تازه های علوم شناختی
سال:1393 | دوره:16 | شماره:2 (مسلسل 62) |تعداد مقالات:7

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تکانش گری و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی و اختلال افسردگی اساسی بود.روش: در این پژوهش از بین مراجعه کنندگان به بیمارستان امام حسین، به روش نمونه گیری در دسترس، 50 بیمار که شامل 25 بیمار دوقطبی (11 زن و 14 مرد) و 25 بیمار افسرده (15 زن و 10 مرد) بود انتخاب شدند. گروه کنترل را 25 شرکت کننده بهنجار (13 زن و 12 مرد) تشکیل می دادند که از نظر متغیرهای جمعیت شناختی همانند سن، میزان تحصیلات، وضعیت تاهل با گروه بیماران همتاسازی شده بودند. برای جمع آوری داده ها، از دو پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان- فرم کوتاه (CERQ-short) و تکانش گری بارت (BIS-11) استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان دادند که میانگین نمرات بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی و افسردگی اساسی در هر سه بعد شناختی/ توجهی، حرکتی و بی برنامگی تکانش گری بیشتر از گروه کنترل سالم است، در حالی که بین دو گروه بیمار در این ابعاد تفاوت معنادار وجود ندارد. در راهبردهای ناسازگارانه تنظیم شناختی ملامت خویش، نشخوارگری و فاجعه سازی نمرات دو گروه بیمار بیشتر از گروه کنترل بود. در راهبرد ملامت دیگران و پذیرش، بین سه گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد، اما در راهبردهای سازگارانه تمرکز مجدد بر برنامه ریزی، ارزیابی مجدد مثبت و دیدگاه گیری و تمرکز مجدد مثبت، تفاوت معناداری مشاهده شد.نتیجه گیری: این یافته ها بر اهمیت نقش تکانش گری و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در اختلال دوقطبی و اختلال افسردگی اساسی تاکید دارند.

هدف: تحقیقات نشان داده اند که سطح پردازش می تواند بر میزان یادآوری، بازشناسی و حافظه کاذب تاثیرات متفاوتی داشته باشد، بنابراین هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین تاثیر سطح پردازش بر میزان یادآوری، بازشناسی و حافظه کاذب در دانشجویان با رشته های تحصیلی مختلف است.روش: پژوهش حاضر از نوع طرح های آزمایشی مقدماتی (پیش آزمایشی) و طرح پس آزمون برای یک گروه است و مدل آماری پژوهش تحلیل واریانس عاملی است، که اثر نوع تکلیف به عنوان عامل درون گروهی و اثر نوع رشته و نوع رویکرد به مطالعه به عنوان عوامل بین گروهی وارد تحلیل آماری شدند. برای انجام پژوهش 100 نفر از دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته های روان شناسی، حقوق، برق و کامپیوتر دانشگاه شهید بهشتی به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش عبارت بودند از: 1- ابزار بررسی حافظه کاذب (الگوی DRM)، که میزان حافظه کاذب، یادآوری و بازشناسی افراد را اندازه گیری می کرد. 2- پرسشنامه تجدیدنظر شده دو عاملی فرایند مطالعه (R-SPQ-2 F) بود که رویکرد مطالعه افراد را می سنجید (بیگز، کمبر و لانگ 2001). داده های پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس آمیخته بررسی شد.یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که میزان یادآوری و بازشناسی افراد در تکالیف سطحی بیشتر از تکالیف عمقی بود اما میزان حافظه کاذب افراد در تکالیف عمقی بیشتر از سطحی بود. همچنین نتایج تحلیل واریانس آمیخته بیانگر آن بود که در یادآوری اثر بین گروهی رشته تحصیلی معنادار بود و در حافظه کاذب اثر رویکرد افراد به مطالعه معنادار بود، به طوری که افرادی که رویکرد عمقی به مطالعه داشتند، میزان حافظه کاذب بیشتری داشتند.نتیجه گیری: می توان اینگونه نتیجه گرفت که هم نوع تکالیف که شامل تکالیف عمقی و سطحی می باشد و هم رویکرد خود افراد به مطالعه که شامل رویکرد عمقی و سطحی می باشد می توانند میزان یادآوری، بازشناسی و حافظه کاذب را تحت تاثیر قرار دهند.

هدف: یکی از زمینه های مورد توجه در علم میان رشته ای روان شناسی زبان، مقایسه توانایی های زبانی کودکان طبیعی و کودکانی است که در برخی جنبه های زبانی مانند خواندن با دشواری مواجه اند. پاره ای از پژوهش ها نشان می دهند که کودکان خوانش پریش علاوه بر نقص در پردازش واج شناختی در آزمون های نحوی، به ویژه ساختارهای پیچیده نحوی، ضعیف تر از کودکان طبیعی عمل می کنند. هدف این مقاله، بررسی و مقایسه آگاهی نحوی کودکان طبیعی و خوانش پریش پایه های دوم و سوم ابتدایی در زبان فارسی است.روش: بدین منظور 20 دانش آموز خوانش پریش و 40 دانش آموز طبیعی دختر پایه دوم و سوم ابتدایی از طریق آزمون آگاهی نحوی که شامل دو زیرآزمون قضاوت دستوری و تصحیح جملات بود ارزیابی شدند. در زیرآزمون های مذکور توانایی قضاوت دستوری و تصحیح جملات ساده و موصولی از نوع فاعل- فاعل بررسی شد. شاخص های نحوی مورد مطالعه در این جملات عبارت بودند از مطابقت فعل و فاعل به لحاظ «شخص»، «شمار» و «شخص و شمار».یافته ها: بررسی و تحلیل داده ها نشان داد که کودکان خوانش پریش در کل آزمون آگاهی نحوی و هر یک از زیرآزمون های آن ضعیف تر از کودکان طبیعی عمل می کنند و میزان خطاهای آن ها بیشتر است. تحلیل آماری آزمون تی مستقل حاکی از آن بود که تفاوت عملکرد کودکان خوانش پریش و کودکان طبیعی در کل آزمون نحوی کاملا معنادار است. از سوی دیگر، مقایسه داده ها به لحاظ رشدی نیز نشان دهنده آن بود که عملکرد کودکان پایه سوم ابتدایی هر دو گروه هم در کل آزمون و هم در هر یک از زیرآزمون ها بهتر از عملکرد کودکان پایه دوم ابتدایی است.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کودکان خوانش پریش فارسی زبان نیاز دارند علاوه بر آگاهی واج شناختی در زمینه آگاهی نحوی نیز تقویت شوند.

هدف: مقایسه مولفه های شناختی افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی، خلقی و بهنجار رویکرد جدیدی است که نتایج آن می تواند در خدمت روش های درمانی قرار گیرد. هدف این پژوهش بررسی مقایسه توجه انتخابی و حافظه کاری افراد افسرده، مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی و بهنجار است.روش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع علی- مقایسه ای است که با شیوه غربال گری 820 دانشجوی دختر در این پژوهش شرکت داده شدند. با استفاده از پرسش نامه های افسردگی بک و وسواس مادزلی، دانشجویانی که در افسردگی نمره متوسط (21 تا 30) و در وسواس نمره بیشتر از نقطه برش گرفته بودند انتخاب و سپس از میان افراد واجد شرایط 27 نفر از گروه افسرده و 27 نفر از گروه وسواس به صورت تصادفی انتخاب شدند. 27 دانشجوی عادی نیز که در مرحله غربال گری مشکلی نشان ندادند در مطالعه شرکت کردند. برای مقایسه مولفه های شناختی افراد سه گروه آزمون های نورپسیکولوژیک استروپ و حافظه کاری به کار رفت. اطلاعات به دست آمده به وسیله تحلیل واریانس یک راهه تحلیل شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که توجه انتخابی سه گروه افسرده، وسواس و بهنجار تفاوت معنادار ندارد، اما حافظه کاری افراد سه گروه تفاوت معنادار دارد و افراد افسرده در تمامی زیرمقیاس های آزمون حافظه کاری ضعیف تر از افراد بهنجار هستند.نتیجه گیری: به نظر می رسد که مشکل اصلی بیماران مبتلا به افسردگی، آسیب های حافظه کاری آنان باشد که بر اثر عواملی چون افزایش پیچیدگی تکلیف، گنجایش محدود حافظه، کاهش انگیزش و کندی روانی- حرکتی، که خود از عوامل محدودکننده کارکرد شناختی افراد افسرده نیز به شمار می روند، به وجود می آید.

هدف: سرنخ های صوتی- شناختی نقش موثری در شکل گیری ساختار زبان دارند. میزان تمایزدهندگی این سرنخ ها در سیگنال صوتی باعث می شود تا بتوان از زبان به عنوان یک ابزار ارتباطی به نحو موثری استفاده کرد.روش: در این مقاله با استفاده از آنالیز پی میزان نقش آفرینی ویژگی های واجی شامل شیوه تولید، محل تولید و واک داری در بافت های پیش واکه C1، پیش هم خوانی C2 و جایگاه پایانی C3 در هجای C1VC2C3 بررسی شده است.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که میزان تمایزدهندگی این ویژگی ها در محیط پیش واکه بیشتر از محیط پیش هم خوان بوده و در جایگاه پایانی کمی بیشتر از جایگاه پیش هم خوانی است. همچنین این مطالعه حاکی از آن است که میزان تمایز ویژگی شیوه تولید از محل تولید و واک داری در زبان فارسی بیشتر است، به طوری که در محیط پیش هم خوان تقریبا هیچ گاه ویژگی واک داری تمایز ایجاد نمی کند. نتایج این مطالعه کاملا بر نظریه های جواز ادراکی و توزیع تقابل منطبق است.

هدف: درک و بازشناسی هیجان های دیگران یک عامل مهم در ارتباطات اجتماعی است. هدف پژوهش حاضر مقایسه توانایی بازشناسی حالات هیجانی چهره در ابعاد شخصیتی برون گردی/ روان رنجورخویی با توجه به نقش تعدیل کننده حافظه کاری است.روش: ابتدا 728 نفر از دانشجویان پسر و دختر دانشگاه زنجان نسخه تجدیدنظر شده پرسش نامه شخصیت آیزنک (EPQ-R) را تکمیل کرده و سپس بر اساس نمرات انتهایی توزیع در دو بعد شخصیتی برون گرایی و روان رنجورخویی، چهار گروه برون گرای باثبات، درون گرای باثبات، درون گرای روان رنجورخو و برون گرای روان رنجورخو (هر گروه 30 نفر) انتخاب شدند. آزمودنی های چهار گروه، پس از همتاسازی بر اساس متغیرهای سن، جنس و سطح تحصیلات به وسیله آزمون حافظه کاری n_back و تصاویر هیجانی چهره ارزیابی شدند. نتایج با استفاده از تحلیل واریانس مختلط، رگرسیون چندگانه و تحلیل کواریانس تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان داد که افراد برون گرای با ثبات عملکرد بهتر و افراد درون گرای روان رنجورخو عملکرد ضعیف تری دارند. تحلیل رگرسیون حاکی از آن بود که ظرفیت حافظه کاری پیش بینی کننده معنادار توانایی بازشناسی هیجان های چهره ای است. علاوه بر این، نتایج تحلیل کواریانس بین گروهی یک طرفه نشان داد که پس از کنترل ظرفیت حافظه کاری، توانایی بازشناسی چهره ای هیجان چهار گروه شخصیتی هیچ تفاوت معناداری ندارد.نتیجه گیری: ابعاد شخصیتی و فرایندهای مبتنی بر حافظه کاری در پردازش اطلاعات هیجانی نقش محوری دارند.

هدف: مقیاس سنجش حافظه کاری (WMRS)، یک مقیاس سنجش رفتاری است که برای کمک به مربیان به منظور تشخیص آسان کودکان مبتلا به نقایص حافظه کاری ساخته شده است. این حافظه یک سازه نظری است که در روان شناسی شناختی و اخیرا علوم شناختی برای اشاره به نظام یا مکانسیم های زیربنایی حفظ و نگهداری اطلاعات مربوط به تکلیف در حین عملکرد تکالیف شناختی به کار می رود. در پژوهش پیش رو این مقیاس برای کودکان پنج تا11 ساله شهر ایلام هنجاریابی شده است.روش: ابزار این پژوهش مقیاس سنجش حافظه کاری است که 20 گویه و هر گویه چهار گزینه دارد و به آن نمره ای از صفر تا سه تعلق می گیرد. جامعه آماری پژوهش تمام کودکان پنج تا 11 ساله شهر ایلام بودند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، 320 نفر آن ها به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای محاسبه پایایی آزمون از روش همسانی درونی و آلفای کرونباخ و برای روایی آزمون از دو روش همبستگی نمرات مقیاس سنجش حافظه وکسلر و نمرات خواندن و ریاضی آزمودنی ها با مقیاس حافظه کاری استفاده شد. برای محاسبه، روش های آمار توصیفی و استنباطی به کار رفت. داده ها با نسخه 16 نرم افزار SPSS تحلیل شدند.یافته ها: نتایج بین گویه های مقیاس و نمره کل حافظه کاری رابطه معناداری به دست داد. رابطه بین گویه های مقیاس نیز معنادار بود. ضریب پایایی آلفای کرونباخ مقیاس 0.77 و ضریب همبستگی بین دو نیمه مقیاس 0.80 بود. کلیه ضرایب همبستگی در سطح 0.001 معنادار بودند. نتایج حاکی از وجود رابطه معنادار بین نمرات دروس خواندن و ریاضی افراد و نمره حافظه کاری در سطح 0.001 بود. نتیجه دیگر این پژوهش نشان داد که بین گویه های مقیاس سنجش حافظه کاری و نمره کل مقیاس و مقیاس سنجش حافظه وکسلر رابطه منفی معناداری وجود دارد (p<.01). نتایج نمراتT و رتبه درصدی نیز ارائه شده است.نتیجه گیری: مقیاس سنجش حافظه کاری ابزاری مفید برای تشخیص کودکان مبتلا به نارسایی و آسیب های حافظه کاری است. با شناسایی این آسیب ها و اتخاذ تدابیر آموزشی و فعالیت های کلاسی خاص می توان توانایی های حافظه کاری کودکان را بهبود بخشید.