مطالعات میان فرهنگی
سال:1396 | دوره:12 | شماره:31 |تعداد مقالات:6

امروزه فن آوری رسانه ای به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تغییر، چنان با زندگی مردم در جوامع مختلف عجین شده است که رویگردانی و بی توجهی به آن، اختلالی عظیم در جامعه و ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی آن به وجود می آورد. اینترنت نیز به عنوان یکی از دستاوردهای بزرگ بشر در عرصه تکنولوژی ارتباطی از این قضیه مستثنی نیست و از آغاز پیدایش، تاثیر شگرفی بر زندگی بشر در جوامع مختلف، اعم از جوامع پیشرفته و کشورهای توسعه نیافته گذاشته است. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که پژوهش های پنج سال اخیر ایران در حوزه اعتیاد به اینترنت به لحاظ گفتمانی در چه مفصل بندی قرار دارد؟روش تحقیق پژوهش حاضر تحلیل متن می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر مقاله هایی است که در حوزه اعتیاد به اینترنت در ایران از سال 1389 تا 1394 چاپ شده است. روش نمونه گیری به صورت اشباع نظری است. حجم نمونه 20 مقاله می باشد. نتایج پژوهش نشان داده است که مساله اعتیاد به اینترنت بیشتر مورد واکاوی و تحلیل از سوی علوم پزشکی و روانشناسی است و علوم اجتماعی و علوم ارتباطات مورد انکارِ گفتمانی قرار گرفته اند. همچنین نتایج نشان می دهد که عموماً این پدیده به مثابه نوعی بیماری نگریسته می شود. فردی کردن مساله اعتیاد به اینترنت و جداکردن آن از زمینه های اجتماعی پدیده، از دیگر ویژگی های این پژوهش ها در ایران است.

این تحقیق به شناسایی پیامدهای هوش فرهنگی با استفاده از رویکرد فراتحلیل می پردازد. تحقیق حاضر از نظر هدف، توصیفی و از نظر نوع استفاده، کاربردی است. جامعه آماری تحقیق، شامل 70 پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دکترا و تحقیقات هوش فرهنگی بود که تعداد 23 مورد با استفاده از روش نمونه گیری غیرتصادفی هدف مند به عنوان نمونه وارد فرایند فراتحلیل شدند. پایایی شناسایی از طریق توافق داوران در انتخاب تحقیق ها و طبقه بندی آنها، پایایی کدگذاری از طریق توافق داورها در مورد استفاده از مفاهیم خاص برای کدگذاری متغیرها و پایایی سطح معنی داری و اندازه اثر از طریق توافق در محاسبات اندازه اثر در بین دو فرا تحلیل گر به دست آمد. یافته های پژوهش نشان داد از میان 18 متغیر، اندازه اثرهای 0.1-0.3، بین 0.3-0.5 و 0.5 و بیشتر به ترتیب کم، متوسط و زیاد فرض می شود. هم چنین نتایج نشان داد متغیرهای بهره وری، کیفیت زندگی کاری و سرمایه اجتماعی دارای بیشترین اندازه اثر هستند و متغیر های حل مشکل، رهبری تحول آفرین و هوش هیجانی دارای کمترین اندازه اثر هستند.

حق دسترسی و مشارکت فرهنگی، مصداق عینیت یافته تنوع فرهنگی مورد نظر یونسکو است. بشر، که با تفکر از غیر خویش بازشناخته شده، به موجودی با سرشت مدنی شهرت یافته است، خواسته یا ناخواسته ماهیت فردی و اجتماعی اش از طریق فرهنگ به یکدیگر مرتبط گردیده است، اما برخی مصادیق متعارض این حق با احکام شریعت اسلامی، فرضیه عمومیت مشروعیت آن را با این پرسش مواجه نموده است که آیا با وجود شریعت اسلامی، مشروعیت عام حق دسترسی و مشارکت فرهنگی میسر است؟ پژوهش حاضر با رویکرد استدلالی و استفاده از روش قیاس منطقی از نوع غیر مستقل عقلی پس از مفهوم شناسی فرهنگ و نسبت سنجی میان برخورداری فرهنگی با مفهوم فرهنگ، به اثبات تلازم میان زندگی انسان و زندگی اجتماعی او از یکسو و تلازم میان فرهنگ و زندگی اجتماعی انسان از سوی دیگر پرداخته و از این طریق عمومیت مشروعیت حق برخورداری فرهنگی را اثبات نموده است، سپس با توجه به شاخصیت شریعت اسلامی در باز شناخت موارد مشروع از نامشروع و بر اساس نگاه غایی به اجزاء ملازمه، هدفمندی خلقت از نگاه قرآن را دلیلی دیگر بر مشروعیت حق مذکور برای تمامی افراد بشر دانسته است. آنگاه در پایان با استناد به آراء فقهاء امامیه از طریق مصداق یابی تاییدی دیگر بر صحت فرضیه پیش گفته ارائه نموده است.

هدف اساسی پژوهش حاضر، تعیین رابطه بین عوامل اجتماعی و میزان قوم گرایی شهروندان شهر تبریز می باشد. در ارتباط با متغیرهای تحقیق، به لحاظ نظری از دیدگاه های اسمیت، تامپسون، جنکیز،گیدنز،...، استفاده شده است. روش تحقیق پیمایشی بوده و ابزار اندازه گیری پرسشنامه بسته پاسخ می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل شهروندان زن و مرد شهر تبریز می باشد که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه به تعداد 400 نفر و به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شده اند. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، اطلاعات لازم توسط نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. جهت آزمون فرضیات نیز به تناسب سطح متغیرها، از آزمون ضریب همبستگیr پیرسون، تحلیل رگرسیون استفاده شده است. بر اساس نتایج تحقیق، میانگین قوم گرایی در بین شهروندان شهر تبریز 74.54 می باشد که نشان می دهد به نسبت بالایی از پاسخ دهندگان پایبند هویت ملی و ارزش های ملی خود می باشند. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می دهد، متغیرهای شبکه های ماهواره ای، شبکه های اجتماعی و رسانه ها 22.8 درصد تغییرات متغیر تعلق پذیری ملی را تبیین می کنند.

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب های تفکر و سبک زندگی دوره متوسطه اول، بر حسب میزان توجه به مولفه های سرمایه فرهنگی بود. با توجه به اینکه کتاب های تفکر و سبک زندگی کتاب های جدیدالتالیفی هستند که در راستای تقویت مهارت های تفکر و پرورش عادات اصیل اجتماعی و فرهنگی وارد عرصه کتاب های درسی گشته اند، ضرورت بررسی جایگاه مولفه های سرمایه فرهنگی در آنها بیش از پیش احساس می شود. جامعه آماری این پژوهش شامل محتوای تمامی کتاب های تفکر و سبک زندگی دوره اول متوسطه در سال تحصیلی 95-94 بوده و برای بالابرن تعمیم پذیری پژوهش، نمونه آماری با جامعه آماری یکسان در نظر گرفته شد. ابزار پژوهش شامل سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته سرمایه فرهنگی بر حسب نظریه بوردیو بود که جهت برآورد روایی ابزار از روایی محتوایی استفاده شد. پایایی سیاهه تحلیل نیز از طریق روش اسکات برابر 89.54 درصد محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها در گام نخست از سنجش فراوانی و سپس برای برآورد باراطلاعاتی و ضریب اهمیت مولفه ها و مقوله ها از روش آنتروپی شانون استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که در بین مولفه های سرمایه فرهنگی، مولفه نهادینه که سبب رسمیت بخشیدن نهادی به سرمایه فرهنگی تجسم یافته و بهره مندی ازاثرات و پاداش آن در جامعه شود از کمترین میزان توجه برخوردار بوده، مولفه عینیت یافته توجه تا اندازه ای مطلوب را داشته و مولفه تجسم یافته که بیشترین ارتباط را با با اصول و محورهای کتاب های تفکر و سبک زندگی دارد جایگاهی درخور ندارد. گذشته از این در بخش مقوله ها نیز نوعی ناهمگونی به چشم می خورد و مقوله های گرانمایه ای نظیر موسیقی، محیط مجازی، شبکه های اجتماعی، توجه به مفاخر و مفاهیم میهنی و شرکت در جشنواره ها و مسابقات علمی و فرهنگی و کسب مدارک ادبی، هنری و ورزشی هیچ جایگاهی در کتاب های یاد شده ندارند.

ژاپن در سال های پس از انقلاب اسلامی، بر خلاف قرابت های سیاسی و فرهنگی دیرین با ایران با تحریم های طراحی شده آمریکا ضد ایران همکاری کرد. در مقابل ایران تلاش کرد، با نادیده گرفتن هژمونی آمریکا و استفاده از مزایای نسبی خود به توسعه روابط با ژاپن بپردازد اما در این راه موفق نبود. مقاله ارتباط این مساله را با ساختار هژمونیک روابط بین الملل و نقش هویت ها در تحولات بین المللی بررسی می کند. در تبیین این رابطه با چارچوبی برخاسته از نظریه سازه انگاری، الگویی هویتی از تعامل سه کشور آمریکا ژاپن و ایران ترسیم کرده ایم. بر اساس این الگو ژاپن در تقسیم بندی دوگانه هویتی به عنوان یک «ما» در کنار آمریکا از نزدیک شدن به ایران به عنوان «دیگری» خودداری کرده است. پرسش این است که چگونه رویکرد هویتی ژاپن تحت تاثیر هژمونی آمریکا بر رفتار این کشور در عرصه سیاست خارجی تاثیر گذاشته است؟ فرضیه مقاله این است که رویکرد پذیرنده هژمونی برخاسته از هویت سیاسی و بین المللی ژاپن، عامل اصلی همراهی توکیو با تحریم های اعمال شده آمریکا ضد ایران بوده است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی - تحلیلی و ابزار گرد آوری داده ها فیش برداری کتابخانه ای و اینترنتی از منابع مربوط به سیاست خارجی هر سه کشور ژاپن، آمریکا و ایران بوده است.