مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
سال:1386 | دوره:6 | شماره:4 (پی در پی 25) |تعداد مقالات:12

مرور همتایان سردبیری (Editorial Peer Review) فرآیندی است که در طی آن، متخصصین به قضاوت میزان ارزش مقاله ای که خود در پدید آمدن آن نقشی نداشته اند می پردازند. هدف اصلی این فرآیند، انتخاب بهترین مقالات از میان مقالات ارایه شده به یک نشریه می باشد. به علاوه، مرور همتایان اغلب می تواند با ارایه نقد سازنده به بهبود کیفیت مقالات قبل از چاپ آنها کمک نماید.

زمینه و هدف: استامینوفن یک داروی متداول ضد درد و ضد تب است که در دوزهای بالا منجر به نکروز کبدی و کلیوی در انسان و حیوان می گردد. آسیب کبدی ناشی از استامینوفن وابسته به فعالیت آنزیم های سیتوکروم P-450 است و به صورت نکروز مرکز لوبولی تظاهر پیدا می کند. در تحقیق حاضر اثر محافظت کبدی عصاره زردچوبه مورد بررسی قرار گرفته است.مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی 56 سر موش نر با نژاد NMRI به صورت تصادفی به 7 گروه تقسیم شدند. پس از یک شب گرسنگی، به گروه اول (C) سرم فیزیولوژی، به گروه دوم 1000 (B) میلی گرم بر کیلوگرم عصاره زردچوبه و به گروه سوم700 (A)  میلی گرم بر کیلوگرم استامینوفن به طور خوراکی داده شد. به گروه های آزمایش استامینوفن 700 میلی گرم بر کیلوگرم و عصاره زردچوبه با مقادیر 200، 400، 800 و 1000 میلی گرم بر کیلوگرم به طور هم زمان داده شد. پس از 24 ساعت جهت انجام آزمایش های بیوشیمیایی، نمونه خون از شریان ژوگولار گرفته شد و کبد برای بررسی هیستوپاتولوژیک در فرمالین 10% قرارداده شد.یافته ها: سطح سرمی ترانس آمینازهای کبدی (ALT و AST) در گروه های دریافت کننده عصاره زردچوبه در مقایسه با گروه کنترل مثبت کاهش قابل ملاحظه ای داشته و اختلاف بین آن ها معنی دار بود (p<0.05). از نظر مطالعات هیستوپاتولوژی، متناسب با افزایش میزان دریافت زردچوبه، نکروز کبدی کاهش نشان داد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق حاضر، احتمال دارد که عصاره زردچوبه در بهبود مسمومیت حاد کبدی ناشی از استامینوفن نقش داشته باشد و توصیه می شود پژوهش های بیشتری در این زمینه در سطح مولکولی و فراساختاری انجام شود.

زمینه و هدف: مطالعات بی شماری در زمینه درمان بیماری های شناختی نظیر آلزایمر و فراموشی در جریان می باشد. بیشتر مطالعات انجام شده در این زمینه، نقش هیپوکامپ را در یادگیری و حافظه فضایی موش های صحرایی تایید می نماید. در تحقیق حاضر اثرات تجویز خوراکی لسیتین و ویتامین A بر یادگیری احترازی در عدم حضور نواحی خلفی جانبی CA1 هیپوکامپ بررسی شد.مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، یادگیری و حافظه احترازی غیر فعال 56 سر موش صحرایی نر بالغ نژاد NMRI با میانگین وزن 275±25 گرم با استفاده از دستگاه شاتل باکس ارزیابی شد. موش ها به هشت گروه (مساوی) تقسیم شدند. در گروه کنترل هیچ گونه تجویزی صورت نگرفت. در گروه شاهد، آب مقطر تجویز دهانی شد. در گروه شاهد جراحی، فقط الکترود به نواحی خلفی جانبی CA1 هیپوکامپ به صورت دو طرفه وارد می شد، اما در گروه تخریب این نواحی به وسیله جریان الکتریکی تخریب شدند. در گروه پنجم (تخریب+آب مقطر)، گروه ششم (تخریب+ لسیتین 120 میلی گرم بر کیلوگرم)، گروه هفتم (تخریب+ ویتامین A با مقدار 80000 واحد بر کیلوگرم) و در گروه هشتم (تخریب+ لسیتین + ویتامین A) انجام شد. تجویزها در حجم 10 میلی لیتر بر کیلوگرم به صورت دهانی و به مدت یک هفته هر روز و یک ساعت قبل از هر آزمایش صورت می گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد بین گروه شاهد جراحی و گروه تخریب اختلاف معنی داری از نظر مرحله به خاطرآوری اول و دوم وجود دارد (p<0.05). هم چنین تجویز خوراکی لسیتین به صورت توام با ویتامین A می تواند حافظه احترازی غیر فعال را در موش های صحرایی نسبت به گروه تخریب + آب مقطر بهبود بخشد (p<0.05). هم چنین تجویز خوراکی ویتامین A با مقدار 80000 واحد بر کیلوگرم کاهش حافظه ناشی از تخریب دو طرفه نواحی CA1 هیپوکامپ را افزایش نمی دهد (p<0.05).نتیجه گیری: تخریب موضعی ناحیه CA1 هیپوکامپ به طور دو طرفه سبب کاهش حافظه احترازی غیر فعال می شود. به نظر می رسد که تجویز توام لسیتین و ویتامین A می تواند حافظه احترازی غیر فعال موش ها را متعاقب تخریب CA1 بهبود دهد.

زمینه و هدف: شیرین بیان یک داروی گیاهی است که در طب سنتی خواص زیادی برای آن ذکر گردیده است. از آن جایی که ریشه این گیاه بسیار شیرین می باشد در صورتی که قادر به کاهش قندخون باشد و یا حداقل افزایش ندهد می تواند جهت درمان و یا تغذیه بیماران دیابتی مورد استفاده قرار گیرد. مطالعه حاضر جهت پاسخگویی به این سوال که آیا شیرین بیان می تواند تاثیری بر کاهش قند خون داشته باشد، انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه تجربی بر روی 8 گروه مـوش بالغ نر با وزن 250-200 گرم انجام شده و 5 گروه از موش ها با تزریق 55 میلی گرم بر کیلوگرم از داروی استرپتوزوسین دیابتی شدند و موش هایی که قند خون آن ها بالاتر از 250 میلی گرم بر دسی لیتر بود وارد مطالعه گردیدند. به 3 گروه از موش های دیابتی و سه گروه از موش های سالم روزانه 100، 200 و300 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره شیرین بیان با لوله دهانی حلقی به مدت 35 روز خورانده شد. به یک گروه از موش های دیابتی انسولین NPH به میزان 4 واحد تزریق شد و گروه دیگر نیز دیابتی بدون انجام درمان خاص، در نظر گرفته شد. قند خون موش ها در روزهای صفر، هفت، چهارده، بیست و یک و سی و پنج اندازه گیری گردید.یافته ها: در این بررسی مشاهده شد که دوز 100 میلی گرم بر کیلوگرم ریشه شیرین بیان بر میزان قند خون در روزهای مختلف تاثیری نداشته ولی دوز 200 میلی گرم بر کیلوگرم در روزهای مختلف آزمایش (7،14،21،35) و دوز 300 میلی گرم بر کیلوگرم در روز 7 و 35 باعث کاهش سطح قند خون به طور معنی دار شده است.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که عصاره ریشه شیرین بیان قند خون را در موش های سالم تغییر نمی دهد ولی در موش های دیابتی قند خون را کاهش می دهد و می توان نتیجه گرفت که عصاره ریشه شیرین بیان احتمالا می تواند به عنوان درمان و یا یک شیرین کننده برای بیماران دیابتی پس از کارآزمایی بالینی بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: یکی از روش های درمان بیماران دیابتی استفاده از رژیم های غذایی گوناگون می باشد. استفاده از گیاه بولاغ اوتی یکی از این رژیم ها است که در برخی از مناطق استان کرمان کاربرد دارد. در پژوهش حاضر اثرات گیاه بولاغ اوتی در کنترل قند و چربی پلاسما در موش صحرایی دیابتی بررسی شده است.مواد و روش ها: این مطالعه تجربی بر روی 60 سر موش صحرایی نر بالغ انجام شد. همه موش ها به طور تصادفی آسان به 6 گروه تقسیم شدند. یک گروه، موش سالم غیر دیابتی و در 5 گروه دیگر با تزریق زیر جلدی 55 میلی گرم بر کیلوگرم استرپتوزوتوسین [streptozotocin (STZ)] دیابت تجربی ایجاد شد. در سه گروه از حیوان های دیابتی 1.5 میلی لیتر عصاره آبی گیاه بولاغ اوتی در دوزهای کم (25 میلی گرم بر کیلوگرم)، دوز زیاد (75 میلی گرم بر کیلوگرم، به طور کوتاه مدت (چهار هفته ای) و دراز مدت (هشت هفته ای) به روش گاواژ مصرف شد. در یک گروه از حیوان های دیابتی 4-2 واحد انسولین NPH به روش داخل صفاقی داده شد و یک گروه دیابتی نیز تحت درمان هیچ نوع رژیمی قرار نگرفت. قند و چربی های خون در پایان زمان آزمایش اندازه گیری شدند.یافته ها: همه گروه های تحت درمان کاهش معنی داری را در میزان گلوکز پلاسما در مقایسه با گروه دیابتی نشان دادند که بیشترین کاهش (96%) توسط گروه دوز بالا و دراز مدت عصاره بولاغ اوتی ایجاد شد که این کاهش دارای اختلاف معنی دار با کاهش گلوکز پلاسمای ناشی از انسولین (49% کاهش) است (p<0.001). هیچ تغییری در غلظت های کلسترول تام و تری گلیسیرید پلاسمای حیوان دیابتی مشاهده نشد. هم دوز کم و هم دوز بالای (هشت هفته ای) عصاره باعث افزایش LDL-کلسترول حیوان دیابتی شد (p<0.001). میزان پلاسمایی HDL- کلسترول حیوان دیابتی (2.17±33) توسط دوز زیاد دراز مدت عصاره کاهش پیدا کرد (2±17.4).نتیجه گیری: مصرف هر دو دوز عصاره آبی گیاه بولاغ اوتی قادر به کاهش گلوکز پلاسما در حیوان دیابتی است، اما از آن جایی که بر روی چربی های خون بی تاثیر بوده یا دارای اثر منفی است، مصرف آن برای کنترل قند خون در بیماران دیابتی با احتیاط پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: سرب مسموم کننده محیط زیست انسان محسوب می شود و قادر است تغییرات گسترده ای را در ساختار و عملکرد مغز به خصوص در کودکان ایجاد کند. در مطالعه حاضر سمیت سرب بر سلول های آستروسیت جنین انسان بررسی شده است.مواد و روش ها: در اولین مرحله این مطالعه آزمایشگاهی، اثرات مجاورت کوتاه مدت و بلند مدت با سرب، در مهار رشد با روش سنجش 4,5-dimethylthiazol-2-yl)-2,5-diphenyltetrazolium bromide (MTT))3- بررسی شد. علاوه بر این، اثر سرم جنین گاوی (FCS) بر سمیت سلولی سرب نیز با روش فوق مورد بررسی قرار گرفت. در دومین مرحله، اثر سرب بر بیان ژن bax با روش ایمونوسیتوشیمی، ICC، ((immunocytochemistry بررسی گردید.یافته ها: سمیت سرب در غلظت های بالاتر از یک میلی مول مشاهده شد (0.000=p). مجاورت مکرر با رقت های 250 و 500 میکرومول کاهش قابل ملاحظه ای در رشد سلول ایجاد کرد (p<0.01). نتایج، اثرات محافظتی FCS را در برابر سمیت سرب نشان دادند. مجاورت با سرب بیان ژن bax را تحریک کرد.نتیجه گیری: نتایج امکان اختلال عملکرد سلول های آستروسیت جنین به وسیله سرب و بنابراین تداخل در تکامل سیستم عصبی را مطرح می کنند.

زمینه و هدف: اسکیزوفرنیا یک اختلال مزمن است که باعث اختلال در افکار، احساسات، عواطف، رفتار و روابط فرد با دنیای خارج می شود. شرایط و بیماری هایی که همراه این اختلال دیده می شوند در سیر آن تاثیر به سزایی دارند. از جمله علایم و اختلالاتی که با این بیماری همراه است عبارتند از علایم و اختلال وسواس اجبار که در بسیاری ازاین بیماران دیده می شود و در نحوه کنترل، درمان و پیش آگهی آنان نقش مهمی دارد. با توجه به اهمیت همراهی علایم وسواسی - جبری با تشخیص اسکیزوفرنیا بر آن شدیم در این مطالعه اطلاعات بیشتری را در مورد فراوانی علایم وسواسی جبری در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا به دست آوریم.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع مطالعات توصیفی بوده که بر روی 214 نفر از بیماران اسکیزوفرن شهر اصفهان که تحت پوشش درمانگاه نواب صفوی این شهر بودند انجام شده است. تشخیص اسکیزوفرنیا توسط روانپزشک طبق ملاک های DSM-IV و تعیین علایم وسواس جبری به وسیله مقیاس Yale-Brown بوده که جنبه های مختلف علایم وسواس - جبری را بررسی می نماید. اطلاعات پس از جمع آوری توسط آزمون های آماری T-Test و مجذور کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: از تعداد 214 بیمار اسکیز و فرن واجد شرایط که مورد مطالعه قرار گرفتند مجموعا 34.1% دارای علایم وسواس – جبری بودند فراوانی وسواس در زنان41 % و در مردان 43.4% بود (0.05>p).نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که علایم وسواسی - جبری در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا شیوع نسبتا بالایی دارد که توجه به آن در درمان اسکیزوفرنیا حایز اهمیت می باشد.

زمینه و هدف: مطالعات گذشته نشان می دهند که استرس های محیطی مختلف در دوران بارداری موش مادر بر رفتارهای فیزیولوژیک فرزندان آن ها موثر است. در این پژوهش، اثرات محرومیت از خواب REM (یا PSD) مادر در دوران بارداری بر یادگیری فضایی فرزندان ماده بالغ آن ها با استفاده از ماز آبی موریس (MWM) مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی برای محروم کردن حیوانات از تکنیک سکو استفاده گردید. موش های حامله در 5 گروه جداگانه قرار گرفتند: گروه اول موش های بارداری که در روزهای 14، 15 و 16 بارداری بوسیله سکوی کوچک (به قطر 5.5 سانتی متر) مورد PSD قرارگرفتند. گروه دوم شامل موش های بارداری که روی سکوی بزرگ (به قطر 19سانتی متر) به عنوان شاهد قرار گرفته و گروه سوم موش های بارداری که تحت PSD قرار نگرفتند (گروه کنترل). مداخلات مشابهی در روزهای 17 ،18 و 19 بارداری در 2 گروه دیگر موش های حامله نیز صورت گرفت (گروه 4 برای سکوی کوچک و گروه 5 برای سکوی بزرگ). فرزندان ماده هر 5 گروه بعد از رسیدن به سن بلوغ (3-3.5 ماهگی) در ماز آبی موریس مورد ارزیابی قرار گرفتند.یافته ها: شاخص های یادگیری فضایی MWM در مورد فرزندان ماده موش های مادر گروه 1 و 2، تغییر معنی داری را در مقایسه با گروه کنترل نشان نداد. اما تعدادی از این شاخص ها، در مورد فرزندان موش های مادر گروه 4، در مقایسه با گروه 5 و گروه کنترل به طور معنی داری افزایش یافت (p<0.05).نتیجه گیری: با توجه به نتایج، اثرات PSD موش های مادر حامله بر یادگیری فضایی فرزندان ماده بالغ آن ها، بسته به مدت و دوره زمانی اعمال آن، پاسخ های متفاوتی را خواهد داشت.

زمینه و هدف: کمبود ریبوفلاوین از شایع ترین اختلالات تغذیه ای و از فاکتورهای موثر بر رشد فیزیکی کودکان است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی وضعیت تغذیه ای این ویتامین و ارتباط آن با نمایه های تن سنجی دانش آموزان پایه اول و دوم دبستان شهرستان رفسنجان اجرا شد.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی دانش آموزان به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. اطلاعات مورد نظر از قبیل سن، جنس، سطح سواد والدین و ... در پرسشنامه ثبت شد. وزن، قد و ریبوفلاوین ادرار اندازه گیری شد. نمایه های تن سنجی با استفاده از زیر مجموعه (Nutrition) Nut نرم افزار Epidemiology- version 6.0 مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تعیین ارتباط بین متغیرهای کیفی از آزمون مجذور کای، تعیین همبستگی بین سطح ریبوفلاوین ادرار و نمایه های تن سنجی از ضریب همبستگی پیرسون و برای مقایسه میانگین ریبوفلاوین ادرار و نمایه های تن سنجی از آزمون t استفاده شد. یافته ها: نیمی از کودکان مورد مطالعه به کمبود شدید تا متوسط ریبوفلاوین مبتلا بودندکه در دختران شایع تر از پسران بود (p<0.005). هم چنین تفاوت معنی دار آماری بین میانگین نمایه های قد برای سن و وزن در پسران و دختران مشاهده شد (0.003>p و 0.045>p).نتیجه گیری: کمبود ریبوفلاوین به ویژه در دختران دبستانی یک مشکل جدی در شهرستان رفسنجان محسوب می شود.

زمینه و هدف: آنزیم گلوکز 6 - فسفات دهیدروژناز [(G6PD)، Glucose -6- Phosphate Dehydrogenase] اولین آنزیم در راه پنتوز فسفات می باشد که نقش به سزایی در تولید NADPH که در جلوگیری از اکسیداسیون سلول ها اهمیت بسیار دارد ایفا می کند. افراد مبتلا به کمبود این آنزیم دچار حملات همولیز می شوند. این مطالعه با هدف تعیین شیوع کمبود G6PD و تعیین ارتباط آن با جنس، گروه خونی و Rh و سابقه فامیلی در شهرستان رفسنجان صورت پذیرفته است.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی تعداد 1018 نوزاد متولد شده در طی سه ماه به صورت متوالی مورد مطالعه قرار گرفتند. نمونه خون پاشنه پا بر روی کاغذ فیلتر مخصوص تهیه و فعالیت آنزیم به روش فلورسنت لکه ای اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از روش آماری مجذور کای و تست دقیق فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و 0.05>p معنی دار تلقی شد.یافته ها: از 1018 نوزاد زنده متولد شده در مدت 6 ماه، 523 (51.38%) نوزاد مذکر و 495 نوزاد (48.62%) مونث بودند. میزان کمبود آنزیم G6PD به طور کلی در پسر ها 5.73% (30 نوزاد)، در دختر ها 4.24% (21 نوزاد) و در کل موالید زنده 5% (51 نوزاد) بود. رابطه معنی دار بین جنس، گروه خونی و Rh و سابقه فامیلی و میزان شیوع کمبود G6PD به دست نیامد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد شیوع کمبود G6PD در شهرستان رفسنجان کمتر از شیوع آن در جهان و سایر نواحی کشور (10-14.9%) است که احتمالا به دلیل تفاوت مناطق جغرافیایی می باشد. با توجه به هزینه کم و روش آسان آزمون غربالگری و نیز اهمیت تشخیص، پیشنهاد می شود این آزمون در بدو تولد انجام شود.