Journal of Seismology and Earthquake Engineering
Year:2007 | Volume: | Issue: |Papers Count:6

وارونگی تانسور گشتاور لرزه ای در مقیاس ناحیه ای از زمین لرزه اصلی و سه پس لرزه از زمین لرزه های واقع شده در جزیره قشم و اطراف آن در خلیج فارس در این مطالعه به انجام رسیده است که داده های کیفیت بالای شبکه ملی باند پهن ایران مورد استفاده برای آن قرار گرفته اند. رخدادهای مذکور توسط پایگاههای شبکه ملی باند پهن ایران در فواصل ناحیه ای به ثبت رسیده اند که این توالی لرزه ای جزیره قشم و جنوب ایران را در دو سری لرزه ای که اولی در نوامبر 2005 با زمین لرزه ای با برزگای 5.9 شروع شد و توالی دوم زمین لرزه ای در ماه ژوئن 2006 با بزرگای 5.8 را مشخص می نماید. نتایج بررسی زمین لرزه اصلی و سه پس لرزه این دو سری لرزه ای یاد شده در بالا در این مطالعه ارایه می شود. با استنتاج از حل ساز و کار ژرفی زمین لرزه های یاد شده، مشخص شده است که محور فشاری غالب منطقه راستایی عمدتا شمالی - جنوبی را داراست. به جز یک پس لرزه بزرگ که در اولین توالی لرزه ای اتفاق افتاده و دارای ساز و کار راستا لغز با مولفه جزیی از لغزش عمودی است، زمین لرزه اصلی و دو پس لرزه دیگر مولفه بزرگی از گسل خردگی معکوس در امتداد گسل هایی با امتداد NEE-SWW تا SE-NW را نشان می دهد. مولفه های افقی محورهای فشاری اصلی که مستنتج از راه حل های بدست آمده در این مطالعه است، نشان دهنده راستای شمالی - جنوبی می باشند که با راستای محورهای کوتاه شدگی قابل انتظار در منطقه هماهنگی دارد.

داده های سنجنده موضوعی لند ست به منظور ارزیابی نو زمین ساخت منطقه بر اساس مدل مهاجرت رودخانه ها و شبکه زهکشی در منطقه استفاده شده است. ارزیابی و سنجش زمین ساخت فعال و تاثیر آنها روی زمین لرزه ها در تحلیل خطر زمین لرزه برای هر منطقه بسیار مهم می باشد. به دلیل عدم توانایی بسیاری از عوامل تاثیرگذار در تحلیل خطر زمین لرزه، اندازه گیری نشانگرهای ریخت زمین ساخت می تواند در این راستا بسیار مفید باشد. در این مقاله، بر اساس اندازه گیری تغییرمکان و جابجایی رودخانه ها و تغییرات ایجاد شده در سیستم زهکشی، سعی شده فهم درستی از وضعیت زمین ساخت فعال در منطقه بدست آید. عوامل ریخت شناسی قابل توجهی در این راستا قابل شناسایی می باشند. عوارض متنوع مختلف ریخت شناسی، حرکات مختلف زمین ساختی را به اثبات می رسانند که از طریق داده های سنجش از دور قابل پیگیری هستند. این عوارض عبارتند از: گسلهای امتدادلغز، پرتگاه های گسلی، سطوح مثلثی شکل جوان، پادگانه های رودخانه ای - مخروط افکنه ها - سطوح مثلثی شکل واقع بر روی افزارهای گسلی در جبهه کوهستان و آبراهه های قطع شده. مطالعات اخیر نشان می دهد که به مرور زمان رودخانه ها در جهت عکس عقربه های ساعت و به سمت شمال غرب تغییر جهت داده اند، اگرچه بیشتر تغییر شکل پهنه های فعال منطقه هنوز بصورت گسل های مدفون هستند.

این مقاله شواهدی را برای معرفی مجدد گسل های فعال و توانایی شان در ایجاد زمین لرزه های با ساز و کار امتدادلغز در قسمت باختری کمربند چین خورده و رانده زاگرس ارایه می نماید. بدین منظور، با ارایه دلایل ساختاری و ژئومورفیکی در صدد تجدید نظر در نحوه جنبایی و قطعه بندی این گسل هاست تا بدین ترتیب حداکثر بزرگای زمین لرزه هایی را که می تواند در اثر فعالیت مجدد این گسل ها بوقوع بپیوندد، را محاسبه نماید. از اطلاعات موجود درباره نرخ لغزش در امتداد گسل های امتدادلغز در ارزیابی دوره بازگشت احتمالی رویداد زمین لرزه استفاده شده است. گسل های امتدادلغز در امتداد تقریبی طول جغرافیایی 52 درجه از پیشانی کمربند چین خورده و رانده زاگرس با روند شمال - جنوبی گسترش دارند و به سمت شمال و در مرز شمالی زاگرس، گسل اصلی عهد حاضر زاگرس (موسوم به MRF) را دنبال می کنند. گسل عهد حاضر اصلی زاگرس در مدل تکتونیکی تسهیم واتنش بعنوان گسل امتدادلغز در نظر گرفته شده است. این پژوهش نشان می دهد که انتقال دگرشکلی با ساز و کار امتدادلغز در انحصار این گسل نیست؛ بلکه گسل زاگرس مرتفع (موسوم به HZF) در متن زاگرس مرتفع در تسهیم واتنش ناشی از برخورد مورب صفحه عربستان نیز بخشی از مولفه حرکتی امتدادلغز را بعهده می گیرد. بنابراین هر دو گسل مستعد ایجاد زمین لرزه هایی با ساز و کار امتدادلغز هستند. داده های این پژوهش نشان می دهند که بر طول قطعات گسل در امتداد گسل عهد حاضر زاگرس به سمت شمال باختر افزوده می شود. افزایش طول قطعات در مورد گسل زاگرس مرتفع و کازرون بترتیب به سمت جنوب شرق و شمال صادق است. افزایش طول قطعات هماهنگ با افزایش نرخ لغزش است و در نتیجه انتظار می رود که لرزه خیزی نیز در جهت افزایش طول و نرخ لغزش قطعات گسلی از شدت بیشتری برخوردار باشد.

داده های شتابنگاری در ایران برای یافتن مقدارهای تقاضای طیفی نگاشت های انتخابی با نسبتهای سیگنال به نویز بالاتر مورد بررسی قرار گرفته اند. روش طیفی ظرفیت در این مطالعه استفاده شده و منحنی های تقاضای طیفی برای 89 نگاشت محاسبه شده اند. نگاشت های با نسبت سیگنال به نویز پایین در محدوده فرکانسی کمتر از 0.3 هرتز حذف شده اند و بقیه نگاشت ها با کیفیت مناسب در پریودهای انتخابی و بیشینه شتاب (در حداقل یکی از مولفه ها) بیش از 50 سانتی متر به مجذور ثانیه پردازش و تحلیل شده اند. طبقه بندی در ساختگاه برای نگاشت ها بر اساس روش تابع انتقال گیرنده (با محاسبه نسبت H/V) برای هر نگاشت انجام شده است. بر اساس این فرآیند، تعداد نگاشت های انتخابی 22، 16، 25 و 26 به ترتیب برای رده های ساختگاه نوع یک، دو، سه و چهار بوده است. محتوای فرکانسی بیشتر نگاشت ها دامنه های غالب را در محدوده 0.2 تا 10 هرتز نشان می دهند. این کاتالوگ انتخابی با 89 نگاشت از 45 زمین لرزه حاصل شده است. منحنی های تقاضا برای این نگاشت ها برای مولفه افقی و قائم و ناحیه های اصلی لرزه زمین ساختی البرز - ایران مرکزی و زاگرس تقسیم بندی شده اند. این منحنی ها نشان می دهند که تفاوت محتوای فرکانسی طیف های تقاضا برای نگاشت های حوزه نزدیک و دور و نگاشت های حاصله روی سنگ و خاک وجود دارد. البته تفاوت مشخصی بین طیف های حاصل از آبرفت های ضخیم دانه ای غیرچسبنده و آبرفت سخت دیده نمی شود که احتمالا به تعداد کم نگاشت ها مربوط است.

شبیه سازی جنبش شدید زمین به روش توابع گرین تجربی در تهران، با هدف پیش بینی ویژگیهای زمین لرزه های بزرگ محتمل در آینده در این مقاله مد نظر قرار گرفته است. به این منظور، رکوردهای زمین لرزه های کوچک حاصل از نصب یک شبکه موقت لرزه نگاری در سطح شهر در قالب سناریوهای مختلف مورد استفاده قرار گرفتند. در این راستا، ابتدا دو زمین لرزه چنگوره (آوج) و کجور (بلده) با استفـاده از پس لرزه های ثبت شده برای اولی و یک زلزله کوچک ثبت شده در نزدیکی رو مرکز برای دومی، شبیه سازی شده و نتایج با آنچه بوسیله شتابنگارهای نصب شده در شبکه موقت یا ایستگاه های شتابنگاری مرکز تحقیقات و مسکن ثبت گردیده، مقایسه شدند. این مرحله امکان کالیبره کردن پارامترهای ورودی را فراهم نمود. سپس سه سناریوی مختلف شامل شبیه سازی زلزله ای با بزرگی Mw=7.1 بر روی گسل های مشاء، شمال البرز و گرمسار و یک سناریو مبنی بر وقوع زلزله ای با بزرگی Mw=7.6 بر روی گسل گرمسار مطابق با بزرگترین زمین لرزه تاریخی گزارش شده برای این گسل در نظر گرفته شد. نتایج بدست آمده بیانگر سطوح شتاب قابل ملاحظه حتی با وجود فواصل رومرکزی زیاد می باشد. همچنین طیف پاسخ زلزله های شبیه سازی شده با طیف پاسخ پیشنهادی در آیین نامه 2800 مقایسه گردید. این مقایسه نشان داد که مقادیر طیفی بدست آمده در سناریوی مشا می تواند به طور قابل ملاحظه ای به طیف پاسخ پیشنهادی نزدیک گردیده و حتی از آن عبور نماید.

در تحقیق حاضر، تعیین موقعیت بهینه میراگرهای ویسکوز در یک ساختمان ده طبقه برشی که بصورت سه بعدی مدلسازی گردیده، با در نظر گرفتن خروج از مرکز مورد بررسی قرار گرفته است. روش ارایه شده یک رویکرد عمومی برای تعیین موقعیت میراگرها بدون توجه به نوع و پیچیدگی سازه ها معرفی گردیده است. برای مکان یابی بهینة موقعیت میراگرها، از یک معیار مبتنی بر ترکیب خطی تغییر مکان نسبی طبقات و حداکثر برش پایه سازه جدا شده (که بر حسب سازه نامیرا مقیاس گردیده)، به عنوان تابع هدف بهینه یابی استفاده شده است. همچنین اثر اندرکنش خاک و سازه در کاستن از حداکثر پاسخ سازه ای و موقعیت بهینه میراگرها با در نظر گرفتن انواع مختلف خاکها مورد بررسی قرار داده شده است. نتایج حاصله مبین آن بوده است که بکارگیری میراگرها در کاستن از پاسخ لرزه ای سازه های متقارن نسبت به سازه های نامتقارن موثرتر بوده است. همچنین نتایج بدست آمده نشانگر آن است که اثراث میراگرها در کاهش پاسخ لرزه ای سازه با افزایش نرمی خاک کاهش می یابد.