نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید (فارسی)(نشریه بین المللی علوم مهندسی)
سال:1389 | دوره:21 | شماره:4 |تعداد مقالات:17

در یک دهه اخیر تحقیقات نسبتا کمی بر روی مساله زمانبندی کار کارگاهی با زمان های آماده سازی وابسته به توالی جدایی ناپذیر (ISDSJSP) انجام شده است. در زمینه حل این مساله نیز الگوریتم بهینه سازی دسته ذرات(PSO)  مورد توجه قرار نگرفته است. در این مقاله مساله ISDSJSP با تابع هدف کمینه سازی زمان پایان تمام کارها مدنظر قرار گرفته و یک مدل برنامه ریزی خطی عدد صحیح مختلط و یک الگوریتم ترکیبی PSO برای آن ارایه شده است. جواب بدست آمده توسط PSO با استفاده از یک الگوریتم آنیلینگ شبیه سازی شده بهبود داده شده است. عملکرد الگوریتم پیشنهادی (HPSO) نسبت به دو الگوریتم دیگر بر روی مسایل نمونه تولید شده در این مقاله آزمایش شده است. نتایج حاصل، دقت و کارایی بیشتر جوابهای حاصل از HPSO نسبت به دو الگوریتم دیگر را نشان می دهند.

در این مقاله ارزیابی و انتخاب تکنولوژی های پیشرفته تولید مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور مدلی ترکیبی که شامل دو مرحله بوده و هم معیارهای اقتصادی و هم معیارهای استراتژیکی را در ارزیابی لحاظ می کند، ارایه کرده ایم. درمرحله اول، با توجه به محدودیت ها و ویژگی های هر طرح و با استفاده از برنامه ریزی خطی با محدودیت های احتمالی، مقادیر تولید، سطوح موجودی و کمبود برای هر طرح بدست آمده و بر اساس آنها ارزش فعلی بهینه هر طرح محاسبه می شود. در مرحله دوم مقادیر ارزش فعلی طرح ها (که در مرحله نخست بدست آمده است) به عنوان معیار اقتصادی و همچنین اهدف استراتژیکی که از انتخاب طرح ها مورد نظر است، به عنوان معیارهای استراتژیک ، در نظر گرفته می شود. سپس با استفاده از رویکرد تصمیم گیری چند معیاره فازی، طرح ها بر اساس امتیازاتی که در قبال هر یک از معیارهای استراتژیک و همچنین معیار اقتصادی کسب کرده اند، رتبه بندی شده و بهترین طرح انتخاب می شود. در پایان نیز با ذکر یک مثال عددی نحوه استفاده از مدل تشریح شده است.

در این مقاله مساله جانمایی با در نظر گرفتن شبکه ای از گره ها و یال ها و دو نوع تسهیل که برای جانمایی بر روی گره ها تعریف می شوند مورد بررسی قرار می گیرد. فرض می شود که سه طبقه مشتری وجود دارد که بر اساس نیاز آنها طبقه بندی شده اند. طبقه نوع اول و دوم در یک سفر خود تنها به یک تسهیل نوع اول یا دوم مراجعه می کنند، ولی مشتریان طبقه سوم در یک سفر خود به هر دو تسهیل نوع اول و دوم نیاز دارند. این مشتریان با توجه به فاصله خود از تسهیلات طبق احتمالی مشخص که تابعی از فاصله است به تسهیلات مراجعه نموده و نیاز خود را برطرف می کنند. با توجه به وجود رقبا در بازار، هدف مساله بیشینه کردن سهم بازار برای تسهیلات جدید است که برای حل آن در این مقاله از روش جستجوی ممنوعه استفاده شده است.

مدلسازی ساختاری تشریحی، روشی برای ساخت و درک ارتباط های مابین عناصر یک سیستم پیچیده بر مبنای نظرات افراد خبره است. در این مقاله، مدلسازی ساختاری تشریحی اصلاح شده، با توانایی در نظر گرفتن نرخ ناسازگاری گروه خبرگان و ارایه سلسله مراتب فاقد دور از عناصر موضوع ارایه شده است. گروه خبرگان دارای اشتراک نظر در اهداف و توافق جمعی در تصمیمات مرتبط با تعیین استرتژی تولید هستند. استراتژی تولید وابسته به تصمیم های متوالی بهبود قابلیت های رقابتی تولید طی مراحل مختلف به منظور کسب مزیت رقابتی در بازار است. بر این مبنا در مقاله حاضر الگوریتم تعیین استراتژی بهینه تولید با استفاده از مدلسازی ساختاری تشریحی اصلاح شده و مدل برنامه ریزی خطی ارایه شده است. در این رابطه ابتدا شبکه فاقد دور قابلیت های رقابتی تولید قابل بهبود طی مصاحبه با خبرگان به کمک روش مدلسازی ساختاری تشریحی اصلاح شده استخراج گردیده، سپس طی مصاحبه با خبرگان و اضافه کردن کمان های مجازی به شبکه، گزینه های مختلف استراتژی تولید حاصل شده است. گزینه های برنامه زمانی با تشکیل و حل مدل های برنامه ریزی خطی متناظر با هر شبکه استخراج می شود. الگوریتم پیشنهادی با بررسی مورد تایید بودن نتایج و وجود حداقل یک برنامه زمانی مقبول در خروجی ها متوقف می شود. در پایان الگوریتم برای یک مطالعه موردی پیاده سازی شده است.

در سیستم های کنترل فرآیند تولید که بر اساس اصول JIT طراحی می شوند، فرض بر این است که کالاهای تولید شده در هر یک از مراحل تولید، به میزانی و در زمانی برای مرحله بعدی ارسال گردد، که بلافاصله پس از رسیدن به مراکز کاری، وارد عملیات تولید شود. بدین لحاظ، هیچ گونه انبار موجودی یا صف انتظار پای کار، قبل از مراکز کاری تشکیل نمی شود. این روش به کمک متد اجرایی کانبان طی سال های متمادی در بسیاری از صنایع، مورد استفاده قرارگرفته و منشا توفیقاتی در کنترل عملیات تولیدی و به تبع آن کاهش هزینه مراحل تولید شده است. با این حال، در بسیاری از شرایط تولیدی که امکان سرمایه گذاری های اضافی برای نگهداری پیوسته نرخ تولید مراکز کاری در سطح مقدار برنامه ریزی شده اولیه وجود ندارد، چنانچه اندازه محموله ارسالی بیش از ظرفیت تولیدی مرکز بعدی برای هر بار راه اندازی باشد، تشکیل انبار موجودی پای کار، عملا اجتناب ناپذیر است. تحقیق حاضر، با طراحی یک سیستم کنترل فرآیند تولید تحت فضای JIT که دارای انبارهای توقف محصولات نیمه ساخته بین مراحل متوالی تولید می باشد، انباشت محصولاتی را که بنا به دلایل مختلف، افزون بر ظرفیت هر یک از مراکز کاری در هر بار راه اندازی به آن مرکز ارسال شوند در پای کار مجاز دانسته است. این سیستم علاوه بر گسترش دامنه به کارگیری اصول JIT برای برنامه ریزی و کنترل فرآیند های تولیدی در سیستم هایی که تحت شرایط واقعی عملا امکان اعمال پیوسته موازنه زمان و اندازه تولید بین مراحل مختلف را ندارند، در حقیقت امکان تمرکز هزینه های پنهان در سیستم های موجود کانبان و اعمال کنترل بر آن ها را فراهم می نماید. در این مقاله، ابتدا، رفتار هزینه موجودی پای کار در انبارهای قبل از مراکز کاری در یک زنجیره چندمرحله ای و تک محصولی مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از برنامه ریزی عدد صحیح مختلط غیرخطی، مدل هزینه انباشت مجاز با سایر اجزای هزینه در کل زنجیره، به صورت یکپارچه ارایه شده است. مدل نهایی هزینه در کل زنجیره، یک مدل NP-hard بوده و برای حل آن از الگوریتم ژنتیک استفاده شده است. به منظور ارزیابی میزان کارآیی سیستم طراحی شده، در یک زنجیره تامین چندمرحله ای و تک محصولی، از یک شبیه سازی عددی در مطالعه مقایسه ای عملکرد هزینه ای آن با سیستم موجود کانبان بر مبنای تحقیق Sarker & Wang (2004) استفاده شده است. نتایج حاصله نشان می دهد که کاربرد سیستم طراحی شده در این مقاله، سطح موجودی و هزینه در کل زنجیره را نسبت به سیستم موجود کانبان، مورد استفاده در تحقیق Sarker & Wang (2004)، به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.

تعیین سیاست کنترل موجودی مناسب و قیمت فروش بهینه برای کالاهای مختلف همواره یکی از موضوعات اصلی تحقیقات علمی و صنعتی به شمار آمده است. به علاوه زمانی که کالای مورد نظر فاسدشدنی باشد، به دلیل خصوصیات ویژه ای که این کالاها دارند، تعیین این موارد از اهمیت بالاتری برخوردار است. در این مقاله یک مدل موجودی همراه با قیمت گذاری برای کالاهای فاسدشدنی به صورت توام در نظر گرفته می شود. نرخ تقاضا قطعی، پیوسته و به صورت تابعی از زمان و قیمت فرض شده است. کمبود در سیستم وجود دارد و به صورت پس افت پاره ای فرض شده است. هدف تعیین مقادیر بهینه قیمت، زمان بهینه بازپرسازی و اندازه سفارش است، تا بدین وسیله سود حداکثر شود. بنابراین بعد از ارایه مدل نشان داده می شود که در هر قیمتی، زمان بازپرسازی موجود، منحصربه فرد و بهینه است. سپس ثابت می شود که با در دسترس بودن زمان بهینه بازپرسازی، تابع هدف، تابعی مقعر از قیمت است و بنابراین مقدار بهینه آن موجود است. در ادامه الگوریتمی ساده برای به دست آوردن متغیرهای مدل بیان می شود و در انتها مثال عددی برای تشریح مدل و الگوریتم ارایه می گردد.

در این مقاله، مساله زمانبندی جریان کارگاهی جایگشتی دوباره وارد شونده با هدف کمینه سازی حداکثر دیرکرد کارها مورد بررسی قرار می گیرد. محیط جریان کارگاهی دوباره وارد شونده (RFS) همان جریان کارگاهی است با این تفاوت که کارها، ماشین های مشخصی را بیش از یک بار ملاقات می کنند. در نوع RFS، اگر ترتیب کار روی هر ماشین در هر سطح یکسان باشد، به چنین مسایلی، مساله جریان کارگاهی جایگشتی دوباره وارد شونده  (RPFS)عنوان می گردد. در این مقاله، ابتدا مدل ریاضی مساله کمینه سازی حداکثر دیرکرد کارها در RPFS چند ماشینه، توسعه داده می شود. برای حل این مساله، سه الگوریتم فراابتکاری مبتنی بر الگوریتم ژنتیک، شبیه سازی تبرید و جستجوی ممنوع طراحی و بکار گرفته می شود. الگوریتم های فراابتکاری همچنین با حل های بهینه ایجاد شده توسط رویکرد برنامه ریزی عدد صحیح مقایسه می گردند. نتایج آزمایشی نشان می دهد که الگوریتم ژنتیک در اکثر موارد کارایی بهتری نسبت به الگوریتم های تست شده دیگر دارد.

در دنیای رقابتی امروزی، شیوه های جذب مشتری یکی از با اهمیت ترین حوزه های کاربردی داده کاوی بوده و پرواضح است که یکی از مهمترین ابعاد آن پیش بینی رفتار خرید مشتری است. زیرا، پیش بینی خوب می تواند به توسعه استراتژیهای بازاریابی دقیقتر و صرف کاراتر منابع کمک نماید. ایجاد یک سیستم تشخیص مشتری (CRS) به دلیل وجود تعداد زیادی ویژگی در دسترس طراح کاری بسیار مشکل است. بعلاوه، نیاز شدیدی به ایجاد یک CRS وجود دارد که همزمان پیچیدگی کم و قابلیت پیش بینی خوبی را داشته باشد. از اینرو، مقصود این مقاله، توسعه یک CRS تلفیقی (HCRS) است که از نظر محاسباتی کارا و اثربخش است. نوآوری مدل HCRS، هم طراحی و هم پیاده سازی سیستم مذکور با ایجاد یک درخت رگرسیونی هرس شده (PRT) و طراحی یک شبکه عصبی پیشخوراند بهبودیافته  (IFFNN)جهت افزایش سرعت، دقت و کاهش پیچیدگی را شامل می شود. از آنجاییکه، شناسایی مشتریان یکی از دغدغه های صنعت بیمه است، از داده های یک شرکت بیمه هلندی استفاده شده است. نتایج نشان داد که HCRS تنها %7 از ویژگی ها را در حالت بهینه انتخاب می کند که به میزان قابل توجهی هزینه محاسبات را کاهش می دهد. به  علاوه، نتایج نشان داد که PRT نسبت به روش منحنی مشخصه عملیاتی دریافت کننده کاراتر بوده و IFFNN نسبت به FFNN و PRT پیش بینی های دقیقتری را ارایه می کند.

با توجه به نقش حساس مجموعه اکسل بالاخص کاسه چرخ خودرو، به دلیل مرتبط بودن آن با ایمنی سرنشینان، بررسی فرآیند تولید و مونتاژ و انجام آزمایشات کنترل کیفی حین این مراحل از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. در این مقاله با توجه به اهمیت بالای سه عامل اصلی قطر توپی قسمت کاسه نمد، قطر داخلی کاسه نمد و گشتاور مهره قفلی به عنوان متغیرهای مستقل، سعی بر آن داریم میزان گشتاور چرخشی کاسه چرخ خودرو را (تحت عنوان متغیر پاسخ)، به کمک مباحث مطرح در طراحی آزمایشات و روش سطح پاسخ بهینه نماییم. در ادامه میزان گشتاور بهینه با استفاده از مدل برنامه ریزی غیرخطی محاسبه و جهت بررسی آن با جواب به دست آمده از الگوریتم ژنتیک مقایسه شده اند.