایر گروه های فوق با سطح معنی داری p<0.001 برجسته بود که تزریق استریکنین با دوز کشنده برخلاف گروه های فوق مرگ حیوان را به دنبال نداشت.نتیجه گیری: به طور کلی می توان نتیجه گرفت که میدان های الکترو مغناطیس با فرکانس بالاتر (100 هرتز) می توانند تغییر تشنجات ناشی از تزریق استریکنین را به صورت کاهش اثرات صرعی این دارو به دنبال داشته باشند.

زمینه و هدف: به دلیل این که این نوع عمل با عارضه کم تر و راحت تر انجام شود. لذا این تحقیق جهت ارزیابی در میزان عوارض و مرگ و میر زودرس بعد از عمل در دو روش استفاده شانت به طور روتین و عدم استفاده آن در عمل بای پاس عروق کرونر بدون پمپ انجام شده است.روش بررسی: این مطالعه به  صورت پرسپکتیو بین سال های 1383 تا 1384 در بیمارستان شهید مدنی تبریز بر روی 208 بیمار که تحت عمل بای پس عروق کرونر بدون پمپ قرار گرفته بودند، انجام شده است که به طور تصادفی به دو گروه الف - با شانت (104) و گروه ب - بدون شانت (104) تقسیم شدند و متغیرهای این مطالعه شامل تغییرات الکتروکاردیوگرافی، اکوکاردیوگرافی، میزان انفارکتوس، آنزیم های قلبی و مرگ و میر حین و بعد از عمل بوده است.یافته ها: از نظر میانگین سنی در گروه الف 10+60 و در گروه ب 10+ 55 و از نظر نسبیت جنسی در گروه الف مردان 77 درصد و زنان 23 درصد و در گروه ب مردان 75 درصد و زنان 25 درصد و از نظر طبقه بندی نارسایی قلبی و طبقه بندی آنژین هر دو گروه در محدوده ی 2 و3 بودند ولی از نظر تغییرات میزان آنزیم های قلبی شامل (کراتینین فسفوکیناز میوکارد و تروپونین I) در ساعت های ثبت شده بعد از عمل در دو گروه اختلاف آماری معنی داری وجود داشت.نتیجه گیری: اگر چه استفاده از شانت داخل عروق کرونر باعث تغییرات کم تری در آنزیم های قلبی در دوره زودرس بعد از عمل می شود اما در دیگر عوارض مهم بعد از عمل تفاوتی بین دو گروه وجود نداشته است ولی برای راحتی عمل جراحی و عدم وجود تغییرات همودینامیک حین عمل توصیه به استفاده از شانت داخل عروق کرونر در بای پاس کرونر می شود.

زمینه و هدف: تب مدیترانه ای فامیلی یک بیماری ژنتیکی با توارث اتوزومی مغلوب می باشد که به طور شایعی در نژادهای مدیترانه ای دیده می شود. این بیماری با دوره های خود محدود تب و پلی سروزیت راجعه تظاهر می یابد. در سال های اخیر گزارشاتی مبنی بر شیوع این بیماری در ایران به ویژه در شمال غرب کشور وجود دارد. شایع ترین ژنوتیپ های گزارش شده در ایران M694V و E148Q می باشد. هدف از این مطالعه بررسی علایم بالینی بیماران مبتلا به این بیماری با جهش های فوق می باشد.روش بررسی: مطالعه در فاصله بین دی ماه 85 تا دی ماه 86 به صورت توصیفی - تحلیلی مقطعی انجام گرفت. 71 بیمار زیر 18 سال پس از تشخیص بالینی بر اساس معیار های موجود در مرکز آموزشی، درمانی کودکان تبریز، جهت تعیین موتاسیون به آزمایشگاه ژنتیک ارجاع شدند و از روش های ARMS –PCR و PCR- RFLP برای تعیین جهش استفاده شد. در مجموع 45 بیمار جهش شناخته شده داشته و از این بین 41 بیمار دارای جهش E148Q و M694V بودند که جهت بررسی تظاهرات مختلف بالینی مورد ارزیابی قرارگرفتند.یافته ها: موتاسیون E148Q در 35.5 درصد و M694V در 55.7 درصد بیماران وجود داشت. بیماران هموزیگوت برای M694V سن شروع بیماری پایین تر، طول حملات و میزان سابقه فامیلی مثبت بیشتر و عوارض بیشتری را دارا بودند. شیوع برخی از تظاهرات بالینی نیز در بیماران مورد بررسی ما با دیگر نژادها متفاوت می باشد.نتیجه گیری: در بیماران مبتلا به تب مدیترانه ای فامیلی، جهش M694V به خصوص در فرم هموزیگوت آن با فرم شدیدتر بیماری و عوارض بیشتری همراه است.

زمینه و هدف: مطالعات متعددی اختلالات وضعیت قایم در حالت های مختلف ایستادن و راه رفتن را در بیماران مبتلا به درد مزمن گردن گزارش کرده اند، اما شواهد کمی در خصوص رفتار آنان در شرایط دینامیک، مانند اغتشاش خارجی، وجود دارد. این تحقیق با هدف مقایسه زمان تاخیر پاسخ عضلات تراپزیوس فوقانی و استرنوکلیدوماستویید حین اغتشاش خلفی - قدامی بین افراد سالم و مبتلا به درد مزمن گردن انجام شد.روش بررسی: 32 نفر (16 فرد سالم و 16 بیمار مبتلا به درد مزمن گردن) از طریق نمونه گیری در دسترس برای این مطالعه شبه تجربی، از نوع مورد - شاهدی، انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه و انجام آزمون جمع آوری شد. از نیروسنج، دستگاه الکترومیوگرافی سطحی و زمان سنج به ترتیب برای اندازه گیری قدرت عضلانی، زمان پاسخ عضلانی و زمان استفاده شد. اغتشاش با رها شدن وزنه معادل ده درصد وزن بدن به کمک آهنربای الکتریکی اعمال شد.یافته ها: اختلاف معنی داری بین زمان پاسخ عضلات تراپزیوس (p=0.032) و استرنوکلیدوماستویید (p=0.012) طی اغتشاش خلفی - قدامی بین دو گروه وجود داشت. تاخیر پاسخ عضلانی در افراد مبتلا به درد مزمن گردن بیشتر از افراد سالم بود.نتیجه گیری: درد می تواند سبب تاخیر در زمان پاسخ عضلانی، تغییر الگوی فعالیت عضلانی و احتمالا کاهش فعالیت عضلات عمقی شده و ممکن است خطر آسیب را در اغتشاشات خارجی بالا ببرد.

زمینه و هدف: اگرچه علت سندرم تخمدان پلی کیستیک شناخته شده نیست، اما مشکلات تخمک گذاری مبتلایان به این سندرم و اختلالات ناشی از افزایش سطح آندروژن ها در این بیماران به خوبی شناخته شده است. این مطالعه در نظر دارد که به بررسی نتایج درمانی کوتریزاسیون تخمدان ها از طریق لاپاراسکوپ در بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک مقاوم به کلومیفن بپردازد. کوتریزاسیون تخمدان به واسطه تخریب نسوج مولد آندروژن ها و کاهش امکان تبدیل محیطی آندروژن به استروژن می تواند در درمان این بیماران موثر باشد. تنظیم سیکل قاعدگی، تخمک گذاری و حاملگی به عنوان سه نتیجه درمانی جهت برآورد اثر بخشی کوتریزاسیون تخمدان در نظر گرفته شد.روش بررسی: 72 بیمار مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بر مبنای معیارهای NIH که به درمان با کلومیفن مقاوم بوده اند جهت این مطالعه در نظر گرفته شدند و پس از انجام لاپاراسکوپی و کوتریزاسیون تخمدان ها، این بیماران به منظور برآورد اثر بخشی درمانی تا 24 ماه پیگیری شدند و میزان تنظیم سیکل قاعدگی، تخمک گذاری و حاملگی در طی این مدت برای بیماران ثبت شد.یافته ها: پس از انجام لاپاراسکوپی 82.4 درصد بیماران سیکل های قاعدگی منظم داشتند که حداقل تا 6 ماه پس از انجام مطالعه این سیکل ها منظم باقی ماندند. میزان حاملگی پس از گذشت 6، 12، 18 و 24 ماه پس از عمل به ترتیب 14.7، 36.8، 58.5 و 67.6 درصد بود.نتیجه گیری: کوتریزاسیون تخمدان به وسیله لاپاراسکوپی می تواند به عنوان یک روش مناسب جهت بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک و مقاوم به درمان با کلومیفن باشد.

زمینه و هدف: سرطان مری با قرار گرفتن در رده ششم، یکی از شایع ترین سرطان ها در ایران می باشد. به دلیل این که بیماران تا مراحل پیشرفته تشخیص داده نمی شوند، دارای طول عمر نسبتا کوتاهی می باشند. این مطالعه با هدف برآورد طول عمر و عوامل مرتبط با آن در افراد مبتلا به سرطان مری صورت گرفته است.روش بررسی: کلیه موارد ثبت شده با تشخیص قطعی سرطان مری از سال 1380 تا 1385 مرکز ثبت تومور استان فارس استخراج و اطلاعات مربوط به متغیرها و وضعیت بقای ایشان از منابع اطلاعاتی مختلف حاصل شد. میزان های بقای 1 تا 5 ساله با استفاده از روش جدول عمر احصایی محاسبه و برای مقایسه میزان های بقا در زیر گروه ها نیز از آزمون ویل کاکسون استفاده شد. کلیه تحلیل ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد.یافته ها: تعداد بیماران 161 مورد بود که از این تعداد 61.5 درصد مرد بودند. میانگین سنی بیماران 64.6±13.1 سال در مردان و 57.6±11.9 سال در زنان بود. میزان های بقای کلی 1 تا 5 ساله بیماران پس از تشخیص سرطان به ترتیب 58 ، 33، 18، 15 و 10 درصد به دست آمد. متغیرهایی نظیر سن، تشخیص بیماری، متاستاز تومور، درجه تمایز یافتگی تومور، نوع اولین درمان، شغل در مردان، قومیت و بعد خانوار به عنوان متغیرهایی موثر بر پیش آگهی بیماران شناخته شدند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه و سایر مطالعات مشابه بر لزوم بیماریابی و تشخیص زودرس بیماری در سنین پایین تر و نیز در مراحل مقدماتی بیماری تاکید می شود.

زمینه و هدف: آسم بیماری التهابی مجاری تنفسی است که عوامل ژنتیکی و محیطی مختلفی در آن نقش دارند. از جمله عوامل موثر در آسم، سیتوکین های TH2 و در نتیجه تعادل نسبت TH1/TH2 است. واریانت های ژنتیکی سیتوکین های اینترلوکین (C-589 T) 4 ینترفرون گاما و (A+874 T) با میزان تولید آن ها در ارتباط می باشند. در این مطالعه ارتباط پلی مورفیسم های مذکور با میزان استعداد ابتلا به آسم و شدت آن بررسی شد.روش بررسی: 81 بیمار غیر خویشاوند غیر سیگاری مبتلا به آسم که دارای علایم بالینی و یافته های آزمایشگاهی آسم بودند، مطابق با معیارهای جامعه توراسیک آمریکا به عنوان گروه بیمار در دو گروه با آسم کنترل شده و آسم کنترل نشده قرار گرفتند. 80 فرد سالم که از نظر سن، جنس و قومیت با گروه بیمار تطابق داده شدند، به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. پس از خونگیری از افراد بیمار و کنترل، استخراج DNA انجام شد. به منظور تعیین پلی مرفیسم در موقعیت -589 اینترلوکین 4- روش PCR-RFLP و برای اینترفرون گاما در موقعیت +874 روش ARMS-PCR استفاده شد.یافته ها: شیوع توزیع پلی مرفیسم های اینترلوکین (C-589 T) 4 و اینترفرون گاما (A+874 T) دو گروه آسمی و گروه کنترل از نظر آماری معنی دار نبود. در بین سایر متغیرها در گروه کنترل و افراد آسمی نیز تفاوت معنی داری مشاهده نشد (P≥0.05).نتیجه گیری: با وجود شواهد گوناگون از ارتباط عوامل ژنتیکی با بیماری آسم، مطالعات مختلف یافته های متناقضی را نشان می دهند. نتایج این مطالعه از عدم ارتباط پلی مرفیسم های ژنتیکی یاد شده با بیماری آسم حکایت دارد و به نظر می رسد که عواملی غیر از پلی مرفیسم های اینترلوکین 4 و اینترفرون گاما در بیماری زایی و شدت بیماری آسم دخیلند که اثر این واریانت های ژنتیکی را پوشش می دهند.

زمینه و هدف: در حالی که زایمان زودرس اثرات قابل توجه بهداشتی، اجتماعی، روانی برای نوزاد و خانواده اش به همراه دارد، عوامل مساعد کننده و چگونگی پیشگیری از زایمان زودرس تا کنون به درستی شناخته نشده است. بعضی مطالعات نشان می دهند که فاکتورهای روحی، روانی با افزایش ترشح هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین می توانند سبب افزایش زایمان زودرس شوند. این مطالعه به  منظور تاثیر اضطراب دوران بارداری در وقوع زایمان زودرس طراحی شده است.روش بررسی: در این مطالعه آینده نگر اضطراب 282 مادر باردار با حاملگی تک قلوی نرمال در هفته های 20 تا 28 حاملگی مراجعه کننده به مراکز بهداشتی، درمانی شهر ساری با پرسشنامه اضطراب موقعیتی - خصیصه ای اشپیل برگر سنجیده شد، سپس تمامی نمونه ها تا پایان حاملگی از نظر وقوع زایمان زودرس پیگیری شدند.یافته ها: میانگین نمره اضطراب آشکار و پنهان در نمونه های مورد بررسی به  ترتیب (20-74) 38.5±9.9 و (20-77) 41.2±9.2 بوده است.7.8 درصد از نمونه ها دارای اضطراب آشکار شدید (نمرات ≥53) و 9.2 درصد از نمونه ها دارای اضطراب پنهان شدید بوده اند. میانگین نمره اضطراب آشکار و پنهان در گروه زایمان قبل از موعد به ترتیب 40.8±12.3 و 42.5±10.3 بوده است. بین اضطراب آشکار با زایمان قبل از موعد با P=0.02 (%95 CI: 1.5-3 و RR=2.71) و بین اضطراب پنهان با زایمان قبل از موعد با P=0.009 (%95 CI :1.1-2 و RR+1.59) ارتباط معنی دار آماری وجود داشته است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه پیشنهاد می شود که سنجش و کنترل عوامل روحی، روانی در مراقبت های دوران بارداری همانند سایر عوامل بیولوژیکی و طبی گنجانده شود.