پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی
سال:1394 | دوره:21 | شماره:4 (78) |تعداد مقالات:8

هویت اجتماعی حاصل عضویت و تعاملات فرد در گروه ها و میدان های اجتماعی مختلف است. هویت دانشجویی نیز به عنوان یکی از ابعاد مهم هویت اجتماعی دانشجویان در نتیجه عضویت در گروه دانشجویی به وجود می آید که با حس تعلق و تعهد به این نقش اجتماعی همراه است. این پژوهش با هدف بررسی هویت دانشجویی و عوامل مرتبط با آن در دانشگاه های یزد انجام شد. این تحقیق در رویکرد کمی و با روش پیمایش انجام شد. داده های پژوهش نیز به کمک پرسشنامه گردآوری شد. جامعه آماری شامل تمام دانشجویان در سال تحصیلی 93-1392 دانشگاه های یزد بود که 450 نفر با روش طبقه ای متناسب انتخاب شدند. نتایج نشان داد که هویت دانشجویی بیشتر دانشجویان در حد متوسط است و بر حسب نوع دانشگاه، رشته تحصیلی، مقطع تحصیلی و حق انتخاب تغییر می کند. متغیرهای سرمایه اجتماعی، چشم انداز شغلی، امید به آینده، رشته تحصیلی و درآمد خانواده مهم ترین متغیرهای تبیین کننده هویت دانشجویی هستند. تقویت مهارت ها و سرمایه اجتماعی و فرهنگی دانشجویان در کنار رفع مشکلات شغلی و ترسیم امید و چشم انداز روشن از آینده می تواند احساس تعلق آنها به هویت حرفه شان را ارتقا بخشد و از این طریق دلبستگی و موفقیت آنها را در ایفای نقش افزایش دهد.

هدف این مطالعه واکاوی اشتغال پذیری دانشجویان سال آخر در یک مرکز آموزش عالی تک جنسیتی ویژه زنان؛ یعنی دانشگاه نهاوند بود. جامعه آماری این مطالعه دانشجویان سال آخر مقطع تحصیلی کارشناسی بودند. روش پژوهش به صورت تمام شماری و حجم نمونه شامل 103 نفر بود. پایایی ابزار سنجش، پس از رواسازی مجدد آن توسط اعضای هیات علمی دانشگاه بوعلی سینا، به وسیله آزمون آلفای کرونباخ بررسی شد و به طور متوسط 0.91 به دست آمد. بررسی مولفه های اشتغال پذیری دانشجویان زن نشان داد که میانگین مولفه مهارتهای ارزیابی بیشتر از سایر ابعاد اشتغال پذیری است. همچنین در مولفه های مهارتهای عمومی، مهارت حل مساله، مهارتهای عددی و حسابی، کیفیت های فردی، مهارت های ارزیابی و یادگیری توسعه شغلی از توانمندی مطلوبی برخوردارند. اما میانگین مولفه معرفی خود به کارفرما به طور معنادار پایین تر از حد مطلوب بود. نتایج تحلیل مسیر نیز نشان داد که سبک فرزندپروری مقتدرانه با بیشترین اثر علی کل (0.394) بیشترین نقش را در تبیین اشتغال پذیری زنان دانشجو دارد.

در فرایند پذیرش داوطلبان دوره دکتری، مصاحبه علمی اگر با رعایت ضوابط علمی و اصول اخلاق حرفه ای برگزار شود، می تواند به دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کمک کند تا ظرفیت علمی داوطلبان را دقیق تر ارزیابی کنند و فرصت انتخاب را به داوطلبانی بدهند که از هر نظر سرآمد هستند. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه داوطلبان آزمون دکتری در خصوص ماهیت، کیفیت و اعتبار مصاحبه های پذیرش دانشجو انجام شد. جامعه آماری شامل داوطلبانی بود که برای مصاحبه علمی به دانشگاه های تهران، شهید بهشتی، خوارزمی و علامه طباطبایی دعوت شده بودند. نمونه آماری به صورت هدفمند از میان داوطلبان انتخاب شد. از آنجا که رویکرد پژوهش آمیخته (کمی و کیفی) بود، برای گردآوری داده ها از مصاحبه اکتشافی و پرسشنامه استفاده شد که گویه های آن از نتایج مصاحبه ها استخراج شده بود. برای تحلیل یافته ها نیز علاوه بر توصیف کمی داده ها، از تحلیل عاملی اکتشافی به منظور شناسایی مولفه های اصلی بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که رویکرد دانشگاه ها در برگزاری جلسات مصاحبه با داوطلبان متفاوت و عوامل مورد توجه آنها در ارزیابی عملکرد داوطلبان نیز مختلف بوده است. در این میان به توانمندی های ویژه داوطلبان کمتر توجه شده و موضوع مورد پرسش بر مباحث جزئی تمرکز داشته است.

در چند سال اخیر نحوه پذیرش دانشجویان دکتری موضوع مورد مناقشه میان جامعه دانشگاهی بوده و به عنوان یکی از عوامل اصلی در تضمین کیفیت دوره دکتری توجه زیادی را به خود معطوف داشته است. از این رو، هدف پژوهش حاضر شناسایی ملاک های پذیرش دانشجویان در دوره دکتری و ارائه الگوی مفهومی بود. بدین منظور، از روش تحقیق کیفی پدیدارشناسی استفاده شد. نمونه ای هدفمند متشکل از 14 نفر عضو هیات علمی، سیاستگذاران حوزه پذیرش دانشجو و متخصصان آموزش عالی به عنوان مطلعان کلیدی انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. یافته ها حول دو محور اصلی ملاکها و پیش بین ها تنظیم شد. در بخش مربوط به ملاک ها 246 کد اولیه، 17 مقوله فرعی و 5 مقوله اصلی و در بخش مربوط به پیش بین ها 236 کد اولیه، 16 مقوله فرعی و 7 مقوله اصلی استخراج شد. در نهایت، با توجه به یافته ها و الهام از ادبیات پژوهش الگوی مفهومی نظام پذیرش ارائه شد.

هدف تحقیق حاضر بررسی نقش سرمایه فکری و فرایندهای تبدیل دانش در سازمان کوانتومی بود. نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماری اعضای هیات علمی دانشگاه کاشان در سال تحصیلی 95-1394 بودند که از میان آنها با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 176 نفر انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته سرمایه فکری با 29 گویه در سه مولفه (سرمایه ساختاری، سرمایه انسانی و سرمایه مشتری)، پرسشنامه استاندارد فرایند تبدیل دانش با 24 گویه در چهار مولفه (اجتماعی سازی، درونی سازی، برونی سازی و ترکیب سازی) و پرسشنامه استاندارد سازمان کوانتومی با 27 گویه در شش مولفه (اعتماد، ارزش ها، تفکر با هم، گفت و گو، یادگیری و معنویت) بر اساس مقیاس 5 درجه ای لیکرت استفاده شد. روایی پرسشنامه ها به صورت محتوایی و سازه بررسی شد. پایایی پرسشنامه ها از طریق ضریب آلفای کرونباخ برای سرمایه فکری 0.91، فرایند تبدیل دانش 0.82 و سازمان کوانتومی 0.85 برآورد شد. تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، تی تک نمونه ای، رگرسیون و مدل معادلات ساختاری) با استفاده از نرم افزار Spss و Amos گرافیک انجام گرفت. یافته ها نشان داد که میانگین هر یک از مولفه های سرمایه فکری، فرایندهای تبدیل دانش و سازمان کوانتومی در دانشگاه از میانگین فرضی بالاتر است و هر چه مولفه های سرمایه فکری و فرایند تبدیل دانش در دانشگاه افزایش یابد، به همان اندازه میزان تحقق مولفه های سازمان کوانتومی نیز افزایش پیدا می کند.

رسالت عظیم دانشگاه در این امر نهفته است که با تولید دانش نیازهای علمی، اجتماعی، سیاسی، مادی و مانند اینها را در جامعه تامین و با مدیریت درست، شرایط و زمینه های دانش آفرینی را فراهم سازد. در این مطالعه تلاش شد تا با بهره گیری از روش شناسی کیفی، عوامل مرتبط با دانش آفرینی در دانشگاه ها شناسایی شوند. با توجه به اهداف پژوهش از روش تحقیق کیفی اکتشافی استفاده شد. بدین منظور با استفاده از روش مصاحبه اکتشافی نیمه ساختار یافته با 14 نفر از متخصصان در زمینه دانش آفرینی، اطلاعات گردآوری و با استفاده از روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شد. عوامل مرتبط با دانش آفرینی دانشگاهی در سه بعد عوامل سازمانی، فردی و پشتیبانی دسته بندی شد که در مجموع 19 مولفه داشت. این عوامل در قالب فرهنگ دانش آفرینی، ساختار توانمندساز، شبکه دانش، توسعه منابع انسانی، فرصت مطالعاتی، دوره های تحصیلات تکمیلی، مدیریت مشارکتی، ارتباطات میان رشته ای، سرمایه اجتماعی، خلاقیت، اخلاق حرفه ای، توانایی مدیریت زمان، انگیزش، یادگیری فردی، مسوولیت های تدریس، مهارت های پایه برای دانش آفرینی، عوامل سخت افزاری و نرم افزاری،کتابخانه و آزمایشگاه شناسایی شدند.