مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
سال:1394 | دوره:14 | شماره:12 |تعداد مقالات:9

زمینه و هدف: سازمان بهداشت جهانی بر اهمیت تاثیر نظارت حمایتی بر اثربخشی ارائه خدمات بهداشتی تاکید دارد. تاکنون ابزار یا مقیاس ویژه ای برای بررسی وضعیت نظارت به طور کلی و نظارت حمایتی به طور خاص، در نظام ارائه مراقبت های اولیه سلامت در ایران طراحی نشده است. هدف از انجام این پژوهش، طراحی و روانسنجی ابزار ارزیابی وضعیت نظارت حمایتی از دیدگاه کارکنان و ناظران مراکز بهداشتی می باشد.مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع مقطعی است. پس از بررسی اسناد علمی معتبر بین المللی در زمینه نظارت حمایتی و با توجه به شرایط نظام سلامت کشور، بانک سوالات شامل 41 گویه برای ابزار کارکنان و 33 گویه برای ابزار ناظران فراهم شد. روایی ابزارها به روش های صوری و محتوایی تعیین گردید. برای تعیین روایی صوری، پرسش نامه ها از نظرسطح دشواری، میزان تناسب و ابهام توسط 10 نفر از افراد متخصص در این زمینه بررسی شدند. روایی کمی محتوا از طریق ضریب نسبی روایی محتوا و شاخص روایی محتوا تعیین شد. پایایی پرسش نامه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و روش آزمون- بازآزمون با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون تعیین گردید.یافته ها: پس از انجام دقیق مراحل روایی و پایایی، ابزار کارکنان و ناظران به ترتیب با 30 و 32 گویه طراحی شدند. آلفای کرونباخ برای پرسش نامه ناظران 0.89 و برای پرسش نامه کارکنان 0.94 بوده است. ضریب همبستگی پرسش نامه ناظران و کارکنان به ترتیب 0.95 و 0.78 و معنی دار بود (p=0.001).نتیجه گیری: با عنایت به اعتبار و پایایی مناسب ابزار ارزیابی وضعیت نظارت حمایتی، پرسش نامه های مذکور می توانند ابعاد مختلف نظارت حمایتی را در سیستم های بهداشتی مورد اندازه گیری قرار دهند.

زمینه و هدف: سنجش ابعاد کیفیت در بخش بهداشت و درمان با توجه به حساسیت خدمات ارائه شده در این حوزه از اهمیت بالایی برخوردار است. این مطالعه، با هدف ارزیابی تحلیل شکاف کیفیت خدمات سرپایی ارائه شده در درمانگاه شهید مطهری شهر شیراز انجام گرفت.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی است که در تابستان 1393 بر روی 200 نفر از مراجعه کنندگان به درمانگاه شهید مطهری شیراز صورت گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد SERVQUAL بود که کیفیت خدمات را در شش بعد (عوامل فیزیکی یا ملموسات، قابلیت اعتبار، پاسخگویی، اطمینان خاطر یا تضمین، همدلی و دسترسی) مورد سنجش قرار داد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری t مستقل، t زوجی و آنالیز واریانس یک طرفه مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: تفاوت معنی داری میان ادراک و انتظار بیماران پیرامون ابعاد شش گانه کیفیت خدمات وجود داشت (p<0.05). در تمام ابعاد کیفیت شکاف منفی مشاهده شد، بدین معنی که انتظارات فراتر از ادارکات بود. میانگین شکاف کلی کیفیت -0.63 بدست آمد که بیشترین میانگین شکاف مربوط به بعد پاسخگویی (-0.85) و کمترین شکاف مربوط به بعد فیزیکی و ملموسات (-0.45) بود. بین متغیر وضعیت تاهل با بعد همدلی (p=0.031) و بین متغیر سطح تحصیلات با ابعاد ملموس و فیزیکی (p=0.011)، قابلیت اطمینان خدمت (p=0.012)، پاسخگویی (p=0.032) و همدلی (p=0.020) رابطه آماری معنی دار مشاهده شد.نتیجه گیری: بیماران مراجعه کننده به این درمانگاه کیفیت خدمات را در حد مناسب و قابل قبول ارزیابی نکرده اند؛ لذا ضروری است برنامه ریزی های موثر در جهت کاهش شکاف کیفیت و ارتقای آن و نیز برآورده ساختن انتظارات مراجعه کنندگان از سوی مسوولان درمانگاه انجام پذیرد.

زمینه و هدف: زایمان طبیعی با کمترین مداخلات و با اتکا به توانمندی و مشارکت مادران می تواند سبب بهبود پیامدهای جسمی و روانی زایمان شود. این مطالعه با هدف مقایسه میزان کنترل فردی و عوامل مرتبط با آن، شدت درد و پیامدهای زایمانی در دو گروه زایمان فیزیولوژیک و مرسوم انجام گرفت.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی تحلیلی بر روی 340 زن در دو گروه زایمان مرسوم و فیزیولوژیک، در بیمارستان آیت اله موسوی زنجان انجام شد. نمونه گیری در گروه مرسوم به روش در دسترس و در گروه فیزیولوژیک به روش سرشماری انجام شد. پرسشنامه پنج قسمتی با روش مصاحبه، 24 ساعت پس از زایمان تکمیل شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری کای دو، آزمون همبستگی پیرسون و آزمون تی مستقل تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: شدت درد بین دو گروه اختلاف معنی داری نداشت (p-0.086). گروه زایمان فیزیولوژیک به طور معنی داری از سطح کنترل فردی بالاتری برخوردار بودند (p=0.005). در گروه فیزیولوژیک کنترل فردی با شدت درد، رضایت مندی از تجربه و محیط زایمان، پاریته مادر، آشنایی قبلی با زایمان و تصور ذهنی نسبت به درد زایمان رابطه معنی داری داشت (p<0.05). کنترل فردی در گروه مرسوم با شدت درد، رضایت از زایمان، سن و تحصیلات مادر، خواسته بودن بارداری ارتباط داشت (p<0.05). طول مدت مرحله اول زایمان در گروه فیزیولوژیک به طور معنی داری کوتاه تر بود (p<0.0001)، ولی از نظر نمره آپگار، نیاز به احیا و وضعیت پرینه بین دو گروه اختلاف معنی داری مشاهده نشد.نتیجه گیری: زایمان فیزیولوژیک سبب کاهش طول مدت لیبر و بهبود کنترل فردی مادران، بدون ایجاد عوارض و مداخلات غیرضروری می شود.

زمینه و هدف: اکثر زنان درد شدید و غیرقابل تحمل زایمان را تجربه می کنند. امروزه به دلیل عوارض مادری و نوزادی داروهای ضددرد، توجه به روش های غیردارویی و طب مکمل مانند رایحه درمانی جهت کاهش درد زایمان رو به افزایش است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر رایحه درمانی با گلاب بر شدت درد زایمان زنان نخست زا انجام شده است.مواد و روش ها: این کارآزمایی بالینی بر روی 80 زن نخست زا مراجعه کننده به بیمارستان امیرالمومنین اهواز در سال 1393 انجام گردید. نمونه ها به صورت تصادفی به دو گروه مساوی کنترل و آزمون تقسیم شدند. در گروه آزمون استنشاق با گلاب در مرحله فعال زایمان انجام شد، درحالی که برای گروه کنترل اقدامات معمول صورت گرفت. شدت درد در دو گروه با استفاده از مقیاس دیداری درد یک بار قبل از مداخله و سه بار بعد از مداخله در دیلاتاسیون های 4-5، 6-8 و 8-10 سانتی متر اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از آزمون مجذور کای، آزمون دقیق فیشر و آزمون t مستقل تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: بین دو گروه آزمون و کنترل از نظر شدت درد قبل از مداخله اختلاف معنی داری وجود نداشت (p=0.223). بعد از مداخله در دیلاتاسیون 4-6 سانتی متر (p=0.312) و در دیلاتاسیون 6-8 سانتی متر (p=0.300) از نظر آماری اختلاف معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد، اما در دیلاتاسیون 8-10 سانتی متر (p=0.023) این اختلاف معنی دار بود.نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه به نظر می رسد رایحه درمانی با گلاب می تواند درد زایمان را کاهش دهد، اگرچه توصیه می شود مطالعات بیشتری در این زمینه صورت گیرد.

زمینه و هدف: واژینیت کاندیدایی یک علل مهم واژینیت عفونی است. این مطالعه به منظور تعیین فراوانی آلودگی به واژینیت کاندیدایی در زنان مراجعه کننده به درمانگاه های شهر کرمان و تعیین الگوی حساسیت به داروی ضد قارچ انجام گرفت.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی در سال 1392 بر روی 703 نمونه به روش نمونه گیری در دسترس انجام شد. نمونه ها به محیط کشت سابرو دکستروز آگار وکروم کاندید آگار انتقال یافت. تشخیص گونه های کاندیدا بر اساس محیط کشت های اختصاصی و روش لوله زایا انجام گرفت. جهت تعیین الگوی حساسیت به داروی ضد قارچ از چهار دارو کلوتریمازول، نیستاتین، میکونازول و اکونازول استفاده شد. در تجزیه و تحلیل های تک متغیره جهت متغیرهای کیفی از آزمون های مجذور کای و دقیق فیشر و برای متغیر های کمی از آزمون t مستقل و Mann–Whitney U استفاده شد. سپس از رگرسیون لجستیک (Logistic regression) برای ارزیابی اثر تطبیق داده شده متغیرها استفاده گردید.یافته ها: میانگین سنی مراجعین 33.83±6.14 سال بود و فراوانی کاندیدیا %31.29±0.05 مشاهده شد. خروجی رگرسیون لجستیک ارتباط معنی داری بین ابتلا به واژینیت کاندیدایی با تحصیلات شخص (p<0.001)، میزان تحصیلات همسرانشان (p=0.035)، شغل همسر (p<0.012)، استفاده از روش طبیعی و عدم استفاده از کاندوم در پیشگیری از بارداری (p<0.001)، بیماری دیابت (p<0.005) و وجود علائم کلینیکی (p=0.025) نشان داد. بیشترین آلودگی توسط قارچ کاندیدا آلبیکنس بود. حساسیت به داروهای ضد قارچی کلوتریمازول و نیستاتین بیشتر از بقیه بود.نتیجه گیری: شیوع واژینیت کاندیدایی در زنان با عوامل خطر خاص بیشتر بود. دانستن این ریسک فاکتورها و نوع داروی ضد قارچ موثر به تشخیص و درمان بهتر زنان مبتلا کمک می کند.

زمینه و هدف: یکی از ارکان ضروری بهبود کیفیت نظام آموزشی، ارزیابی مداوم روند تحصیلی می باشد. دوره علوم پایه لازمه پیشرفت تحصیلی، حل مشکلات و تصمیم گیری بالینی در دوره های بعدی است. لذا این مطالعه با هدف بررسی عوامل موثر بر نتایج آزمون جامع علوم پایه پزشکی از دیدگاه دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان طراحی گردید.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان پزشکی ورودی سال های 1384 تا 1388 بود که به روش سرشماری وارد مطالعه شدند (185 نفر). اطلاعات از طریق پرسش نامه و چک لیست جمع آوری و سپس با استفاده از روش آمار توصیفی و آنالیز کواریانس تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: میزان پاسخ گویی در این مطالعه %64.9بود. طبق یافته های پژوهش بین متغیر زمینه ای سن با نمره جامع علوم پایه رابطه معکوس وجود داشت (p=0.013). بین نتایج امتحان جامع علوم پایه با اهمیت تدریس دروس از نظر دانشجو در دروس جنین شناسی، ایمونولوژی و اهمیت واحد درسی در دروس تغذیه، جنین شناسی و میزان علاقه مندی در درس جنین شناسی و حجم سر فصل در درس بافت شناسی و کیفیت تدریس در دروس بهداشت، قارچ شناسی و حشره شناسی ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد (p<0.05).نتیجه گیری: با توجه به نقش مهم و اساسی دروس علوم پایه در پرورش شایستگی های پزشکان آینده، و به منظور پیشرفت و ایجاد تحول در آموزش پزشکی، ایجاد گام های اصلاحی در آموزش پزشکی ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: چاقی با روندی رو به رشد در کودکان و نوجوانان، یک معضل بهداشتی جهانی می باشد. از آن جایی که عادات غذایی اهمیت به سزایی در چاقی کودکان و نوجوانان دارد، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع چاقی و ارتباط آن با عادات غذایی در دانش آموزان پسر 10 تا 14 ساله بیرجند، انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی، بر روی 270 دانش آموز پسر پایه های چهارم، پنجم و ششم دبستان شهر بیرجند در سال 1393 با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انجام شد. جمع آوری داده ها با پرسش نامه بسامد مصرف خوراک، سوالاتی در مورد عادات غذایی و اطلاعات دموگرافیک، از طریق مصاحبه و اندازه گیری قد و وزن انجام شد. داده ها توسط آزمون های مجذور کای، t مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: %10 دانش آموزان دچار اضافه وزن و %56 چاق بودند. ارتباط مستقیم و معنی داری بین شاخص توده بدن با تعداد واحدهای دریافتی گروه های نان و غلات (r=0.17 و p=0.006)، شیر و لبنیات (r=0.21 و p=0.001) و گوشت و جانشین ها (r-0.24 و p<0.001) مشاهده شد. بین شاخص توده بدن با سن دانش آموزان (r=0.13 و p-0.037)، تحصیلات مادر (p=0.038) و شغل پدر (p=0.018) نیز، رابطه معنی داری وجود داشت.نتیجه گیری: با توجه به شیوع قابل توجه اضافه وزن و چاقی در دانش آموزان، لزوم برنامه ریزی و اجرای مداخلات مناسب، جهت اصلاح عادات غذایی و پیشگیری از روند رو به رشد اضافه وزن و چاقی، ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: کیست هیداتیک اولیه داخل صفاقی یک بیماری نادر است و حتی در کشورهایی که این بیماری اندمیک می باشد، تنها %2 از موارد داخل شکمی را شامل می شود. در مقاله پیش رو، یک مورد نادر کیست هیداتیک لگنی در یک خانم جوان که با درد شکم، افت فشار خون و سابقه نازایی مراجعه نموده گزارش می شود.شرح مورد: بیمار خانم 21 ساله ای است، که با درد شکم که از چند روز پیش شروع شده مراجعه کرد و شدت درد را بیشتر در نیمه تحتانی شکم ذکر نمود. در معاینه، بیمار افت مختصر فشار خون و حالت رنگ پریده داشت. بررسی های آزمایشگاهی انجام شده، مخصوصا تست سرولوژی اختصاصی کیست هیداتیک همگی نرمال بود، در تصویر برداری انجام شده 2 کیست و هم چنین مایع آزاد در کف لگن گزارش شد، با توجه به وضعیت بیمار تصمیم به انجام لاپاراتومی گرفته شد. نمونه ها جهت بررسی پاتولوژی به آزمایشگاه ارسال گردید و کیست هیداتیک تایید گردید.نتیجه گیری: در مناطق اندمیک از نظرکیست هیداتیک، در مورد بیماری که با درد قسمت تحتانی شکم مراجعه می کند و شرح حال زندگی در مناطق اندمیک را می دهد، باید به کیست هیداتیک به عنوان یکی از تشخیص های افتراقی فکر کرد.