علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)
سال:1383 | دوره:8 | شماره:4 |تعداد مقالات:20

در این پژوهش میزان دمای سطح آب دریای خزر (SST) بر بارش فصلی نواحی شمالی و جنوب غربی ایران مورد ارزیابی قرار گرفت. دوره های گرم، سرد و پایه (شرایط معمولی دمای سطح آب دریا) تعریف و میانه بارش در هر دوره (به ترتیب Rb, Rc, Rw) محاسبه و از مقادیر نسبت های Rc/Rw, Rc/Rb, Rw/Rb به منظور ارزیابی میزان تاثیر این شرایط بر بارش استفاده شد. روشن گردید که سردی بیش از معمول سطح دریای خزر در زمستان منجر به افزایش بارش زمستانه در ناحیه غربی و مرکزی این دریا، مناطق مرکزی و جنوبی استان فارس و تمام ایستگاه های استان خوزستان می شود.نتایج نشان داد، وقوع شرایط گرم در دمای دریای خزر عموما موجب 20 درصد کاهش در بارش فصل زمستان در سواحل دریای خزر و نواحی شمالی استان های فارس و خوزستان شده است. در فاز گرم SST زمستانه، تمام ایستگاه های مورد بررسی در نواحی ساحلی دریای خزر با افزایش بارش بهاره همراه می باشند. بیشترین تاثیر در بندر انزلی و آستارا دیده شد، به نحوی که وقوع فاز گرم دمای دریا موجب 80% افزایش در بارش این دو دستگاه و در مقابل وقوع شرایط سرد SST زمستانه منجر به کاهش بارش بهاره در ناحیه غربی دریای خزر شده است. هم چنین مبانی فیزیک مربوط به تاثیر دمای سطح آب دریای خزر بر بارش نواحی جنوب ایران تشریح گردید. نتایج نشان داد که نوسان های دمای سطح آب دریای خزر بیانگر پایداری زمانی و مکانی سامانه پرفشار سیبری بوده و بنابراین می تواند در پیش گویی وضعیت بارش ایران مورد استفاده قرار گیرد.

عملکرد وضعیف نظام ترویج دولتی، همراه با بحران های مالی سبب شده تا بسیاری از کشورها به رهیافت خصوصی سازی ترویج کشاورزی به طور جدی ببندیشند. هدف اصلی این پژوهش بررسی نگرش مدیران ارشد سازمان های جهاد کشاورزی نسبت به خصوصی سازی ترویج کشاورزی بود. تعداد 107 نفر از مدیران ارشد (شامل روسای سازمان ها، و معاونان آنان)، و مدیران ترویج کشاورزی نیز به طور نمونه گیری کاملا تصادفی به عنوان نمونه های این تحقیق انتخاب شدند که از 20 سازمان جهاد کشاورزی واقع در 20 استان کشور بودند.این پژوهش به روش پیمایشی (Survey research) انجام شد. برای گردآوری داده های مورد نیاز از مخاطبان، پرسش نامه ای طراحی و تدوین شد که روایی محتوایی (Content validity) آن توسط اساتید صاحب نظر به دست آمد. به منظور احتساب اعتبار پرسش نامه، آزمون پیش آهنگی (Pilot test) انجام شد و ضریب اعتبار (کرونباخ آلفا) 0.81، 0.89 برای بخش های اول و دوم پرسش نامه به دست آمد که نشان می دهد سوالات از اعتبار بالایی برخوردار است.نتایج این بررسی نشان می دهد 93.83% از پاسخگویان نگرشی مثبت به خصوصی سازی داشته اند، ولی اکثر آنها بر این باورند که بسترسازی مناسب برای اجرای این راه کار در جامعه کشاورزی کشور ما هنوز ایجاد نشده است. این یکی از چالش های اساسی فراروی خصوصی سازی ترویج کشاورزی محسوب می شود که لازم است با بهبود شاخص های اقتصادی که بنیاد هرتیج (Hertaige) نیز به آن اشاره نموده نه تنها شرایط مناسب برای خصوصی سازی ترویج سابقه خدمت افراد با نگرش آنان نسبت به خصوصی سازی ترویج کشاورزی (r=0.22) رابطه مثبت و معنی داری دارد. از این مطلب چنین استباط می شود که هر قدر بر سابقه خدمت افراد افزوده می شود، نگرش مثبت تری نسبت به خصوصی سازی ترویج و آموزش کشاورزی پیدا می کنند. آزمون رگرسیون چند متغیره (Multivariate Regression Analysis) نشان می دهد که مجموعه متغیرهای مستقل تحقیق به روش سلسله مراتبی (Hierachical) 17.4% (R2=0.174) از میزان نوسانات متغیر وابسته را تبیین می کنند. از این مطلب چنین استنباط می شود که احتمالا متغیرهای بسیار دیگری وجود دارند که در میزان نگرش مخاطبان تاثیرگذار هستند که در این مطالعه مورد بررسی قرار نگرفته اند که این خود زمینه ای برای پژوهش های آتی خواهد بود.

پرولین به عنوان یک اسمولایت مهم، در تعدیل فشار اسمزی سلول تحت تنش کم آبی نقش اساسی دارد. در سلول های گیاهی، آنزیم دلتا-1- پرولین -5- کربوکسیلات سنتتاز(P5CS) وجود دارد که تحت شرایط خشکی، فعالیت این آنزیم تشدید شده و مقدار پرولین را درداخل سلول به حدی بالا می برد که از خسارت زیاد کم آبی به گیاه جلوگیری می کند. در این پژوهش، ژن کد کننده آنزیم P5CS که تحت کنترل پروموتور 35S ویروس موزاییک گل کم قرار داشت در ناقل دوگانه pBI121 حاوی ژن های  gusو nptII کلون شد و سپس این ناقل به باکتری Agrobacterium tumefaciens سویه C58(pGV3101) انتقال یافت. باکتری اخیر برای تولید گیاهان توتون تراریخته حاوی ژن p5cs به کار گرفته شد. با تکثیر قطعه 765 جفت بازی توالی داخل ژن p5cs از گیاهان تراریخته و نیز تشکیل رنگ آبی در بافت این گیاهان، انتقال موفقیت آمیز کلون حاوی ژن p5cs به داخل گیاهان توتون به روش انتقال با آگروباکتریوم تایید شد.میزان پرولین تولید شده در این گیاهان تحت آبیاری معمولی و نیز تنش 5 روزه کم آبی اندازه گیری شد و نتایج آزمایش نشان داد که در مقایسه با گیاهان شاهد، توتون های تراریخته مقدار زیادی پروتئین در حد 96.91 تا 1330.891 میلی گرم پرولین در هر گرم برگ در شرایط آبیاری طبیعی تولید کرده اند. این غلظت پرولین در شرایط تنش 5 روزه کم آبی بیشتر بوده و در حدود 204.454 تا 2039.77 تخمین زده شد. تفاوت تولید سطح پرولین در گیاهان شاهد و نیز گیاهان تراریخته، تحت آبیاری معمولی و کم آبی، نشان داد که بیان ژن p5cs در گیاهان تراریخت باعث افزایش تحمل به تنش خشکی در این گیاهان می شود که این یافته ها شاید بتواند برای یافتن راه حلی برای مقابله با تنش کم آبی در محصولات مهم کشاورزی مفید باشد.

صفت دو ردیفه و شش ردیفه بودن بذر در جو توسط ژن vrsl که روی بازوی بلند کروموزوم 2H قراردارد کنترل می شود. این صفت در بررسی روند اهلی شدن و میزان محصول جو اهمیت دارد. دو والد کانتو نکیت گولد (دو ردیفه) و آزوماموگی (شش ردیفه) به منظور تهیه لاین های تقریبا ایزوژن (NILs) تلاقی داده شدند. لاین های تهیه شده به منظور یافتن نشانگرهای پیوسته با ژن مورد نظر با استفاده از نشانگر AFLP مورد استفاده گرفتند.پس از بررسی 1792 ترکیب جفت آغازگر، تعداد 5 نشانگر جدید پیوسته به ژن مذکور شناسایی شد. با استفاده از لاین های نوترکیب، فاصله تقریبی نشانگرهای انتخاب شده با مکانی ژنی vrsl تعیین گشت. این نشانگرها می توانند به منظور همسانه سازی و توالی یابی ژن مورد نظر استفاده شوند.

سرباره کنورتور LD یک فرآورده جنبی صنایع آهن و فولاد است که به مقدار زیاد در اصفهان تولید می شود. سرباره به کاررفته به ترتیب حاوی 52.8 و 2.2 درصد CaO و MgO است. برای تعیین اثر سرباره LD بر خصوصیات شیمیایی خاک، یک آزمایش انکوباسیون با استفاده از سه خاک اسیدی از گیلان انجام گرفت. نمونه های خاک از عمق 30-0 سانتی متری سطح مزارع برنج و توتون و باغ چای گرفته شدند. تیمارها شامل 0، 0.5، 1، 2، 4، 8 و 16 درصد سرباره کنورتور در هر کیلوگرم خاک بود که به طور کامل با 0.5 کیلوگرم از هر خاک مخلوط شد. رطوبت خاک ها در ظرفیت مزرعه ای برای مدت دو ماه ثابت نگه داشته شد، و در زمان های 1، 10، 30 و 60 روز پس از شروع آزمایش از نمونه ها، نمونه های فرعی برای بررسی تغییرات EC, pH و غلظت P, Mn, Fe و K قابل استخراج با AB-DTPA گرفته شد.نتایج نشان داد pH خاک با افزایش نسبت سرباره به کار رفته افزایش پیدا کرد. سرباره مقدار P و Mn قابل استخراج با AB-DTPA را متناسب با مقدار به کار رفته افزایش داد. ولی تاثیر سرباره بر مقدار Fe بسته به pH اولیه خاک متفاوت بود، به طوری که با افزایش pH خاک به محدوده 8.5-7.4 از غلظت آهن کاسته شد و بعد از آن با افزایش pH خاک مقدار آهن دوباره افزایش یافت. سرباره، پتاسیم قابل استخراج با AB-DTPA را به ویژه در خاک های شدیدا اسیدی کاهش داد. pH خاک در طول زمان کاهش یافت ولی قابل ملاحظه نبود. مقدار آهن قابل جذب غالبا در طول زمان کاهش یافت. اثر زمان انکوباسیون بر فسفر و منگنز متفاوت بود. اثر زمان بر Ec قابل ملاحظه نبود. درکل، خصوصیات شیمیایی خاک ها بیشتر تحت تاثیر تیمارها بود تا زمان. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد سرباره کنورتور برای اصلاح خاک های اسیدی مناسب باشد. پیشنهاد می شود که اثر سرباره کنورتور LD بر خصوصیات شیمیایی خاک های اسیدی طی آزمایش های مزرعه ای بررسی شود.

معروف ترین و رایج ترین ماده حامل باکتری های ریزوبیومی، پیت می باشد که متاسفانه معادن وسیع قابل بهره برداری در ایران ندارد. به همین دلیل این پژوهش با هدف جایگزینی پیت با مواد ارزان قیمت داخلی برای تولید مایه تلقیح یونجه صورت گرفت. در این بررسی، چندین ماده از نظر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مطلوب برای یک ماده حامل مورد مقایسه قرار گرفتند و توان ماندگاری Sinorhizobium meliloti روی مواد و مخلوط های انتخابی شده که عبارت بودند از: 1- پیت (شاهد) 2- ورمی کمپوست 3- ماده زاید بیولوژیکی (BFW) 4- ورمیکولیت + ورمی کمپوست (1:1) 5- ورمیکولیت + BFW (1:1) در مدت شش ماه نگه داری در دمای 4ºC مورد بررسی قرارگرفت. هم چنین به منظور بررسی اثر حامل بر روی ماندگاری باکتری، دو سطح پتانسیل ماتریک شامل 10- و 30- کیلوپاسکال در حامل ها اعمال گردید.براساس نتایج به دست آمده، حامل ورمیکولیت + BFW (1:1) نسبت به سایر حامل ها، بهترین پاسخ را نشان داد و توانست توان گره زایی باکتری روی ریشه یونجه را نیز تا پایان ماه ششم در خود حفظ نماید. حامل BFW گرچه توانست در طی شش ماه، تعداد باکتری را در سطح بالاتری نسبت به حامل مخلوط نگه داری کند ولی به علت اثر منفی بر روی رشد گیاه میزبان، نمی تواند به عنوان یک حامل مناسب معرفی گردد. در این بررسی تعداد باکتری نگه داری شده روی اکثر حامل ها در پتانسیل ماتریک 30- بیشتر از 10- کیلو پتانسیل بود.

به منظور بررسی تغییرات جمعیت، تعیین درصد کلونیزاسیون ریشه و شناسایی نوع هم زیستی میکوریزی همراه ریشه و ریزوسفر درختان پسته جنگلی Pistacia vera، دو ایستگاه در جنگل های طبیعی پسته مناطق کلات (چهچهه) و سرخس (شورلق) انتخاب شد. نمونه برداری از خاک و ریشه درختان مزبور در فواصل زمانی حداکثر هر ماه یک بار در محدوده سایه انداز آنها و از عمق 30 سانتی متری به عمل آمد. برای استخراج و جداسازی اسپورها از روش غربال تر استفاده شد. پس از رنگ آمیزی ریشه ها، میزان کلونیزاسیون ریشه ها و جمعیت اسپور این قارچ ها اندازه گیری شد. در همین ارتباط میزان تاثیر برخی خصوصیات خاک شامل pH، میزان رطوبت، ماده آلی و مقدار فسفر قابل جذب خاک نیز بر جمعیت اسپور مورد بررسی قرار گرفت.نتایج به دست آمده نشان داد که نوع هم زیستی میکوریزی درختان پسته از نوع میکوریز وزیکولار- آربوسکولار(Vesicular Arbuscular Mycorrhiza) می باشد. متوسط میزان کلونیزاسیون ریشه ها در ایستگاه کلات 13% و در ایستگاه شورلق 11% و متوسط تعداد اسپور در منطقه کلات 12 و در منطقه سرخس 10 عدد در هرگرم خاک خشک بود. محاسبه هم بستگی بین تغییرات جمعیت اسپور با میزان رطوبت، ماده آلی، فسفر قابل جذب، pH خاک و میزان کلونیزاسیون ریشه نشان داد که جمعیت اسپور با میزان کلونیزاسیون ریشه هم بستگی مثبت و با میزان رطوبت خاک، ماده آلی، فسفر قابل جذب و pH خاک هم بستگی منفی دارند.

به منظور دست یابی به ژتوتیپ های با خواص کمی و کیفی مطلوب و سازگار در شرایط آب و هوایی متفاوت، تعداد هشت ژنوتیپ و دو رگه پنبه در قالب طرح آزمایشی پایه بلوک های کامل تصادفی با رقم شاهد (ورامین) در چهار تکرار و در شش منطقه از سال 1376 به مدت دو سال مورد مطالعه قرار گرفتند. با استفاده از آزمون بارتلت تعدادی از مناطق از ادامه تجزیه آماری حذف و پس از اطمینان از یک نواختی آزمایش ها، تجزیه مرکب براساس محیط (سال × مکان) و با فرض تصادفی بودن محیط و ثابت بودن ارقام انجام گردید.نتایج به دست آمده از تجزیه واریانس مرکب نشان داد که عملکرد ژنوتیپ ها در سطح یک درصد معنی دار است. هم چنین در تجزیه ورایانس مرکب تفاوت بین محیط ها و اثر متقابل محیط × ژنوتیپ در سطح یک درصد معنی دار بود. برای گزینش بهترین واریته با عملکرد بالا و پایدار، آماره های پارامتری مختلف تجزیه پایداری شامل تیپ I پایداری (CVi, Si2)، تیپ II پایداری (biσi2, wi2)، تیپ III پایداری (Sdi2) و هم چنین آماره های غیرپارامتری براساس میانگین رتبه ارقام (R¯)، انحراف معیار رتبه (SDR) و روش گزینه هم زمان آماره های پارامتری و غیرپارامتری برای عملکرد و پایداری (Ysi) محاسبه گردیدند. در نهایت با در نظر گرفتن خصوصیات مهم زراعی و تکنولوژیکی ارقام از قبیل عملکرد، زودرسی، طول الیاف، کیل و درصد یک نواختی و ظرافت الیاف، دورگه کوکر × بلغار به عنوان رقم جدید پرمحصول و پایدار و واجد صفات مطلوب به عنوان جایگزین رقم ورامین، گزینش گردید.

دو آزمایش با استفاده از جوجه خروس های گوشتی سویه تجاری راست به منظور تعیین احتیاجات لیزین و اسید های آمینه گوگرد دار قابل هضم در مرحله اول رشد (سن 6 تا 16 روزگی) انجام شد. برای هر آزمایش یک جیره پایه متشکل از ذرت و کنجاله سویا حاوی 19 درصد پروتئین خام و 3200 کیلوکالری انرژی قابل سوخت و ساز تهیه شد. جیره پایه آزمایش تعیین احتیاجات لیزین حاوی 0.7 درصد لیزین و جیره پایه آزمایش تعیین احتیاجات اسید های آمینه گوگرد دار حاوی 0.445 درصد متیونین + سیستین بود. برای تهیه سایر تیمارهای مربوط به هر یک آزمایش مقادیر متفاوتی از اسید آمینه مصنوعی مربوطه جایگزین نشاسته شد تا سطوح مختلف اسید آمینه به دست آید. در هر آزمایش یک جیره شاهد متشکل از ذرت و کنجاله سویا حاوی 3200 کیلوکالری انرژی قابل سوخت و ساز و 23 درصد پروتئین به منظور مقایسه در نظر گرفته شد. تمام اسیدهای آمینه ضروری، به استثنای اسید آمینه تحت آزمایش، 10 درصد بالاتر از مقادیر توصیه شده توسط انجمن ملی تحقیقات در نظر گرفته شد.نتایج آزمایشات نشان می دهد که احتیاجات لیزین و اسید های آمینه گوگرد دار قابل هضم برای بیشینه رشد براساس مدل آستانه ای به ترتیب 1.04 و 0.846 درصد و براساس تابع نمایی 1.01 و 0.841 درصد است.

تعداد 200 قطعه جوجه گوشتی سویه آرین در طرحی کاملا تصادفی به منظور برآورد اثر مقادیر گلوکوسینولات های جیره در دوره آغازین (21-0 روز) و رشد (44-22 روز)، مورد آزمون قرار گرفتند. مقادیر گلوکوسینولات های جیره در دوره آغازین صفر، 7.5، 15، 22.5 و 30 میکرومول در گرم (به ترتیب تیمارهای آغازین 1، 2، 3، 4 و 5) و در دوره رشد صفر، 5.7، 11.4، 17.1 و 22.8 میکرومول در گرم (به ترتیب تیمارهای رشد 1، 2، 3، 4 و 5) جیره بود. مصرف خوراک جوجه ها در دوره رشد تحت تاثیر سطح گلوکوسینولات های جیره قرار گرفت (P<0.05) و کمترین مصرف خوراک در تیمار رشد 5 دیده شد. کمترین اضافه وزن جوجه ها در دوره آغازین و رشد به ترتیب در تیمار آغازین 5 و تیماررشد 5 مشاهده شد (P<0.05). ضریب تبدیل غذایی تیمار آغازین 5 با سایر تیمارهای دوره آغازین و تیمار رشد 5 با دیگر تیمارها در این دوره تفاوت معنی دار داشت (P<0.05). در دوره آغازین بین اضافه وزن و سطح گلوکوسینولات های جیره و گلوکوسینولات های مصرفی هم بستگی منفی بالا (به ترتیب 95.3- و 94.7- درصد) و در دوره رشد هم بستگی منفی نسبتا بالایی (به ترتیب 69.5- و 72.4- درصد) وجود داشت.این پژوهش نشان داد که سطح گلوکوسینولات های جیره در دوره های آغازین و رشد به ترتیب نباید بیش از 11.36 و 8.11 میکرومول درگرم جیره باشد. هم چنین بیشترین مقدار کنجاله کلزایی که در دوره آغازین و رشد می تواند در جیره جوجه های گوشتی به کار برده شود.

به منظور بررسی آثار سرعت رشد جنین بر غلظت های گلوکز، کلسترول، تری گلیسرید، کل پروتئین و اوره پلاسما، 16 راس میش سالم و آبستن ورامینی در یک طرح آزمایشی کاملا تصادفی به 4 گروه 4 راسی تقسیم شدند که در فصل جفت گیری به ترتیب با قوچ نژاد ورامینی (گروه اول)، قوچ نژاد مغانی (گروه دوم)، قوچ نژاد افشاری (گروه سوم) و قوچ نژاد شال (گروه چهارم) جفت گیری کرده بودند. بنابراین انتظار می رفت با توجه به ظرفیت ژنتیکی متفاوت پایه پدری، سرعت رشد جنین در هر کدام از گروه ها متفاوت باشد. با توجه به یکسان بودن جیره برای هر 4 گروه انتظار می رفت که تفاوت در سرعت رشد جنین بر بسیج ذخایر چربی و پروتئین بدن میش ها اثر متفاوت گذاشته و غلظت متابولیت های خون مادر را تغییر دهد. بنابراین با نمونه گیری خون از سیاهرگ وداج  میش ها طی دو ماه آخر آبستنی (هفته ای یک بار پیش از وعده غذای صبح و در هفته آخر یک روز در میان) و یک هفته پس از زایمان (یک روز در میان) غلظت متابولیت های خون مادر اندازه گیری شد.میزان گلوکز، کلسترول و تری گلیسرید پلاسما در بین 4 گروه تفاوت نداشت. میزان کل پروتئین پلاسما در میش هایی که جنین های سنگین تر داشتند (پایه پدری شال) کمتر و در میش هایی که جنین های سبک تر داشتند (پایه پدری ورامینی) به طور معنی داری بیشتر بود (p<0.05). برعکس، غلظت اوره پلاسما در میش هایی که جنین های سنگین تر داشتند (پایه پدری شال) بیشتر و در میش هایی که جنین های سبک تر داشتند (پایه پدری ورامینی) کمتر بود. به نظر می رسد میش هایی که جنین های سنگین تر داشتند، توانسته اند گلوکز مورد نیاز را تامین کنند که بخشی از آن با هزینه کردن امینواسید ها انجام شده است.

به منظور بررسی اثر مکمل فیتاز و مس بر رشد و ترکیب لاشه کپور معمولی، جیره های آزمایشی شامل 3 سطح فیتاز، صفر، 500 و 1000 واحد در کیلوگرم جیره و 2 سطح مس، صفر و 15 میلی گرم در کیلوگرم جیره در قالب طرح کاملا تصادفی به روش فاکتوریل 3×2 در 3 تکرار مورد استفاده قرار گرفتند. مقدار فسفر کل جیره ها 0.72 درصد بود. برای این منظور 144 قطعه ماهی کپور معمولی با میانگین وزنی 23.7±207 گرم انتخاب و در 18 قفس (در هر قفس 8 عدد ماهی) جای داده شدند. مدت آزمایش 10 هفته شامل 2 هفته برای سازگاری در نظر گرفته شد. مکمل فیتاز و مس باعث تفاوت معنی دار افزایش وزن، ضریب تبدیل غذا، وزن نسبی لاشه، نسبت بازده پروتئین و ترکیب کبد، لاشه و خون نشد ولی قابلیت هضم فسفر را به طور معنی داری (P<0.04) افزایش داد. هم چنین مکمل مس سبب تفاوت معنی دار افزایش وزن، ضریب تبدیل غذا، وزن نسبی لاشه، نسبت بازده پروتئین، قابلیت هضم فسفر، مس کبد و ترکیب شیمیایی لاشه، کلسترول، تری گلیسرید و فسفر خون نشد ولی به طور معنی داری چربی کبد را کاهش (P<0.04) و HDL خون را افزایش (P<0.02) داد. آثار متقابل فیتاز و مس بر افزایش (P<0.01)، ضریب تبدیل غذا (P<0.04)، نسبت بازده پروتئین (P<0.03)، مس کبد و تری گلیسرید خون (P<0.001) معنی دار بود.این آزمایش نشان داد که آثار آنتاگونیستی بین آنزیم فیتاز و مکمل مس وجود دارد. بدون مکمل مس، آنزیم فیتاز سبب بهبود برخی معیارهای رشد و ترکیب لاشه کپور معمولی و افزودن مکمل مس به همراه آنزیم فیتاز مانع بهبود عملکرد کپور معمولی شد.

استخراج آبی صمغ دانه بزرک (Linum usitassimum) با استفاده از طرح آماری روش صفحه پاسخ (response surface methodlogy) (RSM) بهینه سازی شد. در این پژوهش درجه حرارت استخراج در دامنه pH, 45-100ºC در محدوده 7-3 و نسبت آب به دانه در دامنه 24-4 به عنوان فاکتورهای موثر بر درصد بازده استخراج، مقدار پروتئین و ویسکوزیته ظاهری صمغ های استخراج شده، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند.نتایج نشان داد درجه حرارت و pH دو فاکتور موثر بر بازده و کیفیت صمغ استخراجی (خلوص و ویسکوزیته ظاهری) است. در صورتی که فاکتور نسبت آب به دانه، دارای اثر کمتری می باشد. شرایط بهینه استخراج صمغ دانه بزرک به صورت زیر معرفی گردید، درجه حرارت: 85-90ºC، نسبت آب به دانه: 14 و pH: 7-6.5 ویسکوزیته ظاهری صمغ های استخراجی نیز اندازه گیری شد و اثر شرایط استخراج بر خصوصیت رئولوژیکی صمغ حاصل مورد بررسی قرار گرفت.

زنبورهای پارازیتویید تخم سن گندم از مهم ترین دشمنان طبیعی این آفت می باشند. یکی از راه کارهای معمول برای حفظ و حمایت از دشمنان طبیعی استفاده از حشره کش های انتخابی است. بدین منظور تاثیر پنج حشره کش مصرفی در مزارع غلات روی مراحل مختلف رشدی زنبور T. grandis  در شرایط آزمایشگاه ارزیابی شد. غلظت های مورد بررسی حشره کش ها بر پایه دزهای توصیه شده بودند. تخم های پارازیته در مرحله 3، 5 و 8 روزه در محلول حشره کش ها غوطه ور گردیدند.اثر در همه تیمارها به جزفنیتروتیون، تخم های پارازیته  3و 8 روزه به ترتیب بیشترین و کمترین درصد خروج زنبور را داشتند. در میان حشره کش های آزمایش شده دلتامترین بیشترین وفوزالن کمترین تاثیر را روی خروج زنبور از تخم های پارازیته تیمار شده نشان دادند. زنبورهای خارج شده از تخم های پارازیته 3 و 8 روزه در هر یک از تیمارهای فنیتروتیون، تری کلروفن و اس فن والریت از نظر درصد پارازیته کردن اختلاف معنی داری داشتند. در تیمارهای فنیتروتیون و تری کلرفن قابلیت پارازیته کردن زنبورهایی که از تخم های پارازیته 3 روزه خارج شده بودند کمتر از تخم های پارازیته 8 روزه بود. این آزمایش ها هم چنین نشان دادند که تماس زنبورهای بالغ با سطوح سمپاشی شده با دزهای توصیه شده کلیه حشره کش ها ی مورد بررسی، منجر به صددرصد تلفات می گردد.

به منظور بررسی ارتباط صفات بیولوژیک با تعداد تخم گذاری افراد ماده درمیزبان های مختلف و ارزیابی هم بستگی بین صفات، مراحل نابالغ و بالغ سوسک برگ خوار نارون Xanthogaleruca luteola (M.) در شرایط آزمایشگاهی (درجه حرارت 25±2 درجه سانتی گراد، رطوبت 70±5 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) پرورش یافتند. میزبان ها شامل برگ های نارون وسک (Ulmus carpinifolia)، نارون چتری (U .c. var. umbraculifera)، نارون مجنون (U. glabra var. pendula) و درخت تا (Celtis caucasica) در دو فصل بهار و تابستان بودند. صفات بیولوژیک مورد مطالعه شامل طول دوران لاروی سن اول، دوم و سوم، درصد تلفات مراحل سه سن لاروی، طول دوره پیش شفیرگی، طول دوره شفیرگی، طول عمر حشرات کامل نر و ماده و طول دوره پیش از تخم ریزی بودند. بررسی رابطه بین صفات بیولوژیک با تعداد تخم گذاشته شده توسط افراد ماده، با استفاده از رگرسیون مرحله ای به روش گزینش پیش رونده انجام شد. هم بستگی بین صفات نیز در میزبان های مختلف و در هر دو فصل محاسبه و مورد ارزیابی قرار گرفت.نتایج نشان داد که تعداد تخم گذاشته شده توسط افراد ماده سوسک برگ خوار نارون اغلب تحت تاثیر برخی متغییرهای خاص مانند طول دوره لاروی سن دوم و سوم ، طول دوره پیش از تخم ریزی و طول عمر حشرات نر قرار می گیرد، که در میزبان های مختلف و در فصول مختلف، این صفات متفاوت هستند.

در بررسی های انجام شده سال های 1380 و 1381 در مزارع کلزا منطقه سیستان، چهار گونه شته، مورد شناسایی قرار گرفتند، که در میان آنها گونه Brevicoryne brassicae (شته مومی کلم) با 89 درصد فراوانی، گونه غالب بوده است. برای بررسی تغییرات جمعیت شته مومی، در هر یک از مزارع ایستگاه تحقیقاتی زهک و مزارع اطراف با وسعت تقریبی هر کدام نیم هکتار، به طور هفتگی تعداد 30 برگ از بوته های کلزا، به صورت تصادفی برداشت شد و براساس این نمونه برداری ها، مشخص شد که جمعیت شته ها به ویژه شته مومی از نیمه دوم اسفند تا اواخر فروردین ماه، با میانگین دمای روزانه 22-28 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 45-65 درصد در اوج بود. هم چنین بررسی های به عمل آمده در شرایط کنترل شده (دمای 25±2 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 75±5 درصد)، نشان داد که طول دوره یک نسل (مدت زمانی که یک نوزاد شته لازم دارد تا به مرحله تولید مثل برسد)، 6-7 روز و طول عمر یک شته بی بال، 20-31 روز و تعداد نوزادان حاصل از آن، 18-98 عدد بود، در حالی که تعداد برای یک شته بی بال در شرایط متغیر آزمایشگاهی 93-22 عدد نوسان داشته است.در بررسی های مربوط به شناسایی شکارگرها و پارازیتوئیدها، در نمونه برداری های صورت گرفته، شکارگرهای جمع آوری و شناسایی شده از مزارع کلزا مربوط به شناسایی شکارگرها و پارازیتوئیدها، در نمونه برداری های صورت گرفته، شکارگرهای جمع آوری و شناسایی شده از مزارع کلزا طی سال های مورد بررسی، شامل پنج گونه کفشدوزک (Col: Coccinellidae)، چهار گونه مگس سیرفید (Dip:syrphidae) و دو گونه بالتوری (Neu:Chrysopidae) بودند. هم چنین از راسته بال غشاییان دو گونه پارازیتوئید (Hym:Aphidiidae & Pteromalidae) نیز جمع آوری شدند.

در این بررسی اثر باکتریStrain EG2424 Bacillus thuriniensis var.kurstaki روی سنین مختلف لاروی سوسک کلرادوی سیب زمینی Leptinotarsa decemlineata (say)، و امکان افزایش کارآیی توسط دو ماده گیاهی کافئین و عصاره آبی چریش در شرایط آزمایشگاه مورد بررسی قرارگرفت. آزمایش ها در دمای 4±25 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره روشنایی 16 ساعت در شبانه روز انجام شد. لاروهای مورد نیاز برای انجام آزمایش ها از کلنی پرورشی ایجاد شده روی غذای طبیعی تامین شد. سنین لاروی مورد نظر با استفاده از اندازه گیری عرض کپسول سرتفکیک گردید. در بررسی حساسیت لاروهای سنین اول، دوم، سوم و چهارم سوسک کلرادوی سیب زمینی مقادیر LC50 برای سنین مزبور به ترتیب 183.86، 377، 1297.03 و 3096 پی پی ام محاسبه گردید. اثر تشدید کنندگی کافئین و چریش به تفکیک در اختلاط با باکتری و در قالب طرح کرت های کاملا تصادفی با 6 تیمار و 4 تکرار روی لارو سن سوم سوسک کلرادو بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان دادند که کافئین و چریش خاصیت تشدید کنندگی بالایی در افزایش کارآیی باکتری دارند و مخلوط حداقل غلظت موثر باکتری (618 پی پی ام) و کافیین با غلظت 4000 پی پی ام بعد از 144 ساعت 80 درصد تلفات ایجاد نمود در حالی که کافئین و باکتری هر کدام به تنهایی به ترتیب 10 و 20 درصد تلفات را باعث شدند. علاوه بر این مرگ و میر در تیمارهای حاوی کافئین سریع تر ظاهر گردید. اختلاط غلظت 618 پی پی ام از باکتری با عصاره آبی حاصل از چریش با غلظت 35000 پی پی ام بعد از 144 ساعت موجب 77.5 درصد تلفات شد. در صورتی که باکتری و عصاره آبی چریش هر یک به تنهایی به ترتیب 22.5 و 25 درصد تلفات ایجاد کردند. مشخص گردید که میانگین وزن لاروهایی که از غذای حاوی کافئین خالص و چریش خالص تغذیه کرده بودند با اطمینان 95 درصد کمتر از وزن لاروهای تیمار شاهد بود.

به منظور ارزیابی تاثیرات آنتاگونیستی بیووارهای باکتری Pseudomonas fluorescens علیه  Pectbacterium carotovorum subsp.atrosepticum عامل بیماری ساق سیاه سیب زمینی، استرین های متعلق به بیووارهای IV, III و V باکتری P.fluorescens بررسی شدند. در ارزیابی اثر آنتاگونیستی علیه بیماری ساق سیاه باکتریایی سیب زمینی روی محیط کشت PDA، 60 درصد استرین ها هاله بازدارنده ایجاد کردند که قطر هاله بازدارنده در استرین های مختلف از 1.5 تا 5.5 سانتی متر متغیر بود. استرین هایی ازاین باکتری با دو تراکم 107 تا 109 و 1110 و 1012 واحد تشکیل دهنده پرگنه برای کنترل این پاتوژن در شرایط گلخانه نیز بررسی شدند.در آزمایش های گلخانه ای تعداد گیاهان سالم در گلدان های تیمار شده با استرین های باکتری آنتاگونیست 29 تا 54 درصد بیشتر از گیاهان شاهد بود. تفاوت معنی داری بین استرین ها و تراکم های به کار رفته وجود نداشت و هیچ استرینی نتوانست به طور کامل بیماری ساق سیاه سیب زمینی را کنترل کند. هم چنین اکثر این استرین ها وزن تر کل گیاه در هر گلدان را نیز به میزان دو تا سه برابر افزایش دادند. تمام استرین های بررسی شده در گلخانه، روی محیط کشت قادر به تولید آنتی بیوتیک و سیدروفور بودند که به احتمال قوی توانایی آنها در جلوگیری از رشد این پاتوژن به دلیل اثر متابولیت های ثانویه است.

در زیرلاستیک ها بسیار مفید خواهد بود. استفاده از این سیستم باعث بهبود زمین گیرایی، کاهش فرسایش لاستیک چرخ های محرک، کاهش مصرف سوخت و افزایش ظرفیت مزرعه ای تراکتور خواهد شد. علی رغم این که استفاده از این سیستم مزایای زیادی را به همراه خواهد داشت، تاکنون برای بهینه سازی آن فعالیتی در داخل کشور صورت نگرفته است. از این رو طراحی و ساخت سیستم قفل دیفرانسیل نیمه اتوماتیک برای نصب روی تراکتور مسی فرگوسن 285 تولید داخل ، در این پژوهش انجام شده است. این سیستم به گونه ای طراحی شده است که در هنگام ایجاد وضعیت های بحرانی، قفل دیفرانسیل را از درگیری خارج می کند. وضعیت های بحرانی درگیر بودن قفل دیفرانسیل عبارت اند از: استفاده از ترمزهای مجزا، سرعت های پیشروی بالا و چرخاندن غربالک فرمان. به منظور اندازه گیری و تشخیص وضعیت های بحرانی به ترتیب از سه نوع حسگر کششی، القایی، و جابه جایی زاویه ای استفاده شد. خروجی این حسگرها به یک مدار تصمیم گیرنده فرستاده شده و در آنجا تصمیم لازم مبنی بر ادامه درگیری یا آزاد شدن آن گرفته می شود. مدار تصمیم گیرنده یک میکروکنترلر قابل برنامه ریزی است که می توان پارامترهای دیگری را برای کنترل به آن اضافه کرد و یا موارد موجود را تغییر داد. پس از طراحی و نصب سیستم روی تراکتور، عملکرد آن در عملیات خاکورزی با گاوآهن برگرداندار سه خیشه با عرض کار 110 سانتی متر و عمق کار 25 سانتی متر بررسی شد.آزمایش ها نشان دادند که در تراکتور معمولی، به علت توزیع نامناسب وزن و شرایط زمین گیرایی غیر یکسان زیر لاستیک چرخ های محرک، لغزش دو محور 6 درصد اختلاف دارند که استفاده از این سیستم آن را بهبود بخشید. به علاوه بر اثر کاهش لغزش چرخ ها مصرف سوخت نیز حدود 0.5 لیتر در هکتار کاهش یافت.

در ایران علاوه بر به کارگیری تراکتورهای دو چرخ در انجام عملیات مزرعه ای، از آنها برای حمل و نقل بار و مسافر در جاده های آسفالت روستایی نیز استفاده می شود. علی رغم مشکلات ناشی از سروصدای این ماشین ها و آثار سوء همه جانبه آن بر کاربران و اطرافیان، تاکنون تحقیقات جامعی از نظر ارایه مدل های پیشگویی صدا روی آنها انجام نگرفته است. بررسی های اولیه در پژوهش حاضر بیانگر آن بود که تراز سروصدای تراکتور دو چرخ با توان 13 اسب بخار در سرعت موتور 2200 دور بر دقیقه به 92dB(A) می رسد که در مقایسه با حد استاندارد 85dB(A) نگران کننده است. از این رو، مقاله حاضر نتیجه پژوهشی است روی تراکتور دو چرخ با توان 13 اسب بخار صورت گرفت، مکان آزمون براساس استانداردهای بین المللی مهیا گردید و سیگنال های سر و صدای ساطع شده از دستگاه اندازه گیری شده وسپس در حوزه زمان و فرکانس در محدوده شنوایی انسان (20 تا20000 هرتز) مورد تحلیل قرار گرفت.نتایج نشان می دهد که شدت صدا در موقعیت گوش راننده در مقایسه با موقعیت اطرافیان 7.74dB(A) تا 10.75dB(A) بیشتر است و سرعت موتور نقش تعیین کننده ای در تولید سروصدا دارد که باید در کاربری های مختلف تراکتور دوچرخ مورد توجه قرار گیرد، زیرا تغییرات آن تا 8.5dB(A) در افزایش سروصدا تاثیر دارد. در نهایت مدل های پیشگویی تراز فشار صدای تراکتور دو چرخ در موقعیت گوش راننده و اطرافیان با استفاده از داده های آزمایش تعیین گردیده است.