محیط شناسی
سال:1392 | دوره:39 | شماره:65 |تعداد مقالات:16

امروزه تعداد زیادی از کشورها دارای مشکل کم آبی و اکثر آنها مجبور به استفاده از روش های شیرین سازی آب برای تهیه آب آشامیدنی هستند. اگرچه فرآیندهای مختلف دیگری همچون اسمز معکوس و تقطیر چند تاثیره به صورت تجارتی برای نمک زدایی استفاده می شوند اما فرایندهای دیگری هم از جمله انجماد و تبخیر خورشیدی وجود دارد که برای مناطق و زمان های خاص مفید و سودمند است. این مطالعه اثر انجماد غیر مستقیم برای نمک زدایی از آبهای شور و لب شور را نشان می دهد. در این مطالعه 5 نمونه آب شور و لب شور به صورت سنتتیک ساخته شد سپس مراحل انجماد (کریستال سازی)، زهکشی آب منجمد نشده، شست و شوی سطحی با آب مقطر سرد، زهکشی مجدد و ذوب کریستال ها در دمای محیطی روی آنها انجام شد. با اولین انجماد نمونه ها در دمای -20oC به طور متوسط حدود 58% کاهش در کل املاح محلول نمونه ها حاصل شد. طی اولین فرایند انجماد، آب آشامیدنی قابل شرب از نمونه ها حاصل نشد اما با دو بار فرایند پی در پی انجماد روی نمونه ها، آب آشامیدنی از نمونه های اول، دوم، سوم و چهارم حاصل شد ولی از نمونه پنجم که دارای 44000 TDS میلی گرم در لیتر بود آب قابل شرب حاصل نشد. با اولین فرایند انجماد روی نمونه اول، با 3066 mg/L TDS، %38 TDS کاهش یافته است و با انجام دومین فرایند انجماد روی آب حاصل از اولین فرایند انجماد، %8 TDS کاهش یافت. نمونه دوم با 4775 mg/L TDS به ترتیب با اولین و دومین فرایند انجماد 47% و 89% کاهش TDS داشت. نمونه سوم با 11900 mg/L TDS به ترتیب 65% و 90% کاهش در TDS و نمونه چهارم با 19000 mg/L TDS به ترتیب 69% و 91% کاهش در TDS داشت.

گل قرمز، پسماند حاصل از فرایندهای تولید آلومینیوم است که با توجه به PH بالای (حدود 10 تا 12.5)، به عنوان یک آلاینده زیست محیطی مطرح است. در این تحقیق، از گل قرمز تعدیل شده به اضافه رس پیلاردشده برای حذف ارسنات از آب استفاده شده است. برای پیلارینگ رس مورد نظر از عناصر Al، Cu، Ti و Fe استفاده شد. کمپلکس گل قرمز تعدیل شده و رس پیلاردشده با استفاده از داده های پراش پرتو X، تجزیه و تحلیل های شیمیایی XRF، میکروسکوپ الکترونی SEM و میکروتجزیه و تحلیل های حاصل از میکروسکوپ الکترونی مشخص شد. جذب ارسنات در کمپلکس گل قرمز تعدیل شده و رس پیلاردشده به عنوان تابعی از pH، زمان و دما توسط دستگاه جذب اتمی مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین میزان جذب در این مطالعه در pH=3.5 و دمای 40oC بود که میزان جذب تا 98.86% رسید. عمل جذب یون های ارسنات به عنوان تابعی از زمان به وضوح نشان داد که جذب یون های ارسنات در مدت زمان 60 دقیقه به تعادل می رسد. معادله ایزوترم های لانگمویر و فروندلیش برای تطابق ایزوترم های جذب، مورد بررسی قرار گرفت. ایزوترم لانگمویر به عنوان بهترین مدل ایزوترم جذب، با داده های حاصل از آزمایش تطابق کرد.از این مطالعه مشخص شد که که کمپلکس گل قرمز تعدیل شده و رس پیلاردشده کارآیی بسیار خوبی را در حذف انواع آلاینده ها از محلول های آبی بویژه ارسنیک و ترکیبات آن دارا است.

فلزات سنگین غیرقابل تجزیه بوده و می توانند در بافت های زنده بدن تجمع یابند، بنابراین با تجمع در سرتاسر زنجیره غذایی به سهولت در بدن انسان جذب می شوند. از میان این فلزات منگنز به عنوان آلاینده مورد مطالعه قرار گرفت. هدف این تحقیق بررسی حذف منگنز از محیط آبی با استفاده از ستون بستر ثابت از ماسه بادی دشت سیستان است. متغیرهای سرعت جریان، غلظت اولیه منگنز و ارتفاع بستر و تاثیر آنها بر منحنی های شکست ستون مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا ماسه بادی به عنوان جاذب از دشت سیستان جمع آوری شد و سپس ذرات با اندازه های بین 125 تا 150 میکرون انتخاب شد. برای تهیه محلول ذخیره از تیترازول منگنز (ساخت کارخانه مرک آلمان) استفاده شد. برای حذف منگنز تحت جریان پیوسته، از ستونی شیشه ای با ارتفاع 50 سانتیمتر و قطر 3 سانتیمتر به عنوان راکتور با جریان ثقلی و بستر ثابت مورد استفاده قرار گرفت. به منظور انتقال یون فلزی منگنز از ورودی به ستون، از شیلنگ های پلاستیکی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که حداکثر بازده جذب منگنز با ماسه بادی در pH معادل 4، برابر 71.5% است. همچنین، نتایج تحقیق نشان داد که جذب سطحی منگنز در ستون بستر ثابت با استفاده از ماسه بشدت به دبی جریان، غلظت اولیه و ارتفاع بستر وابسته است. نتایج آزمایش نشان داد که زمان شکست با افزایش دبی جریان و غلظت اولیه، افزایش می یابد، همچنین ظرفیت جذب با افزایش ارتفاع ستون افزایش می یابد. ارزیابی مشخصه های ستون بستر نشان داد که مدل زمان سرویس بستر خالی از تطابق خوبی با داده های آزمایشگاهی برخوردار است.

نواحی اطراف معادن به دلیل فعالیت های حاصل از اکتشاف، استخراج و حمل و نقل در معرض آلودگی قرار دارند. با توجه به هزینه بالای نمونه برداری و تجزیه های آزمایشگاهی امروزه به طور معمول از اسپکتروفتومتر و انعکاس طیفی برای تخمین غلظت آلاینده ها استفاده می شود. این تحقیق با هدف تعیین پراکنش مکانی غلظت سرب در کلاس های اندازه ای ذرات خاک با استفاده از انعکاس ثبت شده از ماهواره IRS LISS-III در جنوب اصفهان صورت گرفت. برای تحقق این هدف، 100 نمونه مرکب خاک سطحی به طور تصادفی از منطقه جمع آوری شد. نمونه ها در هوا خشک شده و کلاس های اندازه ای ذرات خاک 250 تا 500، 125 تا 250، 75 تا 125، 50 تا 75 و 50> میکرون بعد از پراکنده کردن کل خاک با استفاده از دستگاه التراسونیک و الک های مناسب تعیین شد. غلظت کل سرب پس از هضم مرطوب نمونه ها در اسید نیتریک به کمک دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد با کاهش اندازه ذرات خاک غلظت سرب افزایش می یابد. بین میزان انعکاس های طیفی خاک در باندهای مرئی و مادون قرمز نزدیک ماهواره IRS LISS-III و غلظت سرب در کلاس های اندازه ای ذرات خاک همبستگی معنی دار و منفی وجود دارد. مدل های رگرسیون چند متغیره گام به گام برای بررسی امکان تخمین غلظت سرب در کلاس های ذرات خاک به کمک داده های باندهای ماهواره ای تشکیل شدند و پراکنش مکانی سرب به کمک معادلات رگرسیون چندگانه گام به گام پهنه بندی شد. نتایج نشان داد که امکان تخمین سرب تا محدوده ای از غلظت به کمک داده های ماهواره ای امکان پذیر است. همچنین غلظت سرب در همه کلاس های اندازه ای ذرات خاک در نزدیکی معادن حداکثر است و با افزایش فاصله از معادن کاهش می یابد.

امروزه مدیریت محیطی با تاکید بر حفاظت از محیط زیست به یکی از مهم ترین مسائل مشتریان، سهامداران، دولت ها، کارکنان و رقبا تبدیل شده و فشارهای جهانی، سازمان ها را ملزم به تولید محصولات و خدمات سازگار با محیط زیست کرده است. این چالش منجر به ایجاد مفهوم جدیدی به نام مدیریت زنجیره تامین سبز در حوزه کسب و کار شده که ترکیبی از تفکر محیطی و زنجیره تامین است. این رویکرد مورد توجه گسترده صنایع، دولت ها و نهادهای مرتبط با محیط زیست قرار گرفته است. هدف این تحقیق ارائه چارچوبی به منظور سنجش و مقایسه میزان سبز بودن صنایع تولیدی و ارائه راهکاری برای ارتقای سبز بودن زنجیره تامین است. در این تحقیق با استفاده از رویکردهای تصمیم گیری چند معیاره فازی، سبز بودن زنجیره تامین در قالب پنج معیار کلی شامل تامین و خرید سبز، طراحی سبز، تولید سبز، حمل و نقل سبز و بسته بندی سبز، ارزیابی شده است. در این راستا سعی بر آن است تا نقص وارد بر تکنیک های سلسله مراتبی فازی یعنی عدم بررسی سازگاری در این روشها، مرتفع شود. بدین منظور از روشهای غضنفری و میخایلوف به ترتیب برای بررسی سازگاری و وزن یابی استفاده شده است. به منظور بررسی کاربرد عملی این چارچوب، سه صنعت مادر استان یزد شامل نساجی، فولاد و کاشی، مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که صنایع کاشی، نساجی و فولاد به ترتیب رتبه اول تا سوم را از نظر سبز بودن به دست آوردند. در پایان نیز، سعی شد با ارائه راهکارهای مناسب، به مدیران این صنایع به منظور مدیریت محیطی بهتر یاری شود.

بدون شک عدم مدیریت صحیح و استفاده نادرست از مواد شیمیایی، باعث ایجاد حوادث و صدمات زیانبار، بر سلامت انسان و محیط زیست در مراحل مختلف چرخه حیات مواد اعم از تولید، توزیع، مصرف و امحا خواهد شد. بنابراین دامنه عوارض و خطرهای مواد شیمیایی از محدوده کارخانه تولیدی و کارگران تولید فراتر رفته و توزیع کنندگان، فروشندگان، مصرف کنندگان و امحاء کنندگان را نیز شامل می شود. در این پژوهش پس از شناسایی مواد شیمیایی موجود در پتروشیمی اراک، تعداد 11 معیار در سه گروه فیزیکی، زیستی و واکنشی استخراج شده و از آنها برای گروه بندی مواد شیمیایی در طبقات مختلف خطر استفاده شد، با توجه به این که اهمیت این معیارها متفاوت بودند ابتدا با استفاده از مقایسات زوجی و نرم افزار Expert choice آنها را وزن دهی کردیم. در ادامه برای طبقه بندی مواد از روش TOPSIS استفاده کردیم، بنابراین امتیازات مواد شیمیایی در معیارهای مختلف استخراج شده و به همراه وزن معیارها به نرم افزار TOPSIS وارد شده و با استفاده از اعداد خروجی این نرم افزار، مواد شیمیایی در چهار طبقه از لحاظ خطرها و هزینه های مدیریتی تقسیم بندی شدند. در ادامه برای هر یک از مواد شیمیایی بر حسب گروههای خطر دستورالعمل مدیریتی در قالب یک «سیستم پشتیبان تصمیم گیری» برای مدیریت مواد شیمیایی، در مراحل سه گانه کار با مواد شیمیایی، حمل ونقل و نگهداری آنها تدوین شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که با استفاده از این سیستم به راحتی می توان بسیاری از خطرهای مواد شیمیایی و هزینه های ناشی از آن برای انسان و محیط زیست را به حداقل رساند.

تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش عملکرد شبکه ها بر اقدامات کارآفرینانه در سازمان های غیردولتی (NGOs) محیط زیستی ایران و به روش توصیفی همبستگی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه سازمان های مردم نهاد محیط زیستی در سراسر کشور است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی در نهایت 51 سازمان مردم نهاد محیط زیستی از میان سازمان مردم نهاد فعال در حوزه محیط زیستی به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه بود که برای اندازه گیری مفاهیم استفاده شد. برای تعیین روایی پرسشنامه از روش روایی صوری و با نظر خواهی از صاحب نظران استفاده شد. ابزار طراحی شده ابتدا در جمعیت خارج از نمونه آماری پیش آزمون و از ضریب آلفای کرونباخ برای تعیین پایایی آن بهره گرفته شد. میزان آلفای کرونباخ برای اقدامات کارآفرینانه 0.94 و برای عملکرد شبکه ها 0.92 است. تکنیک اصلی داده پردازی مدل سازی معادلات ساختاری بود که به منظور داده پردازی از نرم افزار PLS-Graph استفاده شد. نتایج مدل نشان می دهد که از بین ابعاد مورد مطالعه به عنوان عملکرد شبکه های سازمان های غیردولتی محیط زیستی، متغیر های ارتباطات و سرمایه اجتماعی، ماموریت و هدف، مشارکت و برنامه ریزی پایداری و بازبینی، نقش اساسی در شکل گیری اقدامات کارآفرینانه این سازمان های غیردولتی دارد. نتایج حاکی از آن است که وجود مولفه های مورد مطالعه در قالب شبکه نقش مهمی در ارتقای اقدامات کارآفرینانه سازمان های غیر دولتی در حوزه محیط زیستی داشته است. در انتهای مقاله نیز راهکاری هایی برای ارتقای وضعیت کارآفرینی NGOs محیط زیستی ارائه شده است.

تخریب محیط زیست در سراسر جهان یکی از سه دغدغه اصلی انسان است. در نتیجه حوادث آثار گسترده که منجر به خسارات فیزیکی، تخریب حیات، و یا تغییرات وسیع در محیط زیست می شود، رخ می دهد. این وقایع می توانند خسارات زیادی به اموال، زندگی، اقتصاد و فرهنگ مردم وارد کند. بعضی از این بحران های اخیر در این مقاله آورده شده است. بیشتر این وقایع اگر نه تمامی آنها نتیجه دخل و تصرف لجام گسیخته انسان در محیط زیست و بهره کشی بی حد و حصر او از منابع طبیعی است. از منظر اسلام مالک مطلق طبیعت و مخلوقات، خداوند متعال و انسان خلیفه او بر روی زمین است. خلیفه و نماینده بودن انسان اقتضا می کند که تصرف او در زمین همانند تصرف امانت دار باشد. طبیعت ملک خاص هیچ یک از نسل های بشری نیست تا هر طور که خواست در آن تصرف کند، بلکه میراث همه بشر است که از نسلی به نسل دیگر به ارث می رسد. لازمه امانت داری انتقال محیط پاک و سالم به نسل های بعدی است. از منظر قرآن کریم همان طور که انسان دارای کرامت است، همه موجودات طبیعت نیز مقدسند زیرا همه اجزای طبیعت تسبیح گوی حق هستند. بر این اساس، انسان در مقابل همه چیز، از جمله حیوانات و طبیعت اطراف خود مسوولیت دارد. مهم ترین وظیفه انسان در قبال طبیعت اصلاح در زمین و اجتناب از فساد در آن است. یکی از وجوه اصلاح زمین، عمران و آبادی است. منظور از عمران در زمین، تامین اصول زیست محیطی برای حیات همه موجودات زنده است. احکام اسلام درباره محیط زیست فراوان و متنوع است. انسان به موجب این احکام موظف است از آلوده کردن آب و خاک و هوا پرهیز کرده، درخت کاشته و با حیوانات با رافت و مهربانی رفتار کرده، از آنها حمایت کند و تنوع زیستی را برهم نزند.

در عصر کنونی، شهرها به عنوان اصلی ترین زیستگاه گونه انسان، تاثیرات ژرفی بر بیوسفر گذاشته اند. این تغییرات گسترده انسانی، پیامدهای ناخواسته و ناخوشایندی همچون افت کیفیت محیط زیستی را نیز به همراه داشته است که سرانجام به کاهش «کیفیت زندگی» منجر می شود. گرمتر شدن محیط زیست شهری یکی از این آثار ناآگاهانه توسعه شهری ناپایدار است که «جزیره حرارتی شهری» نامیده می شود.جزایر حرارتی سطحی به گرمتر بودن سطوح شهری نسبت به شرایط گذشته آنها و همچنین نسبت به سطوح پیراشهری دلالت می کند و از طریق سنجش از دور حرارتی قابل شناسایی و تجزیه و تحلیل است. در برنامه ریزی محیط زیست دو مرحله اساسی قابل تمیز است: یکی تحلیل و تبیین و دیگری ترکیب و تجویز. تاکید اصلی در این پژوهش بر ارزیابی شرایط دمای سطح محیط زیست شهری معطوف شده است تا به تجویز راه حل. در این مطالعه، توزیع مکانی و گرادیانت تغییرات دمای سطح و همچنین شاخص پوشش گیاهی NDVI در منطقه شهری تهران با استفاده از تصویر ماهواره ای لندست ETM+7 تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد بر خلاف انتظار، حداکثرهای دمایی سطح در پهنه های متراکم شهری حضور گسترده ای ندارند و در پهنه های کوهستانی، ارتباط بین LST و NDVI پایین است و به طور کلی گرادیانت توزیع دمایی در منطقه شهری تهران از شمال شرق به جنوب غرب کاهش می یابد. همچنین حداکثر دماهای LST، بیشتر در پهنه های کوهستانی شرق (بی بی شهربانو) و پهنه صنعتی غرب مشاهده می شوند.

سنندج مرکز استان کردستان با دارا بودن بافت قدیمی در هسته و بخش مرکزی شهر همراه با کوچه های پیچ در پیچ و فشرده که بنابر مقیاس انسانی کالبدی در گذر زمان به وجود آمده اند، الگویی از معماری سنتی را به نمایش می گذارند و در عین حال به لحاظ ارزشهای خاص تاریخی و دارا بودن ویژگی های معماری، شهر سازی، فرهنگی و هنری در آن می تواند به یکی از شهر های گردشگری در ایران تبدیل شود. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی بوده و به لحاظ نوع آن کاربردی است. شیوه جمع آوری اطلاعات اسنادی-کتابخانه ای بوده و برای تکمیل داده ها از پیمایش میدانی استفاده شده است. به منظور شناسایی مسیر های بهینه، با کاربرد GIS و اعمال معیارهای موثر در مسیر یابی با کمی کردن آنها و با استفاده از اطلاعات فراهم آمده در پایگاه سیستم اطلاعات جغرافیایی، تجزیه و تحلیل های فضایی و به کار گیری الگوریتم های همانند Overlay، مدل بولین و Network analysis در GIS مسیر های عبوری مناسب برای الگوی حرکت گردشگری در بافت، شناسایی و تفکیک شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده از تحقیق مبین این است که شرایط اعمال شده در منطق بولین از عدم اطمینان کمتری برخوردار است، چرا که در این روش به دلیل محدودیت های قطعی این مدل، مسیرهای بسیاری پیشنهاد داده می شوند که ممکن است همه آنها برای گردشگران مناسب نباشند، لیکن با اعمال مدل Network analysis بر نتایج به دست آمده در روش قبلی، مسیر های بهینه گردشگری که جامع خصوصیات مسیریابی گردشگری هستند، مشخص و پیشنهاد داده شدند.

این تحقیق با هدف شناسایی مهم ترین عوامل تنش زای تهدیدکننده تالاب شادگان برای ارائه راهکارهای کنترل و کاهش آنها انجام شده است.تالاب بین المللی شادگان واقع در جنوب غربی کشور در استان خوزستان مورد تهدید عوامل مختلفی است. شناخت عوامل تهدیدکننده تالاب شادگان و مدیریت آنها در قالب ارزیابی و مدیریت ریسک با توجه به قرار گرفتن این تالاب در فهرست مونترو، می تواند تالاب را از خطر نابودی و از دست دادن عنوان بین المللی نجات دهد. بر این اساس ابتدا مهم ترین ریسک های تهدیدکننده تالاب و نقاط نهایی تحت تاثیر این ریسک ها شناسایی و در مرحله مشخصه سازی، ریسک ها بر اساس شاخص های شدت اثر، احتمال وقوع و دامنه اثر پیامدها، تجزیه و تحلیل و میزان و سطح ریسک ها مشخص شده اند. نقاط نهایی به منظور تعیین میزان شدت پیامدهای هر یک از ریسک ها تعیین شده و ارزیابی این نقاط نهایی با توجه به رویکرد هیدروژئومورفیک در تالاب انجام شده است. در ارزیابی ریسک محیط زیستی این تالاب، پس از محاسبه میزان شاخص ریسک، با جمع آوری آرای افراد خبره و استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی به اولویت بندی ریسک ها پرداخته، سپس اقدامات کنترلی و کاهش ریسک ها پیشنهاد شده است. بر طبق نتایج حاصل از این تحقیق، تغییرات فیزیکی مانند تغییر کاربری زیستگاههای طبیعی، تغییر در رژیم آب تامین کننده تالاب مانند سد سازی، آلودگی آب ناشی از تخلیه انواع فاضلاب ها به درون تالاب و بهره برداری بی رویه از تولیدات بیولوژیکی تالاب و همچنین وقوع پدیده خشکسالی مهم ترین ریسک های تهدید کننده تالاب شادگان به ترتیب اولویت هستند.

با توجه به نقش فضای سبز به عنوان یکی از مهم ترین کلاس های کاربری اراضی در اکوسیستم شهری، مطالعه تغییرات آن مهم است. در این مطالعه، با هدف بررسی تغییرات فضای سبز منطقه 1 شهرداری تهران، از شاخص NDVI و تصاویر TM و IRS متعلق به سالهای 1369 و 1385 استفاده و نقشه های فضای سبز منطقه با تاکید بر درجات مختلف سرسبزی تهیه شد. مقایسه وسعت کلاس های سرسبزی نشان داد که وسعت اراضی بدون پوشش به میزان 1538.28 هکتار افزایش و وسعت اراضی تحت پوشش با درجه سرسبزی ضعیف، متوسط و خوب به ترتیب 22.59، 15.3 و 0.36 هکتار کاهش یافته است. همچنین، بررسی رویه تغییرات با استفاده از تکنیک بررسی تغییرات پس از طبقه بندی با استفاده از Confusion Matrix حاکی از آن است که با تبدیل اراضی بدون پوشش به اراضی تحت پوشش فضای سبز با درجه سرسبزی ضعیف و متوسط، بر وسعت اراضی تحت پوشش گیاهی منطقه به میزان 38.25 هکتار افزوده شده که با توجه به تبدیل 1576.53 هکتار از اراضی دارای پوشش گیاهی به اراضی بدون پوشش، سرانجام از وسعت اراضی تحت پوشش گیاهی 1538.28 هکتار کاسته شده است. اعمال مدل مارکوف و سلول های خودکار مارکوف در پیش بینی تغییرات فضای سبز منطقه، به ترتیب بیشترین احتمال تخریب با مقدار عددی 0.7743 در اراضی تحت پوشش با درجه سرسبزی ضعیف و پراکندگی مکانی احتمالی فضای سبز منطقه را 1404 تا افق نشان می دهد که این موضوع به برنامه ریزی هر چه بهتر در زمینه حفظ و گسترش فضای سبز منطقه کمک می کند.

تفکر تاب آوری در سیستم های پیچیده مانند شهرها درک پویایی و روابط غیرخطی در این نوع سیستم ها را میسر می سازد. این تفکر، در بستر اکولوژی شهری مدرن امکان یکپارچه سازی عوامل انسانی و اکولوژیکی در سیستم های شهری و درک تعاملات بین آنها، بسط راهبردهای پایداری با توجه به تعاملات شناسایی شده را فراهم می آورد. در این راستا، با استفاده از مدل مفهومی آلبرتی و همکاران می توان نیرو محرکه های بیوفیزیکی، انسانی، الگوها، فرایندها و آثار آنها در شهر را شناخت و متناسب با شرایط و روابط شناسایی شده نوع جهت گیری راهبردی شامل حفاظتی، تدافعی، تهاجمی، یا فرصت طلبانه برای ایجاد تاب آوری شهری را تعیین کرد. در این تحقیق تهران به عنوان نمونه مطالعه موردی انتخاب شده است. بعد از تعریف فاکتورهای موثر بر تاب آوری محیط زیست شهری، مناطق 1 و 3 شهرداری تهران به عنوان یک پهنه همگن مورد مطالعه قرار گرفت، این پهنه با هدف درک رابطه ساختار، عملکرد، آثار و پاسخ ها بر اساس مفاهیم اکولوژی شهری انتخاب شد و با توجه به درک حاصل از این پهنه در مدل مذکور، انواع جهت گیری راهبردی به شکل مکان دار در پهنه مورد نظر بسط داده شد.اتخاذ چنین رویه ای در مطالعات مرتبط با تاب آوری شهری، به برنامه ریزان برای اتخاذ تصمیماتی جهت حفظ و ارتقاء فرصتهای موجود و بالقوه و خدمات اکوسیستمی در شهر کمک می کند.

از جمله فرصت های جدید اقتصادی و اجتماعی و اکولوژیکی که به دلیل نیازهای جهانی امروز بشدت در حال رشد و گسترش است، صنعت گردشگری است. از همین رو، از میان فرصت های گردشگری موجود در کشور، جاذبه های طبیعی، تنوع زیستی، حیات وحش و چشم اندازهای بکر و آب و هوای مناسب، زمینه را برای توسعه طبیعت گردی، بیش از دیگر جنبه های گردشگری تقویت می کند. در طراحی برای برنامه ریزی توسعه، منظرسازی، یا ساماندهی منظر برای حفظ منظرهای موجود و یافتن منظرهای زیبا و سپس جانمایی موارد توسعه در میان نواحی با منظر زیبا، امری ضروری است. رود دره قشلاق در منتهی الیه ضلع شرقی شهر سنندج، به طول 90 کیلومتر و جریان آب دایمی یکی از مناطق واجد شرایط با ظرفیت های بالایی برای طبیعت گردی و گردشگری است. این تحقیق درصدد ارزیابی بصری و کیفیت های طبیعی این رودخانه به منظور برنامه ریزی و طراحی محیطی و منظر آن است. بدین منظور، در این تحقیق پس از تهیه جداول یگان های محیط زیستی رود دره قشلاق، یگان ها از بیشترین به کمترین گوناگونی و تنوع به ترتیب به عنوان مناطق ممتاز، معمولی و ضعیف انتخاب شدند. سپس با مطالعه میدانی در میان طبقه اول یا منظره ممتاز، نقاط با منظر زیبا و آزیموت هر کدام از این مناطق تهیه، و ظرفیت برد برای آنها محاسبه شد. در این پژوهش به طور کلی 18 نقطه چشم انداز، منظر و منظره های آن در رود دره قشلاق نهایی شد. این نقاط خوش منظره رود خود گزینه دیگری را نیز برای مسیرهای جاده سازی، طراحی مهندسی تفرجگاههای کوهستانی، مسیرهای پیاده روی و سایر امکانات و تسهیلات اکوتوریستی با توجه به برخی از اصول مربوط به تعداد و اندازه تفرج گر، تاسیسات و تسهیلات فراهم می آورند.

پژوهش هایی که تاکنون پیرامون باغهای تاریخی ایران انجام شده فاقد انسجام لازم برای اقدام به منظور بازسازی تاریخی باغ است، زیرا اطلاعات جمع آوری شده در مورد هر باغ پراکنده بوده و دارای کمبود های بسیاری است. از این رو وجود روشی جامع جهت جمع آوری و ثبت اطلاعات تاریخی، طبیعی و فرهنگی هر باغ بمنظور مستند سازی و بازسازی آن ضروری است. این تحقیق در پی پاسخ گویی به این سوال است که شناسایی و مستند سازی باغ تاریخی به چه روشی امکان پذیر است و چگونه به بازسازی تاریخی آن کمک خواهد کرد؟ هدف از این پژ‍وهش ارائه روش جامعی است که از طریق جمع آوری و طبقه بندی اطلاعات طبیعی و تاریخی باغ در زمان و مکان، به شناسایی باغهای تاریخی و مستند سازی آنها، به منظور حفاظت و بازسازی تاریخی باغ کمک کند. این مقاله فهرست برداری را به عنوان راهکاری برای مستند سازی باغ با برداشت میدانی از وضع موجود، جمع آوری اسناد و مدارک آرشیوی و با تحلیل و تفسیر اطلاعات جمع آوری شده مورد تجربه قرار می دهد. در این تحقیق باغهای سپهدار رامهرمز، مشیر الممالک یزد و مسعودیه تهران از طریق فهرست برداری ارزیابی گردید و نتایج به دست آمده نشان داد بازسازی و مرمت باغهای سپهدار و مشیر الممالک بر اساس وضع موجود باغ و بدون توجه به مطالعات تاریخی و مستندات آنها صورت گرفته است. لیکن در بازسازی باغ مسعودیه با توجه به مستندات تاریخی و طبیعی بر اساس مطالعات گسترده از باستان شناسی، تاریخی و اسنادی در گذر زمان، بازسازی الگوی اولیه و تغییرات باغ در زمان امکانپذیر و به اجرا در آمده است. به طور کلی هر چه نحوه جمع آوری اطلاعات پیرامون باغهای تاریخی به روش فهرست برداری نزدیک تر باشد و اطلاعات نوشتاری و تصویری مرتبط با باغ انجام گرفته باشد، شناخت الگوی اولیه و به دنبال آن بازسازی تاریخی آن دقیق تر صورت می گیرد.

با توجه به نادیده گرفتن نقش جانبی محیط زیست، مشخص کردن این نقش و برآورد آن، اهمیت محیط زیست و نقش واقعی آن را در اقتصاد ملی روشن خواهد کرد. ارزش گردشگری و تفریحی جزء ارزشهای مستقیم اکوسیستم جنگلی و پارک ها بوده که شامل استفاده از جنگل و پارک برای تفریح، گذران اوقات فراغت و سرگرمی، پیاده روی، و زیبایی شناختی است. در این پژوهش، ارزش تفریحی پارک هشت بهشت اصفهان و میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان این پارک با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط تعیین و اندازه گیری شده است. بنابراین، تعداد 230 پرسشنامه تهیه شد و اطلاعات مورد نیاز طی ماههای اسفند 1390، فروردین و اردیبهشت 1391 جمع آوری شد. پیشنهادهای 2000، 3000 و 4000 ریالی، به ترتیب به عنوان پیشنهادهای پایین، میانی و بالا برای پرداخت بازدیدکنندگان مطرح شد. ابتدا پیشنهاد میانی مورد پرسش قرار گرفت و در صورت ارائه جواب منفی، قیمت پیشنهادی پایین، و در صورت ارائه جواب مثبت، قیمت پیشنهادی بالا ارائه شد. نتایج نشان داد که متغیرهای درآمد فرد، درآمد خانواده، تحصیلات، کیفیت پارک، ارزشمندی محیط زیست و نوع منزل مسکونی بر تمایل پرداخت بازدیدکنندگان برای استفاده از دلپذیری محیط زیست اثر مثبت داشته است. همچنین، متغیرهای سن افراد و مسافت خانه از پارک، رابطه منفی با میزان تمایل پرداخت افراد داشته است. متوسط تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان برای ارزش تفریحی این پارک، 2618 ریال برای هر بازدید است و میانگین تمایل به پرداخت سالانه هر خانوار نیز برای بازدید از این پارک 106814.4 ریال به دست آمده است.