مطالعات روانشناسی بالینی
سال:1392 | دوره:3 | شماره:10 |تعداد مقالات:7

پژوهش حاضر با هدف تعیین و مقایسه تاثیر توانبخشی شناختی رایانه یار با داروی روان محرک در بهبود توانایی برنامه ریزی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی انجام شد. طرح پژوهش آینده نگر از نوع پیش آزمون - پس آزمون - پیگیری با دو گروه آزمایشی است. 23 کودک مبتلا به اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی به شیوه نمونه گیری در دسترس و بر طبق ملاک های ورود و خروج انتخاب و بر اساس شدت اختلال همتا شده و به طور تصادفی در دو گروه داروی روان محرک (11 نفر) و توانبخشی شناختی رایانه یار (12 نفر) گمارده شدند. ابزارهای پژوهش شامل آزمون برج لندن، پرسشنامه (SNAP-IV)، فرم کوتاه آزمون هوش تجدید نظر شده کودکان وکسلر و پرسشنامه علائم مرضی کودکان (CSI-4) بود. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل ورایانس چند متغیری اندازه گیری مکرر، تحلیل واریانس آمیخته و آزمون های متعاقب آن استفاده شد. توانبخشی شناختی رایانه یار منجر به تغییرات موثر و ماندگاری در عملکرد آزمودنی ها در متغیر توانایی برنامه ریزی شد. بعلاوه، با وجود بیشتر و ماندگارتر بودن تغییرات حاصل شده در گروه توانبخشی شناختی رایانه یار نسبت به گروه داروی روان محرک، این تغییرات به لحاظ آماری معنادار نشد. به طور کلی، هر دو درمان در بهبود کارکرد اجرایی توانایی برنامه ریزی موثر بودند، بنابراین توانبخشی شناختی رایانه یار را می توان به عنوان جایگزین داروی روان محرک بکار برد.

هدف پژوهش حاضر تعیین ابعاد هستی شناسی مذهبی در گفتگوهای درون شخصی زوجین مذهبی برخوردار از رضایت زناشویی بالا بود. این مطالعه از نوع پژوهش های کیفی بود که با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته در 11 زوج (11 زن و 11 شوهر) مذهبی (مسلمان) برخوردار از سازگاری زناشویی بالا انجام گرفت. این زوجین به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و نمونه گیری تا جایی ادامه یافت که پاسخ های شرکت کنندگان به حالت اشباع برسد. تحلیل داده های حال از مصاحبه ها هم با استفاده از شیوه کیفی نظریه زمینه ای انجام شد. نتایج تحلیل مصاحبه ها نشان داد که هستی شناسی مذهبی در زوجین موجب شده بود آنها رابطه زناشویی خود را یک نهاد مقدسی ادراک کنند که از سوی خداوند برای رسیدن به اهداف خاصی (کمال دنیوی و اخروی) تعیین شده است. هستی شناسی مذهبی در زوجین که شامل این باور محوری در آنها می شد به سه شیوه مستقیم و یک شیوه غیر مستقیم منجر به پیامد های مثبت زناشویی در آنها می شد. شیوه های مستقیم هستی شناسی مذهبی در زوجین عبارت بود از ادراک حضور و نظارت خداوند بر زندگی زناشویی، انجام اعمال و نیایش های مذهبی و ادراک کمک های خداوند در زندگی زناشویی. شیوه غیر مستقیم تاثیر هستی شناسی مذهبی در زوجین نیز الهام گرفتن از احادیث و سبک زندگی زناشویی پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) بود. هستی شناسی مذهبی در زوجین از طریق این شیوه ها و فرآیند ها منجر به آرامش و رضایت، بخشش، وفاداری و رسیدن به کمال مادی و معنوی در زوجین می شد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که هستی شناسی مذهبی زوجین به شیوه های مختلفی بر زندگی زناشویی آنها تاثیر می گذارد و آگاهی از آن می تواند ما را در تدوین مدلی برای ارتقاء رضایت زناشویی زوجین از طریق تغییر الگوهای هستی شناسی در آنها یاری دهد.

مقدمه: هدف این پژوهش بررسی تاثیر درمان شناختی درمانی گروهی در کاهش علائم پرخاشگری کودکان دبستانی بود.روش: پژوهش حاضر از نوع طرح آزمایشی پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمام کودکان (دختر و پسر) دبستان شهر شاهرود در بازه سنی 7 الی 12 سال بود که در سال تحصیلی 91-90 در دبستان های شهر شاهرود مشغول به تحصیل بودند. شرکت کنندگان به صورت تصادفی در دو گروه 20 نفره قرار گرفتند. گروه درمان به مدت 10 جلسه هفتگی مداخله دریافت کرد. داده ها با پرسشنامه پرخاشگری رابطه ای و آشکار گردآوری و با روش آماری تحلیل واریانس چند متغیری تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که درمان شناختی رفتاری گروهی توانسته است باعث کاهش پرخاشگری واکنشی کلامی و رابطه ای در کودکان شود ولی اثری روی پرخاشگری جسمانی نداشته باشد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بهبود در تمامی مولفه های پرخاشگری حاصل نشد. اما رضایت بخش بودن درمان شناختی رفتاری گروهی بر کاهش پرخاشگری کودکان دبستانی، می تواند راهی موثر در بهبود رفتارهای کودکان باشد.

پژوهش حاضر جهت بررسی تاثیر قصه گویی مبتنی بر آموزش مهارت های اجتماعی بر بهبود مهارت های اجتماعی و مشکلات رفتاری دانش آموزان پسر هشت تا ده ساله مبتلا به اختلال رفتار مقابله ای و بی اعتنایی (ODD) شهر گرگان انجام شده است. این مطالعه از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه است. 45 دانش آموز که بر اساس فهرست رفتاری کودک (CBCL) و فرم گزارش معلم (TRF)، مبتلا به ODD تشخیص داده شده بودند انتخاب شده و سپس توسط فرم معلم مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت (1990) (SSRS) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت 28 نفر از دانش آموزان مذکور که نمره مهارت های اجتماعی آنها در مقیاس  SSRSپایین بوده و وجود مشکلات رفتاری آنها در بخش مشکلات رفتاری SSRS نیز تایید شد، انتخاب شده و به شکل تصادفی به دو گروه آزمایش (n=14) و گواه (n=14) تقسیم شدند. سپس قصه گویی مبتنی بر آموزش مهارت های اجتماعی به مدت 2 ماه در 15 جلسه آموزشی 60 دقیقه ی برای آزمودنی های گروه آزمایش اجرا شد. در پایان دوره آموزش، آزمودنی ها دوباره به کمک مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت ارزیابی شدند. تحلیل داده ها نشان داد که گروه آزمایشی در مقایسه با گروه گواه، پس از پایان جلسات قصه گویی مبتنی بر آموزش مهارت های اجتماعی، بر اساس ارزیابی معلم، افزایش معناداری در خرده مقیاس های همکاری (P<0.001)، ابراز وجود (P<0.05)، مهار خود (P<0.001) و نمره کلی مهارت های اجتماعی (P<0.001) و کاهش معنادار در نمره مشکلات رفتاری (P<0.01) پیدا کرده است.

زمینه: دردهای مزمن به عنوان یکی از مهمترین معضلات پزشکی در تمام جهان بوده و خواهند بود، امروزه درمان های پزشکی و روان شناختی بسیاری از جمله درمان های شناختی - رفتاری برای کنترل و بهبود این دردها به کار گرفته می شود.هدف: هدف از انجام این پژوهش تعیین تاثیر گروه درمانی شناختی - رفتاری بر شدت درد و سلامت روانی بیماران مبتلا به کمر درد مزمن می باشد.روش: این پژوهش از نوع آزمایشی به صورت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. نمونه پژوهش 30 زن مبتلا به کمر درد مزمن بود که از میان 88 نفر مراجعه کننده به 4 کلینیک تخصصی درد مزمن و مرکز فیزیوتراپی که ملاک های ورود به پژوهش را داشتند و کمر درد مزمن در آنها توسط پرسشنامه درد مزمن تایید شد، به طور تصادفی انتخاب شدند. سپس این 30 نفر به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. داده های حاصل از پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA) مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد گروه درمانی شناختی - رفتاری بر کاهش درد و افزایش سلامت روانی بیماران مبتلا به کمر درد مزمن در مقایسه با کنترل در سطح p<0.001 تاثیر معناداری داشته است. این نتایج در دوره پیگیری تداوم داشت. با توجه به یافته های پژوهش حاصل، می توان از درمان های شناختی - رفتاری به عنوان یکی از درمان های حوزه روان شناسی برای مدیریت دردهای مزمن و بالا بردن سلامت روانی افراد مبتلا به دردهای مزمن استفاده نمود.

هدف: هدف از پژوهش حاضر ترکیب کمی پایان نامه های انجام شده در حوزه عوامل فردی و خانوادگی موثر بر اختلال سلوک است.روش: به این این منظور از فراتحلیل به عنوان یک تکنیک آماری جهت تعیین، جمع آوری، ترکیب و خلاصه نمودن یافته های پژوهشی مرتبط با نقش عوامل موثر بر اختلال سلوک استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش شامل پژوهش های انجام شده در ایران در حوزه عوامل موثر بر اختلال سلوک می باشد و نمونه آماری شامل کلیه پایان نامه های انجام شده در این حوزه در دانشگاه های تهران (20 پایان نامه) می باشد.یافته ها: میانگین اندازه اثرr  در عوامل فردی در مدل اثرات ثابت 0.33 و در مدل اثرات تصادفی 0.37 محاسبه شد و میانگین اندازه اثر عوامل خانوادگی در مدل اثرات ثابت 0.05 و در مدل اثرات تصادفی 0.04 به دست آمد. بنابراین بر طبق معیار کوهن اندازه اثر عوامل فردی پایین تر از متوسط و اندازه اثر عوامل خانوادگی کم گزارش می شود. اما در بررسی اندازه اثر تفکیکی عوامل، متغیرهای مهارت های اجتماعی، مهارت های زندگی، احساس گناه، کودک کار بودن، پیشرفت تحصیلی، اسناد درونی - بیرونی، توانایی برنامه ریزی - سازماندهی، توجه به کلاس، وضعیت روانی والدین و رضایت زناشویی، سوء مصرف مواد در والدین و حرمت خود والدین بر اساس استانداردهای کوهن زیاد و معنادار است. بدلیل معنی داری آمارهQ  مبنی بر ناهمگنی در مطالعات مورد بررسی متغیرهای جنس، ابزار اندازه گیری، روش نمونه گیری و سن به عنوان متغیرهای مداخله گر وارد تحلیل شدند. آزمون تفاوت Z در مطالعات مربوط به عوامل فردی نشانگر معناداری تفاوت اندازه اثر به دست آمده در تمام متغیرهای مداخله گراست اما در بررسی عوامل خانوادگی این تفاوت در متغیر جنس و ابزار اندازه گیری مشاهده شد.نتیجه گیری: با توجه به بالا بودن میانگین اندازه اثر در متغیرهای ذکر شده در بالا پژوهشگران و درمانگران باید به اهمیت این عوامل در بررسی و درمان اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان توجه داشته باشند. همچنین پژوهشگران در پژوهش های آینده خود متوجه نقش تعدیل کننده های ذکر شده در بالا باشند.

هدف پژوهش حاضر تعیین تاثیر گل درمانی بر پرخاشگری کودکان دبستانی 7-12 ساله بوده است. به این منظور در مرحله نخست 35 کودک مبتلا به پرخاشگری از بین مدارس ابتدایی منطقه 4 آموزش و پرورش شهر تهران با توجه به معیارهای خرده مقیاس پرخاشگری CBCL انتخاب شدند. سپس آنها به تصادف، در دو گروه کنترل و آزمایش (14 و 21 نفر) جایگزین شدند. سپس گروه آزمایش در جلسه های کار با گل شرکت کردند و گروه کنترل در انتظار ماندند. ارزیابی های مربوط به دو گروه بلافاصله بعد از جلسه های درمانی و دوباره حدود 2 ماه بعد از آن انجام شد. در نهایت داده ها بر اساس تحلیل واریانس تکرار اندازه ها ( طرح آمیخته بین × درون گروهی) مورد تحلیل قرار گرفتند. F مشاهده شده ناشی از تحلیل نتایج به دست آمده نشان داد کار با گل توانسته است پرخاشگری کودکان گروه آزمایش را نسبت به گروه کنترل کاهش دهد. این امر در پی گیری نیز ثبات مناسبی را دارا بوده است.