مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان (Journal of Advances in Medical and Biomedical Research)
سال:1380 | دوره:9 | شماره:36 |تعداد مقالات:14

افسردگی یکی از اختلالات شایعی می باشد که هر فردی را تحت تاثیر قرار می دهد و متعلق به قشر خاصی نیست ولی برخی افراد جامعه بدلیل موقعیت خاص نسبت به این اختلال آسیب پذیرترند که از جمله می توان به دانشجویان اشاره نمود. افسردگی علاوه بر اینکه زندگی را برای فرد مبتلا تلخ خواهد نمود، از پیشرفت و اعتلای فرد، همچنین توانایی انجام اعمال و وظایفی که بر عهده وی می باشد نیز جلوگیری خواهد نمود و خود این امر باعث اختلال در سلامت و پیشرفت جامعه و عواقب ناشی از آن خواهد شد خصوصا اینکه دانشجویان رشته های پرستاری، مامایی و تکنسین اطاق عمل هر کدام به نحوی درگیر حفظ سلامت جسمی و روانی افراد جامعه هستند، با تشخیص به موقع و زود هنگام این اختلال در دانشجویان، فرصتی برای پیشگیری اولیه و یا جلوگیری از پیشرفت و وخامت آن و نهایتا تامین بهداشت روانی برای آنان و جامعه فراهم می گردد. پژوهش حاضر یک تحقیق توصیفی بوده و جامعه مورد پژوهش عبارتند از دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی زنجان که در این پژوهش کلیه دانشجویان دانشکده مورد بررسی قرار گرفته اند. محیط پژوهش نیز دانشکده پرستاری و مامایی زنجان می باشد. ابزارهای گردآوری داده ها شامل پرسشنامه ای در دو بخش بود که در قسمت اول خصوصیات فردی اطلاعات دموگرافیک و در قسمت دوم 21 سوال مربوط به سنجش میزان افسردگی (تست افسردگی بک) مورد پرسش قرار گرفتند یافته های پژوهش نشان دادند که از 148 دانشجوی مورد پژوهش 48.6% افراد دچار افسردگی با درجات مختلفی بودند (از حد کمی افسرده تا بیش از حد) و 26.3% دانشجویان نیز دچار افسردگی بالینی بودند (یعنی نمره تست بک آنها از 18 به بالا بود و در اینجا موارد کمی افسرده هم در زمره افراد طبیعی لحاظ شده اند). شیوع افسردگی بالینی در خصوص دانشجویان رشته پرستاری 23.4%، در مورد دانشجویان رشته تکنسین اطاق عمل 43.4% و در خصوص دانشجویان رشته کاردانی مامایی 21.4% بود. آزمون آماری کای دو نیز ارتباط معنی داری را بین افسردگی دانشجویان و ترم تحصیلی، تعداد خواهران و برادران، وجود بیماری عمده جسمی و یا روحی در خودشان، وجود مشکل عمده روحی در اعضای خانواده و همچنین وقوع اتفاق (اتفاقات) عمده در طول سال گذشته نشان داد.

اعتقاد بر این است که تمام افراد دیابتی تیپ 2 از مرحله IGT (اختلال در تحمل گلوکز) می گذرند. شناسایی افراد در این مرحله و رفع عوامل خطر مثل چاقی و فعالیت بدنی کم، می توانند در پیشگیری از ابتلا به دیابت آشکار موثر باشند، لذا بر آن شدیم تا مطالعه حاضر را سه سال پس از تشخیص اولیه IGT در افراد روستایی که از جهت وضعیت رژیم غذایی و فعالیت بدنی با افراد شهری، متفاوت هستند، مجددا مورد بررسی قرار داده و میزان تبدیل آن به دیابت آشکار و نیز رابطه آن با وضعیت وزنی بدن را مورد ارزیابی قرار دهیم. در این مطالعه توصیفی، 56 نفر از افراد روستایی استان زنجان که در مطالعه وسیع بیماری دیابت در سال 1375 روی 1977 نفر از افراد بالای 30 سال با تست تحمل گلوکز، IGT تشخیص داده شده بودند، مجددا در سالهای 79-1378 شناسایی و جهت انجام مجدد تست تحمل گلوکز فراخوانده شدند.  این افراد شامل 46 زن و 10 مرد بودند. نتایج نشان داد که 12 نفر از این افراد (21.4%) بعد از سه سال هنوز IGT باقی مانده و 15 نفر (26.2%) دیابتی شده اند و 29 نفر (51.7%) دارای تست تحمل گلوکز نرمال (NGT) می باشند. BMI در افرادیکه پس از سه سال دیابتی شده بودند (30.6±4.3 Kg/m2) بطور معنی داری بیشتر از افرادیکه IGT باقی مانده (26.2±3.8 kg/m2) و نیز افراد با تست تحمل گلوکز نرمال (26.6±5.5 kg/m2) بود (P<0.05).میزان تبدیل IGT به دیابت در گروه زنان بیشتر از مردان مورد مطالعه بود (30.4% زنان در مقابل 10% مردان، P<0.05) و نیز BMI در گروه زنان بطور معنی داری بالاتر از گروه مردان مورد مطالعه بود (P<0.05). رابطه معنی داری بین جنس زن و تبدیل IGT به دیابت بدون توجه به فاکتور BMI وجود داشت. متوسط قند خون ناشتا و دو ساعت پس از مصرف گلوکز در گروه زنان مورد مطالعه بطور معنی داری بیش از مردان مورد مطالعه بود. (P<0.005). نتایج مطالعه نشان داد که میزان تبدیل IGT به دیابت، درصد نسبتا بالایی داشته و با جنس زن و نیز میزان چاقی افراد، ارتباط مستقیمی دارد. لذا توجه خاص به این گروه از افراد (زنان چاق)، در پیشگیری از تبدیل آنها به دیابت آشکار می تواند مفید باشد. 

یکی از مسایل مهم که در حال حاضر اکثر بیمارستانها با آن روبرو می باشند افزایش عفونت های بیمارستانی می باشد، از آن جمله اسپورهای قارچی منتقله به وسیله هوا منبع آلودگی مهمی برای تجهیزات اتاق عمل و بخش های ویژه بیمارستان ها بوده و می توانند عامل بسیاری از عفونت های بیمارستانی باشند. عفونت های قارچی فرصت طلب از شایع ترین و مهلک ترین این آلودگی ها میباشند. در این بررسی طی ماههای تیر و مرداد 1380، 59 پلیت از هوا و کشت 83 نمونه از وسایل اتاقهای عمل و بخش های ویژه 4 بیمارستان روی محیط سابورودکستروزآگار صورت گرفت، 70% پلیت ها از نظر رشد قارچی مثبت بودند، در این مطالعه مجموعا 568 کلنی از 21 نوع قارچ مختلف جدا گردید، قارچهای غالب به ترتیب آسپرژیلوس 40.10%، آلترناریا 19.78%، پنی سیلیوم 18.18%، فوزاریوم 13.36%، کلادوسپوریوم 9.62%، رایزوپوس 3.20%، فوما 2.13%، نیگروسپورا 1.06 و موکور، استمفیلیوم 0.53% کمترین میزان فراوانی را داشتند. در بین قارچهای مخمری شکل، مخمر با 47.75% بیشترین میزان فراوانی را دارا بود، کاندیدا (گونه های مختلف کاندیدا) 26.91%، رودوترولا 17.76%، و ژئوتریکوم 1.31%، کمترین میزان فراوانی را به خود اختصاص دادند. بالاترین درصد کلنی از بیمارستان I (44.54%) و کمترین میزان از بیمارستان III (13.20%) جدا گردیدند. از واحدهای مورد پژوهش بیشترین درصد کلنی از کف بخشها 78.94% و هوا 39.62% و از همه مهمتر آمبوبک 27% و کمترین میزان از دستگاه شوک و دستگاه بی هوشی 3.61% جدا شدند. با مشخص شدن این میزان فراوانی و تنوع اسپورهای قارچی در هوا و وسایل موجود در اتاق عمل و بخش های ویژه اهمیت موضوعی به کارگیری روش های مناسب کنترل و پیشگیری به منظور حذف این عناصر قارچی و جلوگیری از بروز عفونت های بیمارستانی، حفظ سلامتی بیماران، پرسنل و پزشکان مطرح میگردد.

مقدمه و اهداف: اختلال گفتاری می تواند بر تمام جوانب شخصیتی و روانی فرد تاثیر گذارد و او را با مشکلات زیادی مواجه سازد زیرا رابطه تنگاتنگی بین تکلم، شکوفایی هوش، سلامتی روانی و موفقیت وجود دارد. چون اختلال گفتاری در همه جوامع بدون استثنا از جمله در زنجان وجود دارد ضرورت چنین مطالعه ای مخصوصا در دانش آموزان دبستانی احساس می شد. برآورد میزان شیوع انواع اختلالات گفتاری در دانش آموزان ابتدایی شهر زنجان است. علاوه بر آن موارد دیگری نیز در اهداف ویژه بدست آمد. روش کار: پس از استعلام تعداد کلیه دانش آموزان ابتدائی و مدارس، بوسیله روش نمونه برداری تصادفی از مدارس و دانش آموزان؛ نمونه ها انتخاب و از آنان معاینه و مصاحبه و تست اختلال گفتاری توسط محقق بعمل آمد. نتایج: از میان 1170 نفر مورد مطالعه 10.2 درصد اختلال گفتاری از انواع مختلف داشتند که از این تعداد 29 نفر (2.4 درصد) لکنت زبان، 76 نفر (6.4 درصد) اختلال تلفظی، 6 نفر (0.5 درصد) تودماغی و یک نفر (0.08 درصد) تاخیر تکلم نسبت به سن داشتند. بحث و نتیجه گیری: مطالعه ما اختلال گفتاری را در زنجان 10.2 درصد نشان می دهد که این میزان در دنیا 5 الی 10 درصد است. یکی از عللی که در رابطه با بالا بودن شیوع اختلال گفتاری در زنجان می توان بیان کرد (مخصوصا شیوع لکنت زبان) دو زبان بودن جامعه است که در تحقیقات دیگر کشورهای دنیا هم دو زبانه بودن کودک یکی از علل اختلالات گفتاری است.

تغییرات الگوی قاعدگی یکی از عوارض مورد بحث در عمل لوله بستن می باشد که باعث ایجاد شک و تردید در تصمیم گیری خانم ها برای بستن لوله می شود. در این مورد مطالعات مختلفی انجام شده است که نتایج آنها یکسان نبوده است. این مطالعه بصورت تحلیلی مورد- شاهدی صورت گرفته است. در مجموع 300 خانم از نظر موضوع طرح مورد مطالعه قرار گرفتند که 150 نفر آنها لوله هایشان بسته شده بود و 5-2 سال از عمل جراحی آنها می گذشت. 150 نفر نیز به طور شاهد مطالعه شدند که از روش پیشگیری طبیعی به طور مداوم به مدت 5-2 سال استفاده کرده بودند. ابزار گردآوری پرسشنامه بود که به صورت مصاحبه تکمیل گردید. نتایج مطالعه نشان داد، اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر تغییرات قاعدگی وجود ندارد.

یک تا ده هفته پس از آلوده شدن فرد به ویروس هپاتیت B و تقریبا 2 تا 6 هفته قبل از شروع علایم بالینی آنتی ژن سطحی هپاتیت (HBsAg) B در سرم فرد ظاهر می شود. آنزیم های کبدی AST) و (ALT  تقریبا همزمان با شروع علایم بالینی افزایش می یابند. درصد فراوانی بیماران هپاتیت B از لحاظ افزایش ترانس آمینازها در مطالعات مختلف به صور متفاوتی گزارش شده است و حتی بعضی از محققین عدم افزایش ترانس آمینازها را در بیماران ویروسی هپاتیت B گزارش نموده اند. در این مطالعه از تعداد 90 نمونه سرم افراد  HBsAg مثبت، میزان افزایش ALT در 15 نمونه (17.6% از افراد) و میزان افزایش AST در 17 نمونه (19% از افراد) مشاهده گردید. با توجه به این نتایج که درصد بسیار کمی از افراد با سرم  HBsAg مثبت مواجهه با افزایش ترانس آمینازها شده اند، نمی توان این آنزیم ها را به عنوان یک مارکر حساس و عمومی برای کمک به تشخیص بیماریهای هپاتیت ویروسی مورد توجه قرار داد. از لحاظ افزایش ترانس آمینازها در ارتباط با سن و جنس هیچگونه اختلاف معنی داری مشاهده نشد که نشانگر عدم تاثیر قابل توجه سن و جنس بر میزان افزایش این آنزیم ها می باشد.

مننژیت باکتریال یکی از پر عارضه ترین بیماریهای عفونی کودکان است که هنوز میزان مرگ و میر در این بیماری بسیار بالا است. در این مطالعه 122 بیمار مبتلا به مننژیت باکتریال بستری در بخش اطفال بیمارستان دکتر بهشتی در 10 سال گذشته (اول مهر ماه 1369 تا آخر شهریور ماه 1379) را بررسی نمودیم. 80 نفر از بیماران (65.5%) پسر و 42 نفر (34.5%) دختر بودند. 11 نفر (9%) زیر یک ماه، 59 نفر (48.3%) یک ماهه تا دو ساله و 52 نفر (42.7%) بالای دو سال بودند. شایع ترین علامت در زمان مراجعه استفراغ با 67.2% موارد بوده است. بدلیل منفی بودن کشت CSF در بسیاری از موارد، تشخیص مننژیت باکتریال با آنالیز CSF و استفاده از اسمیرو پیدا کردن آنتی ژن باکتری در CSF بوده است. در کل در 21.3 درصد موارد مرگ و میر داشتیم که بیشترین شیوع آن (63.6%) در زیر یک ماه اتفاق افتاده است. شایع ترین عارضه عصبی دیده شده هیدروسفالی (5 مورد) بوده است بعد کاهش شنوایی 3 مورد، فلج عصب 2 VI مورد و تشنج و ساب دورال افیوژن هر کدام 1 مورد. هیچ نوع عارضه غیرعصبی مننژیت در این مطالعه دیده نشد. بهبودی در پسرها و در سنین بالای دو سال بیشترین میزان خود را داشت. عارضه با جنس ارتباط داشته و در دختران شایع تر بود ولی با سن ارتباط نداشت. منظور از عارضه، عارضه ایجاد شده در حین بستری است و موارد پس از ترخیص را در برنمی گیرد.

شواهد بسیاری نشانگر دخالت انسولین در اعمال مغز مانند حافظه می باشند. در این بررسی، با به کارگیری یک آزمون حافظه فضایی در ماز شعاعی؛ ما این نظریه را که تزریق هیپوکامپی انسولین در موشهای مبتلا به دیابت تجربی می تواند به طور نسبی اختلال حافظه را جبران نماید مورد آزمون قرار دادیم. در این بررسی موش های نر پس از آموزش و رسیدن به آستانه یادگیری تحت جراحی استروتاکسیک و کانول گذاری قرار گرفتند. سپس آنها در معرض تزریق داخل هیپوکامپی انسولین، گیلی بن کلامید، انسولین همراه با گیلی بن کلامید، و سالین قرار گرفتند. تعداد خطاها و زمان سپری شده برای هر انتخاب به عنوان شاخص های حافظه ثبت و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان می دهند: 1- انسولین به طور انتخابی سازوکارهای حافظه فضایی را در هیپوکامپ به شیوه ای وابسته به زمان تحت تاثیر قرار می دهد. 2- اثر تقویتی انسولین همراه با گیلی بن کلامید نشان دهنده سازوکارهای مستقل ولی همگرای آنها می باشد.

در این پژوهش توصیفی آگاهی و نگرش پرستاران و ماماهای بیمارستانهای شهرستان زنجان درباره موضوعات اخلاقی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه پژوهش شامل 123 نفر و روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک بود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که به منظور سنجش آگاهی و نگرش موارد پژوهش درباره موضوعات اخلاقی تهیه و تنظیم گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (جداول فراوانی، درصدها، شاخصهای مرکزی و پراکندگی) و آمار استنباطی (آزمون معنی داری مجذور کای) استفاده شد. بر اساس یافته های پژوهش 70.8 درصد موارد پژوهش احساس نیاز به آموزش در زمینه موضوعات اخلاقی داشتند و از این تعداد در حوزه های اصول اخلاقی (33.3%)، مسایل حرفه ای (47.8%)، حقوق بیماران (32.9%) و احکام شرعی (26%) نیاز به آموزش را لازم شمردند. آگاهی موارد پژوهش از موضوعات اخلاقی در سه گروه ضعیف (6.5%)، متوسط (35.8%)، خوب (57.7%) قرار گرفت و یافته ها نشان داد همه موارد پژوهش از نگرش مثبت به موضوعات اخلاقی برخوردار بودند.

با توجه به اهمیت حیاتی کارکرد کلیه ها در بدن، نارسایی مزمن کلیه بیماری مهمی است که با بهبودی وضعیت نگهداری و درمانی تعداد این بیماران رو به افزایش می باشد. به علت امکانات محدود پیوند کلیه، همودیالیز به عنوان بهترین روش، نقش اساسی در افزایش طول عمر این بیماران دارد، ولی متاسفانه به علت محدودیت تعداد دستگاههای دیالیز، در اغلب نقاط کشور این بیماران به اندازه کافی دیالیز نمیگردند. سوء تغذیه مشکل جدی در بیماران CRF است به طوری که 70-40% بیماران به سوء تغذیه مبتلا هستند برای رفع سوء تغذیه در این بیماران لازم است که از رژیم های خاصی با توجه به بیماری زمینه ای استفاده نمایند ما بر آن شدیم که ببینیم با بهبود وضعیت غذایی بیماران CRF می توان کارایی دیالیز را در آنها افزایش داد. در این تحقیق کلیه بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه که بیش از 3 ماه از شروع دیالیزشان می گذشت و به طور منظم در بخش دیالیز بیمارستان شهید بهشتی زنجان هفتگی 2 یا 3 بار دیالیز انجام می دادند انتخاب شدند و کارآمدی دیالیز آنها محاسبه گردید که به طور متوسط مقدار آن KT/V= 0.78 بود که از مقدار ایده آل آن (1.2) بسیار پایین تر بود. سپس با توجه به بیماری زمینه ای رژیم غذایی مخصوص به هر یک از آنها توصیه گردید و طی مشاوره یک ساعته برای بیماران تفهیم شد و در نهایت رژیم و توصیه های غذایی به صورت مکتوب به آنها داده شد، پس از 3 ماه ضمن برقراری تماس با آنها، تاکید بر رعایت رژیم گردید و از طرق پرسش از خود بیماران از نظر رعایت رژیم غذایی آنها به سه گروه ضعیف، متوسط و مناسب تقسیم شدند. سپس برای بار دیگر کارآمدی دیالیز KT/V محاسبه گردید که به طور متوسط مقدار آن KT/V=0.95 بود و با اینکه باز هم نسبت به مقدار ایده آل پایین تر بود ولی نسبت به بار اول افزایش داشت که با توجه به تحلیل آماری این نتایج تغییر KT/V را معنی دار ارزیابی نموده است (P-Value = 0.001). لذا فرضیه این تحقیق که با رعایت رژیم غذایی مناسب و بهتر، کارآمدی دیالیز در این بیماران افزایش پیدا میکند تایید می گردد و این امر می تواند نقص کفایت همودیالیز در اکثر نقاط کشور را به صورت نسبی بهبود بخشد و در کاهش مورتالیتی و موربیدیتی این بیماران نقش به سزایی داشته باشد. لذا پیشنهاد می گردد جهت آموزش بهتر به این بیماران، در سطح ملی و در تمام مراکز دیالیز کشور کلاس های آموزش غذایی بصورت مستمر جهت این بیماران برگزار گردد.

مساله بی اختیاری ادراری در زنان از بیماری های شایع و در عین حال از بیماری هایی است که مشکلات اجتماعی- اقتصادی و روانی عدیده ای برای بیمار ایجاد می کند. این بیماری اکثرا به سه شکل عمده تظاهر می یابد که شامل فرم استرسی، فرم تحریکی و فرم مخلوط بیماری می باشد. با توجه به درمان متفاوت این سه گروه که در فرم استرسی درمان عمدتا بر پایه جراحی استوار است و در فرم تحریکی اغلب طبی است. فرم مخلوط بیماری که درمان هم جراحی و طبی است. در این بررسی سعی کردیم که شیوع فرم مخلوط بیماری را در بیماران مراجعه کننده با شکل بی اختیاری استرسی بررسی کنیم. 50 زن از گروه های مختلاف سنی که اکثرا در محدوده سنی 50-30 سال قرار داشتند و در فاصله زمانی فروردین 79 لغایت فروردین 80 ارجاع شده به بیمارستان شفیعیه زنجان مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا شرح حال بیمار در فرم از قبل تهیه شده گرفته شد، و بیماران تحت مطالعه یورودینامیک (شامل یوروفلومتری و سیتومتری) قرار گرفتند. از 50 بیمار 28 نفر (56%) مبتلا به فرم خالص بی اختیاری استرسی بیماری بودند و 22 نفر (44%) از بیماران مبتلا به فرم مخلوط بیماری بودند. بنظر می رسد بهتر است بیماران مبتلا به بی اختیاری استرس قبل از درمان تحت مطالعه یورودینامیک قرار گیرد که فرم های مخلوط تشخیص و همراه درمان جراحی همزمان درمان طبی برای کنترل علایم شروع شود.

طبق آمار کشورهای مختلف جهان متاسفانه هنوز میلیونها نفر از ساکنین کره زمین به بیماریهای سل مبتلا هستند و به عنوان یک مساله مهم در عرصه بیماری های عفونی مزمن خودنمایی می کند. یکی از علل مهم شکست برنامه های ریشه کنی این بیماری، عدم پی گیری از جانب بیمار می باشد. روشها: بررسی بر روی 200 بیمار مسلول که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند صورت گرفت. داده ها به وسیله پرسشنامه و با استفاده از مصاحبه حضوری جمع آوری گردید و سپس بر اساس نحوه پی گیری درمان به دو گروه با پی گیری و عدم پی گیری تقسیم شدند. نتایج: یافته ها نشان داد که نحوه پی گیری درمان با متغیرهای وجود مشکل جهت مراجعه به درمانگاه (P<0.04)، مدت تشخیص بیماری (P<0.008) و مدت درمان (P<0.03) ارتباط آماری معنی دار وجود دارد. بحث: در این مطالعه از عوامل مهم عدم پی گیری درمان، دور بودن مسافت خانه تا درمانگاه، تاخیر در تشخیص بیماری و هم چنین طولانی بودن مدت درمان می باشد.