علوم و فناوری بذر ایران
سال:1398 | دوره:8 | شماره:1 |تعداد مقالات:19

پرایمینگ نقش مهمی بر بنیه بذر و گیاه چه دارد. عامل اول این پژوهش؛ دو رقم برنج (خزر و هاشمی) و عامل دوم؛ ده سطح تیمار پرایمینگ (T1-T10) بود. آزمون های بنیه بذر و ارزیابی گیاه چه بر اساس دستورالعمل ISTA انجام شد. نتایج نشان داد که، رقم خزر از نظر وزن تر ریشه چه (7/14 میلی گرم) و تعداد ریشه چه (5)، نسبت به رقم هاشمی برتر بود. مدت زمان لازم (ساعت) برای رسیدن به 50% جوانه زنی (R50) در رقم خزر، 50 ساعت و در رقم هاشمی، 41 ساعت بود که بر این اساس رقم هاشمی از یکنواختی بالاتری در جوانه زنی برخودار است. تیمار پرایمینگ با KCl بالاترین مقدار هدایت الکتریکی را ایجاد کرد. کمترین زمان لازم برای رسیدن به 5، 10 و 50 درصد جوانه زنی به ترتیب با 13، 16 و 32 ساعت، مربوط به تیمار هایدروپرایمینگ بود. همچنین بیشترین سرعت جوانه زنی مربوط به تیمار هایدروپرایمینگ بود. کمترین زمان تا رسیدن به 95 درصد جوانه زنی با 66 ساعت، در تیمار هایدروپرایمینگ رقم هاشمی محاسبه شد. بیشترین استقرار گیاهچه در روز بیستم بعد از کاشت در مزرعه مربوط به بذر بدون تیمار پرایمینگ بود. تیمار هایدروپرایمینگ به دلیل هزینه پایین و اثرگذاری مثبت در سرعت و یکنواختی جوانه زنی در رقم هاشمی به کاربران توصیه می شود.

لاله واژگون گرگانی یکی از گیاهان پیازی بومی ایران بوده که ارزش زینتی و دارویی بالایی دارد. با توجه به این که جوانه زنی و استقرار این گونه کمتر شناخته شده در طبیعت با مشکل روبرو هست ازاین رو می توان بامطالعه بر روی اهلی سازی و تکثیر آن گام مهمی در راستای حفظ و احیای رویشگاه آن برداشت. به این منظور پژوهشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 5 تیمار پرایمینگ در هفت تکرار در سال 95-94 در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای پرایمینگ شامل آرژینین (5 و 10 میکرومولار)، جیبرلیک اسید (250 و 500 میلی گرم در لیتر) و شاهد (بدون پرایم) بود. نتایج نشان داد پرایمینگ بذر با آرژینین و جیبرلیک اسید باعث بهبود ویژگی های جوانه زنی این گونه گردید. آرژینین 5 میکرومولار بیشترین تأثیر را روی درصد و سرعت جوانه زنی داشت به نحوی که درصد و سرعت جوانه زنی را به ترتیب 5/1 و 5/2 برابر در مقایسه با شاهد افزایش داد. همچنین روند مراحل جوانه زنی با استفاده از بینوکولار مورد ارزیابی به صورت تصویری ثبت گردید. بررسی روند رشد رویان با بینوکولار نیز نشان داد رویان بذر این گونه دارای پس رسی بوده به نحوی که در طبیعت رویآن یک سوم اندازه واقعی خود بوده که با دریافت نیاز سرمایی به تدریج توسعه پیداکرده و پس از دریافت کامل نیاز سرمایی رویان به اندازه نهایی خود می رسد.

به منظور مطالعه دگرآسیبی عصاره آبی برگ گردوی ایرانی بر مولفه های جوانه زنی گیاهان جو، منداب و ذرت آزمایشی در سال 1393 در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان انجام شد. تاثیر غلظت های مختلف عصاره آبی برگ گردو شامل غلظت های صفر (آب مقطر)، 25، 50، 75 و 100 بر خصوصیات جوانه زنی سه گونه گیاهی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار مطالعه گردید. در بررسی کارماتوگرافی بیشترین میزان ژوگلون موجود در برگ گردو در مرداد ماه بود. نتایج زیست سنجی بذرها نیز نشان داد با افزایش غلظت عصاره، درصد و سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه و ساقهچه و وزن خشک گیاهچه در هر سه نوع بذر روند نسبتاً کاهشی داشت. درصد جوانه زنی بذور ذرت و منداب تا اندازه زیادی به دگرآسیبی گردو متحمل بود. کمترین درصد جوانه زنی در جو و در تیمار 100% غلظت عصاره با 08/54% کاهش نسبت به شاهد مشاهده شد. مؤلفه های رشدی گیاهچه در ذرت و منداب نسبت به جو حساس تر بود، اگرچه وزن خشک ریشه چه و ساقه چه جو بین تیمارها تفاوت معنی داری نداشت. عصاره آبی گردو تاثیر بسزایی بر مولفه های جوانه زنی بذور جو، ذرت و منداب نداشت، به طوری که ذرت و منداب در مراحل اولیه جوانه زنی و جو در مولفه های رشد گیاهچه مقاومت بالایی از خود نشان دادند. عدم حساسیت گونه های مورد بررسی نشان داد که عصاره آبی برگ گردو ایرانی به عنوان ترکیبی قوی در کنترل علف های هرز این گونه ها در راستای کشاورزی پایدار حائز اهمیت است.

پیش بینی قابلیت حیات بذر برای تولیدکنندگان بذر مهم است و پیش بینی آن در انبار به درک روابط کمی بین زوال بذر، رطوبت بذر و دمای انبار بستگی دارد. به منظور بررسی اثر دما، محتوی رطوبت بذر و زمان بر روی زوال بذرهای انیسون و همچنین کمی سازی این اثر و تعیین ضرایب حیات، این بررسی در آزمایشگاه بذر پردیس کشاورزی دانشگاه تهران به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. دما در4 سطح (5، 15، 25 و 35 درجه سانتی گراد)، محتوی رطوبت بذر در 4 سطح (5، 9، 13 و 17 درصد) و شش زمان (یک، دو، سه، چهار، پنج و شش ماه) به عنوان فاکتورهای این آزمایش بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر دما در رطوبت بذر در زمان برای شاخص های جوانه زنی در سطح یک درصد معنی دار بود. با افزایش دما و رطوبت انبارکردن با گذشت زمان شاخص های جوانه زنی کاهش یافت. ضرایب حیات نیز بعد از شش ماه انبارکردن این مطلب را نشان داد که منحنی های بقا می توانند با یک مبدأ واحد رسم شوند. همچنین نتایج نشان دادند که با افزایش رطوبت در هر دما، به ویژه در دماهای بالاتر، میزان کاهش طول عمر با افزایش رطوبت، بیشتر می شود. با استفاده از معادله قابلیت حیات ضرایب KE (21/4)، CW (66/1-)، CH (038/0) و CQ (00039/0-) محاسبه شد.

بذر گشنیز ) Coriandrum sativum L. ) دارای اسانس، لیپید و پروتئین است و عدم توجه دقیق به شرایط نگهداری بذر سبب خسارت فیزیکی و فیزیولوژیکی و در نهایت کاهش کیفیت و زوال آن می شود. لذا در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی، زمان نگهداری در شش سطح 30، 60، 90، 120، 150 و 180 روز، رطوبت بذر در پنج سطح 5، 7، 9، 11 و 13 درصد و دمای انبار در چهار سطح 10، 15، 20 و 25 درجه سانتیگراد بررسی شد. همچنین پوشش های پارچه متقالی، پاکت کاغذی، پلاستیکی (سلفون) و آلومینیومی برای نگهداری بذر در انکوباتور با دمای 20 درجه سانتی گراد به مدت 6 ماه استفاده شد. رطوبت بذر 13 درصد بخصوص در دماهای بالاتر تاثیر زیانبار شدیدی در کاهش درصد جوانه زنی بذر گشنیز داشت. در رطوبت بذر 5 درصد افزایش دما از 10 به 25 درجه سانیگراد پس از 180 روز تاثیر قابل ملاحظه ای بر شاخص های جوانه زنی به ویژه درصد جوانه زنی بذر گشنیز نداشت و رطوبت پایین بذر (5 درصد)، اثرات افزایش دمای انبار بر درصد جوانه زنی بذر گشنیز را خنثی کرده است. پوشش آلومینیومی کمترین تاثیر را در کاهش شاخص های جوانه زنی گشنیز داشت. در نهایت می توان بذور گیاه دارویی گشنیز را در رطوبت بذر 5 درصد و در پوشش آلومینیومی در دمای انبار زیر 20 درجه سانتی گراد بدون کاهش قابل توجه قوه نامیه برای طولانی مدت نگهداری کرد.

به منظور بررسی اثر نیترو پروساید سدیم به عنوان ترکیب آزاد کتتده اکسید نیتروژن در بهبود کارآیی بذرهای زوال یافته کدوی پوست کاغذی تحت تنش خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام شد. پیش تیمار غلظت های مختلف نیتروپروساید سدیم شامل صفر (پیش تیمار شده با آب)، 25، 50 و 75 میکرومولار در سطوح خشکی صفر، 2/0-، 4/0-و 6/0-مگاپاسکال مورد ارزیابی قرار گرفت. شاخص های درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، بنیه بذر، طول گیاهچه، هیدرات های کربن محلول، پروتئین های محلول، هدایت الکترولیتی غشاء، مالون دی آلدهید، فعالیت آنزیم های کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز بررسی شد. نتایج نشان داد پیش تیمار بذرها با غلظت های مختلف نیترو پروساید سدیم، از کاهش معنی دار شاخص های جوانه زنی بذرهای زوال یافته کدوی پوست کاغذی تحت تنش خشکی جلوگیری نمود. به طوری که در پتانسیل 6/0-مگاپاسکال، پیش تیمار بذرها با 75 میکرومولار نیترو پروساید سدیم سبب افزایش سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، قندها و پروتئین های محلول به-ترتیب به میزان 25، 1/214، 8/90، 1/117 درصد و برای فعالیت آنزیم های کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز به ترتیب حدود 34، 5/14و 4/41 درصد نسبت به شاهد گردید. بنابراین پیش تیمار نیتروپروساید سدیم به ویژه با غلظت 75 میکرومولار به دلیل کاهش تنش اکسیداتیو ناشی از زوال و خشکی برای کدوی پوست کاغذی قابل توصیه است.

به منظور القاء جوانه زنی بذر و واکنش رشدی گیاهچه گل پامچال به تیمارهای مختلف خراش دهی مکانیکی و پیش تیمار شیمیایی، آزمایشی به صورت طرح کاملاً تصادفی با تیمارهای شاهد (بذر بدون تیمار)، خراش دهی بذر (سمباده نرم به مدت سه دقیقه)، تیمار بذر با آب گرم 70 و 90 درجه سانتی گراد، پرایمینگ با نیترات پتاسیم 2 و 4 درصد، اسید جیبرلیک با غلظت های 250 و 500 میلی گرم در لیتر در سه تکرار در سال 1392 انجام شد. نتایج نشان داد که تیمارهای خراش دهی، آب گرم 70 و 90 درجه سانتی گراد، جیبرلیک اسید 250 و 500 میلی گرم در لیتر درصد ظهور گیاهچه را نسبت به شاهد افزایش دادند. بیشترین درصد ظهور گیاهچه در تیمار جیبرلیک اسید 250 میلی گرم در لیتر بود. تیمار بذرها با نیترات پتاسیم 2 و 4 درصد متوسط زمان ظهور گیاهچه را نسبت به شاهد به ترتیب به میزان 2/61 و 7/51 درصد کاهش دادند. بیشترین ضریب سرعت جوانه زنی معادل 0946/0 و 0926/0 از تیمارهای نیترات پتاسیم 2 و 4 درصد حاصل شد. بیشترین طول گیاهچه (53/5 سانتی متر)، وزن خشک گیاهچه (0299/0 گرم) و شاخص بنیه وزنی گیاهچه (51/1) از تیمار جیبرلیک اسید 250 میلی گرم در لیتر حاصل شد. استفاده از تیمارهای خراش دهی، آب گرم 70 و 90 درجه سانتی گراد، تیمارهای جیبرلیک اسید 250 و500 میلی گرم در لیتر بطور معنی داری شاخص بنیه وزنی گیاهچه را نسبت به شاهد افزایش دادند. بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که پیش تیمار بذر گل پامچال با جیبرلیک اسید 250 میلی گرم در لیتر باعث بهبود جوانه زنی و خصوصیات رشدی گیاهچه شد.

به منظور بررسی شاخص های جوانه زنی بذرهای برداشت شده از گیاه مادری انیسون تحت تیمارهای مختلف کودی، آزمایشی به صورت طرح کاملا تصادفی با 17 تیمار و 4 تکرار در آزمایشگاه بذر دانشگاه یاسوج اجرا شد. تیمارهای آزمایشی مزرعه برای گیاه مادری شامل ورمی کمپوست در 3 سطح (صفر، 5 و 10 تن در هکتار)، بارور یک (تثبیت-کننده زیستی نیتروژن)، بارور دو (حل کننده فسفات)، بارور یک و دو، ورمی کمپوست 5/2 تن+ بارور1، ورمی کمپوست 5/2 تن+ بارور2، ورمی کمپوست 5/2 تن+ بارور1 و 2، ورمی کمپوست 5 تن+ بارور1، ورمی کمپوست 5 تن+ بارور2، ورمی کمپوست 5 تن+ بارور 1 و 2، ورمی کمپوست 5/7 تن+ بارور1، ورمی کمپوست 5/7 تن+ بارور2، ورمی-کمپوست 5/7 تن+ بارور 1 و 2، نانو کود زیستی و کود اوره بودند. صفات مورد اندازه گیری شامل پروتئین محلول بذر، آلفاآمیلاز، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول گیاهچه، وزن خشک گیاهچه، بنیه طولی و بنیه وزنی بود. نتایج نشان داد که بیشترین درصد جوانه زنی (92 درصد) و سرعت جوانه زنی (07/2 عدد بذر در روز) در تیمار کود اوره بدست آمد. بیشترین شاخص بنیه گیاهچه (طولی) در تیمار تلفیقی استفاده از ورمی کمپوست 5/7 تن+ بارور یک و دو به مقدار (73/9) مشاهده شد که از لحاظ آماری اختلاف معنی داری با تیمار کود اوره (71/9) نداشت. بیشترین مقدار فعالیت آلفا آمیلاز در تیمار کود اوره و ورمی کمپوست 5/7 تن+ بارور یک و دو و کمترین آن در تیمار شاهد مشاهده شد.

به منظور ارزیابی تاثیر تیمار قارچ Trichoderma بر تولید غده های بذری سیب زمینی در حضور بیمارگر Rhizoctoniasolani از مایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با آرایش فاکتوریل در 3 تکرار انجام شد. تیمارهای این پژوهش شامل 3 جدایه قارچ های تریکودرما Trichoderma harzianum (TR)، Trichoderma virens(Tr2)، Trichoderma atroviride (Tr3)، قارچ بیمارگرRhizoctoniasolani Ag3، و ارقام سیب زمینی شامل آگریا و سانته تهیه شده از موسسه ثبت و گواهی نهال و بذر بود. صفات اندازه-گیری شده در این از مایش شامل وزن خشک ریشه، ساقه، استولون، وزن تر ریزغده، تعداد ریزغده و استولون و همچنین شدت بیماری زایی غده ناشی از Black scurf بود. نتایج نشان داد که استفاده از تیمار Trichoderma توانست تاثیر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده در حضور بیمارگر داشته باشد و همچنین شدت بیماری زایی را نسبت به شاهد به طور معنی داری کاهش داد. ترکیب تیماری Tr1 و رقم آگریا نسبت به سایر ترکیبات بر صفات اندازه گیری شده تأثیر بیشتری داشت، بطوریکه بیشترین وزن خشک ساقه، وزن خشک استولون، وزن تر ریزغده و تعداد ریزغده در ترکیب تیماری Tr1 رقم آگریا به دست آمد، به نحوی که نسبت به شاهد به ترتیب افزایش 80، 52، 70 و 175 درصدی مشاهده شد. استفاده از تیمارTr1 باعث افزایش فعالیت سیستم آنتی اکسیدانتی آنزیم آسکوربات پراکسیداز (APX) و محتوای پرولین و از طرف دیگر کاهش پراکسیداسیون لپید گردید.

حفظ کیفیت بذر از زمان برداشت تا کشت بعدی هدف اصلی انبارداری بذر می باشد و شرایط محیط انبار، بویژه دو عامل دما و رطوبت از مهمترین عوامل زوال بذر و کاهش بنیه می باشند. بنابراین به منظور بررسی معادله بقای بذر الیس و روبرتز در رابطه با انبارداری بذر مرزه و معرفی ثابت های معادله حیات بذر، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. پس از تعیین قوه نامیه و رطوبت اولیه بذر، رطوبت آن ها به مقدار 5، 7، 9، 11 و 13 درصد رسانیده شد و در بسته های آلومینیومی در دماهای 10، 15، 20 و 25 درجه سانتی گراد قرار گرفتند. نمونه برداری از بذرها در فواصل زمانی معین، بسته به شرایط نگهداری انجام گرفت و درصد بذر جوانه زده، ضرایب معادله و رابطه سیگما با رطوبت و دما تعیین گردید و پس از تجزیه و تحلیل پروبیت نمودارهای مربوط به هر شرایط رسم گردید. کمترین سطح زوال بذر در دمای 10 درجه سانتی گراد با رطوبت محتوی بذر 5% بود و بیشترین زوال بذر در دماهای 20 و 25 درجه سانتی گراد با رطوبت محتوی بذر 13% بود. مقدار ضرایب حیات KE، CW، CH و CQ به ترتیب 31/4، 83/1، 031/0 و 0004/0 بود. نتایج نشان داد که با افزایش رطوبت بذر و دما در طی انبارداری، درصد زنده مانی بذر کاهش می یابد.

این آزمایش جهت بررسی تغییرات کیفیت بذر در تیمار های مختلف کود، زغال زیستی و قارچ تریکودرما روی گیاه مادری به اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه نمونه شهرستان جیرفت در سال 1395 اجراء شد. چهار سطح کود (NPK) به ترتیب شاهد بدون کود، 30درصد، 70درصد و 100درصد توصیه کودی منطقه) به عنوان فاکتور اصلی و دو سطح استفاده و عدم استفاده از زغال زیستی و سه سطح قارچ تریکودرما؛ به ترتیب شاهد بدون قارچ، Trichoderma atroviride و Trichodema harzianum به عنوان فاکتورهای فرعی در نظر گرفته شدند. جهت بررسی کیفیت بذرهای ذرت (هیبرید KSC. 704) تولید شده روی بوته های مادری، آزمون های جوانه زنی استاندارد، سرما و پیری تسریع شده و محاسبه سرعت جوانه زنی، طول گیاهچه و وزن خشک گیاهچه انجام شد. نتایج نشان داد که استفاده از زغال زیستی، گونه تریکودرما و سطوح مختلف کودی بر درصد گیاهچه عادی، سرعت جوانه زنی، طول گیاهچه و وزن خشک گیاهچه در آزمون های جوانه زنی استاندارد، سرما و پیری تسریع شده اثر معنی داری داشتند و حداکثر کیفیت بذر بر اساس آزمون های جوانه زنی استاندارد، سرما و پیری تسریع شده، تحت شرایط زغال زیستی، قارچ T harzianum و سطح کودی 70 درصد حاصل شد. با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون جوانه زنی استاندارد و آزمون های ارزیابی بنیه بذر (آزمون سرما و آزمون پیری تسریع شده)، استفاده از زغال زیستی، سطوح کودی مختلف و نوع قارچ باعث افزایش کیفیت و مرغوبیت بذور تولیدشده روی بوته مادری نسبت به شرایط شاهد شد.

به منظور بررسی نقش پرایمینگ بذر با جیبرلین، اسید آسکوربیک و اسید سالیسیلیک در کاهش خسارت ناشی از زوال بذر و بهبود کیفیت بذر و گیاهچه سه رقم آفتابگردان (فرخ، برزگر و رقم شمشیری)، آزمایشی در سال 1395 به صورت گلدانی انجام شد. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. بذرها در معرض تیمار پیری زودرس قرار گرفتند و سپس پرایم شدند. تیمارهای پرایمینگ شامل: بدون پرایم، غلظت صفر (هیدروپرایمینگ)، جیبرلین (ppm 50 و ppm 75 )، آسکوربیک اسید (ppm 100 و ppm150)، اسید سالیسیلیک (ppm 138 و ppm 207)، جیبرلین ppm50 + اسیدآسکوربیک ppm 100 ppm، جیبرلین ppm50 + اسید سالیسیلیک ppm138، اسید آسکوربیک ppm100 + اسید سالیسیلیک ppm138 و جیبرلین ppm50 + اسید آسکوربیک ppm 100 + اسید سالیسیلیک ppm 138 بود. رقم برزگر در مقایسه با دو رقم دیگر از نظر درصد و سرعت ظهور گیاهچه برتری داشت. بیشترین درصد ظهور گیاهچه در رقم برزگر با تیمار جیبرلین ppm50 + اسید سالیسیلیک ppm138 و در ارقام شمشیری و فرخ توسط هیدروپرایمینگ بدست آمد. پرایمینگ سرعت ظهور گیاهچه را در هر سه رقم بهبود بخشید اما پاسخ به پرایمینگ در هر رقم اختصاصی بود. بیشترین سرعت ظهور گیاهچه از رقم برزگر و در تیمار جیبرلینppm 75 مشاهده شد. پرایمینگ بطور چشمگیری میزان مالون دی آلدهید گیاهچه را در هر سه رقم کاهش داد. کمترین میزان مالون دی آلدهید از رقم برزگر و در تیمار ترکیبی آسکوربیک اسید + سالیسیلیک اسید بدست آمد.

مدیریت هویج به ویژه از جهت علف های هرز بسیار مشکل است. جوانه زنی بذر در مدیریت علف های هرز هویج یک فرایند کلیدی است زیرا می تواند تعداد علف های هرزی را که در هویج سبز می شوند و زمان سبز شدن آنها را تعیین کند. این آزمایش جهت بررسی دو مدل خطوط متقاطع و دندان مانند برای توصیف واکنش سرعت جوانه زنی هویج (Daucus carota L. )، گندمک (Stellaria media (L. ) Vill. )، اسب واش (Setaria glauca (L. ) P. Beauv. ) و پیر بهار (Conyza canadensis (L. ) Cronq. ) به دما صورت گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی و با 4 تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی-واحد علوم و تحقیقات انجام شد. بذور با دماهای 2، 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سانتیگراد تیمار شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که درصد و سرعت جوانه زنی در سطح یک درصد تحت تاثیر دما قرار گرفتند. مدل خطوط متقاطع در هویج و مدل دندان مانند در گندمک، اسب واش و پیر بهار به خوبی سرعت جوانه زنی را نسبت به دما توصیف نمودند. با توجه به مدل برتر، دماهای پایه، بهینه و بیشینه در هویج 67/1، 84/22، 16/43، در گندمک 58/3، 67/19-82/18، 75/42، در اسب واش 17/14، 92/34-75/33، 86/44 و در پیر بهار 74/13، 94/31-73/31، 21/44 درجه سانتیگراد بود. نتایج نشان داد که هویج به علت پایین تر بودن دمای پایه نسبت علف های هرز مورد بررسی می تواند زودتر جوانه زند بنابراین کشت زودتر به آن امکان استقرار زودتر را داده و بهتر می تواند با علف های هرز رقابت کند.

کرفس کوهی با نام علمی Kelussia odoratissma Mozaff از گیاهان مرتعی و دارویی بومی ایران است که به علت برداشت غیر مجاز در معرض انقراض می باشد. تحقیق حاضر به بررسی تیمار مناسب برای تحریک جوانه زنی بذرهای این گیاه می پردازد. این تحقیق در قالب طرح کاملاً تصادفی بصورت آزمایش فاکتوریل در چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سرمادهی مرطوب (دمای چهار درجه سانتی-گراد به مدت صفر، چهار و هشت هفته)، هورمون های جیبرلین (GA)، بنزیل آدنین (BA)، نفتالین استیک اسید (NAA)، ایندول بوتیریک اسید (IBA) (محلول های 500 پی پی ام) و ترکیبی از 4 هورمون (GA+IBA)، (GA+ NAA)، (GA+BA)، (IBA +NAA)، (IBA +BA)، (NAA+BA)، (GA+ IBA +NAA)، (GA+ IBA +BA)، (GA+NAA+BA)، (IBA +NAA+BA)، (GA+ IBA +NAA + BA) بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای هورمونی و سرمادهی هر یک به تنهایی پارامترهای جوانه زنی را افزایش دادند، هر چند تیمار 8 هفته سرمادهی و اسید جیبرلیک مؤثرترین تیمارها بودند. بیشترین درصد جوانه زنی در GA، BA، GA+IBA+IBA و IBA بعد از 8 هفته سرمادهی در دمای 4 درجه مشاهده شد. نتایج نشان داد کرفس کوهی دارای خواب فیزیولوژیک بوده و تیمارهای با بیشترین اثر در شکستن خواب بذر GA، BA، GA+IBA+BA، BA و IBA در شرایط 8 هفته سرمادهی بودند.

معمولاً درصد و سرعت جوانه زنی بذر در آزمایشگاه با مزرعه به ویژه در شرایط دیم، متفاوت است. لذا به منظور بررسی آزمون جوانه زنی استاندارد برای پیش بینی وضعیت ظهور و استقرار گیاهچه عدس، دو آزمایش جداگانه در آزمایشگاه و مزرعه انجام شد. هشت توده بذر عدس دیم (شامل چهار رقم کیمیا، بیله سوار، قزوین و محلی با طول دوره انبارداری متفاوت) در آزمون جوانه زنی استاندارد در آزمایشگاه و مزرعه به صورت دیم کشت شدند و صفات مرتبط با بنیه گیاهچه (مثل سرعت سبز شدن گیاهچه، متوسط زمان لازم برای سبز شدن، میانگین سبز شدن روزانه و درصد سبز شدن نهایی گیاهچه) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج آزمون های آزمایشگاهی و مزرعه ای نشان دادند که توده های بذر از نظر خصوصیات مرتبط با بنیه بذر و گیاهچه اختلاف معنی دار داشتند. همبستگی بین صفات اندازه گیری شده در آزمون جوانه زنی استاندارد با آزمون مزرعه نشان داد که درصد جوانه زنی نهایی، درصد گیاهچه نرمال و میزان استفاده از ذخایر بذر همبستگی مثبتی با درصد سبز مزرعه داشتند. در ارتباط با سرعت سبز مزرعه نیز صفات میانگین جوانه زنی روزانه و سرعت جوانه زنی، همبستگی مثبت و معنی دار را نشان دادند. بنابراین به نظر می رسد با اندازه گیری صفات مذکور در آزمون جوانه زنی استاندارد می توان به پیش بینی وضعیت سبزشدن گیاهچه های عدس در مزرعه در شرایط دیم پرداخت.

جوانه زنی بذر از خصوصیات بارز و مهم یک رقم زراعی توصیف می شود. به منظور شناسایی نواحی ژنومی کنترل کننده صفات مرتبط با جوانه زنی دانه جو، 103 خانواده F3 و والدین آن ها بادیا و کویر طی سال زراعی 96-1395 در دو شرایط عادی و تنش خشکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات طول ساقه چه، تعداد ریشه چه، طول کلئوپتیل، وزن خشک ریشه-چه، وزن خشک ساقه چه و سرعت جوانه زنی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. در این بررسی، 28 جفت آغازگر ریزماهواره برای تعیین چندشکلی والدین استفاده گردید. تجزیه QTL به روش نقشه یابی فاصله ای مرکب (CIM) برای هر صفت در هر محیط انجام گردید. در مجموع، 27 QTL برای صفات مورد مطالعه شناسایی گردید. واریانس فنوتیپی توجیه شده به وسیله این QTLها از 6/8 تا 3/37 درصد متغیر بود. بیشترین مقدار LOD برای QTL کنترل کننده تعداد ریشه چه 45/10LOD= روی کروموزوم 4 در شرایط تنش 15-بار به دست آمد. نتایج نشان داد که QTLهای تعداد ریشه چه در هر دو شرایط از تظاهر خوبی برخوردار بودند. لذا از QTLهای پایدار و خوشه ای شناسایی شده می توان در برنامه گزینش به کمک نشانگر (MAS)، استفاده نمود.

یکی از مسائل مهم در مناطق خشک و نیمه خشک کمبود آب است، بنابراین انتخاب گونه های گیاهی دارویی مقاوم به خشکی بویژه در مرحله جوانه زنی بذر و سبز شدن اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق ابتدن تیمار سرمادهی مرطوب جهت شکست خواب بذور وشاء (Dorema ammoniacum) بررسی شد. سپس بذور تیمار شده در محیط کشت جوانه زنی همراه با تنش خشکی به مدت 20 روز در دمای 15 و 20 درجه سانتی گراد قرار داده شد. آزمایش تنش خشکی، در قالب آزمایش فاکتوریل و به صورت طرح کاملا تصادفی در 5 سطح، شامل ایجاد تنش اسمزی بر اساس پتانسیل های اسمزی محلول حاوی پلی اتیلن گلایکول 4-، 8-، 12-و 16-بار و بدون تنش یا شاهد استفاده شد. نتایج نشان داد با افزایش شدت تنش اسمزی به طور معنی داری (P<0/01) از سرعت و درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه کاسته می شود. متعادل ترین محدوده تنش اسمزی جهت بهیود جوانه زنی، پس از شرایط عدم تنش، حداکثر 12-بار تنش در پتانسیل اسمزی بود. به نظر می رسد طول ساقه چه در بین سایر صفات مورد بررسی از حساسیت بالاتری نسبت به تنش اسمزی برخوردار است. در ضمن مناسب ترین دما برای جوانه زنی وشاء تحت تنش تیمار خشکی دمای 20 درجه سانتی گراد بود.

به منظور بررسی تأثیر تلقیح بذر با قارچ میکوریزا آربوسکولار بر برخی از خصوصیات شیمیایی و جوانه زنی بذر گیاه ذرت در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل درسال 1394 اجرا گردید. فاکتور های مورد بررسی شامل چهار سطح تنش خشکی (صفر، 4-، 8-و 12-بار) و پرایمینگ بذر با سه گونه قارچ میکوریزا (فونلی فورمیس موسه آ، ریزوگلوموس فسیکولاتوم و کلاروئیدوگلوموس اتانیکاتوم) و تیمار بدون تلقیح قارچی به عنوان شاهد بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی و تلقیح بذر با قارچ های میکوریزا بر مؤلفه های جوانهزنی، محتوای پروتئین بذر و آنزیم های آنتی اکسیدان در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بذرهای تلقیح یافته با ریزوگلوموس فسیکولاتوم از افزایش میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت و محتوای پروتئین بذر بیشتری در مقایسه با عدم تلقیح برخوردار بودند. در شرایط تنش خشکی، گیاه برای کاهش اثرات تنش اکسیداتیو منجر به افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان شده است. نتایج مقایسه میانگین داده ها نشان داد که با افزایش تنش خشکی درصدجوانه زنی و شاخص میزان جوانه زنی کاهش و متوسط مدت زمان جوانه زنی افزایش یافت. با توجه به نتایج به دست آمده در این تحقیق به نظر می رسد قارچ های میکوریزا به واسطه بهبود جذب آب و عناصر غذایی در گیاه در شرایط تنش، موجب حفظ رشد گیاه می گردند. بنابراین میتوان پیشنهاد کرد که بهمنظور بهبود مؤلفه های جوانهزنی و خصوصیات بیوشیمیایی، تلقیح بذر ذرت با ریزوگلوموس فسیکولاتوم به کار برده شود.

به منظور بررسی اثر پرایمینگ بر جوانه زنی بذر پیاز خوراکی رقم زرگان در شرایط دمایی متفاوت این تحقیق با 6 سطح دمایی 5 تا 30 درجه سانتی گراد و سه پیش تیمار بذر یعنی شاهد، هیدرو پرایمینگ و هالو پرایمینگ با نیترات پتاسیم 0/5 % به مدت 12 ساعت با سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد پرایمینگ بذر پیاز با نیترات پتاسیم 0/5 % توانست بر مولفه های جوانه زنی موثر باشد. بذرهای پرایمینگ شده با نیترات پتاسیم 0/5 % میزان جوانه زنی بیشتری در دامنه های مختلف دمایی نشان دادند. نیترات پتاسیم 0/5 % توانست بر واکنش جوانه زنی به دما تاثیر گذاشته و بذرها در مقایسه با دو تیمار دیگر در دمای 5 درجه سانتی گراد در حدود 33/6 % جوانه زنی بیشتری داشتند. سایر نتایج نشان داد درصد جوانه زنی در دمای 20 درجه سانتی گراد در کلیه پیش تیمارها به حداکثر مقدار خود رسیدند و پس از آن تقریبا روند ثابتی داشتند. در ارزیابی مدل دوتکه ای برای پیش بینی دماهای کاردینال جوانه زنی بذر تیمار شده دماهای پایه، مطلوب و سقف به ترتیب 1/07، 27/38، 46/09 درجه سانتی گراد (در تیمار نیترات پتاسیم 0/5%)، 1، 25، 43 درجه سانتی گراد (در تیمار هیدروپرایمینگ) و 1/09، 27/6، 46/12 درجه سانتی گراد (در تیمار شاهد) تعیین شد. برای پیش بینی زمان جوانه زنی در دماهای ثابت مختلف از مدل زمان-دمایی استفاده گردید که ضریب ثابت دمای طبیعی برابر 1872/794 درجه سانتیگراد ساعت بود.