Political Strategic Studies
Year:2016 | Volume: | Issue: |Papers Count:7

مردم سالاری دینی ازجمله مقولاتی نیست که مسلمانان برای نخستین بار از طریق تجربه مغرب زمین با آن آشنا شده باشند، بلکه تجربه صدر اسلام، حاکی از این است که مسلمانان از گذشته با آن آشنا بوده اند. که حکومت پیامبر (ص) چند سال حکومت امام علی علیه السلام شاهدی بر این مدعاست. با پیروزی انقلاب اسلامی بار دیگر دانشوران مسلمان به این مقوله توجه کردند. در همین راستا رهبران جمهوری اسلامی با الگوگیری از حکومت نبوی و علوی تجربهای جدید پیشروی جهانیان گذاشته اند. در آنسوی مرزها هم دانشمندان اسلامی به این موضوع پرداخته اند. ازاین رو در این پژوهش با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی به مقایسه نظر آیت اله خامنه ای در جایگاه رهبر جمهوری اسلامی ایران و آیت اله شمس الدین- از اندیشمندان جهان عرب- پرداخته و ازآنجاکه تبیین جایگاه مردم در حکومت، بستگی تامی به نوع تفسیر و چگونگی تبیین نظریه حکومت اسلامی دارد، ابتدا مروری بر دیدگاه آن دو درباره حکومت اسلامی داشتیم و سپس به مقایسه ی دیدگاه های ایشان درباره ی مردم سالاری دینی پرداخته ایم. همچنین در این مقاله اشاره نمودیم که در باب حکومت اسلامی در عصر غیبت، نگرش این دو اندیشمند، نسبت تباین دارد.

این مقاله در نظر دارد تا با استفاده از گزاره های مکتب امنیتی کپنهاگ به بررسی فعالیت لابی طرفدار اسرائیل در ایالات متحده آمریکا در جهت امنیتی سازی فعالیت هسته ای جمهوری اسلامی ایران و تهدید قلمداد نمودن آن بپردازد. فرضیه مقاله بر این اساس است که رژیم صهیونیستی اسرائیل با بهره گیری از ظرفیت لابی گری در ایالات متحده آمریکا اقدام به امنیتی سازی فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران نموده و از این طریق تلاش نموده تا مانع پیشرفت برنامه هسته ای ایران گردد.

کشورها همواره به دنبال امنیت در حوزه های استراتژیکی خود هستند و هدف اساسی نیز دستیابی به بالاترین حد از امنیت در این حوزه ها می باشد. هر واحد سیاسی ایجاد امنیت در حوزه های جغرافیایی خود را در راستای امنیت ملی خود ارزیابی می کند و از این طریق در صدد اتخاذ مناسب ترین الگوی امنیتی که متناسب با اهداف و منافع ملی کشور باشد گام بر می دارد، در همین راستا، پرسش اصلی نوشتار این است که با توجه به تغییر در محیط امنیتی بعد از انقلاب اسلامی، یعنی گسترش نقش هژمون منطقه ای به رهبری آمریکا و افزایش قدرت یابی ایران در تنگه هرمز، ایران با به کارگیری چه نوع الگوی امنیتی در جهت تامین امنیت ملی خود در حوزه استراتژیک تنگه هرمز تلاش می نماید؟ فرضیه نوشتار این است که با تغییر در محیط امنیتی خلیج فارس با ویژگی هایی مانند، گسترش هژمون منطقه ای و افزایش قدرت یابی ایران در تنگه هرمز، و همچنین تحولات سیاسی جدید در پیرامون ایران یعنی عراق و عربستان به نظر می رسد این کشور به سمت اتخاذ یک الگوی امنیتی جدید در تنگه حرکت کرده است.

آنچه در روزگار ما بیش از همه در روابط بین الملل مورد اغماض قرار گرفته است بحث "رعایت انسان" و "کرامت وجودی" او است. بر این اساس سوال اصلی نوشتار حاضر این است که آیا فطرت، سیاستی ره آموز دیپلماسی بوده و ظرفیتی برای تدوین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ پرسشی که پاسخ آن بر اساس دستاورد تحقیق پیش روی بر این فرض استوار شد، فطرت، راه گذار از کاستی های کنونی دیپلماسی در رویکردهای مدرن بوده و به دلیل توجه به ذات و ساحت وجودی انسان، واجد سنخی از دیپلماسی و دلالت گر سیاست خارجی در عالم واقع است. در همین راستا با دیدگاهی تطبیقی در ابتدا به مقایسه مفهوم اخلاق در رهیافت های متفاوت معطوف به سیاست خارجی پرداخته، سپس درصدد نشان دادن اولویت بعد الهی و وجودی- فطری انسان بر نمودهای این جهانی و درنهایت در پی تدوین امکانات کلی سیاست خارجی سامان یافته بر اساس مفهوم فطرت هستیم.

از سال 2011 و به دنبال شروع ناآرامی ها در کشورهای عربی منطقه خاورمیانه افراط گرایی در این منطقه به ویژه درعراق و در سوریه افزایش یافته است. با توجه به بافت قومی و مذهبی منطقه خاورمیانه تنوع گروه های افراطی در این منطقه قابل پیش بینی است. سوالی که مطرح می شود این است که نقش قدرت های فرا منطقه ای ازجمله ایالات متحده آمریکا را در گسترش افراط گری ها در خاورمیانه را چگونه ارزیابی می شود؟ این پژوهش استدلال می کند که ایالات متحده از مهم ترین علل بقا و عمل این نیروهای افراطی در خاورمیانه و ازجمله در عراق و سوریه است. شکل گیری افراط گرایی در منطقه خاورمیانه باوجود فراهم بودن بسترهای داخلی به محرک خارجی نیز نیازدارد. هدف این پژوهش بررسی میزان تاثیرگذاری عوامل خارجی ازجمله نقش دولت ایالات متحده در شکل گیری و گسترش پدیده افراط گرایی در منطقه خاورمیانه است. روش بکار گرفته شده در این پژوهش توصیفی - تحلیلی است.

سیاست خارجی ترکیه در دوران حاکمیت حزب عدالت و توسعه از سال 2002 تا 2015 دو دوره متفاوت را پشت سر گذاشته است. ابتدا با پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی سال 2002 ترکیه سیاست خارجی این کشور از گرایش صرف به غرب و بی توجهی به خاورمیانه، به اولویت دهی به خاورمیانه همراه با توجه به غرب تغییر رویه داد. بر این اساس دولت ترکیه ابتدا به سیاست تنش صفر با همسایگان روی آورد اما با بروز بحران در کشورهای سوریه و عراق این سیاست تنشزدا جای خود را به دخالت در امور داخلی این کشورها و درنتیجه تنش زایی در منطقه خاورمیانه داد. چرایی این تغییر پرسش اصلی این پژوهش است و جهت یافتن پاسخ آن، با استفاده از نظریه روزنا و تقسیم عوامل پنجگانه وی به دودسته عوامل ریشه ای و روشی، تلاش شد تا اصول و مبانی نظری سیاست خارجی این حزب از درون عوامل محیطی و جغرافیایی، تحت عنوان عوامل ریشه ای، استنتاج شود. این پژوهش بر این فرض است که سیاست خارجی ترکیه در دوران حاکمیت این حزب ذیل مفهوم عثمانی گرایی قرار دارد. اما حوزه عمل این مفهوم توسط شاخصه های برآمده از عوامل محیطی و جغرافیایی محدود می شود.

جهانی شدن فرهنگ که ازسوی اندیشمندان و تحلیل گران علوم اجتماعی به عنوان پارادایم اصلی انتهای قرن بیستم و ابتدای قرن بیست ویکم مطرح است، از جنبه های گوناگون مورد بررسی قرارگرفته است. در یکسو عده ای با خوش بینی محض به آن نگاهی پروسه محورانه دارند که از ابتدای زندگی بشریت مطرح بوده و امروزه به واسطه مطرح شدن انقلاب انفورماتیک بیش از پیش مطرح شده است، ازاین رو سرانجام آن را گسترش رفاه، پیشرفت، صلح، دموکراسی برای همگان می دانند. اما عده ای دیگر با تاکید بر گسترش روزافزون فقر، درگیری ها، انواع تبعیض ها و رشد جریان های افراطی در دوران حاکم شدن عقل گرایی و دموکراسی محوری، نگرشی پروژه محور و بدبینی به این جریان دارند. سوال اصلی که در اینجا مطرح می گردد این است که رویکرد دولت احمدی نژاد نسبت به جهانی شدن فرهنگ چه بود و چه عواملی در بروز این رویکرد موثر بودند؟ برای این منظور از چارچوب نظری آشوب و روش توصیفی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد تفسیر دولت احمدی نژاد از نظام بین الملل، حرکت آن به سوی آشوب و بی نظمی است و این مساله بیش از هر چیز به جهانی شدن فرهنگ بازمی گردد. لذا باید این روند را متوقف ساخت.