مجله طب نظامی
سال:1398 | دوره:21 | شماره: |تعداد مقالات:15

مقدمه: کنه ها از اکتوپارازیتهای مهم محسوب می شوند که از میزبانان مختلف دامی و گاه انسانها خونخواری می کنند و در این خونخواری موجب بیماری مستقیم یا انتقال میکروارگانیسم ها از جمله عامل تب خونریزی دهنده کریمه-کنگو می شوند. بررسی و گزارش موارد گزش انسانی می تواند در پیشگیری و ارتقای سطح سلامت انسان ها موثر باشد. معرفی بیمار: یک مورد کنه گزیدگی در یک زن 71 ساله در آران و بیدگل در شمال استان اصفهان اتفاق افتاد. بیمار به علت سوزش، درد و برجستگی درناحیه پشت گردن، به پزشک یک مرکز بهداشتی-درمانی دولتی مراجعه می کند. در معاینه بالینی حال عمومی بیمارطبیعی و فاقد تب بود. یک بندپا در ناحیه مبتلا مشاهده و با دقت کامل توسط یک پنس ظریف، جدا و جهت تشخیص به آزمایشگاه حشره شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کاشان ارسال گردید. در آزمایشگاه با استفاده از میکروسکوپ استریو وکلید تشخیصی هویت نمونه، کنه سخت هیالوما شناسایی شد. کنه ماده کاملا متورم و خونخورده و به اندازه 20 میلی متر بود. پس از جدا کردن کنه، بیمار در ناحیه گزش هنوز سوزش داشت. همچنین در ناحیه گزش قرمزی و هماتوم وسیع مشاهده شد اما گرمی و تندرنس دیده نشد. ترخیص بیمار پس از تجویز 20 عدد داروی سفالکسین mg 500 خوراکی در هر 6 ساعت و قرص ژلوفن mg400 هر 8 ساعت توسط پزشک صورت گرفت. بحث: قرمزی و هماتوم بیمار پس از 2 روز بهبود یافت، شرایط بیمار به مدت 10 روز پیگیری شد تا احتمالا درصورت بروز هرگونه علایم عمومی یا نشانه ابتلا به تب هموراژیک کریمه-کنگو تحت نظر قرار گیرد.

زمینه و هدف: بی خانمانی پدیده ای اجتماعی است که عوامل مختلفی در شکل گیری آن مؤثر هستند. این پدیده نامطلوب، بخش های مختلف مدنی و انتظامی جامعه را درگیر می کند. این مطالعه با هدف بررسی شیوع بیماری ها و علل مراجعه بیماران بی خانمان به اورژانس بیمارستان امام حسین از سال 1391 لغایت 1396 انجام گرفت. روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی گذشته نگر می باشد که در بیمارستان امام حسین (ع) تهران انجام شد. همه بیماران بی خانمان مراجعه کننده به بخش اورژانس بیمارستان امام حسین (ع) از سال 1391 تا سال 1396 بصورت سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات چک لیست محقق ساخته که شامل اطلاعاتی از قبیل سن، جنس، فاکتورهای خونی، وضعیت ابتلا به هپاتیت B و C، ابتلا به HIV، کشت خون، کشت ادرار، کشت مایع شکم، علت مراجعه، تشخیص و پیامد نهایی بیماران بود که توسط پژوهشگر از پرونده بیماران که در بخش اورژانس بود، جمع آوری شد. یافته ها: تعداد 1302 نفر افراد بی خانمان مراجعه کننده به بخش اورژانس مطالعه شدند. بیشتر افراد بی خانمان (9/98%) مراجعه کننده مرد بودند. میانگین سنی کل بیماران بی خانمان برابر 12± 45 سال بود. در بیماران بی خانمان مراجعه کننده به بخش اورژانس شیوع بیماری هپاتیت B، هپاتیت C و HIV به ترتیب 3، 3/17 و 6/8 درصد بود. همچنین از نظر علت مراجعه، کاهش سطح هوشیاری (307 نفر-6/23 %)، ضعف و بی حالی (162 نفر-4/12 %)، تنگی نفس (154 نفر-8/11 %)، درد شکم (134 نفر-3/10 %) و تصادف با ماشین (128 نفر-8/9 %) از شایعترین علل مراجعه افراد بی خانمان بود. از نظر تشخیص، MI دارای بیشترین فراوانی بود. پیامد نهایی 1/68 درصد بهبود یافته و 7/23 درصد فوت کرده بودند. متغیرهای سن، هموگلوبین و هماتوکریت با پیامد نهایی ارتباط آماری معنی داری داشت (P<0. 001). نتیجه گیری: شیوع بیماری های هپاتیت B و C و ابتلا به HIV در افراد بی خانمان قابل توجه است. باتوجه به امکان انتقال این بیماری ها، باید برنامه ریزی های لازم با همکاری وزارت بهداشت و نیروی انتظامی و دیگر ارگان های مربوطه برای کنترل این بیماری ها در افراد بی خانمان صورت پذیرد.

زمینه و هدف: درد تاخیری عضلانی (DOMS) درد و سفتی است که چند ساعت تا چند روز پس از تمرین غیر معمول یا شدید در عضلات احساس می شود. تصور می شود این درد ناشی از جزء برون گرای تمرین باشد که موجب آسیب کوچک (میکرو تروما) به تارهای عضلانی می شود. هدف از این مطالعه تعیین اثر مصرف یک و پنج روزه مکمل کورکومین بر شاخص های آسیب عضلانی بعد از یک جلسه فعالیت مقاومتی برونگرا در مردان جوان تمرین نکرده بود. روش ها: در این مطالعه نیمه تجربی، 45 مرد جوان تمرین نکرده (سن 4/2± 5/21 سال، وزن 2/4± 6/73 کیلوگرم و نمایه توده بدنی 5/1± 5/23) به صورت تصادفی به سه گروه 15 نفره مکمل یک روزه، مکمل پنج روزه و دارونما تقسیم شده و همسان سازی گروه ها انجام گرفت. گروه مکمل یک روزه هزار میلی گرم کورکومین، گروه مکمل پنج روزه روزانه هزار میلی گرم و در کل 5 گرم کورکومین، و گروه دارونما به مدت پنج روز روزانه هزار میلی گرم مالتو دکسترین مصرف کردند. آخرین نوبت دریافت مکمل هشت ساعت پیش از اجرای فعالیت ورزشی برونگرا بود. کراتین کیناز و لاکتات دهیدروژناز سرم به روش فتومتری و درد عضلانی با استفاده از مقیاس استاندارد درد ((PAS در زمان های پیش، 24، 48 و 72 ساعت پس از آزمون مقاومتی که شامل حرکت خم شدن زانو با وزنه ای معادل 70 درصد 1RM بود، اندازه گیری شد. یافته ها: در گروه مکمل پنج روزه کاهش معنی داری در مقادیر کراتین کیناز و لاکتات دهیدروزناز سرم و احساس درد عضلانی در تمامی زمان ها نسبت به گروه مکمل یک روزه و گروه دارونما مشاهده گردید (05/0P<). بین گروه مکمل یک روزه و گروه دارونما تفاوت معنی داری مشاهده نشد. نتیجه گیری: مطابق نتایج تحقیق حاضر به نظر می رسد مصرف روزانه 1000 میلی گرم مکمل کورکومین به مدت پنج روز احتمالاَ می تواند برخی از شاخص های آسیب عضله و هم چنین احساس درد عضلانی را بعد از یک فعالیت ورزشی برونگرا کاهش دهد.

زمینه و هدف: کاهش بار تمرینات جسمانی بهمراه مصرف مکمل های گیاهی می تواند در ترمیم آسیب های بافتی موثر باشد. از این رو، هدف از این تحقیق بررسی اثرات مصرف عصاره اتانولی سیاهدانه در دوران کاهش بار تمرین (تیپر) بر محتوای پروتئین فاکتور القایی هایپوکسی و تغییرات برونش ناشی از فعالیت ورزشی بود. روش ها: 60 سر رت ویستار نر 5 هفته ای به طور تصادفی در ابتدا به دو گروه کنترل (10 سر) و تمرین (50 سر) تقسیم شدند. سپس، گروه تمرین بعد از 6 هفته تمرین اینتروال فزاینده (با تناوب70 به 35 متر بر دقیقه، کشتار 10رت به عنوان گروه تمرین اینتروال فزاینده) به 4 گروه تیپر، گروه اول: تیپر 2 هفته بدون سیاهدانه، گروه دوم: تیپر 2 هفته با سیاهدانه، گروه سوم: تیپر 3 هفته بدون سیاهدانه، گروه چهارم: تیپر 3 هفته با سیاهدانه، تقسیم شدند. برنامه تمرین و تیپر(با تناوب50 به 25 متر بر دقیقه) به صورت اینتروال بر روی تریدمیل انجام شد. مکمل سیاهدانه نیز، روزانه به مقدار mg/kg500 به صورت گاواژ به گروه های تیپر با سیاهدانه خورانده شد. در پایان، حیوانات آسان کشی شده و لوب راست ریه آنها خارج و پس از تعیین وزن و حجم در فرمالین 10 درصد فیکس شد. سپس برش های 5 میکرومتری از ریه با روش معمول و استاندارد آماده سازی مقاطع پارافینی تهیه و با روش H&E رنگ آمیزی و مورد مطالعه هیستولوژیک و هیستومتریک قرار گرفت. پروتئین HIF-1α نیز با استفاده از کیت به روش الایزا از لوب چپ ریه اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل با استفاده از آنالیز واریانس دوطرفه و آزمون LSD در سطح 05/0P< انجام شد. یافته ها: وزن نسبی رت ها در گروه دوم به طور معنی داری بیشتر از سایر گروه ها بود(05/0 P≤ ). گروه های بدون سیاهدانه با تیپر دو هفته (001/0=P) و تیپر سه هفته (007/0=P) افزایش معنی داری در سطوح HIF-1α را نسبت به گروه کنترل نشان دادند. از طرفی، گروه های با سیاهدانه کاهش معنی داری (001/0=P) را در میزانHIF-1α نسبت به گروه تمرین فزاینده نشان دادند. همچنین قطر طبقه ادونتیس برونش در گروه های تیپر همراه با عصاره اتانولی سیاهدانه نسبت به تمرین اینتروال کاهش معنی داری (001/0=P) داشت که بیشترین کاهش با 23/55 درصد مربوط به گروه تیپر 3 هفته با سیاهدانه بود، تصاویر هیستولوژی این گروه نیز از انسجام ساختاری مناسبتری برخوردار بود. نتیجه گیری: به نظر می رسد مصرف عصاره اتانولی سیاهدانه در دوران کاهش فشار تمرین ورزشی اولاً با کاهش HIF-1α از آپوپتوز منفی پارانشیم ریوی جلوگیری می نماید و ثانیاً نایژه تنگی ناشی از ورزش شدید را با بهبود ساختاری برونش به حداقل می رساند.

زمینه و هدف: اختلال استرس پس از ضربه، یکی از آسیب های شدید و ناتوان کننده بعد از تجربه وقایع جنگ در بازماندگان از جنگ است، که تأثیرات منفی عمیقی بر کیفیت زندگی آنان می گذارد. این پژوهش با هدف طراحی و روان سنجی پرسشنامه کیفیت زندگی جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه ناشی از جنگ عراق علیه ایران طراحی و اجرا شده است. روش ها: یک پژوهش ترکیبی متوالی اکتشافی، در سال 1395 در تهران انجام شد. در مرحله کیفی، با روش تحلیل محتوی قراردادی، مفهوم کیفیت زندگی تبیین گردید. جمع آوری داده ها به روش نمونه گیری هدفمند و با مصاحبه های انفرادی نیمه ساختار یافته با 31 جانباز مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه ناشی از جنگ و بحث های گروهی متمرکز با سه نفر از پزشکان پایش سلامت و 12 نفر از همسران آنان انجام شده و بر اساس یافته های استخراج شده، گویه های پرسشنامه تدوین گردید. در بخش کمی، ویژگی های روانسنجی ابزار سنجش شد. تعیین روایی با اندازه گیری روایی صوری و محتوی به دو روش کمی و کیفی و تعیین روایی سازه با روش تحلیل عاملی اکتشافی و تعیین روایی همگرا با استفاده از پرسشنامه 36 سوالی کیفیت زندگی انجام شد. تعیین پایایی با اندازه گیری همسانی درونی به روش تعیین ضریب آلفای کرونباخ و دو نیمه کردن و تعیین ثبات با روش بازآزمایی انجام شد. جهت تحلیل داده های کیفی از نرم افزار10MAXQ DA و جهت تجزیه وتحلیل داده های کمی از نرم افزار 18SPSS استفاده شد. یافته ها: تبیین مفهوم کیفیت زندگی به شکل گیری 8 طبقه اصلی و 3 درون مایه تحت عناوین "پیامدهای بیماری"، "سلامتی" و "عوامل موثر بر سازگاری" منجر شده و بر اساس آن پرسشنامه اولیه با 73 گویه تدوین گردید. در مرحله روان سنجی، طی تبیین روایی صوری و محتوی، تعداد گویه ها به 46 گویه تقلیل یافت. روایی سازه از طریق تحلیل عامل اکتشافی منجر به حذف 16 گویه وشناسایی 4 عامل شد. روایی همگرا با پرسشنامه 36 سوالی کیفیت زندگی با 41/0=r در حد قابل قبول کسب شد (001. 0p<). پایایی از طریق بازآزمایی با 93/0= r و دو نیمه کردن 776/0=r و آلفای کرونباخ 67/0a=، تایید شد. پرسشنامه نهایی با 30 گویه و در چهار زیر مقیاس: روانی اجتماعی، روان تنی، اعتمادبه نفس و نگرش مذهبی ارائه شد. نتیجه گیری: ابزار طراحی شده مبتنی بر درک مفهوم کیفیت زندگی توسط جانبازان مبتلا به استرس پس از ضربه ناشی از جنگ، روایی و پایایی مناسب و قابل قبول داشته، از این رو قابلیت بکارگیری در موقعیت های مختلف، جهت سنجش کیفیت زندگی در این گروه از جانبازان را داشته و می تواند در برنامه ریزی های درمانی ومراقبتی جهت ارتقاء کیفیت زندگی آنان به کار گرفته شود.

زمینه و هدف: آموزش با کیفیت، سریع و با صرفه نیرو های نظامی مبتدی یکی از دغدغه های حوزه نظامی در کشور های مختلف است و استفاده از یافته های روانشناختی و فناورانه با سرعت روز افزونی در این حوزه در حال گسترش است. از این جهت هدف این پژوهش تعیین و مقایسه میزان اثربخشی آموزش مغزی (نوروفیدبک) با بهره گیری از آموزش تیراندازی به صورت واقعی و مجازی در بهبود دقت تیراندازی دانشجویان یک دانشگاه نظامی بود. روش ها: این مطالعه یک طرح شبه آزمایشی شامل دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل بود. جامعه آماری دانشجویان یک دانشگاه نظامی بودند که تعداد 45 نفر به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی تصادفی در دو گروه آزمایشی (تیراندازی واقعی و مجازی) و یک گروه کنترل جایگزین شدند. ابزار گردآوری داده ها امتیازاتی بود که افراد پس از 30 شلیک به سیبل در فاصله 10 متری کسب می کردند. گروه های آزمایشی بعد از پیش آزمون مداخلات آزمایشی را دریافت کردند که شامل 10 جلسه آموزش مغزی در کنار آموزش و تمرین تیراندازی با اسلحه واقعی (گروه آزمایشی اول) و مجازی (گروه آزمایشی دوم) بود. پروتکل آموزش مغزی شامل تقویت موج آلفا در نقطه T3 بود. پس از آموزش های مغزی و تیراندازی پس آزمون از آزمودنی ها به عمل آمد و بعد از گذشت یک ماه از هر سه گروه آزمون پیگیری به عمل آمد و یافته ها در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تحلیل شدند. یافته ها: آموزش نوروفیدبک در هر دو گروه آزمایشی (تیراندازی واقعی و مجازی)در مقایسه با گروه کنترل منجر به بهبود نمرات تیراندازی در آزمودنی ها شده بود. بین میزان کاهش خطای تیراندازی گروه ها در مرحله ی پیش آزمون-پس آزمون و پیش آزمون-پیگیری (001/0>P) تفاوت معناداری وجود داشت. در ادامه آزمون تعقیبی توکی به منظور مقایسه میزان اثربخشی گروه های آزمایشی انجام شد که بیانگر عدم تفاوت معنادار دو گروه آزمایشی (آموزش مغزی با سلاح واقعی و نیز آموزش مغزی در شرایط واقعیت مجازی) در کاهش خطای تیراندازی دانشجویان دانشگاه بود. نتیجه گیری: آموزش مغزی همراه با آموزش تیراندازی (مجازی و واقعی) منجر به پیشرفت معنادار تیراندازی در افراد تحت آموزش می شود. همچنین از آنجایی که اجرای مداخلات در هر دو گروه مجازی و واقعی اثربخشی معناداری داشت می توان از آموزش تیراندازی مجازی برای آموزش افراد مبتدی بهره برد.

زمینه و هدف: از جمله مشکلات سربازان افسردگی، اضطراب و ناسازگاری است و روانشناسی مثبت نگر درصدد است که به جای توجه به ناتوانی ها و ضعف ها بر جنبه های مثبت هم تاکید کند. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارت مثبت نگری بر سلامت عمومی و سلامت معنوی سربازان انجام گرفت. روش ها: نوع مطالعه نیمه تجربی و جامعه پژوهش شامل سربازان دو شهرستان در غرب ایران در سال 1395-96 بود. نمونه مورد پژوهش شامل 150 نفر از سربازان بودند که با روش در دسترس انتخاب شدند. تخصیص سربازان در گروه آزمایشی (75 نفر) و گروه کنترل (75 نفر) به صورت تصادفی ساده انجام شد. در آغاز مطالعه، سربازان با استفاده از پرسشنامه سلامت عمومی GHQ))" و پرسشنامه سلامت معنوی Ellison و Palutzianمورد ارزیابی قرار گرفتند. مداخله 4 جلسه ای به مدت یک ماه بر روی گروه آزمایش اجرا شد. به گروه کنترل آموزشی ارایه نشد. پس آزمون از طریق پرسشنامه های ذکر شده یک ماه بعد از مداخله در هر دو گروه اجرا شد. یافته ها: در گروه مداخله 67 و گروه کنترل 70 سرباز در تحلیل نهایی حضور داشتند. میانگین سن در هر دو گروه آزمایش و کنترل 1/1± 4/19 سال بود و میانگین مدت خدمت سربازی در گروه آزمایش 2/2± 8/10 ماه و در گروه کنترل 9/1± 4/12 ماه بود. دو گروه از نظر سن، وضعیت تاهل، تحصیلات، مصرف سیگار، فعالیت بدنی و وجود بیماری خاص تفاوت معنی داری با هم نداشتند وهمسان بودند. آموزش گروهی مثبت نگری بر سلامت عمومی و سلامت معنوی سربازان به صورت متوسط تأثیر دارد (p<0. 001). نتیجه گیری: نتایج نشان داد که می توان از روش آموزش مهارت های مثبت نگری به عنوان روشی کارآمد برای افزایش سلامت عمومی و سلامت معنوی سربازان استفاده نمود.

زمینه و هدف: امروزه پرستاران برخوردار از رفتارهای نوآورانه بزرگ ترین دارایی هر بیمارستانی هستند، چرا که هرگونه بهبود و پیشرفت توسط آنان صورت می گیرد. مربی گری مدیریتی می تواند کارکنان را در افزایش رفتارهای نوآورانه یاری داده و انگیزه آنان را برای عملکرد بهتر افزایش دهد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر مربی گری مدیریتی بر رفتارهای نوآورانه پرستاران با میانجی گری وضوح نقش و توانمندسازی روان شناختی در بین پرستاران یک بیمارستان نظامی در شهر تهران است. روش ها: روش پژوهش حاضر، توصیفی-پیمایشی می باشد. جامعه آماری شامل190 نفر پرستاران یک بیمارستان نظامی در شهر تهران در سال 1397 بود. از بین جامعه آماری 130 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد که پایایی و روایی آنان مورد تایید قرار گرفت، استفاده شد. پرسشنامه ها بین پرستاران قسمت های مختلف بیمارستان در مدت سه روز توزیع و پس از یک هفته جهت جمع آوری به آنان مراجعه شد. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از مدلسازی معادلات ساختاری با بهره گیری از نرم افزارSMART-PLS استفاده شد. یافته ها: مولفه های مربی گری مدیریتی تاثیر مثبت و معناداری بر رفتارهای نوآورانه پرستاران دارند (t=6/149, β =0/511). در میان مولفه های مربی گری مدیریتی، پذیرش ابهام، توسعه تسهیلات و ارتباطات باز بیشترین تاثیر را دارند. همچنین مربی گری مدیریتی از طریق توانمندسازی روان شناختی و وضوح نقش نیز بر رفتارهای نوآورانه تاثیر مثبت و معناداری دارد و می تواند موجب بروز رفتارهای نوآورانه در پرستاران گردد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش، می توان با اتخاذ رویکرد مربی گری مدیریتی توسط سرپرستان و مدیران رفتارهای نوآورانه پرستاران را افزایش داد. مربی گری مدیریتی به وضوح نقش و توانمندسازی روان شناختی پرستاران نیز کمک کرده و از این طریق نیز منجر به افزایش رفتارهای نوآورانه پرستاران شود.

زمینه و هدف: تحلیل محیط داخلی سازمان یکی از عوامل مهم در تصمیم گیری استراتژیک و نقطه شروع استقرار یک طرح بهبود به منظور ارتقای عملکرد سازمان است. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی محیط داخلی با استفاده از مدل شناخت سازمانی وایزبورد (Weisbord) و شناسایی عوامل تاثیر بالا در افزایش عمکلرد سازمانی در یکی از دانشگاه های علوم پزشکی نظامی تهران است. روش ها: مطالعه مقطعی-تحلیلی حاضر در سال 1396در یکی از دانشگاه های علوم پزشکی نظامی انجام شد. بدین منظور 268 نفر از کارکنان به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به پرسشنامه استاندارد تحلیل محیط داخلی وایزبورد (Weisbord) پاسخ دادند؛ به این منظور پرسشنامه ها پس از هماهنگی با مسئولین به صورت حضوری ضمن ارائه توضیح در خصوص موضوع تحقیق به کارکنان ارائه شد و پس از جمع آوری پرسشنامه ها داده ها با استفاده از نرم افزار 18 SPSS با روش های آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین برای شناسایی اولویت های اصلاح عوامل تاثیر بالا در افزایش عملکرد سازمانی از روش میانگین و مرتب سازی آن در هر سوال استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که محیط داخلی دانشگاه علوم پزشکی نظامی مورد مطالعه، در ابعاد هدف گذاری (486/5)، ساختار (087/5)، رهبری (257/5)، ارتباطات (211/5)، مکانیزم های مفید (054/5) و نگرش به تغییر (001/5) در مقایسه با نمره برش 4، دارای قوت نسبی بود و در مکانیزم پاداش (462/4) در وضعیت قوت نبود. نتیجه گیری: محیط داخلی دانشگاه علوم پزشکی نظامی مورد مطالعه در شهر تهران در وضعیت قوت نسبی شناسایی شد و نیاز است به عنوان یک اولویت در حوزه مکانیزم پاداش مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد. براساس نتایج به دست آمده، عوامل نفوذ بالا شامل تعیین اهداف شفاف از طریق مشارکت کارکنان، ایجاد انعطاف پذیری بیشتر و تقسیم کار بهینه، اصلاح مکانیزم پاداش و پرداخت مبتنی بر عملکرد که تغییر را حمایت کند، افزایش مهارت های رهبری و آموزش مهارت های ارتباطی بین کارکنان می-توانند به بهبود قوت سازمان کمک شایانی نمایند.

زمینه و هدف: گسترش مواد ضد باکتری یکی از زمینه های تحقیقی مهم در سلامت انسانهاست. فایبرهای ضد باکتری در زمینه های مختلف همچون پارچه های ایده ال و فیلترهای مورد استفاده در وسایل پزشکی، کنترل عفونت و بو کاربرد دارد. مطالعات مختلف نشان می دهد ترکیبات حفره دار و حاوی فلزات واسطه خاصیت آنتی باکتریایی مناسبی دارا می باشند. در این مطالعه خاصیت آنتی باکتریایی در سه نانوفایبر حاوی زئولیت Y و شامل فلزات روی و مس مقایسه گردید. روش ها: روش تعویض یونی برای تهیه زئولیتY روی، زئولیتY مس و زئولیتY روی-مس استفاده شد. همچنین تکنیک الکتروریسی برای آماده سازی لیف های پلی وینیلیدین فلوئوراید-پلی وینیل پیرولیدین/زئولیت حاوی فلز استفاده شد. خواص ضدباکتری نانوفایبرها برای باکتری های ای-کلای و استافیلوکک اورئوس با آزمون هاله عدم رشد ارزیابی شد. یافته ها: نتایج XRF نشان داد در محلول 15/0 مولار از فلزات 86/21 درصد مس درون زئولیت Cu Y و 25/23 درصد روی درون زئولیت Zn Y و 26/23 درصد روی و 79/8 درصد مس درون زئولیت Zn, Cu Y جاگیر شده است. تصویر SEM ساختاری همگن از نانوفایبرها را تایید نمود. میانگین قطر نانوفایبرها 45 ± 91/239 نانومتر گزارش شد. کارآیی مهار درکامپوزیت های نانوفایبری 5/11 تا 16 میلی متر برای استافیلوکک اورئوس و 5/11 تا 5/15 میلی متر در ای-کلای و برای آزمون هاله عدم رشد گزارش شد. نتیجه گیری: فایبرهای نانوکامپوزیت حاوی زئولیتY روی-مس بزرگترین هاله عدم رشد را برای استافیلوکک اورئوس و ای-کلای داراست. همچنین هاله عدم رشد در زئولیتY مس بالاتر از زئولیتY روی می باشد. نتایج بدست آمده نشان می دهد استفاده از نانو فایبرها ی زئولیتی حاوی روی و مس می توانند به طور موفقی در مهار عفونت ها به خصوص در بیمارستان های صحرایی، اردوگاه های نظامی و کنترل بو کاربرد داشته باشند.

زمینه و هدف: نانوفیبرهای ساخته شده از طریق فرایند الکتروریسی می توانند به منظور ساخت بسترهای فیلترکننده در ساخت تجهیزات حفاظت فردی نظامی، مورد استفاده قرار بگیرند. مطالعه حاضر با هدف بهینه سازی فرایند الکتروریسی برای ساخت بسترهای نانوفیبری پلی اورتان و مقایسه عملکرد فیلتراسیونی بستر بهینه ساخته شده با یک نمونه از بسترهای تجاری معمول مورد استفاده در ساختار ماسک های حفاظت تنفسی N95 انجام شده است. روش ها: در مطالعه تجربی حاضر، ابتدا، محلول های پلیمری پلی اورتان در سیستم حلالی متشکل از دی متیل فرمامید و تتراهیدروفوران با نسبت اختلاط 3 به 2 آماده سازی شدند و سپس نحوه تاثیر پارامترهای الکتروریسی همانند غلظت محلول پلیمری، ولتاژ الکتروریسی، فاصله الکتروریسی و دبی تزریق پلیمر بر روی قطر و یکنواختی نانوفیبرها و همچنین مقادیر بهینه این پارامترها با استفاده ازطرح آزمایشات روش سطح پاسخ بر اساس طرح مرکب مرکزی بررسی شدند. سیستم تست عملکرد فیلتراسیونی این بسترها ساخته شد و راندمان فیلتراسیون و افت فشار بستر تولید شده با بستر تجاری مورد استفاده در ساختار ماسک های تنفسی N95مقایسه شد. یافته ها: بر اساس نتایج مدل درجه دوم به دست آمده، شرایط بهینه برای الکتروریسی پلیمر پلی اورتان شامل غلظت محلول الکتروریسی 14 درصد وزنی حجمی، ولتاژ الکتروریسی 17 کیلو ولت، فاصله الکتروریسی 10 سانتی متر، دبی تزریق پلیمر 4/0 میلی لیتر در ساعت بود. بستر نانوفیبری چهار لایه پلی اورتان با وجود وزن پایه کمتر در مقایسه با بستر سه لایه ماسک N95 از راندمان فیلتراسیون و فاکتور کیفیت بالاتری برخوردار بود (به ترتیب 24/98 در مقابل 01/98 درصد و فاکتور کیفیت 061/0 در مقابل 048/0 Pa-1). نتیجه گیری: نتایج کسب شده نشان داد که بسترهای ساخته شده از لحاظ راندمان فیلتراسیون و فاکتور کیفیت مقادیر قابل قبولی را به منظور کاربردهای فیلتراسیونی دارا می باشند. علاوه براین با بهینه سازی فرایند الکتروریسی می توان با تغییر در پارامترهای موثر، بسترهای با ویژگی های دلخواه (قطر نانوفیبر، یکنواختی و. . . ) جهت استفاده در فیلترهای ماسک های حفاظت تنفسی تولید نمود.