علوم و فناوری بذر ایران
سال:1394 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

به منظور ارزیابی اثرات زمان برداشت و توزیع عمودی قوزه بر برخی خصوصیات جوانه زنی و بنیه بذرها و ظهور گیاهچه های پنبه رقم ساحل، تحقیقاتی آزمایشگاهی و مزرعه ای در طی سال های 1390 و 1391 در استان گلستان انجام گرفت. ابتدا آزمایش مزرعه ای به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و 2 فاکتور زمان برداشت(چین اول و چین دوم) و توزیع عمودی قوزه بر روی ساقه اصلی (پایینی، میانی و انتهائی) اجراء گردید. آزمون های جوانه زنی و بنیه برای بذرهای حاصله انجام و در سال دوم تحقیق همین بذرها جهت بررسی درصد ظهور گیاهچه در مزرعه، طول ریشه اصلی گیاهچه در مزرعه و شاخص بنیه گیاهچه در مزرعه بر پایه بلوک های کامل تصادفی اجرا گردیدند. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد بررسی در تحقیق سال اول نشان داد که اثرات عوامل زمان برداشت و توزیع عمودی قوزه تنها بر درصد جوانه زنی در بذرها اما اثر متقابل آن دو بر درصد بذرهای جوانه زده در آزمون پیری زودرس، هدایت الکتریکی بذرها، درصد جوانه زنی بذرها در آزمون جوانه زنی در سرما، درصد جوانه زنی در آزمون جوانه زنی در گرما و درصد جوانه زنی در آزمون جوانه زنی در گرما و سرما تأثیر معنی داری داشتند. مقایسه میانگین صفات مشخص ساخت که حجم و وزن حجمی بذرهای برداشت شده در چین اول نسبت به چین دوم بیشتر و درصد جوانه زنی بذرهای چین اول و قوزه های واقع شده در قسمت میانی بوته ها بالاترین درصد جوانه زنی را دارا بودند. ارزیابی آزمون های بنیه بذر در تیمارهایاثر متقابل زمان برداشت × توزیع عمودی قوزه ها نشان داد که در آزمون پیری تسریع شده بذرهای قوزه های پایینی و میانی دارای درصد جوانه زنی بهتری نسبت به بذرهای سایر تیمارها بودند. بررسی درصد ظهورگیاهچه در مزرعه نشان داد که بذرهای قوزه های قسمت میانی دارای بالاترین درصد ظهورگیاهچه در مزرعه بودند اما از لحاظ طول ریشه اصلی گیاهچه در مزرعه تفاوت معنی داری بین بوته های بذرهای حاصل از قوزه های پایینی و میانی وجود نداشت. بالاترین همبستگی بین درصد بذرهای جوانه زده در مزرعه با نتایج آزمون جوانه زنی در سرما بدست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که بمنظور تولید بذرهای با کیفیت بالای جوانه زنی و بنیه پنبه رقم ساحل می توان بذرهای چین اول و از قوزه های میانی برداشت کرد.

به منظور بررسی عملکرد و توزیع اندازه ی غده های بذری سیب زمینی تحت تأثیر روش های مختلف مصرف کودهای فسفر، آزمایش مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در بهار سال 91 اجرا شد. تیمارهای مورد مطالعه شامل سه میزان کود فسفر، سه منبع کود فسفر و دو زمان مصرف کود فسفر بودند. عملکرد و اجزای آن به همراه برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه سیب زمینی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد مصرف کود فسفر بصورت نواری در زمان کاشت سبب افزایش شاخص سطح برگ گردید. محتوای فسفر در دمبرگ بوته های سیب زمینی نیز به طور معنی داری تحت تأ ثیر متقابل نوع کود فسفربا میزان کود فسفر با زمان اعمال کود فسفر قرار گرفت. بالاترین غلظت نیتروژن برگ در بوته هایی بود که کود دی آمونیوم فسفات را بصورت یکجا و در زمان کاشت دریافت نموده بودند. تیمار37 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار سبب افزایش معنی دار تعداد غده از 64/25 به 92/29 غده در مترمربع گردید. تعداد غده ها دراندازه بذری و وزن غده های بذری در تیمار دی آمونیوم فسفات به طور معنی داری بالاتر از دو تیمار دیگر کودی بود. عدم استفاده ازکود فسفر (شاهد) کمترین تعداد غده در اندازه بذری وکمترین وزن غده های بذری را ایجاد نمود

جوانه زنی و رشد گیاهچه یکی از فرآیندهای مهمی است که تحت تاثیر خاصیت آللوپاتیک گیاهان مختلف قرار می گیرد. به منظور بررسی اثر دگرآسیبی اسپند با غلطت های 0، 25، 50 و 75 درصد بر جوانه زنی و رشد گیاهچه 4 رقم گندم مروارید، کوهدشت، گنبد و لاین 17 آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا" تصادفی در 4 تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشکده کشاورزی گنبد کاووس اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر رقم، غلظت عصاره اسپند و اثرات متقابل تیمارهای آزمایش بر تمام صفات مورد بررسی به جزء وزن خشک گیاهچه در آزمون جوانه زنی و رشد گیاهچه در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. افزایش غلظت عصاره اسپند تاثیر منفی بر تمام صفات مورد بررسی در همه ارقام گندم داشت. مقایسه میانگین ارقام در سطح شاهد نشان داد که بین ارقام از نظر سرعت جوانه زنی، شروع و پایان موثر جوانه زنی و درصد جوانه زنی تفاوت معنی داری وجود نداشت اما از نظر یکنواختی جوانه زنی رقم گنبد نسبت به سایر ارقام از یکنواختی کمتری برخوردار بود. همچنین درتیمار 75 درصد غلضت عصاره اسپند رقم گنبد با کمترین زمان شروع موثر جوانه زنی دارای بیشترین سرعت جوانه زنی و با افزایش زمان پایان موثر جوانه زنی کمترین یکنواختی جوانه زنی را در بین ارقام دارا بود. رقم گنبد با 37 درصد کمترین و رقم مروارید با 85 درصد بیشترین جوانه زنی را داشتند. همچنین طبق نتایج مقایسه میانگین آزمون رشد گیاهچه در تیمار شاهد رقم مروارید و گنبد بیشترین طول گیاهچه، ضریب آلومتری و بنیه طولی گیاهچه را داشتند ولی در تیمار 75 عصاره اسپند دو رقم مرواید و کوهدشت بیشترین و دو رقم گنبد و لاین17 کمترین مقدار را از نظر صفات مورد بررسی دارا بودند

به منظور بررسی مشکلات جوانه زنی گون مرتعی (Astragalus cyclophyllus) آزمایش دو عاملی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. عامل اول شامل اکوتیپ های گون سمیرم، دماوند و زنجان و عامل دوم تیمار شکست خواب بذر در 10 سطح شامل خراش دهی مکانیکی به همراه سرمادهی با مدت زمان های 10، 20 و 30 روز در دمای 4 درجه سانتی گراد، خراش دهی مکانیکی به همراه اسید جیبرلیک با غلظت 400 و 500 میلی گرم در لیتربه مدت 48 ساعت، خراش دهی با اسید سولفوریک 96 درصد به مدت 2 و 4 دقیقه، خراش دهی مکانیکی به همراه نیترات پتاسیم 2 درصد به مدت 72 ساعت، تیمار خراش دهی مکانیکی به همراه اسید جیبرلیک با غلظت 400 میلی گرم در لیتربه مدت 48 ساعت با سرمادهی 20 روز و شاهد بودند. نتایج نشان داد که اکوتیپ ها از نظرکلیه صفات به جز طول ریشه چه تفاوت معنی داری داشتند و تفاوت بین تیمارهای شکست خواب بذر و اثرات متقابل آن ها برای کلیه صفات معنی دار بود. تیمار خراش دهی مکانیکی به همراه اسید جیبرلیک400 میلی گرم در لیتر با سرمادهی 20 روز سبب افزایش درصد جوانه زنی کل در اکوتیپ سمیرم با میانگین 84/67 درصد شد. اکوتیپ دماوند به دلیل قوه نامیه بالا در بیشتر صفات نسبت به دو اکوتیپ سمیرم و زنجان برتر بود. از بین تیمارها خراش دهی مکانیکی به همراه اسید جیبرلیک 400 میلی گرم در لیتربر مؤلفه هایجوانه زنی تأثیر بیشتری داشت. براساس نتایج آزمایش مشخص گردید که خواب بذر از نوع فیزیکی است، زیرا با اعمال تیمار خراش دهی بذرها قادر به جوانه زنی شدند.

به منظور درک مکانیسم جوانه زنی و رشد گیاهچه های ذرت سینگل کراس 704 در پاسخ به تنش باران های اسیدی این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با شش تیمار اجرا گردید. محلول اسیدی در 5 اسیدیته(2، 3، 4، 5، 6) به همراه آب مقطر(شاهد) شبیه سازی شد و سپس نوزده صفت مرتبط با جوانه زنی و رشد گیاهچه آزمون گردید. نتایج نشان داد میزان جذب آب در تمامی تیمارها بجز تیمار اسیدیته 4 نسبت به شاهد کاهش داشت. برابر نتایج حاصل اسیدیته های بیش از 2در شاخص جوانه زنی(GI)، درصد جوانه زنی(GP) و شاخص بنیه گیاهچه(SI)اختلاف معنی داری دیده نشد، در اسیدیته2 کلیه فرایند جوانه زنی بذر ذرت متوقف گردید(P). میزان مصرف مواد ذخیره ای بذر(SRLR) و نرخ تبدیل مواد ذخیره شده(SRTR) با افزایش اسیدیته آب طی یک روند نزولی در اسیدیته 2 به صفر رسید. نرخ رشد گیاهچه نیز تحت تاثیر باران های اسیدی بود بگونه ای که رشد گیاهچه در تیمار شاهد همواره نتایج بهتری از سایر تیمارها نشان داد. از نتایج حاصل استنباط می شود کاهش اسیدیته آب و مسمومیت ناشی از باران های اسیدی می تواند مانع جوانه زنی، رشد نمو و استقرار گیاهچه ذرت شود.

به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بذر ومحلول پاشی نانو ذرات وسولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکردگلرنگ، آزمایشی درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در سال زراعی 1392 اجراشد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد و11 ترکیب تیماری بصورت پرایمینگ بذر، محلول پاشی، پرایمینگ بذر توام با محلول پاشی سولفات روی و نانوذرات روی و پرایمینگ باآب مقطر بودند. نتایج نشان داد که پرایمینگ بذر با آب مقطر و منابع مختلف روی نسبت به تیمار شاهد تعداد طبق در بوته را افزایش داد. پرایمینگ با آب مقطر و روش های مختلف مصرف سولفات روی، وزن 100 دانه را نسبت به تیمار نانو ذرات روی افزایش داد. بیشترین تعداد دانه در بوته از تیمارهای پرایمینگ با سولفات روی به تنهایی یا توام با محلول پاشی و تیمار پرایمینگ با 300 میلی گرم در لیتر نانوذرات روی حاصل شد. پرایمینگ بذر با نانوذرات یا سولفات رویبه تنهایی یا توام با محلول پاشی، عملکرد دانه را نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه معادل 2853/3 کیلوگرم درهکتار ازپرایمینگ بذربا 600 میلی گرم سولفات روی همراه بامحلول پاشی 2 گرم در لیتر سولفاترویحاصل شد. به طور کلی نتایج نشان داد که پرایمینگ بذر با 300 میلی گرم در لیتر نانوذرات یا پرایمینگ با 600 میلی گرم در لیتر سولفات روی به تنهایی یا توام با محلول پاشی می توان به نتیجه قابل قبول دست یافت.

به منظور بررسی عملکرد و خصوصیات کیفی بذر گیاه دارویی همیشه بهار (.Calendula officinalis L) تحت شرایط تغذیه ارگانیک، بذور حاصل از کاربرد نهاده های آلی مختلف (دو سطح بسترکشت کود گاوی (به میزان 20 تن در هکتار و بدون مصرف کود دامی) و چهار سطح مایه تلقیح باکتری های تثبیت کننده ی نیتروژن (Azospirillum brasilense/Azotobacter chroococcum)، حل-کننده ی فسفات نامحلول (Pseudomonas fluorescens)، مخلوط باکتری های تثبیت کننده ی نیتروژن وحل کننده ی فسفات و عدم کاربرد باکتری) در یک آزمایش مزرعه ای، بر اساس آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه گیاهان دارویی گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در دو سال 1389 و 1390 ارزیابی شدند. عملکرد بذر و وزن هزار دانه، ابعاد بذر و خصوصیات کیفی جوانه زنی بذر شامل درصد، سرعت، یکنواختی و زمان رسیدن به 95 درصد جوانه زنی بذر، طول و وزن خشک گیاهچه و شاخص بنیه بذر ارزیابی شدند. بر اساس نتایج موجود، اثر متقابل بستر کود دامی و باکتری های محرک رشد گیاه به طور معنی داری بیشترین وزن هزار دانه و عملکرد بذر را در طی دو سال آزمایش به دنبال داشت. تقریبا کلیه صفات مرتبط با ابعاد بذر در هر دو سال تحت تاثیر استفاده از کود دامی در بستر کشت و همچنین تلقیح با باکتری های محرک رشد قرار گرفتند. استفاده از کود دامی، اثر معنی داری بر درصد جوانه زنی، طول گیاهچه و شاخص بنیه بذر (طی هر دو سال) داشت و همچنین کاربرد باکتری های محرک رشد، درصد جوانه زنی، طول گیاهچه و شاخص بنیه بذر (طی هر دو سال) و یکنواختی و زمان رسیدن به 95 درصد جوانه زنی و وزن خشک گیاهچه (سال اول) را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار دادند. در مجموع، استفاده از بستر کود دامی و همچنین کاربرد باکتری های محرک رشد نسبت به عدم کاربرد آنها، بیشترین میزان صفات مورد اندازه گیری را به همراه داشت.

در این تحقیق سه رقم کلزا با تحمل متفاوت در برابر شوری شاملرقم اکاپی، زرفام وRGS003 تحت تأثیر چهار غلظت شوری(صفر، 5، 10، و 15 دسی زیمنس بر متر) قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل با سه تکرار انجام شد. محصول بذر برداشت شده در سال بعد در آزمایش های تعیین درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی و تعیین وزن خشک گیاهچه و سایر آزمون های مرتبط به ویژگی های جوانه زنی استفاده شد. نتایج نشان داد شاخص های مرتبط با قوه نامیه بذر در ارقام تفاوت معنی داری نشان نداد. همچنین این صفات تحت تأثیر شوری قرار نگرفت. درصد گیاهچه های عادی نیز در سطوح مختلف تیمار رقم و شوری تفاوت معنی دار نداشت. از بین شاخص های بنیه بذر، طول ریشه چه در بین ارقام تفاوت معنی داری نشان داد و رقم RGS003 کمترین طول ریشه چه را نسبت به ارقام اکاپی و زرفام داشت. وزن تر ساقه چه در هر دو آزمون جوانه زنی استاندارد و پیری تسریع شده با افزایش شوری افزایش یافت. وزن خشک ساقه چه نیز با افزایش شوری افزایش یافت (غیرمعنی دار) و با رسیدن سطح شوری به 15 دسی زیمنس بر متر کاهش یافت. بنابراین تولید بذر در شرایط شور بر قوه نامیه و بنیه بذر تولیدی تأثیر منفی ندارد و حتی برخی از شاخص های بنیه بذر تولیدی را بهبود خواهد بخشید.

تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر پوشش دار کردن بذر منوژرم چغندرقند( رقم رسول) برخصوصیات جوانه زنی و استقرار بذر با استفاده از چهار پلیمر مختلف در سال 1392 در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقندانجام گرفت. آزمایش به صورت طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد. پلیمرهای مختلف از قبیل منوپلیمر (MP)، کوپلیمر (CP)، هموپلیمر سخت (HPH) و هموپلیمر نرم (HPS) هر یک در پنج غلظت 0/5، 1، 5، 7/5 و 10 درصد به همراه تیمار شاهد (بدون پوشش) مورد مقایسه قرار گرفتند. صفات مورد بررسی شامل درصد جوانه زنی بلافاصله بعد از پوشش دار کردن بذر، جوانه زنی یک ماه و سه ماه بعد از پوشش، وزن تر و وزن خشک گیاهچه، طول ساقه چه، طول ریشه چه و درصد استقرار بوته در مزرعه بودند. نتایج نشان داد که بین تیمارها در کلیه صفات اختلاف معنی داری وجود داشت. بر اساس نتایج به دست آمده، در اکثر صفات مورد بررسی هموپلیمرهای نرم و سخت دارای برتری نسبی بودند. البته در صفت درصد جوانه زنی در مزرعه که از اهمیت زیادی برخوردار است، منوپلیمر 10 درصد به همراه هموپلیمرهای سخت و نرم در غلظت پائین (0/5 تا 5 درصد) از راندمان خوبی برخوردار بودند

به منظور بررسی تأثیر دور آبیاری و تغذیه گیاه والد با مقادیر مختلف نیتروژن بر بنیه بذر و گیاهچه و برخی ویژگی های مرتبط ذرت دورگ سینگل کراس704 (B73× MO17)، پژوهشی در مزرعه ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه و آزمایشگاه تجزیه کیفی بذر مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج انجام گردید. آزمایش مزرعه ای بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی و به صورت کرت های خرد شده با 3 تکرار انجام شد. سطوح تیمارهای مورد بررسی به صورت دورهای آبیاری7، 9، 11 و 13 روز به عنوان عامل اصلی و میزان های نیتروژن 200، 300، 400 و 500 کیلوگرم در هکتار به عنوان عامل فرعی مرتب شدند. وزن هزار بذر تعیین شده وآزمون های بنیه بذر و گیاهچه شامل تجزیه و تحلیل رشد گیاهچه، سرعت خروج رادیکل(ریشه چه) و هدایت الکتریکی برپایه طرح بلوک های کامل تصادفی و به صورت فاکتوریل با 4 تکرار اجرا گردیدند و درصد جوانه زنی نهایی، گیاهچه های عادی و غیرعادی، متوسط زمان جوانه زنی، طول گیاهچه و ریشه چه، وزن تر گیاهچه و ریشه چه، وزن خشک گیاهچه، ریشه-چه و ساقه چه و شاخص های طولی و وزنی بنیه گیاهچه و هدایت الکتریکی اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد بذرهای تولید شده در شرایط دور آبیاری7 و9 روز و میزان400 کیلوگرم در هکتار نیتروژن ازنظر بنیه بذر و گیاهچه برخی صفات مرتبط از مطلوب ترین وضعیت برخوردار بودند. از این رو، براساس نتایج این تحقیق و به علت محدودیت منابع آبی برای آبیاری شرایط دور آبیاری9 روزه و مصرف400 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای تولید بذر ذرت دورگ سینگل کراس704 در شرایط کرمانشاه توصیه می گردد