مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان
سال:1390 | دوره:19 | شماره:74 |تعداد مقالات:17

زمینه و هدف: هنگام لوله گذاری داخل تراشه از فنتانیل برای جلوگیری از اختلالات همودینامیک استفاده می شود. از آنجایی که دوزهای بالای فنتانیل دارای عوارض جانبی می باشد، بهتر است از کمترین دوز فنتانیل استفاده شود. از طرفی جهت حصول بیشترین اثر فنتانیل با دوز کم، این دارو باید در زمانی مناسب تجویز گردد. هدف از این مطالعه تعیین رابطه بین زمان تجویز دوز کم فنتانیل قبل از لوله گذاری جهت جلوگیری از پاسخ های همودینامیک به لوله گذاری می باشد.روش بررسی: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی بود که بر روی 120 بیمار با وضعیت فیزیکی  Iیا II درجه بندی انجمن متخصصین بیهوشی آمریکا که تحت عمل جراحی با بیهوشی عمومی بودند و بر طبق جدول اعداد تصادفی انتخاب شدند، انجام گرفت. گروه های II، III،IV  وV  فنتانیل با دوز 2 میکروگرم در کیلو گرم به ترتیب 1، 3، 5 و 10 دقیقه قبل از لوله گذاری دریافت کردند. گروه I هیچ گونه دارویی دریافت نکرد. سپس القای بیهوشی انجام گردید. بیماران از راه دهان لوله گذاری شدند. میزان ضربان قلب، فشارخون سیستولیک، دیاستولیک و متوسط یک دقیقه بعد از لوله گذاری ثبت و میزان اختلاف آن با مقدار پایه سنجیده شد.یافته ها: گروه III کمترین تغییرات را در ضربان قلب، فشارخون دیاستولیک و فشارخون متوسط نسبت به پایه داشت. فشارخون سیستولیک گروه IV با تفاوت اندک نسبت به گروه III، کمترین تغییرات را نشان داد.نتیجه گیری: بهترین زمان تجویز فنتانیل با دوز کم جهت جلوگیری از واکنش قلبی عروقی بدن به لوله گذاری، 3 دقیقه قبل از لوله گذاری است.

زمینه و هدف: متفورمین دارویی است که به صورت گسترده برای درمان دیابت نوع II مورد استفاده قرار می گیرد. در این مطالعه اثرات مقادیر متفاوت متفورمین بر روی حجم جزایر لانگرهانس بررسی شده است.روش بررسی: 24 سر موش سوری نر بالغ نژاد C57BL/6 در محدوده وزنی 30±5 گرم به صورت تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند. گروه شاهد نرمال سالین دریافت کرد و گروه های آزمون اول تا سوم به ترتیب متفورمین با غلظت های 75، 150 و 300 میلی گرم در کیلو گرم و با روش تزریق داخل صفاقی طی 7 روز به صورت روزانه دریافت کردند. یک روز پس از آخرین تزریق، موش ها به روش جابجایی مهره های گردنی قربانی شدند و پانکراس آن ها جهت بررسی های بافت شناسی در فرمالین 10 درصد فیکس شد. با استفاده از روش کاوالیری حجم جزایر لانگرهانس تخمین زده شد.یافته ها: حجم جزایر لانگرهانس در گرو ه های دریافت کننده دوزهای 75 و 150 میلی گرم در کیلو گرم متفورمین اختلاف معنی داری را در مقایسه با گروه شاهد نشان نداد (P>0.05). موش های تیمار شده با دوز 300 میلی گرم در کیلو گرم متفورمین در مقایسه با گروه شاهد افزایش معنی داری را در حجم جزایر لانگرهانس نشان دادند (P<0.05).نتیجه گیری: متفورمین به صورت وابسته به دوز با عث افزایش حجم جزایر لانگرهانس می شود. اثر افزایشی متفورمین بر حجم جزایر لانگرهانس احتمالا ناشی از تکثیر یا افزایش حجم سلول های بتا می باشد.

مقدمه: تشنج ناشی از تب، شایع ترین نوع تشنج در دوران کودکی است که در جوامع مختلف شیوع آن را بین 2تا14 درصد ذکر می کنند. با توجه به احتمال ارتباط سطح روی سرم با تشنج ناشی از تب این مطالعه انجام گردید.روش بررسی: در این مطالعه، 117 کودک در محدوده سنی 6 ماه تا 5 سال در چهار گروه مختلف، بیماران مبتلا به تشنج ناشی از تب (39 بیمار)، بیماران تب دار بدون تشنج (40 بیمار) و افراد بدون تب و بدون تشنج (32 بیمار) و افراد با تشنج بدون تب (6 بیمار) مورد بررسی قرار گرفتند. پس از تکمیل پرسشنامه و اخذ نمونه سرم، یافته ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.نتایج: میانگین روی سرم در 39 بیمار مبتلا به تشنج ناشی از تب 75.67 میکروگرم در دسی لیتر، در 40 بیمار تب دار بدون تشنج 87.58 میکروگرم در دسی لیتر، در 32 فرد بدون تب و بدون تشنج 89.06 میکروگرم در دسی لیتر و در 6 بیمار با تشنج بدون تب 96.67 میکروگرم در دسی لیتر بود. که از نظر آماری میزان روی سرم در بیماران مبتلا به تشنج ناشی از تب پایین تر از سایر گروه ها بود (P=0.002 و P=0.001) در حالی که سه گروه دیگر، اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند (P=0.971).نتیجه گیری: با توجه به شیوع هیپوزینکمی در تشنج ناشی از تب می توان همراهی بین سطح پایین روی سرم و احتمال بروز تشنج ناشی از تب قایل گردید.

زمینه و هدف: ترایکوفایتون روبروم شایع ترین عامل درماتوفیتوزیس در پوست و ناخن انسان و میکروسپوروم کانیس یکی از درماتوفیت های مهم حیوان دوست و قابل انتقال به انسان می باشد و HSP70، یک پروتئین شوک حرارتی 70 کیلو دالتونی در قارچ ها است که در این مطالعه به بررسی تاثیر غلظت های مختلف CO2 در بیان این ژن در قارچ های مزبور پرداخته شده است.روش بررسی: نمونه های قارچی از تراشه های پوستی و ناخن بیماران مبتلا به کچلی ناخن جدا سازی و طبق روش های استاندارد اسپور نمونه های مزبور ایزوله و در محیط سابورودکستروز مایع کشت داده شده و تحت تاثیر غلظت های مختلف CO2 (3، 5 و 10 درصد) در فاصله های زمانی 2،  4و 7 روزه و کشت های کنترل، بدون CO2 در فاصله زمانی 7 روزه در دمای ثابت 25 درجه سانتی گراد انکوبه شدند. بیان ژن  HSP70در توده های میسلیومی حاصل به روش RT-PCR در سطح mRNA مورد بررسی قرار گرفت و نتایج به دست آمده با ژن بتا اکتین مقایسه شدند.یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که حداکثر تغییرات تحت غلظت های مختلف CO2 (3، 5 و 10 درصد) در حداکثر فاصله زمانی (7 روزه) بوده است و بیان ژن HSP70 تحت شرایط گفته شده نشان دهنده ی تغییرات متفاوتی در قارچ های مزبور می باشد.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد، بیان ژن HSP70 تحت تاثیر غلظت های مختلف  CO2در ترایکوفایتون روبروم نسبت به کنترل اثر کاهش دهنده (منفی) و در میکروسپوروم کانیس نسبت به کنترل اثر افزاینده (مثبت) داشته است.

زمینه و هدف: تغییر ساختار پروتئین های بدن می تواند منجر به تولید آنتی بادی علیه پروتئین های خودی گردد. احتمالا ایجاد پلی مرفیسم در ژن کدکننده آنزیم پراکسیداز تیروئیدی (TPO) و تغییر ساختار آن می تواند باعث تولید آنتی بادی ضد این پروتئین (Anti-TPO) شود. اختلال در آنزیمTPO  می تواند یکی از دلایل اصلی بروز بیماری کم کاری تیروئید باشد که شیوع و گسترش این بیماری ما را بر آن داشت که در این مطالعه به بررسی ارتباط پلی مرفیسم T2229/C اگزون 12 از ژن TPO با میزان Anti –TPO بپردازیم.روش بررسی: از میان جمعیت مورد مطالعه قند و لیپید تهران 168 نفر در دو گروه با تیتر Anti-TPO بیشتر و کمتر از 100IU/L پس از اندازه گیری میزان Anti-TPO به روش الایزا به عنوان گروه بیمار و کنترل انتخاب شدند. محتوای DNA ژنومی این افراد به روش نمک اشباع پروتئیناز K استخراج شد. سپس پلی مرفیسم مورد نظر در اگزون 12 به روشRFLPs-PCR  بررسی گردید.یافته ها: فرکانس اللی پلی مرفیسم T2229/C اگزون 12 در جمعیت مورد مطالعه از تعادل هاردی - واینبرگ تبعیت کرد. نتایج حاصل نشان داد که میزان Anti-TPO در سه گروه ژنوتیپی تفاوت معنی داری نداشت (P>0.05) (حد میانه برای  Anti-TPOدر گروه 19.4TT و در گروه  13.9CCواحد بین الملی در لیتر با فاصله میان چاهکی 25 و 75 بود) محاسبه  Odd-Ratioبرای ژنوتیپ ها به صورت دو به دو نشان داد که با وجود تعداد الل های C بیشتر، میزان  Odd-Ratioنیز افزایش یافت.نتیجه گیری: با توجه به عدم وجود ارتباط معنی دار بین سطح Anti-TPO با پلی مرفیسم  T2229/Cاگزون 12 در جمعیت مورد مطالعه، احتمالا نمی توان این پلی مرفیسم را به طور مستقل عامل بروز اختلالات خود ایمنی تیروئید که منجر به تولید Anti-TPO می گردد، دانست.

زمینه و هدف: تهیه آنتی ژن مناسب از موضوعات مهم در زمینه تشخیص سرولوژیک هیداتیدوز می باشد. پژوهشگران با کشت کوتاه مدت پروتواسکولکس ها در چند محیط مختلف توانسته اند به آنتی ژن ها دفعی - ترشحی دسترسی پیدا کنند. با این حال تاکنون مقایسه ای در خصوص میزان تولید این آنتی ژن ها در محیط های مختلف انجام نشده است. در این پژوهش، میزان تولید پروتئین های (آنتی ژن های) دفعی - ترشحی از طریق کشت کوتاه مدت پروتواسکولکس ها در محیط هایRPMI ،DMEM  و PBS غنی شده با گلوکز مورد مطالعه قرار گرفتند.روش بررسی: برای تهیه پروتئین های دفعی - ترشحی، پروتواسکولکس های اکینوکوکوس در محیط های RPMI، DMEM وPBS  غنی شده با گلوکز به مدت 72 ساعت کشت داده شدند. پس از تغلیظ و سنجش پروتئین های تولید شده، به منظور شناسایی اجزای مختلف آن ها، با روش SDS-PAGE الکتروفورز شدند. داده ها از طریق آزمون های آماری آنالیز واریانس یک طرفه و توکی تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: میانگین غلظت پروتئین های دفعی - ترشحی در زمان 24 ساعته کشت در محیط  PBS (16.8 میکروگرم در میلی لیتر) نسبت به RPMI (7.4 میکروگرم در میلی لیتر) و DMEM (10.3 میکروگرم در میلی لیتر) به طور معنی داری بیشتر بود (P<0.05)، در حالی که این تفاوت بین غلظت پروتئین های دفعی - ترشحی در محیط  RPMIوDMEM  مشاهده نشد. پروتئین های دفعی - ترشحی به دست آمده از محیط  PBSبه 12 باند اصلی و محیط های  RPMIو DMEM هر کدام به 14 باند اصلی در محدوده وزن ملکولی 16 تا 67 کیلودالتون تفکیک شدند.نتیجه گیری: برای تهیه پروتئین های دفعی- ترشحی پروتواسکولکس، محیط PBS غنی شده با گلوکز نسبت به دو محیط دیگر مناسب تر است. حداکثر زمان مناسب برای تولید این پروتئین ها، تا 48 ساعت بعد از کشت اولیه پروتواسکولکس ها می باشد.

زمینه و هدف: سفیکسیم یک آنتی بیوتیک باکتریال با طیف گسترده است که توانایی مقابله با پاتوژن های گوناگون به ویژه ارگانیسم های گرم منفی را دارد. امروزه اکثر پزشکان به طور گسترده از سفالوسپورین ها، به ویژه سفیکسیم در درمان بیماری های عفونی استفاده می کنند. با توجه به اثرات جانبی برخی از آنتی بیوتیک ها بر دستگاه تولید مثلی، هدف از این تحقیق بررسی اثرات سفیکسیم بر روی بافت بیضه و هورمون های محور هیپوفیز- گنادی در موش های کوچک آزمایشگاهی است.روش بررسی: در این تحقیق از 18 سرموش سوری نر نژاد Balb/C با سن 12 تا 16 هفته و وزن تقریبی 35±5 گرم در سه گروه 6 تایی شامل شاهد، حلال و تجربی استفاده شد. گروه تجربی به مدت 10 روز متوالی سفیکسیم با دوز 0.5 گرم بر کیلو گرم در حلالی به نام دی متیل سولفوکسید به صورت داخل صفاقی دریافت کرد، گروه حلال در این مدت فقط حلال دارو را دریافت کرد و گروه شاهد ماد ه های دریا فت ننمود. موش ها پس از وزن کشی کشته شده، میزان هورمون ها با روش رادیو ایمنواسی اندازه گیری شد. پس از ثابت کردن بافت ها در فیکساتیو بوین، مقاطع 5 میکرومتری از بافت بیضه تهیه شد و رنگ آمیزی به روش هماتوکسیلین- ایوزین انجام شد. مقاطع تهیه شده توسط میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت.یافته  ها: کاهش معنی داری در تعداد سلول های اسپرم ساز، سرتولی، لایدیگ و همچنین میزان هورمون محرک فولیکولی در گروه تجربی در مقایسه با گروه های شاهد و حلال مشاهده شد (P<0.01) و (P<0.05). هورمون دی هیدراپی آندروسترون کاهش معنی داری در گروه تجربی نسبت به حلال نشان داد (P<0.05). تفاوت معنی داری در سایر فاکتورهای مورد مطالعه در بین گروه ها مشاهده نشد.نتیجه گیری: کاهش هورمون FSH ممکن است اثرات منفی روی تولید اسپرم و پتانسیل تولید مثلی موش نر داشته باشد. از طرفی با کاهش سلول های زاینده و کند شدن روند اسپرماتوژنز پیشنهاد می شود، در تجویز داروی سفیسکیم با احتیاط بیشتری عمل شود.

مقدمه: کشف تغییرات کروموزومی که در تشکیل سلول های نئوپلاستیک و تومورهای بدخیم دخالت دارد یکی از مهم ترین اهداف تحقیقات در سرطان شناسی می باشد. در این تحقیق به مطالعه سرطان پستان ایجاد شده در موش های نژاد SD پرداخته شد و با روش های بیواینفورماتیک نواحی مشابه آن ها در کروموزوم های انسان مورد شناسایی و پیشنهاد قرار گرفت.روش ها بررسی: در این پژوهش از موش صحرایی نژاد  SDبه عنوان مدل حیوانی جهت القای سرطان پستان استفاده گردید که طی آن 10 میلی گرم از ماده کارسینوژنیک  DMBAبه رت های تحت تیمار خورانده شد. بعد از انجام روش هیستوپاتولوژی و ایمنوهیستوشیمی بر روی تومورها، اقدام به کشت سلول و تهیه کروموزوم های متافازی شد .بعد از رنگ آمیزی،GTG  سلول های سرطانی با ایدئوگرام رت مقایسه گردید. بر اساس چگونگی تغییرات و محل آن ها و با کمک پایگاه های اطلاعاتی، لیستی از ژن ها و همچنین نقش احتمالی آن ها را با توجه به روش مقایسه ژنومیک بین موش صحرایی و انسان مورد مطالعه قرار گرفت. با مطالعه  کروموزوم های متافازی، بیشترین و مشترک ترین تغییرات کروموزومی اتفاق افتاده در بین مجموعه های کروموزومی ثبت گردید.نتایج: تغییرات کروموزومی ایجاد شده طیف وسیعی از ناهنجاری های عدی و ساختاری را شامل می گردید و به طور واضح، کروموزوم های شماره 8، 4، 12 و 17 دچار افزایش و کروموزوم های شماره 12، 9، 3 و 15 دچار گم شدگی در تعداد کروموزوم ها گردیده بودند. علاوه بر این، تغییرات ساختاری از جمله حذف شدگی در کروموزوم های شماره 20، 7، 6، 4، 3، 2 همچنین اضافه شدگی در کروموزوم های 15، 11 و 19 به طور غیر اتفاقی مشاهده شد.نتیجه گیری: با استفاده از روش های مقایسه ژنومیک و مطالعه مقالات علمی در ارتباط با ژن های مستقر در نواحی کروموزومی تغییر یافته، پیشنهاد می گردد که ژن های TGFBR، HACE1، UBR5، CALB2، HPR، LCP1، CXAD، RRM2B، ABO, ZFHX3, TNFSF1, ABL1 EPSTI1،PRDM1, REG3A, FOXA1, PRKD1  احتمالا می توانند از جمله مهم ترین ژن ها در بروز سرطان پستان در مدل ایجاد شده باشند، لذا این گروه از ژن ها و ژن های مرتبط با آن ها برای مطالعات بیشتر و دقیق تر توصیه می گردند.

زمینه و هدف: آسم شایع ترین بیماری مزمن دوران کودکی است که موجب اختلال در کیفیت زندگی به عنوان یکی از معیارهای ارزیابی سلامت کودکان می شود. آموزش های برنامه ریزی شده از رموز موفقیت در کنترل سلامتی بیماران مزمن می باشد، به طوری که متعاقب اجرای آن تا 70 درصد از هزینه ها و ضریب اشغال تخت های مراکز درمانی کاسته می شود. لذا این مطالعه با هدف بررسی مقایسه ای تاثیر آموزش به دو روش گروهی و لوح فشرده بر کیفیت زندگی کودکان مبتلا به آسم انجام شد.روش بررسی: در یک مطالعه نیمه تجربی تاثیر مقایسه  ای آموزش به دو روش گروهی و لوح فشرده بر کیفیت زندگی 80 کودک مبتلا به آسم مراجعه کننده به کلینیک آسم زنجان مورد بررسی قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای شامل اطلاعات دموگرافیک و کیفیت زندگی  (PedAQLQ)در ابعاد جسمانی، روحی - روانی و اجتماعی بود. نمونه ها ابتدا به  روش غیر تصادفی انتخاب و سپس به روش تصادفی در دسترس به دو گروه تقسیم شدند. اطلاعات توسط پژوهشگر به روش مصاحبه قبل و یک ماه بعد از آموزش اخذ و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میانگین نمرات و رتبه کیفیت زندگی واحدهای مورد مطالعه بر اساس رتبه بندی WHO بعد از آموزش در هر دو گروه آموزش لوح فشرده و گروهی ارتقا داشتند. به طوری که به لحاظ آماری تفاوت معناداری در دو روش آموزش مشاهده شد (P<0.05).نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که نه تنها آموزش در ارتقای کیفیت زندگی موثر بوده، بلکه نوع آموزش در تغییر آن نقش بسزایی داشته است. به طوری که آموزش لوح فشرده بر کیفیت زندگی کودکان مبتلا به آسم موثرتر بود، در نتیجه جهت حفظ و ارتقای کیفیت زندگی این کودکان این روش آموزشی توصیه می گردد.

زمینه و هدف: استفاده از تشعشعات یونیزان در حین برخی از اعمال جراحی (به ویژه جراحی ارتوپدی) از اجزای لاینفک این آزمون ها به شمار می رود. لذا پزشکان و کارکنان شاغل در مراکزی که از این تجهیزات استفاده می نمایند، در معرض خطر تابش تشعشعی قرار دارند. در این مطالعه میزان دوز تشعشعی رسیده به کارکنان شاغل در اتاق عمل به هنگام آزمون های پرتونگاری در حین عمل بررسی گردید.روش بررسی: تعداد 30 نفر کارکنان اتاق عمل شاغل در بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی همدان، (غیر از پزشکان و پرستاران) از لحاظ میزان تشعشع دریافتی و با استفاده از تراشه های دوزیمتر ترمولومینسانس (TLD) مورد پایش قرار گرفتند. به طوری که هر یک از کارکنان تعداد 3 عدد تراشه ترمولومینسانس را بر روی روپوش خود نصب نمودند. به منظور تخمینی از آزمون های High Risk، پرسشنامه ای نیز در اختیار کارکنان قرار داده شد و در آن تعداد آزمون های جراحی که تحت کنترل آزمون های رادیولوژی بود و کارکنان در آن شرکت داشتند، ثبت گردید.یافته ها: میزان حداقل و حداکثر دوز دریافتی چهار ماهه در کارکنان اتاق عمل و هوشبری (به استثنای پزشکان و پرستاران) در محدوده 0.24 تا 0.56 میلی سیورت تعیین گردید. با محاسبات ریاضی نیز می توان حدود دوز سالانه را در کارکنان اتاق عمل بین 0.73 و 1.68 میلی سیورت پیش بینی نمود (بدون کسر مقدار تابش زمینه). از آنجایی که میزان دقت دوزیمترهای TLD در حد 0.1 میلی سیورت است، می توان گفت میزان دوز رسیده به اغلب کارکنان در حد بسیار ناچیز و قابل مقایسه با تابش های زمینه می باشد.نتیجه گیری: میزان دوز دریافتی کارکنان هوشبری و اتاق عمل در حد ناچیزی برآورد گردید که کمتر از مقدار حد دوز سالیانه پیشنهاد شده توسط سازمان های بین المللی حفاظت در برابر تشعشع است. اما استفاده از لوازم ثبت تشعشع به منظور آگاهی از تابش های بیش از حد مجاز ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: مصرف کنندگان تزریقی مواد تقریبا 68 درصد آمار مبتلایان شناخته شده به HIV/AIDS را در کشور تشکیل می دهند. مهم ترین علت ابتلا در این گروه، تزریق مشترک مواد مخدر و احتمال انتقال از طریق رفتارهای پر خطر از جمله برقراری رابطه با شرکای جنسی متعدد می باشد. با توجه به مشکل در دسترسی به این گروه، اطلاعات کمی از آن ها وجود دارد. لذا این مطالعه رفتاری به منظور کسب شناخت بیشتر از رفتارهای پر خطر معتادان تزریقی شهر زنجان در رابطه با عفونت HIV/AIDS انجام گردید.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی - مقطعی، تعداد 61 نفر از مصرف کنندگان تزریقی مواد ساکن شهر زنجان به روش نمونه گیری غیر احتمالی و با مراجعه به مکان های احتمالی تجمع و تردد آن ها انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد سلامت خانواده (سال 2000)، بررسی مراقبت رفتاری (BSS) در بین مصرف کنندگان تزریقی مواد بود.یافته ها: میانگین مدت مصرف مواد 12.1±5 سال، تزریق مواد 4.5±3.5 سال و سن شروع اولین مصرف تزریقی 24±5.4 سال بود. شایع ترین ماده تزریقی، هرویین (96.7 درصد) و غیر تزریقی حشیش (85.2 درصد) بود. 55.7 درصد 4 بار یا بیشتر در روز تزریق می کردند.32.8 درصد سابقه استفاده از سرنگ مشترک داشتند. 100 درصد نمونه ها از نقش سرنگ مشترک در انتقال HIV آگاه بودند. 44.3 درصد تحت تست HIV قرار گرفته بودند که از بین آن ها، 70.4 درصد از نتیجه آزمایش خود مطلع بودند.نتیجه گیری: سن پایین شروع اعتیاد تزریقی، اشتراک سرنگ، پوشش کمتر از یک چهارم مصرف کنندگان از نظر انجام آزمایش داوطلبانه HIV و عدم اطلاع یک سوم آن ها از نتیجه آزمایش خود، نشان دهنده اهمیت اولویت گذاری و ارایه خدمات بیشتر به این گروه بسیار پر خطر می باشد.

زمینه و هدف: این بررسی با هدف کلی تعیین کارایی سیستم توام فرآیندهای سپتیک تانک و لاگون هوادهی جهت تصفیه شیرابه حاصل از محل دفن زباله شهرستان کرج انجام گردید.روش بررسی: در ابتدا، خصوصیات شیرابه مورد نظر پس از برداشت نمونه اندازه گیری گردید. سپس پایلوت دوقسمتی بی هوازی - هوازی (سپتیک تانک و لاگون هوادهی) ساخته و راه اندازی گردید. در مراحل بعد، تاثیر تغییرات دما، زمان ماند هیدرولیکی، بارگذاری COD و میزان جریان ورودی در سپتیک تانک ولاگون هوادهی به طور جداگانه و توام مطالعه شد.یافته ها: نتایج به دست آمده از مراحل مختلف، نمایانگر میزان حذف COD، از ورودی معادل 19573 به 8401 میلی گرم در لیتر در سپتیک تانک و به 432 میلی گرم در لیتر در لاگون هوادهی بود. همچنین بهترین راندمان سیستم در دبی 23.6 لیتر در روز در سپتیک تانک و 9.3 لیتر در روز در لاگون هوادهی با درصد حذف  91.2CODدرصد، به دست آمد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، در مجموع این سیستم قادر به حذف میزان COD بیش از 90 درصد بود. بنابراین می توان چنین بیان کرد که سیستم بی هوازی - هوازی قادر به حذف موثر COD شیرابه و کاهش آلاینده های آن می باشد.